Νόμπελ Οικονομικών

[Thmmy.gr portal]

  Thmmy.gr portal
   Forum
   Downloads
   Ενεργ. Λογαριασμού
   Επικοινωνία
  
  Χρήσιμα links
   Σελίδα τμήματος
   Βιβλιοθήκη Τμήματος
   Elearning
   Φοιτητικά fora
   Πρόγραμμα Λέσχης
   Πρακτική Άσκηση
   Ηλεκτρονική Εξυπηρέτηση Φοιτητών
   Διανομή Συγγραμμάτων
   Ψηφιακό Καταθετήριο Διπλωματικών
   Πληροφορίες Καθηγητών
   Θέματα Διπλωματικών Εργασιών ΤΗΜΜΥ
   mTHMMY
  
  Φοιτητικές Ομάδες
   ACM
   Aristurtle
   ASAT
   BEAM
   BEST Thessaloniki
   EESTEC LC Thessaloniki
   EΜΒ Auth
   IAESTE Thessaloniki
   IEEE φοιτητικό παράρτημα ΑΠΘ
   SpaceDot
   VROOM
   Panther
  

THMMY.gr Web

Helios_MultiScribbles2SMF Default ThemeSMFone_Blue

Είσαι πρωτοετής;... Καλώς ήρθες! Μπορείς να βρεις πληροφορίες εδώ. Βοήθεια για τους καινούργιους μέσω χάρτη.

Κατεβάστε εδώ το Android Application για εύκολη πρόσβαση στο forum.

[height=400]

  Όταν ανεβάζουμε φωτογραφίες στις Ανακοινώσεις και Έκτακτα νέα, βάζουμε τη μεγαλύτερη πλευρά 400 (width=400 ή height=400 ). ΠΧ [img height=400 (κλείνει η αγκύλη) 

[Αθάνατος]

http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/2002/

Νόμπελ Οικονομικών 2002

Daniel Kahneman   &  Vernon L. Smith 

ΑΠό εδώ

Δεκέμβριος 2002

Νόμπελ στην αιρετική οικονομική σκέψη

Το βραβείο δείχνει πόσο σημαντικό είναι να μελετάμε την οικονομία και τους ανθρώπους όπως ακριβώς είναι και όχι όπως θα θέλαμε εμείς να είναι Γράφει ο νομπελίστας Οικονομίας 2001
JOSEPH STIGLITZ

Ας πούμε όλοι τρία «ζήτω» για τους νομπελίστες του 2002 στα Οικονομικά: τον καθηγητή Daniel Kahneman, από το Πανεπιστήμιο του Princeton, και τον καθηγητή Vernon Smith, από το Πανεπιστήμιο Mason της Βιρτζίνια, οι οποίοι μοιράστηκαν το βραβείο.

Όπως έγινε αρκετές φορές στο παρελθόν, έτσι και φέτος το βραβείο Νόμπελ απονεμήθηκε, όχι μόνο για τη δημιουργική δουλειά κάποιων αλλά και επειδή τα άτομα αυτά βοήθησαν να δημιουργηθεί μια νέα σχολή σκέψης.

Ο Κάνεμαν είναι ψυχολόγος και κατάφερε να αποδείξει ότι οι άνθρωποι συστηματικά συνηθίζουν να συμπεριφέρονται λιγότερο ορθόδοξα από όσο πιστεύουν οι οικονομολόγοι. Η έρευνα του Κάνεμαν δείχνει ότι οι άνθρωποι συνηθίζουν να ενεργούν διαφορετικά από ό,τι προβλέπουν οι υπάρχουσες οικονομικές θεωρίες και αυτό, μάλιστα, το κάνουν συστηματικά. Έτσι, φαίνεται ότι ο τρόπος με τον οποίο ενεργούν οι άνθρωποι μπορεί να ερμηνευτεί με διαφορετικές θεωρίες από εκείνες που χρησιμοποιούν οι «ορθόδοξοι» οικονομολόγοι.

Θα μπορούσε κανείς να πει, βέβαια, ότι οι θεωρίες αυτές δεν φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τους παράγοντες των αγορών, αλλά και για τον καθημερινό κόσμο, καθώς - ιδιαίτερα όσοι ασχολούνται με χρηματιστήρια - γνωρίζουν πολύ καλά τον «παραλογισμό» των ανθρώπων, πάνω στον οποίο εργάστηκαν ο Κάνεμαν και ο Σμιθ. Δεν είναι περίεργο, άλλωστε, που σημαντικό μέρος της μανίας που οδήγησε στην οικονομική φούσκα των προηγούμενων ετών βασίστηκε στην εκμετάλλευση αυτής ακριβώς της ψυχολογίας των επενδυτών.

Όπως και πέρυσι

Το φετινό βραβείο Νόμπελ Οικονομίας προσφέρθηκε για να τιμήσει μερικές απλές οικονομικές θεωρίες. Με το ίδιο σκεπτικό απονεμήθηκε και το περυσινό βραβείο, σε τρεις διαφορετικούς ανθρώπους, ένας από τους οποίους ήμουν κι εγώ. Οι περυσινοί νικητές έδωσαν έμφαση στο γεγονός πως διαφορετικές ομάδες ανθρώπων που συμμετέχουν στις αγορές έχουν διαφορετικές (και συχνά ελλιπείς) πληροφορίες για τις αγορές αυτές. Έτσι, αυτή η ασυμμετρία στην πληροφόρηση επιδρά σημαντικά στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η οικονομία.

Συγκεκριμένα, οι νικητές του Νόμπελ για το 2001 έδειξαν ότι οι αγορές δεν λειτουργούν μόνο με τις δικές τους δυνάμεις, καθώς στον τρόπο λειτουργίας τους πρέπει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και η κυβέρνηση. Και πάλι θα μπορούσε κανείς να πει ότι ούτε η ανακάλυψη αυτή ήταν κάτι νέο για όσους ζουν καθημερινά στην αγορά (και κάνουν περιουσίες με το να εκμεταλλεύονται τις διαφοροποιήσεις που υπάρχουν στην πληροφόρηση). Όμως, έχει τη σπουδαιότητά της.

Για πάνω από είκοσι χρόνια, οι οικονομολόγοι πίστευαν σε αυτό που ονομάζεται «ορθολογιστική προσδοκία». Πρόκειται για συγκεκριμένα οικονομικά μοντέλα, τα οποία παραδέχονται πως όλοι στις αγορές ενεργούν με βάση τη λογική και με βάση τις ίδιες πληροφορίες. Τα μοντέλα αυτά παραδέχονται, ακόμη, ότι όσοι συμμετέχουν στις αγορές ενεργούν πάντοτε με απόλυτα λογικό (ορθολογιστικό) τρόπο και ότι δεν υφίσταται ανεργία (παρά μόνο στην περίπτωση που υπάρχουν άπληστα εργατικά συνδικάτα ή από παρεμβάσεις στα κατώτερα όρια των μισθών από την κυβέρνηση).

Βέβαια, το ότι τα μοντέλα αυτά τελικά επικράτησαν στις μεγάλες σχολές της Αμερικής, παρά τα στοιχεία που έδειχναν ότι συνέβαινε το αντίθετο, αποδεικνύει ότι η ιδεολογία, τελικά, υπερτερεί των επιστημονικών δεδομένων. Δυστυχώς, εκείνοι που καθορίζουν την οικονομική πολιτική, σε πολλές χώρες, ήταν μαθητές των σχολών αυτών.

Να ξεκαθαρίσω εδώ κάτι: Τα μοντέλα των «ορθολογιστικών προσδοκιών» έχουν συνεισφέρει σημαντικά στα οικονομικά. Όμως, υπάρχει πάντα περιθώριο για επιπλέον ανακαλύψεις στην επιστήμη.

Σε εργαστηριακές συνθήκες

Ο Βέρνον Σμιθ είναι μία από τις ηγετικές μορφές στην ανάπτυξη πειραματικών οικονομικών θεωριών. Είναι υπέρμαχος της ιδέας ότι πολλές οικονομικές θεωρίες μπορεί να δοκιμάζονται σε εργαστηριακές συνθήκες. Ας μην ξεχνάμε ότι, ένας από τους λόγους που τα οικονομικά είναι μια τόσο δύσκολη επιστήμη, είναι ότι οι οικονομολόγοι είναι πολύ δύσκολο να κάνουν πειράματα σε ελεγχόμενες συνθήκες. Σε ένα εργαστήριο, όμως, υπάρχει η δυνατότητα να πραγματοποιούνται τέτοια πειράματα, με τρόπο τέτοιο ώστε να εξάγονται αξιοποιήσιμα συμπεράσματα. Κάτι που έκανε ο Σμιθ.

Το βραβείο Νόμπελ δείχνει πόσο σημαντικό είναι να μελετάμε την οικονομία και τους ανθρώπους όπως ακριβώς είναι και όχι όπως θα θέλαμε εμείς να είναι. Μόνον αν καταλάβουμε καλύτερα τη συμπεριφορά των ανθρώπων, μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα καταφέρουμε να σχεδιάσουμε πολιτικές που θα κάνουν τις οικονομίες μας να λειτουργούν καλύτερα.

© Project Syndicate, Δεκέμβριος 2002

Επιμέλεια διεθνών οικονομικών θεμάτων: Γιώργος Κανελλόπουλος

[Αθάνατος]

http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/1976/friedman-lecture.html


Νόμπελ Οικονομικών 1976

Milton Friedman

Σε αυτό το τόπικ εδώ έχει ήδη αρκετά σχετικά άρθρα

[Αθάνατος]

http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/2001/

Νόμπελ Οικονομικών 2001

George A. Akerlof , A. Michael Spence  & Joseph E. Stiglitz

ΑΠό εδώ
Αν δεν εμφανίζεται η ιστοσελίδα πάνε εδώ και αναζήτησε το άρθρο
ΤA ΝΕΑ , Δεκέμβριος 2001

Ο Τρίτος Δρόμος των σύγχρονων οικονομιών

Γράφει ο νομπελίστας Οικονομίας 2001
JOSEPH STIGLITZ



Το φετινό βραβείο Νόμπελ Οικονομικών απονεμήθηκε στον Τζορτζ Άκερλοφ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, στον Μάικλ Σπενς του Πανεπιστημίου Στάνφορντ και σε μένα, για την εργασία μας σχετικά με την «ασύμμετρη πληροφόρηση». Τι είδους εργασία ήταν αυτή και για ποιο λόγο μας απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ;

Για περίπου διακόσια χρόνια οι οικονομολόγοι χρησιμοποιούσαν απλά οικονομικά μοντέλα, τα οποία είχαν ως προϋπόθεση ότι η πληροφόρηση ήταν τέλεια. Για παράδειγμα, προϋπέθεταν ότι όλοι οι συμμετέχοντες στην οικονομία είχαν ίση και διαφανή γνώση για τους σχετικούς παράγοντες. Γνώριζαν ότι η πληροφόρηση δεν ήταν τέλεια, αλλά ήλπιζαν ότι ένας κόσμος με μικρές ατέλειες στην πληροφόρηση θα ήταν σχεδόν ίδιος με έναν κόσμο ο οποίος είχε τέλεια πληροφόρηση. Δείξαμε ότι αυτή η θέση δεν είχε θεμελιωθεί σωστά: Ακόμη και μικρές ατέλειες στην πληροφόρηση, έχουν προφανείς επιπτώσεις στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται η οικονομία.


Οι ατέλειες

Η επιτροπή απονομής του βραβείου Νόμπελ τόνισε την εργασία μας στις «ασυμμετρίες της πληροφόρησης», μια πτυχή των ατελειών στην πληροφόρηση, που προκαλείται από το γεγονός ότι διαφορετικοί άνθρωποι σε μια αγορά γνωρίζουν διαφορετικά πράγματα. Για παράδειγμα, ο πωλητής ενός αυτοκινήτου είναι σε θέση να γνωρίζει περισσότερα για το αυτοκίνητό του σε σχέση με τον αγοραστή. Ο αγοραστής μιας ασφαλιστικής κάλυψης είναι σε θέση να γνωρίζει περισσότερα για τις πιθανότητες να πάθει κάποιο ατύχημα (γνωρίζει τον τρόπο που οδηγεί) σε σχέση με τον ασφαλιστή. Ένας εργαζόμενος είναι σε θέση να γνωρίζει καλύτερα τις ικανότητές του σε σχέση με τον εργοδότη που σκοπεύει να τον προσλάβει. Ένας δανειολήπτης είναι σε θέση να γνωρίζει περισσότερα για τις πιθανότητες να αποπληρώσει το δάνειο που λαμβάνει σε σχέση με τον δανειστή. Ωστόσο, οι ασυμμετρίες της πληροφόρησης είναι μόνο μια όψη των ατελειών στην πληροφόρηση. Οι ατέλειες αυτές - ακόμη και όταν είναι μικρές - μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις.

Ο Τζορτζ Άκερλοφ και εγώ ήμασταν συμμαθητές στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, στις αρχές της δεκαετίας του '60. Διδαχθήκαμε τα μοντέλα της εποχής, τα οποία δεν μας φαίνονταν και πολύ λογικά. Αυτά τα μοντέλα έλεγαν απλοϊκά ότι η ζήτηση ήταν ίση με την προσφορά. Το ανέκδοτο της εποχής ήταν ότι θα μπορούσες να κάνεις έναν παπαγάλο οικονομολόγο απλώς επαναλαμβάνοντας την «προσφορά και τη ζήτηση». Αυτή η θέση παρήγαγε παράξενα αποτελέσματα. Αν η προσφορά εργασίας, για παράδειγμα, ήταν ίση με τη ζήτηση, δεν θα υπήρχε ανεργία.

Μεγάλωσα σε μια βιομηχανική πόλη στη νότια ακτή της Λίμνης του Μίσιγκαν, στο Γκάρι της Ιντιάνα, και είδα φτώχεια, ανεργία και διακρίσεις. Μπήκα στα οικονομικά, επειδή ήθελα να καταλάβω και να κάνω κάτι γι' αυτά τα φαινόμενα. Το να διδάσκομαι μοντέλα τα οποία ξεκινούσαν λαμβάνοντας ως προϋπόθεση ότι η ανεργία δεν υπήρχε, ήταν κάτι παράξενο για μένα.

Τα μοντέλα μάς βοήθησαν να εξηγήσουμε τον λόγο που οι αγορές δεν λειτουργούσαν με τον τρόπο που περιέγραφε η τυποποιημένη θεωρία: Για ποιο λόγο μπορεί να μην υπάρχουν αγορές, για ποιο λόγο μπορεί να υπάρχει ανεργία και για ποιο λόγο μπορεί να υπάρχει αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας. Παράλληλα, τα μοντέλα μάς εξηγούσαν για ποιο λόγο μπορούν να εντείνονται τα σοκ στην οικονομία και οι επιδράσεις τους να επιμένουν, ακόμη και αρκετό χρόνο μετά την εξαφάνιση του αρχικού οικονομικού προβλήματος.

«Το αόρατο χέρι» δεν υπάρχει

Ένα από τα πιο προφανή αποτελέσματα της εργασίας μας, αφορούσε τη θέση του Άνταμ Σμιθ ότι οι ανταγωνιστικές αγορές οδηγούσαν, όπως ακριβώς «ένα αόρατο χέρι», σε καταστάσεις όπου τα πάντα λειτουργούν αποτελεσματικά. Η ανάλυσή μας έδειχνε ότι, όχι μόνο το «αόρατο χέρι» δεν ήταν ορατό, αλλά και δεν υπήρχε καν. Ή, ακόμη και αν υπήρχε, ήταν εξαρθρωμένο. Στην εργασία μας, μαζί με την Μπρους Γκρίνγουολντ, του Πανεπιστημίου Κολούμπια, δείξαμε ότι σε μια οικονομία της αγοράς υπάρχουν κρατικές παρεμβάσεις στις αγορές που μπορούν να ωφελήσουν τους πάντες - ακόμη και όταν η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τις ίδιες ατέλειες στην πληροφόρηση που αντιμετωπίζει ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας.

Για πολλά χρόνια, οι οικονομολόγοι αναγνώριζαν στο όνομα των «άμεσων αλληλεπιδράσεων στην παραγωγή - externalities», όπως η ρύπανση του αέρα και του νερού, ότι οι λύσεις που προσφέρει η οικονομία της αγοράς είναι, πολύ συχνά, αναποτελεσματικές. Είναι πιθανό να υπάρχει μεγάλη παραγωγή ορισμένων προϊόντων - όπως η παραγωγή χάλυβα που προκαλεί ρύπανση - και μικρή παραγωγή άλλων, όπως η επιστημονική έρευνα, η οποία προάγει την γνώση. Αυτό που δείξαμε είναι ότι, όσο πιο σύντομα αναγνωρίσει κάποιος ότι η πληροφόρηση είναι ατελής -όπως πράγματι είναι - τόσο αυτές οι άμεσες αλληλεπιδράσεις μπορεί να οδηγήσουν σε αποτυχίες λειτουργίας της αγοράς.

Ειρωνεία της ιστορίας

Είναι μια ειρωνεία της ιστορίας ότι, ενώ μια ομάδα ερευνητών ανέπτυσσαν ιδέες για την ενίσχυση της κατανόησής μας στους περιορισμούς των αγορών, οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί πίεζαν για την εξάπλωση των ιδεών της Ουάσιγκτον - βασισμένες στον φανατισμό υπέρ των ελεύθερων αγορών - οι οποίες αγνοούσαν τις αποτυχίες των αγορών. Σήμερα, παρά το γεγονός ότι αυτά τα μαθήματα για τα όρια των αγορών έχουν γίνει κοινός τόπος στην ακαδημαϊκή κοινότητα, δεν έχουν ακόμη υιοθετηθεί από πολλούς διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς. Αυτό προκαλεί τριβές μεταξύ αυτών των οργανισμών και των χωρών που δέχονται τις συστάσεις τους: Πολλοί ευφυείς, νεαροί οικονομολόγοι, που εργάζονται για κυβερνήσεις των αναπτυσσόμενων χωρών, βασίζουν τις αναλύσεις τους στην καλύτερη κατανόηση της οικονομίας της αγοράς σε σχέση με την παλιά ιδεολογία και τα απλοϊκά μοντέλα που κατευθύνουν ορισμένους διεθνείς γραφειοκράτες.

Ορισμένοι υποστήριξαν ότι η θεωρητική εργασία για τις ατέλειες της πληροφόρησης, που αναγνωρίστηκε από την επιτροπή απονομής των Νόμπελ, δεν σχετίζεται με τις θέσεις οικονομικής πολιτικής που πήρα στην Παγκόσμια Τράπεζα σχετικά με την Ανατολική Ασία, τη Ρωσία ή την ανάπτυξη. Αυτό, δεν αληθεύει. Η θέση που πήρα για την απελευθέρωση των αγορών βασίστηκε σε μια θεωρία ρυθμίσεων, η οποία με τη σειρά της ήταν βασισμένη στις ασυμμετρίες της πληροφόρησης.

Οι φόβοι για χρεοκοπίες - ότι τα υψηλά επιτόκια που συνέστησε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην Ανατολική Ασία θα προκαλέσουν αφόρητες πιέσεις στις επιχειρήσεις, αφού διατηρούσαν σε υψηλά επίπεδα τις ισοτιμίες των νομισμάτων, ενώ παράλληλα κατέστρεφαν οικονομίες κάνοντάς τις λιγότερο ελκυστικές για τους επενδυτές - πήγαζαν από τη θεωρία της ασυμμετρικής πληροφόρησης. Σε πιο απλοϊκό επίπεδο, σε έναν κόσμο με τέλεια πληροφόρηση, η χρεοκοπία δεν υφίσταται. Για ποιο λόγο κάποιος θα δάνειζε χρήματα σε κάποιον άλλο, αν γνώριζε ότι δεν πρόκειται να πάρει πίσω τα χρήματά του; Στον πραγματικό κόσμο, οι αποτυχίες ιδιωτικοποιήσεων σχετίζονται εν μέρει με τα προβλήματα στη διοίκηση των επιχειρήσεων, προβλήματα που σχετίζονται με ασυμμετρίες πληροφόρησης μεταξύ των ιδιοκτητών και αυτών που διοικούν μια επιχείρηση.

Ιδέες και συμφέροντα

Μερικές φορές, οι ιδέες είναι εξίσου ισχυρές με τα συμφέροντα. Όταν οι παλαιές ιδεολογίες και τα συμφέροντα εργάζονται μαζί, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, ορισμένα συμφέροντα εξυπηρετούνται και άλλα περιφρονούνται. Οι ασυμμετρίες στην πληροφόρηση σχετίζονται με ασυμμετρίες στην οικονομική ισχύ. Υπάρχει ένας ρόλος για τις κυβερνήσεις, όχι μόνο η διόρθωση των αποτυχιών των αγορών, αλλά και η αντιμετώπιση των ασυμμετριών ισχύος.

Η εργασία μας, την οποία η επιτροπή απονομής των Νόμπελ βοήθησε να τύχει της προσοχής του ευρύτερου κοινού, παρέχει εν μέρει μια ακαδημαϊκή θεμελίωση στον Τρίτο Δρόμο, ο οποίος ολοένα και περισσότερο αναγνωρίζεται ως ο μοναδικός που οδηγεί στην οικονομική πρόοδο με κοινωνική δικαιοσύνη.

(c) Project Syndicate, Δεκέμβριος 2001

[Johnny English]

Finally... everything makes sense.. (από πού προήλθε η έμπνευση του Πολύδωρα..)

[Αθάνατος]

http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/2000/

Νόμπελ Οικονομικών 2000

James J. Heckman & Daniel L. McFadden

ΑΠό εδώ

Το Βήμα , 15 Οκτωβρίου 2000

Η απομυθοποίηση της στατιστικής
Τι νέο φέρνουν στην οικονομική επιστήμη τα δύο Νομπέλ Οικονομίας


ΑΓΓ. ΚΩΒΑΙΟΣ

Υπάρχουν μερικά αποφθέγματα τα οποία υπό ορισμένες προϋποθέσεις θα μπορούσαν να εξαφανίσουν το πέπλο μυστηρίου που καλύπτει την οικονομική επιστήμη. Ενα από αυτά το οποίο συνήθιζε να επαναλαμβάνει έγκριτος (έλληνας) καθηγητής στις παραδόσεις του σε (ελληνικό) πανεπιστήμιο ήταν: «Τα οικονομικά είναι απλά, αρκεί να τα καταλαβαίνουμε». Για πολλούς ­ και ειδικά για τους φοιτητές ­ η παραπάνω φράση δεν αποτελεί παρά ένα ευφυολόγημα. Γεγονός όμως είναι ότι η συμβολή μερικών επιστημόνων οδηγεί με αφοπλιστικό τρόπο στο ίδιο συμπέρασμα.

Κάνοντας ένα (μικρό) άλμα, οφείλουμε να συμφωνήσουμε αν εξετάσουμε για λίγο τις περιπτώσεις των δύο αμερικανών καθηγητών που εφέτος τιμήθηκαν με το Βραβείο Νομπέλ Οικονομικής Επιστήμης.

Ο τομέας των καθηγητών Τζέιμς Χέκμαν και Ντάνιελ Μακ Φάντεν είναι για όσους δεν έχουν κάποια ­ στοιχειώδη έστω ­ επαφή με την οικονομική επιστήμη πολύ πιο ομιχλώδης και από τα «παραδοσιακά» οικονομικά. Στην πραγματικότητα όμως είναι πολύ πιο απλός.

Τι σημαίνει αλήθεια οικονομετρία; Είναι η μελέτη και εφαρμογή της στατιστικής επιστήμης στα οικονομικά.

Η πρώτη επαφή με το «γνωστικό αντικείμενο» μπορεί να είναι τρομακτική, αφού μετά τις ενδιαφέρουσες θεωρητικές εισαγωγές κάποιος έρχεται αντιμέτωπος με ατέρμονες συναρτήσεις πολλαπλών μεταβλητών. Το παράδοξο είναι ότι η επίλυση των συναρτήσεων μπορεί να είναι άκρως διασκεδαστική αφού οι μεταβλητές αποτελούν πραγματικές και όχι αόριστες παραμέτρους της καθημερινής ζωής.

Μπορεί αυτή η περιγραφή να ακούγεται κάπως άκομψη αλλά γίνεται ακόμη πιο προσιτή αν δούμε τις περιπτώσεις των βραβευθέντων καθηγητών.

Συγκεκριμένα, οι καθηγητές Χέκμαν και Μακ Φάντεν ειδικεύονται και διακρίνονται στη μικροοικονομετρία. Εν ολίγοις, στη μεθοδολογία για τη μελέτη των μικροδεδομένων. Τι μπορεί να χαρακτηρισθεί μικροδεδομένο; Είναι απλούστερο απ' ό,τι νομίζει κανείς: πρόκειται για οικονομικές πληροφορίες που αφορούν μεγάλες ομάδες ατόμων, νοικοκυριών ή εταιρειών. Για παράδειγμα, ποιοι παράγοντες μπορεί να καθορίσουν την πρόθεση ενός ατόμου για εργασία και αν υποθέσουμε ότι κάποιος λαμβάνει μια τέτοια απόφαση επί πόσες ώρες είναι διατεθειμένος να εργάζεται.

Ενδεικτικό είναι ένα άλλο παράδειγμα μικροδεδομένου: πώς μπορούν κάποια οικονομικά κίνητρα ή συνθήκες να επιδράσουν στις επιλογές ενός ή περισσότερων ατόμων στην εκπαίδευση, στην απασχόληση ή στον τόπο κατοικίας. Ή ένα ακόμη πιο ευνόητο παράδειγμα: με ποιον τρόπο επιδρούν οι διαφορές στην εκπαίδευση επί του εισοδήματος και του είδους απασχόλησης.

Για τη μελέτη και την ανάλυση των παραπάνω απαιτούνται οι λύσεις σε δύο βασικά προβλήματα: Πρώτον, τα δείγματα στα οποία στηρίζεται η έρευνα των μικροδεδομένων και δεύτερον, οι επιλογές τις οποίες αντικατοπτρίζουν τα δεδομένα αυτά.

Στην πρώτη περίπτωση τα στατιστικά δείγματα δεν μπορεί να είναι πάντοτε τυχαία και κυρίως όσο πιο εξειδικευμένη είναι η έρευνα. Κάτι που σημαίνει ότι απαιτείται η εκτίμηση «επιλεκτικών δειγμάτων». Στη δεύτερη περίπτωση σπανίως οι επιλογές δεν είναι επιβεβλημένες, άρα και εύκολα «παρατηρήσιμες» ή «ερμηνεύσιμες». Οπερ σημαίνει ότι εμφανίζεται η αναγκαιότητα έρευνας και εκτίμησης της διακριτικής επιλογής, δηλαδή της επιλογής μεταξύ κάποιων εναλλακτικών λύσεων.

Η παραπάνω περιγραφή συνοψίζει με απλοϊκό τρόπο την επιστημονική συνεισφορά των καθηγητών Χέκμαν και Μακ Φάντεν. Ο μεν πρώτος, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Σικάγου, ανέπτυξε τη Θεωρία και τις Μεθόδους για την Ανάλυση των Επιλεκτικών Δειγμάτων, ενώ ο δεύτερος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ, ανέπτυξε τη Θεωρία και τη Μέθοδο για την Ανάλυση των Διακριτικών Επιλογών. Οι ονομασίες των θεωριών μπορεί να προκαλούν δέος. Ωστόσο, η ανάπτυξή τους σήμερα μπορεί να θεωρηθεί βασική προϋπόθεση της εξέλιξης όχι μόνο της οικονομικής αλλά και μιας σειράς άλλων επιστημών που συμπεριλαμβάνονται στις ανθρωπιστικές.


Το ΒΗΜΑ, 15/10/2000 , Σελ.: D27
Κωδικός άρθρου: B13083D271
ID: 228967

[pandora]

Ο (αμερικανικός) καπιταλισμός είναι ένα σύστημα ατομικής ιδιοκτησίας, το οποίο είναι ανοικτό στην εφαρμογή νέων εμπορικών ιδεών και χαρακτηρίζεται από έναν πλουραλισμό απόψεων μεταξύ των χρηματοδοτών που επιλέγουν τις προς καλλιέργειαν ιδέες, παρέχοντας το κεφάλαιο και τα κίνητρα που απαιτούνται για την ανάπτυξή τους.

Στον αντίποδα βρίσκεται το ευρωπαϊκό μοντέλο. Παρ' όλο που και αυτό βασίζεται στην ατομική ιδοκτησία, έχει εντούτοις υποστεί σοβαρές αλλοιώσεις από την εισαγωγή θεσμών που στοχεύουν να προστατεύουν τους «κοινωνικούς εταίρους» - θεσμοί όπως οι ενώσεις εργοδοτών, τα εργατικά συνδικάτα και τράπεζες-μονοπώλια. Το σύστημα αποθαρρύνει αλλαγές, όπως την εισαγωγή στην αγορά νέων επιχειρήσεων και η λειτουργία του εξαρτάται από τις κατεστημένες επιχειρήσεις, σε συνεργασία με τις τοπικές τράπεζες.

Η μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο αυτών συστημάτων είναι ο δυναμισμός τους - δηλαδή η γονιμότητα του συστήματος όσον αφορά την παραγωγή καινοτόμων ιδεών. Σύμφωνα με τον Φελπς, το καπιταλιστικό σύστημα των ΗΠΑ διευκολύνει και παράγει δυναμισμό, ενώ το ευρωπαϊκό σύστημα της «κοινωνικής οικονομίας της αγοράς» τον πνίγει.

«Ενώ το ευρωπαϊκο σύστημα», γράφει ο Φελπς «συγκεντρώνει ειδήμονες για να εγκρίνουν το πρότυπο του προϊόντος προτού κυκλοφορήσει μια παραλλαγή του στην αγορά, ο καπιταλισμός δίνει πλήρη πρόσβαση στην αγορά σε όλες τις παραλλαγές του προϊόντος».

Από το βιβλίο "Η χειραγώγηση των μαζών" του Noam Chomsky


"Στα τέλη της δεκαετίας του 80 [...] ως τελικό αποτέλεσμα έχουμε αυτό που ορισμένοι αποκαλούν αστειευόμενοι "πρόγραμμα όπου οι φτωχοί στις πλούσιες χώρες πληρώνουν τους πλούσιους των φτωχών χωρών". Αυτό συμβαίνει σε γενικές γραμμές. Έρχεται το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο διευθύνεται από τις πλούσιες χώρες και έχει συγκεκριμένους κανόνες για τους αδυνάτους. ΟΙ κανόνες αυτοί είναι ότι αν έχεις υψηλό επίπεδο πληθωρισμού και το νόμισμα δεν είναι σταθερό και διάφοροι άλλοι οικονομικοί δείκτες δεν ικανοποιούνται, τότε σου επιβάλλονται ακραίες μορφές λιτότητας. Ισοσκελίζεις τον προϋπολογισμό, κόβεις κοινωνικά προγράμματα, ελέγχεις το νόμισμα κ.ο.κ. Αυτό είναι η νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική, κατα κανόνα καταστροφική για τη μάζα του πληθυσμού. Γι' αυτό οι ίδιες πλούσιες χώρες δεν αποδέχονται ποτέ αυτούς οτυς κανόνες, εκτός κι αν υποχρεωθούν. Πχ, υπήρξε μια εποχή στα τέλη της δεκαετίας του 70 όταν η Βρετανια αναγκάστηκε να ακολουθήσει κάποιους κανόνες του Δ.Ν.Τ. εξαιτίας της αδυναμίας της. Αλλά καμία χώρα αρκετά πλούσια ή ισχυρή δεν θα το έκανε ποτέ αυτό, όπως οι Η.Π.Α. για παράδειγμα, χώρα η οποία έχει ένα απίστευτο χρέος αλλά δεν αποδέχεται τις υποδείξεις του Δ.Ν.Τ. "Είμαστε πολύ ισχυροί για να αποδεχτούμε αυτούς τους κανόνες". Οι χώρες του Τρίτου Κόσμου,οι οποίες ειναι πολύ ασθενέστερες, ειδικά εκείνες που βρίσκονται υπό τον έλεγχο δυτικόφιλων ελίτ, οι οποίες συχνά επωφελούνται από αυτό, πράγματι ακολουθούν τους κανόνες και υπάρχει δυστυχία στον πληθυσμό. Το ίδιο πράγμα συμβαίνει τωρα στην Ανατολική Ευρώπη. Η όλη ιστορία της νεοφιλελεύθερης ελέυθερης αγοράς έχει σχεδιαστεί προς όφελος των ανθρώπων που πρόκειται να κερδίσουν το παιχνίδι. Κανείς άλλος δεν την ακολουθεί, ούτε η Δύση την ακολουθεί όταν πρόκειται να κερδίσει. Για παράδειγμα, η παγκόσμια τράπεζα εκτιμά ότι, τώρα που μιλάμε, τα μέτρα προστατευτισμού που έχουν επιβληθεί από τις πλούσιες χώρες κοστίζουν στον Τρίτο Κόσμο περισσότερο από το διπλάσιο της συνολικής βοήθειας που πάει από το βορρά στο νότο της Αμερικής - και αυτή η "βοήθεια" είναι τις περισσότερες φορές μια συγκεκαλυμμένη μορφή προώθησης εξαγωγών".

[...]

"Η Παγκόσμια Τράπεζα και το Δ.Ν.Τ. δίνουν λογαριασμό σ'εκείνους που έβαλαν τα λεφτά, δηλ. κυρίως στις  Ηνωμενες Πολιτείες"

[...]   

" Η GATT (Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου) είναι ενα διεθνές εμπορικο σύστημα το οποίο επίσης δημιουργήθηκε την δεκαετία του 40. Είναι στην επικαιρότητα τώρα επειδή εδώ και αρκετά χρόνια ο Γύρος της Ουρουγουάης των συνομιλιών για την GATT συνεχίζεται με στόχο να επιτευχθεί κάποιος νέος τρόπος απελευθέρωσης του Διεθνούς εμπορίου. Η απελευθέρωση του εμπορίου, σαν γενική ιδέα, δεν είναι κακό πράγμα. Συχνά είναι καλό πράγμα. Το πρόβλημα είναι ότι κανείς δεν μπαίνει σ'αυτό το παιχνίδι, εφόσον μπορεί, χωρίς περισσή προστασία για τις δικές του εσωτερικές ανάγκες. Έτσι, π.χ., κάθε μία από τις δυτικές δυνάμεις,συμπεριλαμβανομένων και των Ηνωμένων Πολιτειών, μπαίνει στις συνομιλίες της GATT με μια συγκεκριμένη λίστα στόχων, ένα μίγμα φιλελευθεροποίησης και προστατευτισμού τέτοιο, που να ανταποκρίνεται στα ιδιαίτερα ισχυρά και ασθενή σημεία των οικονομιών τους. Όταν λέμε "των οικονομιών τους", εννοούμε των ανθρώπων που έχουν κυρίαρχες θέσεις σε αυτές. Έτσι η Ευρωπαική κοινότητα θέλει υψηλό επίπεδο προστασίας για την αεροναυτική της βιομηχανία και για την αγροτική της παραγωγή. Οι Η.Π.Α. έχουν ένα μίγμα από πολιτικές. Ζητούν φιλελευθεροποίηση και απελευθέρωση του εμπορίου σε πολλούς τομείς. Από την άλλη πλευρά, ζητουν ενισχυμένη προστασία σε τομείς όπου οι ΗΠΑ είναι δυνατές. Πάρτε για παράδειγμα τις αποκαλούμενες "υπηρεσίες", όπως οι τράπεζες. Οι Η.Π.Α. ζητούν απελευθερωση των υπηρεσιών στον Τρίτο Κόσμο, πράγμα που θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν και να πνιγούν όλες οι Τράπεζες και τα πιστωτικά ιδρύματα του Τρίτου Κόσμου από τις δυτικές, αφού είναι τόσο πολύ πλουσιότερες και ισχυρότερες. Αυτό θα εκμηδένιζε την δυνατότητα κάθε εθνικού προγράμματος βιομηχανικής ανάπτυξης μέσα στον Τρίτο Κόσμο. Αυτό είναι το είδος της φιλελευθεροποίησης που προτιμούν οι Η.Π.Α. Σημαίνει ότι οι οικονομίες του Τρίτου Κόσμου θα διευθύνονται από δυτικές τράπεζες και από αυτούς που τις διοικούν, καθώς και από τις κυβερνήσεις με τις οποίες είναι συνδεδεμένες.

Από την άλλη πλευρά, οι Η.Π.Α. ζητούν περισσότερη προστασία σε άλλοιυς τομείς, ιδιαίτερα στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, στα οποία περιλαμβάνεται οτιδήποτε, από μουσική ποπ και κινηματογράφο ως και λογισμικό Η/Υ και διπλώματα ευρεσιτεχνίας (πατέντες). Αυτό τον καιρό οι Η.Π.Α. κάνουν έναν αγώνα δρόμου στην καταχώρηση δικαιωμάτων για κάτι που πιθανον να αποδειχθεί ότι αφορά μέρη γονιδίων. Η ιδέα είναι να καταχωρήσουν δικαιώματα για τα γονίδια, π.χ. του καλαμποκιού, ή τα ανθρώπινα γονίδια, έτσι ωστε στο μέλλον η βιοτεχνολογία, η οποία περιλαμβάνει διάφορες μορφές γενετικής μηχανικής, να βρίσκεται στα χέρια κυρίως αμερικανικών ιδιωτικών εταιρειών. Θα ελέγχουν αυτό τον τομέα και θέλουν να σιγουρευτούν ότι προστατεύεται. Έτσι θέλουν καταχωρημένα δικαιώματα μακρόχρονης ισχύος. Αυτό σημαίνει ότι φάρμακα, λογισμικό, νέες τεχνολογίες, νέες μορφές αγροτικής παραγωγής, κάθε μορφής βιοτεχνολογία που είναι δυνατόν να έχει σχέση με την υγεία, θα είναι στα χέρια της Merck Corporation και άλλων εταιρειών όπως αυτή, οι οποίες θα έχουν κέρδη δεκάδες δισεκατομμυρίων δολλαρίων. Αυτό σημαίνει ότι η Ινδία, η οποία θα μπορούσε να παράγει τα ίδια προϊόντα πολύ φθηνότερα, [...] δεν θα επιτρέπεται να το κάνει.

Οι Η.Π.Α επίσης απαιτούν καταχωρηση δικαιωμάτων σε επίπεδο προϊόντος και όχι τρόπου παραγωγής, για να σιγουρευτούν ότι η φαρμακοβιομηχανία της Ινδίας δεν θ'ανακαλύψει κάποιο φθηνότερο τρόπο να παράγει φάρμακα - ένα εμπόδιο στην αποτελεσματικότητα και τον νεωτερισμό, αλλά μεγάλη βοήθεια στα κέρδη. Αυτό είναι κατανοητό από την πλευρά των πλουσίων.

[...]

Οι Η.Π.Α. - όπως και άλλοι - επιμένουν επίσης σ'ένα υψηλό επίπεδο προστασίας για την αμερικανική ναυτιλία (φόροι στα λιμάνια)

[...]

Ομοίως, οι "αμυντικές" δαπάνες δεν θεωρούνται επιχορηγήσεις ή χρηματοδοτική βοήθεια, σύμφωνα με τους κανόνες της GATT. Αυτό είναι τρομερά σημαντικό  για τις Η.Π.Α. οι οποίες ξοδεύουν περισσότερα στον στρατιωτικό τομέα από όσα όλος ο άλλος κόσμος μαζί, καθώς πάντοτε έχουν χρησιμοποιήσει τον τομέα αυτόν σαν κάλυμμα για μαζική δημόσια επιχορήγηση στη βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας.

[...]

Εάν το παρόν πρόγραμμα της GATT επιτύχει, είναι φανερό ότι τείνει σε μία παγκόσμια κυβέρνηση ελεγχόμενη από μια λέσχη πλουσίων ανθρώπων που συνεδριάζουν στις οργανώσεις τους, όπως οι συναντήσεις της G-7, των επτά πλουσιότερων βιομηχανικών χωρών [...] που έχουν ένα καθιερωμένο πλέγμα διευθετήσεων στην GATT και εφαρμόζουν ένα σύστημα το οποίο ενίοτε αποκαλείται "εταιρικός μερκαντιλισμός". Θυμηθείτε ότι αν και αυτό τιτλοφορείται "φιλελευθεροποίηση" και "ελεύθερο εμπόριο", υπάρχει ένα τεράστιο κομμάτι διευθυνόμενου εμπορίου εσωτερικά. Έτσι, τεράστιες επιχειρήσεις οι οποίες συχνά είναι πιό ισχυρές από πολλά κράτη, επιδίδονται σε ένα ελεγχόμενο και διευθυνόμενο εμπόριο εσωτερικά αλλά και διασυνοριακά, καθώς πρόκειται για διεθνείς επιχειρήσεις. Προγραμματίζουν τις επενδύσεις τους, την παραγωγή, τις εμπορικές συναλλαγές, τις μεταβολές τιμών κ.ο.κ. και φυσικά τα διευθύνουν όλα αυτά για το δικό τους συμφέρον. Ο επιχειρηματικός μερκαντιλισμός είναι εντάξει. Οι κυβερνήσεις όμως δεν επιτρέπεται να μπούν στο παιχνίδι. Οι πλούσιες δυτικές χώρες δεν έχουν καμία αντίρρηση για το διευθυνόμενο και ελεγχόμενο εμπόριο. Απλά δεν θέλουν να γίνεται από κυβερνήσεις, επειδή οι κυβερνήσεις έχουν ένα επικίνδυνο χαρακτηριστικό που οι επιχειρήσεις δεν έχουν : οι κυβερνήσεις μπορούν να πέσουν κάτω από την πίεση των λαϊκών δυνάμεων. Η δυνατότητα αυτή είναι περιορισμένη αλλά σε κάποιο βαθμό πάντα υπάρχει τέτοιος φόβος. Οι επιχειρήσεις, αντίθετα, είναι απρόσβλητες από κάθε μορφή ελέγχου (από το λαό) ή ακόμη και εποπτείας."


Θα τρίζουν τα κοκκαλάκια του Φρίντμαν με αυτά τα νέα "φιλευλεύθερα" συστήματα....


pandora/ oi skepseis mias amorfwths kommounistrias - w, sorry agrammaths

(aka ixic_)

edit : http://en.wikipedia.org/wiki/Noam_Chomsky (opoios thelei as riksei mono mia matia se oses diakriseis exei parei o Chomsky apo panepisthmia tou kosmou)

[Fenix]

Το πνεύμα του νέου καπιταλισμού

Από τον ΘΑΝΑΣΗ ΓΙΑΛΚΕΤΣΗ

Σε αυτά τα ερωτήματα προσπαθεί να απαντήσει ο αμερικανός κοινωνιολόγος Ρίτσαρντ Σένετ στο βιβλίο του «The culture of the new capitalism» (Yale University press, 2006).

Αφετηρία των συλλογισμών του Σένετ είναι η διάλυση των θεσμών του «κοινωνικού καπιταλισμού»: της μεγάλης φορντιστικής επιχείρησης και του κοινωνικού κράτους. Εκείνος ο κόσμος βασιζόταν σε ένα «στρατιωτικό μοντέλο», που το είχε περιγράψει ο Μαξ Βέμπερ. Οι μεγάλες γραφειοκρατικές οργανώσεις (τόσο το κράτος όσο και οι επιχειρήσεις) ήταν καταπιεστικές αλλά έδιναν ασφάλεια. Υπήρχε μια κλίμακα που μπορούσε να ανέβει κανείς, μια καριέρα που μπορούσε να προγραμματίσει, μια κρατική παρέμβαση για την προστασία από τους κινδύνους. Ηταν επομένως δυνατή μια επένδυση των ατόμων στο μέλλον τους, μια δέσμευση που δεν εξαντλούνταν στο παρόν.

Τι άλλαξε στον σύγχρονο καπιταλισμό; Τον κόσμο της σταθερότητας και της ασφάλειας τον αντικατέστησε εκείνος της ευελιξίας και της αβεβαιότητας. Οι οικονομικές δραστηριότητες και τα προσωπικά σχέδια που έχουν ένα μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα υποσκελίζονται από την κυριαρχία του άμεσου και του βραχυπρόθεσμου. Οι επιχειρήσεις γίνονται περισσότερο «οριζόντιες», λιγοστεύουν οι ιεραρχίες, μειώνεται ο αριθμός των εργαζομένων, αλλά κυρίως αυξάνει το βάρος της μερικής και προσωρινής απασχόλησης. Μεγαλώνουν επομένως η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα, που γεννούν περισσότερο άγχος στους εργαζόμενους. Νέες εντάσεις πηγάζουν και από την ταχεία απαξίωση των επαγγελματικών τους γνώσεων, καθώς και από τη δυσκολία να προγραμματίσουν μια συνεκτική διαδρομή στην εργασία τους και τη ζωή τους.

Και ενώ οι παλαιοί θεσμοί -κράτος και επιχειρήσεις- προσφέρουν λιγότερη ασφάλεια, αυξάνει ο ρόλος των εξωτερικών κοινωνικών δικτύων. Οι προνομιούχες κοινωνικές ομάδες απολαμβάνουν μεγαλύτερης υποστήριξης από αυτά τα δίκτυα, που τις βοηθούν να οργανώσουν τις διαδρομές της εργασίας και της ζωής τους, ενώ οι εργαζόμενοι που προέρχονται από τις κατώτερες τάξεις βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση. Αυξάνονται έτσι οι ανισότητες.

Ολα αυτά ωθούν τους εργαζόμενους να ζουν περισσότερο στο παρόν, να μην αναλαμβάνουν δεσμεύσεις για το μέλλον και να μην αναπτύσσουν πρωτοβουλίες μέσα στην επιχείρηση. Μειώνεται έτσι η εμπιστοσύνη στην επιχείρηση και η αφοσίωση στην εργασία. Εχουμε επομένως επιχειρήσεις με «χαμηλό κοινωνικό κεφάλαιο», εκτεθειμένες σε μιαν έρπουσα κρίση νομιμοποίησης. Αντίθετα με πολλούς άλλους μελετητές, που υπογραμμίζουν την αύξηση της αυτονομίας, της επαγγελματικής γνώσης και της ποιότητας της εργασίας στον ευέλικτο καπιταλισμό σε σχέση με τον φορντισμό, ο Σένετ επισημαίνει την αστάθεια, την αποσταθεροποίηση και την ανασφάλεια που χαρακτηρίζουν τις εργασιακές και κοινωνικές σχέσεις.

Στο ερώτημα ποια είναι η επιχείρηση που ενσαρκώνει καλύτερα το πνεύμα του νέου καπιταλισμού πολλοί θα απαντούσαν υποδεικνύοντας την Microsoft του Μπιλ Γκέιτς. Πράγματι, στην περίπτωση της Microsoft η τεχνολογική ηγεμονία φαίνεται να συνδυάζεται τέλεια με έναν πρωταγωνιστικό επιχειρηματικό ρόλο σε παγκόσμια κλίμακα. Η απάντηση που δίνει, όμως, ο Σένετ είναι διαφορετική. Σύμφωνα με τον αμερικανό κοινωνιολόγο, τα γνωρίσματα του νέου καπιταλισμού τα διακρίνουμε καλύτερα στην Wal-Mart, τη γνωστή γιγάντια αλυσίδα μεγάλων εμπορικών καταστημάτων. Η σημασία της Wal-Mart δεν καθορίζεται μόνον από τον πελώριο κύκλο εργασιών που πραγματοποιεί (το 2004 έφτασε τα 258 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που ισοδυναμεί με το 2% του ΑΕΠ των ΗΠΑ και είναι οκτώ φορές ανώτερο από το αντίστοιχο της Microsoft) απασχολώντας περίπου ενάμισι εκατομμύριο μισθωτούς.

Η Wal-Mart είναι κάτι περισσότερο από αυτό. Είναι ένα μοντέλο, εκείνο ακριβώς που συνοψίζει τα χαρακτηριστικά του νέου καπιταλισμού: τη ρευστοποίηση της οικονομικής διαδικασίας, την τάση να γίνει «οριζόντια», δηλαδή σχεδόν χωρίς εσωτερική ιεραρχία, η επιχείρηση, την εξ ορισμού προσωρινή και περιοδική φύση των εργασιακών σχέσεων. Επιπλέον, η Wal-Mart είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα παγκόσμιας επιχείρησης, που συνεργάζεται με πολλούς προμηθευτές διασκορπισμένους σε ολόκληρο τον κόσμο (από καιρό έχει αναπτύξει ένα σύστημα διασυνδέσεων με τη βιομηχανική παραγωγή της Κίνας). Η Wal-Mart έχει αποδυναμώσει πλήρως το συνδικάτο και μεταχειρίζεται τη μάζα των υπαλλήλων της σαν προσωρινούς εργαζόμενους, που προσλαμβάνονται και απολύονται με βάση τις λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησης ή τις μεταβολές του οικονομικού κύκλου. Κατανοούμε επομένως το γιατί στο νέο καπιταλισμό η δέσμευση και η αφοσίωση στους θεσμούς γίνονται όλο και πιο σπάνια. Πώς μπροούμε να αισθανθούμε υποχρέωση απέναντι σε θεσμούς που δεν δεσμεύονται από καμιά υποχρέωση απέναντί μας;

Ο Σένετ αναρωτιέται αν η νέα οικονομία δημιουργεί και μια νέα πολιτική. Αραγε, όταν επιλέγουν πολιτικούς, οι άνθρωποι συμπεριφέρονται όπως όταν ψωνίζουν στα καταστήματα Wal-Mart; Παρατηρούμε στις μέρες μας ότι όλα τα σαγηνευτικά τεχνάσματα της διαφήμισης χρησιμοποιούνται για να προωθηθούν στην πολιτική αγορά οι προσωπικότητες και οι ιδέες των πολιτικών. Οταν το μάρκετινγκ γίνεται το θεμέλιο της πολιτικής, δεν μπορούμε να μιλάμε για δημοκρατία.

Ο Σένετ θεωρεί «προοδευτική» μια πολιτική στο βαθμό που αυτή μεταδίδει στους πολίτες την αίσθηση ότι συνεργάζονται για ένα κοινό σχέδιο. Ο «κοινωνικός καπιταλισμός» δημιούργησε αυτό το κοινό σχέδιο με πολιτικούς θεσμούς που βασίζονταν σε ένα στρατιωτικό μοντέλο. Η νέα θεσμική τάξη αποφεύγει την ευθύνη και εμφανίζει την αδιαφορία της σαν ελευθερία των ατόμων. Το γνώρισμα της πολιτικής που πηγάζει από τον νέο καπιταλισμό είναι η αδιαφορία.

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία  30/09/2007

ΥΓ:Είμαι και πολύ άτομο τελικά.

[Αθάνατος]

http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/1999/

Νόμπελ Οικονομικών 1999

Robert A. Mundell

ΑΠό εδώ

επισυνάπτω ένα άρθρο του στα Αγγλικά για όποιον ενδιαφέρεται


Έχει πλάκα να δω αν ανοίξει κάποιος τόπικ για το νόμπελ φυσικής αν θα πάνε οι γραφικοί να ποστάρουν τις παγανιστικές μπούρδες τους σχετικά με τη λειτουργία του φυσικού κόσμου 

[Αθάνατος]

http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/2007/

Νόμπελ Οικονομικών 2007

Leonid Hurwicz & Eric S. Maskin & Roger B. Myerson

Από εδώ
Καθημερινή 16 Oκτωβρίου 2007

Νομπέλ Οικονομίας στον «σχεδιασμό μηχανισμών»

Η Aκαδημία αποφάσισε να τιμήσει τους Αμερικανούς Λεονίντ Χούρβιτς, Ερικ Μάσκιν και Ρότζερ Μάγιερσον

Των Κατερινα Καπερναρακου - Κωστη Παπαδημητριου

Μετά το Νομπέλ Ειρήνης και το Νομπέλ Οικονομίας δίδεται σε Αμερικανούς. Εχοντας προηγηθεί ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Αλ Γκορ, ο οποίος διακρίθηκε για τη δράση του σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές, ήλθε η σειρά των Λεονίντ Χούρβιτς, Ερικ Μάσκιν και Ρότζερ Μάγιερσον. Η Σουηδική Ακαδημία Επιστημών αποφάσισε να τιμήσει τους τρεις επιστήμονες για την πρωτοπόρο έρευνά τους στη «θεωρία του σχεδιασμού μηχανισμών», διαψεύδοντας όσους πίστευαν ότι φέτος το Νομπέλ θα πήγαινε σε οικονομολόγους με έργο στο διεθνές εμπόριο, τα μακροοικονομικά ή την αγορά εργασίας, αλλά και όσους εκτίμησαν ότι θα κατευθυνόταν σε επιστήμονες με έργο σχετικό με την πρόσφατη κρίση στη διεθνή αγορά πιστώσεων. Ωστόσο, όσοι τελικώς αποφασίζουν για το πρόσωπο ή τα πρόσωπα, που θα βραβευθούν, εξετάζουν θεωρίες, οι οποίες μέσα στον χρόνο δοκιμάστηκαν, αναπτύχθηκαν, διευρύνθηκαν και αποδείχθηκαν ανθεκτικές.

Καλύτερη κατανομή πόρων

Η θεωρία, στην οποία συνεισέφεραν τα μέγιστα οι τρεις, μελετά τρόπους ώστε να σχεδιαστούν μηχανισμοί για την καλύτερη κατανομή των πόρων και των αγαθών, διορθώνοντας ή ξεπερνώντας ορισμένα από τα προβλήματα που προκαλούν οι ατέλειες των αγορών. Εφαρμογές της θεωρίας αυτής είναι ο σχεδιασμός των δημοπρασιών για τη χορήγηση, για παράδειγμα, των αδειών κινητής τηλεφωνίας ή ενός αποτελεσματικού φορολογικού συστήματος. Τα θεμέλια της θεωρίας έθεσε ο Χούρβιτς το 1960 για να την αναπτύξουν περαιτέρω στα τέλη του ’70 οι Μάσκιν και Μάγιερσον. Ο μεν πρώτος, στα 90 του σήμερα, είναι και ο γηραιότερος Νομπελίστας στην ιστορία, ενώ για τη «θεωρία του σχεδιασμού μηχανισμών» είχε τιμηθεί και το 1990 από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Γεννήθηκε στη Μόσχα και διατηρεί τη θέση του επίτιμου καθηγητή Οικονομικών στο πανεπιστήμιο της Μινεσότα. Οι Μάσκιν και Μάγιερσον, 56 χρόνων και οι δυο, είναι εν ενεργεία πανεπιστημιακοί. Ο πρώτος διδάσκει κοινωνική επιστήμη στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον και ο δεύτερος οικονομικά στο πανεπιστήμιο του Σικάγου. Πάντως και οι τρεις οικονομολόγοι έχουν υπόβαθρο στα εφαρμοσμένα μαθηματικά -στους δύο νεότερους ήταν το πεδίο του διδακτορικού τους- επιβεβαιώνοντας ότι τα οικονομικά αποτελούν την πίσω πόρτα για την απονομή ενός οιονεί Νομπέλ Μαθηματικών .

Η θεωρία του σχεδιασμού των μηχανισμών από τη μια πλευρά συμπληρώνει και από την άλλη ανατρέπει, ανάλογα πώς θα το δει κανείς, τη νεοκλασική μικροοικονομική θεωρία. Αυτή προϋποθέτει ότι οι αγορές είναι «τέλειες», δηλαδή ότι όλοι οι συμμετέχοντες έχουν πλήρη πληροφόρηση και υπάρχει διαφάνεια για όλες τις συνθήκες της αγοράς, ότι υπάρχει τέλειος ανταγωνισμός με ελευθερία εισόδου και εξόδου των επιχειρήσεων χωρίς κόστος και χωρίς κανείς να είναι αρκετά ισχυρός ώστε να επηρεάσει τις τιμές, ότι όλοι παίρνουν τις αποφάσεις τους ορθολογικά, ότι οι αποφάσεις των επιχειρήσεων λαμβάνονται αποκλειστικά με γνώμονα τη μεγιστοποίηση του κέρδους και μια σειρά άλλων παραδοχών. Είναι προφανές ότι πολλές από αυτές τις παραδοχές δεν είναι ρεαλιστικές και ένα μεγάλο μέρος της επιστημονικής δουλειάς στα οικονομικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες απαντά στο ερώτημα τι συμβαίνει όταν δεν ισχύει κάποια από αυτές. Ειδικότερα, η θεωρία των μηχανισμών χρησιμοποιεί κατά κόρον τη θεωρία των παιγνίων και μπορεί να αναλύσει τον μηχανισμό της αγοράς κάτω από περισσότερο ρεαλιστικές (ή μάλλον λιγότερο μη ρεαλιστικές) παραδοχές.

Ο Χούρβιτς όρισε ότι τέτοιου είδους μηχανισμοί αποτελούν συστήματα επικοινωνίας μέσω των οποίων στέλνονται μηνύματα ώστε να ληφθούν οικονομικές αποφάσεις. Ενα μεγάλο πρόβλημα είναι να υπάρχουν τα κατάλληλα κίνητρα ώστε οι ενδιαφερόμενοι να παρέχουν ειλικρινείς πληροφορίες: π.χ. πόσο είναι διατεθειμένος να πληρώσει κάποιος ώστε να υπάρχει ένα «δημόσιο αγαθό».

Τελικά η ερευνητική δουλειά πάνω στη «θεωρία του σχεδιασμού μηχανισμών» πέρα από την καλύτερη θεωρητική κατανόηση μιας πλειάδας ζητημάτων προσέφερε και πρακτικά αποτελέσματα όπως αποδοτικότερα συστήματα δημοπρασιών για πώληση όσο και διαγωνισμών για προμήθειες αλλά και καλύτερη εποπτεία των μονοπωλίων και των ολιγοπωλίων. Λειτούργησε συμπληρωματικά στις εργασίες πάνω στην «ασύμμετρη πληροφόρηση» (Νομπέλ Οικονομίας 2001 στους Τζόζεφ Στίγκλιτζ, Τζορτζ Ακερλοφ και Μάικλ Σπενς), ενώ επεκτείνεται και σε προβλήματα άλλων κοινωνικών επιστημών, ιδίως της πολιτικής επιστήμης.

[Fenix]

Του Γιώργου Ι. Μαύρου
gmavros@pegasus.gr

Αnd the winner is... Η μαγική φράση στην οποία κάθε επιφανής οικονομολόγος θα ήθελε να προσθέσει το όνομά του θα ακουστεί τη Δευτέρα, όταν η Ακαδημία Επιστημών της Σουηδίας ανακοινώσει σε ποιον θα αποδοθεί το 39ο Βραβείο Νόμπελ Οικονομίας. Μέχρι τότε και χάρη στην παροιμιώδη μυστικότητά της Ακαδημίας, τον λόγο έχουν οι προβλέψεις των ειδικών, οι οποίοι έχουν ήδη ξεχωρίσει τους επικρατέστερους υποψήφιους, με συνέπεια τα γραφεία στοιχημάτων να έχουν πάρει φωτιά!

Η παράδοση υποδεικνύει ότι συχνά οι τελικές επιλογές της Ακαδημίας συνδέονται με την εκάστοτε οικονομική συγκυρία. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι ο Αμερικανός Εντμουντ Φελπς, ο οποίος «έδειξε» ότι ο πληθωρισμός δεν συνδέεται μόνο με την εξέλιξη της ανεργίας, αλλά και με τις προσδοκίες των εταιρειών και των εργαζομένων για την πορεία των τιμών και των μισθών στο μέλλον.

Η βράβευσή του το 2006 συνέπεσε με τον θρίαμβο της αντιπληθωριστικής πολιτικής της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας, η οποία στο πρόσωπο του τότε επικεφαλής της, Αλαν Γκρίνσπαν, είχε ασπαστεί τις θεωρίες του Φελπς.

Οι επιχειρήσεις
Ομοια, ο Νορβηγός Φιν Κίντλαντ και ο Αμερικανός Εντουαρντ Πρέσκοτ, οι οποίοι εξήγησαν πώς οι κύκλοι που κάνουν οι επιχειρήσεις διαμορφώνονται από παράγοντες όπως οι αλλαγές στην οικονομική πολιτική και την τεχνολογία, τιμήθηκαν με το βραβείο το 2004. Την ίδια χρονιά, το αποκαλούμενο ως «το μεγαλύτερο ράλι όλων των εποχών» βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, αντανακλώντας τις μεγάλες αλλαγές στις οποίες προχώρησαν οι επιχειρήσεις ώστε να ενσωματώσουν στις παραγωγικές τους δομές την επανάσταση της πληροφορικής και του Διαδικτύου.

Σε αυτό το πλαίσιο, είναι πολύ πιθανό η φετινή επιλογή της Ακαδημίας να συνδέεται με την τρέχουσα οικονομική συγκυρία: Τις αναταράξεις στις διεθνείς αγορές, τα πολύπλοκα χρηματοοικονομικά προϊόντα και την πιστωτική κρίση, τις παγκόσμιες ανισορροπίες ή τις αγορές ακινήτων. Μπορεί και όχι, όμως. Για ένα ακαδημαϊκό πεδίο που εστιάζει στις προβλέψεις, το Νόμπελ Οικονομικών έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα απρόβλεπτο.

Ωστόσο, κάποιοι δεν διστάζουν να προβλέψουν τον νικητή. Για τον Τιμ Χαρφορντ, αρθρογράφο στους Financial Times και συγγραφέα του βιβλίου «Τhe Undercover Εconomist», επικρατέστεροι για το φετινό Νόμπελ είναι τρεις Αμερικανοί: Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Σικάγο, Ευγένιος Φάμα, για το έργο του γύρω από την αποτελεσματικότητα της αγοράς, ο οικονομολόγος του Χάρβαρντ, Ρομπέρτο Μπάρο, για την περί ανάπτυξης θεωρία του και ο Ουίλιαμ Νορντχάους του Γέιλ, για την έρευνά του στην περιβαλλοντική οικονομία.

Η τελευταία αποτελεί αντικείμενο έρευνας και του καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, Σερ Πάρθα Ντασγκούπτα, εξέφρασε ο βραβευμένος με Νόμπελ το 2001 Αμερικανός οικονομολόγος, Τζόζεφ Στίγκλιτς.

Ξεχωρίζουν
Η εταιρεία ερευνών Thomson Scientific ξεχωρίζει τον Ισραηλινό οικονομολόγο Ελχανάν Χέλπμαν και τον Τζιν Γκρόσμαν του Πρίνστον, για το έργο τους στο διεθνές εμπόριο και την οικονομική ανάπτυξη, τον Ζαν Τιρόλ, από το Πανεπιστήμιο της Τουλούζης, στη Γαλλία, για την έρευνά του στη βιομηχανική οργάνωση, τους Ρόμπερτ Ουίλσον και Πολ Μίλγκρομ του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, για την έρευνά τους στους μηχανισμούς των δημοπρασιών.

Πολλοί από τους παραπάνω υποψηφίους έχουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα: Τη μεγάλη βιβλιογραφική αναφορά στο έργο τους. Δεν είναι τυχαίο ότι μεταξύ των 30 πρώτων οικονομολόγων στις λίστες των βιβλιογραφικών αναφορών, περισσότεροι από τους μισούς έχουν ήδη βραβευθεί με Νόμπελ.

Εύλογα, τα γραφεία στοιχημάτων εστιάζουν στους εναπομείναντες, όπως οι προαναφερθέντες, ο Πολ Ρόμερ του Στάμφορντ, ο Πίτερ Ντάιμοντ του ΜΙΤ, οι Πολ Κρούγκμαν και Ντέιλ Μόρτενσεν του Πρίνστον, αλλά και ο Κύπριος Χριστόφορος Πισσαρίδης του LSE, δίνοντάς τους τις μεγαλύτερες πιθανότητες κι επομένως τις μικρότερες αποδόσεις.

Ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο το βραβείο
Το Νόμπελ που αποδίδεται σε Οικονομολόγους θεωρείται το λιγότερο προβλέψιμο και -ως θεσμός- είναι το λιγότερο κοινά αποδεκτό.

Αλλωστε, ο Άλφρεντ Νόμπελ δεν το είχε προβλέψει στη διαθήκη του και οι απόγονοί του έχουν, κατ επανάληψη, δηλώσει τη διαφωνία τους με την καινοτομία που εισήγαγε προ σαράντα ετών η κεντρική τράπεζα της Σουηδίας.

Η πορεία και η αξιολόγηση της επιστημονικής γνώσης δεν μπορεί να θεωρείται ανεξάρτητη των εκάστοτε πολιτικο-κοινωνικών συσχετισμών. Στην περίπτωση των Οικονομικών, η επισήμανση αυτή ισχύει ακόμα περισσότερο στον βαθμό που πρόκειται για μια κοινωνική και όχι θετική επιστήμη. Λογικό είναι τα βραβεία Νόμπελ να καταλήγουν περισσότερο στους «γκουρού» των θεωριών που διδάσκονται σήμερα στα πανεπιστήμια, ακόμα και αν, στο μεταξύ, η πραγματικότητα τις έχει σε μεγάλο βαθμό διαψεύσει.

Το φαβορί
Υπό αυτή την έννοια, δεν θα μου προξενούσε εντύπωση να βραβευτεί ο Eugene Fama και ας έχει διαψευστεί από την πραγματικότητα η θεωρία του: Οι αγορές δεν λειτουργούν αποτελεσματικά και αυτό αποδεικνύεται κάθε φορά που σκάει μία φούσκα.

Τα βραβεία Νόμπελ, έτσι κι αλλιώς, δεν έχουν να κάνουν μόνο με την επιστημονική αξία του έργου εκείνων που τιμώνται. Ειδικά στην περίπτωση των Οικονομικών, επιβραβεύονται οι δημόσιες σχέσεις και η δυνατότητα διατύπωσης θεωριών που στο μέλλον θα γίνουν καθεστηκυίες. Σε κάθε περίπτωση, η ανθρωπότητα έχει προοδεύσει: Σήμερα η επιστήμη απομονώνει τους διαφωνούντες, ενώ προ αιώνων η εκκλησία τους έκαιγε.

Χάρης Σαββίδης: διδάκτορας Οικονομικής Επιστήμης

Τα φαβορί για το Νόμπελ οικονομίας

    * ΕΛΧΑΝΑΝ ΧΕΛΠΜΑΝ: Ο Ισραηλινός Ελχανάν Χέλπμαν (φωτό) και ο Αμερικανός Τζιν Γκρόσμαν του Πανεπιστημίου Πρίνστον είναι διάσημοι για το έργο τους πάνω στο διεθνές εμπόριο και την οικονομική ανάπτυξη.
    * ΜΑΡΤΙΝ ΦΕΛΝΤΣΤΑΪΝ: Ο διάσημος οικονομολόγος του Χάρβαρντ είναι γνωστός για το έργο του στη μακροοικονομία και τα δημοσιονομικά.
    * ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΦΑΜΑ: Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, ξεχώρισε για το έργο του πάνω στην αποτίμηση αξιών και τη θεωρία του χαρτοφυλακίου.
    * ΡΟΜΠΕΡΤ ΜΠΑΡΟ: Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, γνωστός για την ανάπτυξη της θεωρίας για την οικονομική μεγέθυνση.
    * ΠΑΡΘΑ ΝΤΑΣΓΚΟΥΠΤΑ: Η έρευνα του καθηγητή στο Κέμπριτζ, Σερ Πάρθα Ντασγκούπτα, πάνω στην περιβαλλοντική οικονομία του επιτρέπει να ελπίζει στο φετινό Νόμπελ.

[Αθάνατος]

Του Γιώργου Ι. Μαύρου
gmavros@pegasus.gr

.
.
.

Η παράδοση υποδεικνύει ότι συχνά οι τελικές επιλογές της Ακαδημίας συνδέονται με την εκάστοτε οικονομική συγκυρία.
.
.
.

Και πως θα μπορούσε να είναι διαφορετικά?, όταν και στο νόμπελ φυσικής έχουμε δει περιπτώσεις απονομής νόμπελ για μία ανακάλυψη που πραγματοποιήθηκε πριν 30 χρόνια και αυτό επειδή λίγα χρόνια πριν την απονομή αναγνωρίστηκε η πρακτική της εφαρμογή

Του Γιώργου Ι. Μαύρου
gmavros@pegasus.gr

.
.
.

Ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο το βραβείο
Το Νόμπελ που αποδίδεται σε Οικονομολόγους θεωρείται το λιγότερο προβλέψιμο και -ως θεσμός- είναι το λιγότερο κοινά αποδεκτό.

Αλλωστε, ο Άλφρεντ Νόμπελ δεν το είχε προβλέψει στη διαθήκη του και οι απόγονοί του έχουν, κατ επανάληψη, δηλώσει τη διαφωνία τους με την καινοτομία που εισήγαγε προ σαράντα ετών η κεντρική τράπεζα της Σουηδίας.

Η πορεία και η αξιολόγηση της επιστημονικής γνώσης δεν μπορεί να θεωρείται ανεξάρτητη των εκάστοτε πολιτικο-κοινωνικών συσχετισμών. Στην περίπτωση των Οικονομικών, η επισήμανση αυτή ισχύει ακόμα περισσότερο στον βαθμό που πρόκειται για μια κοινωνική και όχι θετική επιστήμη. Λογικό είναι τα βραβεία Νόμπελ να καταλήγουν περισσότερο στους «γκουρού» των θεωριών που διδάσκονται σήμερα στα πανεπιστήμια, ακόμα και αν, στο μεταξύ, η πραγματικότητα τις έχει σε μεγάλο βαθμό διαψεύσει.

.
.
.

Το νόμπελ θα πάει σε 1,2,3 άτομα από τα 6.000.000.000++ που έχει ο πλανήτης. Είναι αναμενόμενο να υπάρχουν δυσαρεστημένοι/ες , αλλά και διαφορετικές κρίσεις για το ποιοι το αξίζουν.
Από εκεί και πέρα θεωρίες που χρησιμοποιούνται στην πράξη από κυβερνήσεις, επιχειρήσεις κλπ δε νομίζω ότι είναι ουτοπικές θεωρίες που υπάρχουν μόνο στη θεωρία στα πανεπιστήμια...

Το βραβείο απονέμεται σε άτομα που με τις εργασίες τους βελτίωσαν τις γνώσεις της ανθρωπότητας πάνω στον τομέα της οικονομικής επιστήμης και φυσικά επιδέχονται βελτιώσεις. Ακριβώς το ίδιο γίνεται και με τα υπόλοιπα Νόμπελ (Φυσικής, Χημείας κλπ)

[Αθάνατος]

http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/2004/

Νόμπελ Οικονομικών 2004

Finn E. Kydland &  Edward C. Prescott

Από εδώ

Το Βήμα 17 Οκτωβρίου 2004
A. ΚΑΚΡΙΔΗΣ

Το φυσικό Νομπέλ Οικονομικών

* H εφετινή απονομή επιβραβεύει τους Φιν Κίντλαντ και Εντουαρντ Πρέσκοτ που προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τη δυναμική μακροοικονομία

H εφετινή απονομή του Νομπέλ στους Φιν Κίντλαντ και Εντουαρντ Πρέσκοτ επιβραβεύει την ευφυέστατη δουλειά δύο οικονομολόγων που προσπάθησαν να ερμηνεύσουν «τη δυναμική μακροοικονομία: τη χρονική συνέπεια της οικονομικής πολιτικής και τις κινητήριες δυνάμεις πίσω από τους οικονομικούς κύκλους». Ταυτόχρονα, αποτελεί χαρακτηριστική επιλογή ενός θεσμού που αναπόφευκτα ακολουθεί τις μεθοδολογικές και ιδεολογικές προκαταλήψεις του κλάδου.

* H «σκληρή» επιστήμη

Με εξαίρεση τα Βραβεία Ειρήνης και Λογοτεχνίας, τα Νομπέλ απονέμονται σε «σκληρούς» επιστήμονες: χημικούς, φυσικούς και γιατρούς. Αυτή ήταν η επιθυμία του ιδρυτή τους, εφευρέτη της δυναμίτιδας και βιομηχάνου Αλφρεντ Νομπέλ, που αφού έδωσε στον κόσμο τη δυνατότητα να ανατινάζεται, αποφάσισε να δώσει και μεγάλο μέρος των κερδών του για φιλανθρωπικούς σκοπούς. H βράβευση οικονομολόγων δεν ήταν επιθυμία του Νομπέλ, αλλά της Κεντρικής Τράπεζας της Σουηδίας, που αποφάσισε το 1969 να χρηματοδοτήσει ένα βραβείο στη μνήμη του. H κίνηση αυτή είναι χαρακτηριστική της άβολης συνύπαρξης των κοινωνικών και φυσικών επιστημών τον εικοστό αιώνα, με τα οικονομικά να προσπαθούν να αποποιηθούν τη «μαλακή» τους διάσταση, δηλαδή τις νεφελώδεις ιστορικές, κοινωνιολογικές ή ανθρωπολογικές προεκτάσεις τους, και να μοιάσουν όλο και περισσότερο στη φυσική ή στη χημεία: επιστήμες που θεωρείται ότι έχουν αυστηρότερα θεμέλια και μαθηματική πειθαρχία. Ετσι ερμηνεύεται άλλωστε η συστηματική μεροληψία υπέρ της βράβευσης οικονομολόγων με μαθηματικό παρελθόν.

Οι Κίντλαντ και Πρέσκοτ είναι γνήσια τέκνα της νέας εποχής: τρώνε διαφορικές εξισώσεις για πρωινό και περνούν τα απογεύματα ακονίζοντας τα οικονομετρικά τους εργαλεία. Τα άρθρα για τα οποία βραβεύθηκαν περιέχουν μαθηματικά υποδείγματα που περιγράφουν την οικονομία μέσα σε ένα αφαιρετικό πλαίσιο με τέλεια πληροφόρηση, απόλυτο ορθολογισμό, πλήρη ευελιξία όλων των αγορών και απρόσκοπτο ανταγωνισμό. H απουσία οποιωνδήποτε ατελειών θυμίζει τους νόμους των ιδανικών αερίων και τα τέλεια εκκρεμή των φυσικών επιστημών, που επιτρέπουν τη διατύπωση θαρραλέων νόμων. Οι διαφορές μεταξύ του φυσικού και του κοινωνικού κόσμου θεωρούνται δευτερεύουσες μπροστά στον αγώνα για την «επιστημονική θεμελίωση» των οικονομικών, αλλά και την κομψότητα των μαθηματικών διατυπώσεων - χαρακτηριστική είναι άλλωστε η γλαφυρότητα του λόγου των Κίντλαντ και Πρέσκοτ, όπως φαίνεται από ένα οποιοδήποτε απόσπασμα των βραβευμένων μελετών τους: π.χ., «η γενική διάρθρωση υποθέτει ένα μη παρατηρήσιμο διάνυσμα κατάστασης, έστω Χt, που ακολουθεί μια διανυσματικά αυτοπαλίνδρομη διαδικασία με ανεξάρτητες, πολυμεταβλητές κανονικές διαταραχές: Χt+1 = Αxt + ε0t, όπου ε0t ~ N(Ο, V0)».


H έφεση στα μαθηματικά και η πεποίθηση στην ικανότητα των οικονομικών να σταθούν δίπλα στις φυσικές επιστήμες δεν αρκούν. Βοηθάει καμιά φορά και το θάρρος στη διατύπωση ρηξικέλευθων - γιατί όχι, ακόμη και εξωφρενικών - ιδεών. Μία από τις δύο θεωρίες για τις οποίες βραβεύθηκαν οι εφετινοί νομπελίστες ισχυρίζεται ότι οι υφέσεις στην οικονομία προκαλούνται από τυχαίες μεταβολές στην παραγωγικότητα, δηλαδή από τεχνολογικές διαταραχές στην προσφορά. Ο,τι γνωρίζαμε ως τώρα για τον ρόλο της ζήτησης, των προσδοκιών και των ακαμψιών στην ερμηνεία του οικονομικού κύκλου είναι δευτερεύον, αφού η συντριπτική πλειονότητα των διακυμάνσεων μπορεί να ερμηνευθεί - κατά τους συγγραφείς - σε όρους τεχνολογικών μεταβολών. Χτισμένο πάνω σε ένα υπόδειγμα που αποκλείει a priori οποιαδήποτε άλλη ατέλεια (προδικάζοντας έτσι εν μέρει τα συμπεράσματά του), το επιχείρημα των Κίντλαντ και Πρέσκοτ έχει μια επιπρόσθετη ενδιαφέρουσα συνέπεια: ισχυρίζεται ότι οι οικονομίες είναι πάντα σε ισορροπία. H ύφεση είναι η άριστη αντίδραση της οικονομίας στις δυσμενείς εξελίξεις της παραγωγικότητας, ενώ η ανεργία με τη σειρά της είναι πάντα εθελοντική και αντιπροσωπεύει την επιθυμία των εργαζομένων να «υποκαταστήσουν εργασία με ελεύθερο χρόνο»! Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι κατά τη μεγάλη ύφεση του 1929, όταν η ανεργία άγγιζε το 20%, οι άνθρωποι δεν εργάζονταν όχι γιατί κάτι πήγαινε στραβά με την οικονομία και δεν εύρισκαν δουλειές, αλλά γιατί συνειδητά επέλεγαν να μη δουλέψουν στους τρέχοντες μισθούς. H «περίοδος της μεγάλης ύφεσης» θα έπρεπε καλύτερα να ονομαστεί «περίοδος των μεγάλων διακοπών» - αυτή τουλάχιστον είναι η φυσική προέκταση των ιδεών των νέων κατόχων του Βραβείου Νομπέλ. Από τότε βέβαια οι ιδέες τους μετριάστηκαν, επεκτάθηκαν και εφαρμόστηκαν σε νέες θεωρητικές περιοχές, γνωρίζοντας αποδοχή από μεγάλο αριθμό οικονομολόγων. Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία τους δεν έπαιξαν μόνο τα μεθοδολογικά τους διαπιστευτήρια, αλλά και η συμβατότητά τους με το ιδεολογικό πλαίσιο της εποχής.

* Κολυμπώντας με το ρεύμα

Οι ιδέες τους δεν ήταν απλώς πρωτότυπες και τεχνικά εξελιγμένες, αλλά ενσωματώνουν στον πυρήνα τους τη φιλελεύθερη ιδεολογία που κυριάρχησε στην οικονομική επιστήμη (και όχι μόνο) από τα τέλη της δεκαετίας του 1970. H ιδέα μιας τέλειας αγοράς, ικανής να αυτορρυθμίζεται και να βρίσκεται σε διαρκή ισορροπία, είναι απόλυτα συμβατή με ένα ιδεολογικό πλαίσιο όπου η ιδιωτική πρωτοβουλία και η αγορά υποκαθιστούν ολοένα περισσότερες από τις παραδοσιακές λειτουργίες του κράτους. H ιδέα μιας ανεργίας-ισορροπίας, όσο οξύμωρη και αν φαντάζει, κρύβεται πίσω από πολλές από τις τρέχουσες αντιλήψεις για τα όρια των κρατικών ενισχύσεων στην απασχόληση. Σε πλήρη αρμονία με αυτό το κλίμα, το άλλο άρθρο των Κίντλαντ και Πρέσκοτ, δημοσιευμένο το 1977, υποστήριζε ότι το κράτος είναι αδύναμο να πετύχει στην άσκηση παρεμβατικής νομισματικής πολιτικής, και άρα αυτές οι προσπάθειες πρέπει να εγκαταλειφθούν. Δύο δεκαετίες αργότερα η Συνθήκη του Μάαστριχτ έθετε τα θεμέλια μιας Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με αυτόν ακριβώς τον στόχο: την ελαχιστοποίηση των νομισματικών παρεμβάσεων στην οικονομία.

Το Βραβείο Νομπέλ χορηγείται μόνο σε ανθρώπους που βρίσκονται εν ζωή. Το τελευταίο - πλην όμως απαραίτητο - αυτό προσόν αφαιρεί από τη λίστα των πιθανών υποψηφίων έναν μεγάλο αριθμό οικονομολόγων που θα μπορούσαν να διεκδικήσουν το βραβείο από τους εφετινούς νικητές. Μεταξύ τους θα βρίσκονταν σίγουρα και πολλοί φιλελεύθεροι οικονομολόγοι, απαλλαγμένοι ίσως από τις φορμαλιστικές υπερβολές της σύγχρονης μακροοικονομίας. Ο ίδιος ο Ανταμ Σμιθ, τον οποίο επικαλούνται όλοι οι φιλελεύθεροι όποτε αναπολούν την ένδοξη ιδεολογική τους γενεαλογία, ήταν αρκετά σαφής όταν έγραφε στον τέταρτο τόμο του Πλούτου των Εθνών ότι «δεν έχω καμία ιδιαίτερη εμπιστοσύνη στην πολιτική αριθμητική». H σουηδική επιτροπή του Νομπέλ είναι λιγότερο δύσπιστη...

O κ. Ανδρέας Κακριδής είναι οικονομολόγος.

[Αθάνατος]

http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/1998/

Νόμπελ Οικονομικών 1998

Amartya Sen


Wikipedia

[johnlam]

http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=14286&m=B49&aa=1

Ο ίδιος ο Αλφρεντ Νομπέλ δεν το είχε προβλέψει στη διαθήκη του και σήμερα ακόμη, 35 χρόνια μετά την πρώτη απονομή του, το αποκαλούμενο από το ευρύ κοινό Νομπέλ Οικονομίας εξακολουθεί να προκαλεί αμφισβητήσεις και αντιπαραθέσεις, παρά το γεγονός ότι αποτελεί το σημαντικότερο βραβείο για τις οικονομικές επιστήμες.

Θεσπίστηκε το 1968 από την κεντρική τράπεζα της Σουηδίας, η οποία θέλησε να θεσμοθετήσει ένα βραβείο για την οικονομία επ' ευκαιρία της συμπλήρωσης 300 χρόνων από την ίδρυσή της. Για τον λόγο αυτόν, παρ' ότι απονέμεται από τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία Επιστημών βάσει της ίδιας αυστηρής διαδικασίας επιλογής και αποδίδει το ίδιο χρηματικό ποσό (περίπου 1 εκατομμύριο δολάρια) με τα άλλα βραβεία Νομπέλ, το βραβείο Οικονομίας παρουσιάζει ορισμένες διαφορές. H επίσημη ονομασία του είναι «Βραβείο της Τράπεζας της Σουηδίας για τις Οικονομικές Επιστήμες εις μνήμην του Αλφρεντ Νομπέλ» και τα ονόματα των νικητών αναγράφονται στον εξωτερικό δακτύλιο του μεταλλίου αντί για την επιφάνειά του, όπως γίνεται με τα άλλα βραβεία.

Από την πρώτη κιόλας απονομή του, το 1969, το βραβείο Οικονομίας προκάλεσε αντιρρήσεις και, σε όλο αυτό το διάστημα, δεν έχει κατορθώσει να απαλλαγεί από την εικόνα του «δευτεροκλασάτου» βραβείου Νομπέλ. Οι τιμώμενοι με αυτό απολαμβάνουν, εκτός του αξιοσέβαστου χρηματικού ποσού το οποίο το συνοδεύει, ευρεία δημοσιότητα και αναγνώριση. Ο επιστημονικός κόσμος όμως, ακόμη και αυτός των οικονομικών επιστημών, το αντιμετωπίζει μάλλον με συγκρατημένη αδιαφορία, αν όχι με καχυποψία. Γεγονός είναι ότι οι αντιδράσεις και οι αντιπαραθέσεις που προκάλεσε η θέσπιση του συγκεκριμένου βραβείου ήταν τέτοιες ώστε το Ιδρυμα Νομπέλ, ύστερα από αυτή τη μάλλον πικρή εμπειρία, αποφάσισε να μην ξαναδεχθεί δωρεές για τη θέσπιση βραβείων που συνδέονται με τη μνήμη του Αλφρεντ Νομπέλ.

H μόνη επιστήμη για την οποία ο Αλφρεντ Νομπέλ έχει αποκλείσει ρητώς στη διαθήκη του να απονέμεται βραβείο στο όνομά του είναι τα μαθηματικά (οι φήμες λένε ότι ο σουηδός χημικός, ο οποίος δεν παντρεύτηκε ποτέ, δεν ήθελε να επιβραβεύεται η συγκεκριμένη επιστήμη στο όνομά του επειδή, όταν ήταν νέος, η αρραβωνιαστικιά του τον εγκατέλειψε για έναν μαθηματικό). Για την οικονομία ο Νομπέλ δεν κάνει κανένα λόγο και ορισμένοι - μεταξύ αυτών οι κληρονόμοι του - υποστηρίζουν πως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν τη θεώρησε ποτέ πραγματική επιστήμη.

Την άποψη αυτή συμμερίζονταν πολλοί, όχι μόνο στις αρχές του 20ού αιώνα αλλά και στις επόμενες δεκαετίες, και ακόμη σήμερα το ζήτημα αυτό δεν έχει βρει την απάντησή του. Ιδιαίτερα οι εκπρόσωποι των καθαρά επιστημονικών κλάδων όπως η φυσική ή η χημεία θεωρούν ότι η οικονομία δεν αποτελεί καθαρή επιστήμη και γι' αυτό δεν εμπίπτει στα κριτήρια τα οποία έθεσε ο Νομπέλ στη διαθήκη του ούτε είναι άξια να βραβεύεται με μια τόσο υψηλού επιστημονικού κύρους διάκριση. Λέγεται ότι στην πρώτη απονομή του βραβείου Οικονομίας το 1969 ένας συνάδελφός του φυσικός είχε ρωτήσει με αποτροπιασμό τον τιμώμενο με το Νομπέλ Φυσικής Μάρεϊ Γκελ-Μαν: «Εννοείς ότι κάθησαν στο βάθρο δίπλα σου;».

Αλλοι έχουν την αντίρρηση ότι, ακριβώς λόγω της φύσης των οικονομικών ως κοινωνικής επιστήμης, η επιλογή των τιμωμένων με το συγκεκριμένο βραβείο είναι εύκολο να επηρεαστεί έντονα από πολιτικές σκοπιμότητες. Κάποιοι, τέλος, προεκτείνοντας την παραπάνω αντίρρηση, δεν αμφισβητούν το βραβείο ως θεσμό, αλλά τις επιλογές της Σουηδικής Ακαδημίας, θεωρώντας ότι είναι υπερβολικά συντηρητικές και γι' αυτό δεν συμβάλλουν ιδιαίτερα στην προώθηση νέων ιδεών και στην πρόοδο της οικονομικής επιστήμης.

[Αθάνατος]

http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/1997/

Νόμπελ Οικονομικών 1997

Robert C. Merton & Myron S. Scholes


Wikipedia-Robert C. Merton

Wikipedia-Myron S. Scholes



_________________________________________________ __________________

  Συγνώμη για το όφ τόπικ που θα ακολουθήσει αλλά νομίζω είναι σημαντικό να ακουστεί. Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να φέρουμε σε επαφή την παγκόσμια και Ελληνική επιστημονική κοινότητα με την γνώση που υπάρχει μέσα σε αυτό το φόρουμ. Είναι κρίμα προβλήματα που ταλανίζουν την ανθρωπότητα, όπως το ενεργειακό, να μένουν άλυτα απλά και μόνο επειδή θέλουμε αυτά τα φωτενά μυαλά να πλουτίζουν μόνο εμάς με τις γνώσεις τους. Ίσως αυτό είναι και ευθύνη των μοντερέιτορς, προτείνω λοιπόν να ανοίξει πίνακας στον οποίο θα ποστάρουν οι γνωστοί πάντα άνθρωποι και θα περιέχει τα άλυτα προβλήματα της ανθρωπότητας, τα οποία προβλέπω να αντιμετωπίζονται σε 2 μερούλες το πολύ. Στην συνέχεια θα ανεβάζουμε τα αποτελέσματα των μελετών τους στα αντίστοιχα σάιτς. Νομίζω ότι είναι άδικο τόσοι πολιτικοί μηχανικοί να σπάνε το κεφάλι τους να βρούνε λύσεις για το Μετρό την στιγμή που αυτές είναι κάτω από την μύτη τους. Όχι στην ελιτίστικη απόκρυψη της γνώσης, ναί στο ξεστράβωμα των επιστημόνων από τους φορουμίτες.