Aστικές προσεγγίσεις του εμφυλίου πολέμου.

[Thmmy.gr portal]

  Thmmy.gr portal
   Forum
   Downloads
   Ενεργ. Λογαριασμού
   Επικοινωνία
  
  Χρήσιμα links
   Σελίδα τμήματος
   Βιβλιοθήκη Τμήματος
   Elearning
   Φοιτητικά fora
   Πρόγραμμα Λέσχης
   Πρακτική Άσκηση
   Ηλεκτρονική Εξυπηρέτηση Φοιτητών
   Διανομή Συγγραμμάτων
   Ψηφιακό Καταθετήριο Διπλωματικών
   Πληροφορίες Καθηγητών
   Instagram @thmmy.gr
   mTHMMY
  
  Φοιτητικές Ομάδες
   ACM
   Aristurtle
   ART
   ASAT
   BEAM
   BEST Thessaloniki
   EESTEC LC Thessaloniki
   EΜΒ Auth
   IAESTE Thessaloniki
   IEEE φοιτητικό παράρτημα ΑΠΘ
   SpaceDot
   VROOM
   Panther
  

THMMY.gr Web

Helios_MultiScribbles2SMF Default ThemeSMFone_Blue

[Ανεβάζετε τα θέματα των εξετάσεων στον τομέα Downloads]

Είσαι πρωτοετής;... Καλώς ήρθες! Μπορείς να βρεις πληροφορίες εδώ. Βοήθεια για τους καινούργιους μέσω χάρτη.

Κατεβάστε εδώ το Android Application για εύκολη πρόσβαση στο forum.

Ανεβάζετε τα θέματα των εξετάσεων στον τομέα Downloads με προσοχή στα ονόματα των αρχείων!

[Αντιστοίχηση Μαθημάτων ΝΠΣ με ΠΠΣ]

Επίσημη ενημέρωση για Αντιστοίχηση Μαθημάτων ΝΠΣ με ΠΠΣ και η συζήτηση στο forum.

[Αιμιλία η φτερωτή χελώνα]

Οριστε ενα ενδιαφερον αρθρο.
Ειναι βεβαια μεγαλο, αλλα μεσα σε ολη αυτη την αστικη προπαγανδα που δεχομαστε, ας διαβασουμε κι αυτο!
Οι υπογραμμισεις και τα εντονα ειναι δικα μου

Αναπαλαιωμένες αστικές προσεγγίσεις του εμφυλίου πολέμου.

Με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την τραγική για το λαϊκό κίνημα λήξη του εμφυλίου πολέμου, φαίνεται να αναζωπυρώνεται το ενδιαφέρον πολλών και διαφόρων κύκλων - πολιτικών, δημοσιογραφικών, επιστημονικών - για τα αίτια, το χαρακτήρα και τα αποτελέσματά του. Είδαμε, το τελευταίο διάστημα, πολυσέλιδα αφιερώματα σε «σοβαρές» και λιγότερο σοβαρές, «έγκυρες» και λιγότερο έγκυρες εφημερίδες. Διεξήχθησαν δύο επιστημονικά συνέδρια, ένα στο Καρπενήσι και ένα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, τα οποία, μεταξύ άλλων, ανέδειξαν και ένα νεοφανές ενδιαφέρον πολλών νέων επιστημόνων και ερευνητών για το ζήτημα. Δεν παραγνωρίζουμε τα θετικά στοιχεία που ενυπάρχουν στην παράμετρο αυτή. Δεν παραγνωρίζουμε τη χρησιμότητα μιας όσο το δυνατό ψύχραιμης - δεν θα έλεγα αντικειμενικής, γιατί το ζήτημα της αντικειμενικότητας στην ιστορία, και μάλιστα όταν πρόκειται για γεγονότα τόσο πρόσφατα, είναι ζήτημα πολύ μεγάλης συζήτησης - προσέγγισης του συγκεκριμένου γεγονότος. Ωστόσο, η προσεκτική παρακολούθηση και της σχετικής αρθρογραφίας, αλλά και των δύο συνεδρίων, κυρίως αυτού της Αθήνας τον περασμένο Οκτώβριο, μας εμβάλλει σε ορισμένες σκέψεις καθόλου παρήγορες. Σκέψεις που αφορούν δύο επίπεδα: Το επίπεδο της ιδεολογικής χρήσης της επιστήμης της ιστορίας, έτσι όπως αυτή επιχειρείται από την αστική διανόηση - που, ωστόσο, ανενδοίαστα, κατηγορεί για τον ίδιο λόγο το ΚΚΕ, αλλά και το επίπεδο της εξαγωγής πολιτικών συμπερασμάτων τέτιων που να επιχειρούν να ακυρώσουν, στη συνείδηση και στην ιστορική μνήμη του ελληνικού λαού μεγάλες στιγμές της ιστορίας του, από τις οποίες θα μπορούσε να αντλήσει διδάγματα και για τις πολιτικές συμπεριφορές και επιλογές του στο παρόν και στο μέλλον.
Η γράφουσα ανήκει στη γενιά που πρωτοπήγε στο σχολείο στα χρόνια της χούντας. Η κυρίαρχη αντίληψη των σχολικών εγχειριδίων ήταν εκείνη που επέβαλαν οι προπαγανδιστικές υπηρεσίες του στρατού, τόσο σε επίπεδο ουσίας όσο και σε επίπεδο ορολογίας. Ο «συμμοριτοπόλεμος», οι «εαμοβούλγαροι», οι «σφαγείς που ξεκίνησαν τον αδελφοκτόνο πόλεμο», το «παιδομάζωμα», ήταν - κυριολεκτικά - στην ημερήσια διάταξη, τη συνεπικουρία ανόητων προπαγανδιστικών ταινιών στις οποίες ο εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσών κομμουνιστής επέστρεφε μετανοημένος στην αγκαλιά της μητέρας πατρίδας, της θρησκείας και της οικογένειας.
Μετά τη μεταπολίτευση, το προπαγανδιστικό σκηνικό άλλαξε: οι ανοησίες και οι χυδαιότητες σχετικά με τα «κονσερβοκούτια» και λοιπά φονικά... εργαλεία των «σλαβοκομμουνιστών» υποχώρησαν και ήρθε στη μόδα η συζήτηση για τα «λάθη» του ΚΚΕ. Μακριά από το ΚΚΕ η αντίληψη ότι δεν πρέπει να γίνεται κριτική - και, κυρίως, ότι το ίδιο το Κόμμα, μέσα από τις διαδικασίες του, δεν πρέπει να κάνει την αυτοκριτική του. Αυτή όμως η κριτική θα πρέπει να είναι ειδωμένη από τη σκοπιά της υπεράσπισης των συμφερόντων της εργατικής τάξης και της υπόθεσης του σοσιαλισμού. Ανέκαθεν λοιπόν είχαμε την απορία για το κατά πόσον οι μόνιμοι ανησυχούντες γι' αυτά τα περιβόητα «λάθη» πραγματικά φλέγονταν και φλέγονται από την επιθυμία να δουν την Ελλάδα σοσιαλιστική, οπότε «νομίμως» εγκαλούν το ΚΚΕ για την απώλεια της εξουσίας, μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι σημερινές συζητήσεις φαίνεται να προσπαθούν να συνδυάσουν και τους δύο προηγούμενους άξονες: κοντά στη «λαθολογία» (που παρουσιάζει μια σχετική υποχώρηση) προστίθενται εκ νέου και ολίγα... «κονσερβοκούτια». Κάνουμε εδώ μια πρώτη προσπάθεια να αποδελτιώσουμε ορισμένες από τις πιο... μοντέρνες ερμηνείες του εμφυλίου πολέμου και να καταδείξουμε, στο μέτρο του δυνατού, και την αντιεπιστημονικότητά τους αλλά, και κυρίως, τους πολιτικούς στόχους τους.
Δύο είναι λοιπόν οι κυρίαρχες σήμερα αντιλήψεις: η πρώτη θέλει τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο ως ένα επεισόδιο του «Ψυχρού Πολέμου», με την έννοια ότι οι υπερδυνάμεις (η Σοβιετική Ενωση από τη μια, η Μεγάλη Βρετανία, και, αργότερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες από την άλλη) χρησιμοποίησαν τους πολιτικούς φορείς στην Ελλάδα που προσέκειντο στη μία ή στην άλλη πλευρά για να εδραιώσουν την επικυριαρχία τους στην ανατολική Μεσόγειο, στα πλαίσια του μεταπολεμικού κόσμου. Με έναν κομψό, αλλά σαφή τρόπο, το κέντρο βάρους σε αυτή την αντιπαράθεση τοποθετείται στον άξονα των σχέσεων ΚΚΕ - ΕΣΣΔ. Εδώ οι αντιλήψεις δεν είναι, φαινομενικά τουλάχιστον, ενιαίες. Αλλοι μελετητές θέλουν το ΚΚΕ να δρα χωρίς την έγκριση και παρά τις προθέσεις της ΕΣΣΔ να συμβιβαστεί με το βρετανικό και τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό (δεν τον ονομάζουν φυσικά έτσι, χρησιμοποιούν τον ευφημισμό «ο δυτικός παράγων»). Σε αυτή την ερμηνεία, ο υπεύθυνος του δράματος είναι η Σοβιετική Ενωση: για ίδια συμφέροντα, εγκατέλειψε στην τύχη του το κομμουνιστικό και λαϊκό κίνημα στην Ελλάδα, μέσα στα πλαίσια ενός συνολικού σχεδιασμού που είχε επιβάλει στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα. Η άλλη αντίληψη είναι πιο... παραδοσιακή: το ΚΚΕ εμφανίζεται ως όργανο της Μόσχας (μίσθαρνο δε, για να χρησιμοποιήσουμε τη δική τους, μάλλον γραφική πια έκφραση) που, παραβιάζοντας τα νόμιμα και διαπράττοντας ανταρσία, επιχείρησε να σύρει την Ελλάδα στο δρόμο του κομμουνισμού και να παραδώσει εθνικά εδάφη στους «Σλάβους» φίλους του (sic!).
Και οι Αγγλοι; Οι Αμερικάνοι; Μα... αυτοί με μετριοπάθεια και σύνεση υποστήριζαν τις νόμιμες κυβερνήσεις και προσπάθησαν με κάθε τρόπο να αποφύγουν την αιματοχυσία! (Οσο και αν φαίνεται απίθανο, ωστόσο διατυπώθηκαν και τέτοιες απόψεις, όχι από λίγους, τουλάχιστον στο Συμπόσιο του Παντείου). Η δε παρουσία τους στα ελληνικά πράγματα είχε απαντητικό χαρακτήρα, με την έννοια ότι οι καλοί αυτοί φίλοι και σύμμαχοι προσπάθησαν να σώσουν τη νόμιμη ελληνική κυβέρνηση.
Το ΚΚΕ διεκδίκησε την εξουσία;
Ουδείς βεβαίως αρνείται την εμπλοκή ενός περιφερειακού ή τοπικού φαινομένου με τα πολιτικά δρώμενα σε πλανητικό επίπεδο. Ωστόσο, δεν είναι ιστορικά σωστό να ακυρώνεται ο κατ΄ εξοχήν ενδογενής χαρακτήρας των κοινωνικών συγκρούσεων που ξεσπούν σε κάθε χώρα. Στην Ελλάδα, η εργατική τάξη και η αγροτιά (εξαιρετικά πολυάριθμη ακόμα μέχρι και το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο) ήρθαν στο ιστορικό προσκήνιο, με την έννοια της διεκδίκησης αυτόνομων αιτημάτων, μέσα βέβαια από το ΚΚΕ, με αφορμή ακριβώς το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Το αίτημα για εξουσία θεωρείται νόμιμο δικαίωμα κάθε κόμματος: για να είμαστε πιο ακριβείς, κάθε αστικού κόμματος. Στο ΚΚΕ - που ωστόσο είχε δημιουργήσει φορείς πολιτικής εξουσίας μέσα από τη διαδικασία της οργάνωσης του λαού για την αντιμετώπιση του κατακτητή - δεν αναγνωρίζεται αυτό το δικαίωμα. Αυτό είναι λογικό και αναμενόμενο για τους απολογητές του καπιταλιστικού συστήματος και των θεσμών του. Ωστόσο, αυτό δεν ακυρώνει το ιστορικό του δικαίωμα για κάτι τέτοιο. Αλλά και η αστική τάξη είναι λογικό ιστορικά να προσπαθεί να διαφυλάξει την εξουσία της. Αυτές οι ενδογενείς συγκρούσεις έχουν βεβαίως και διεθνείς αναφορές. Η ελληνική αστική τάξη, βασικός κρίκος (αν και σε υποδεέστερη θέση) του ιμπεριαλισμού στην περιοχή μας, έχει τους φίλους της, τους συμμάχους, τους προστάτες της, οι οποίοι βλέπουν στη διάσωσή της, τη διάσωση και των δικών τους συμφερόντων. Αυτό ισχύει τόσο για τους παραδοσιακούς «κηδεμόνες» της, τους Βρετανούς, όσο και για τους Αμερικανούς που τους διαδέχτηκαν. Η διαπάλη ωστόσο έχει κατ' αρχήν ενδογενή χαρακτήρα.
Βέβαια, το πρόβλημα είναι ότι το ΚΚΕ δεν άσκησε το ιστορικά νόμιμο δικαίωμά του, όχι για την κατάληψη της εξουσίας αλλά, θα λέγαμε, τη διατήρηση και κατοχύρωση της εξουσίας, την οποία ουσιαστικά κατείχε με βάση το συσχετισμό δυνάμεων κατά την απελευθέρωση. Οι κωλυσιεργίες και υπαναχωρήσεις που σημειώνονται στη διάρκεια της εαμικής εθνικής αντίστασης, με πιθανή αφετηρία την υπογραφή της συμφωνίας του Λιβάνου, το Μάιο του '44 και κορύφωση την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας φανερώνουν όχι σωστή και ολοκληρωμένη κατανόηση των συνθηκών που διαμορφώνονταν, του ρόλου του αγγλικού ιμπεριαλισμού και της ντόπιας αντίδρασης, λαθεμένη στρατηγική σχετικά με το ζήτημα εξουσίας. Είναι ωστόσο ξεκάθαρο ότι η πολιτική του ΚΚΕ δεν ήταν αυτή που παρουσιάζουν οι αντίπαλοί μας, περί «παραβίασης της νομιμότητας» και «προσπάθειας για κατάληψη της εξουσίας».
Το διεθνές περιβάλλον
Ο ρόλος του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και της Σοβιετικής Ενωσης στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο δε μπορεί να εξεταστεί έξω από το πλαίσιο που οριοθετούν τα δρώμενα της διεθνούς πολιτικής σκηνής. Είναι γεγονός ότι η Σοβιετική Ενωση και το διεθνές κομμουνιστικό και εργατικό κίνημα ήταν ο κύριος στόχος τόσο των δυνάμεων του Αξονα (που, εξ άλλου, ξεκίνησε τη διεθνή παρουσία του ως «Σύμφωνο Αντικομιντέρν»), όσο και των Δυτικών «Συμμάχων» στα πλαίσια του αντιφασιστικού συνασπισμού. Ο όρος «αντιφασιστικός» ίσχυε κατ' εξοχήν για τη Σοβιετική Ενωση και πολύ λιγότερο για τους... «Συμμάχους» της που προάσπιζαν ίδια ιμπεριαλιστικά συμφέροντα στη σύγκρουσή τους με τις δυνάμεις του Αξονα. Το γεγονός ότι άργησαν να ανοίξουν το δεύτερο Μέτωπο στη Νορμανδία (το άνοιξαν τελικά το Μάιο του '44, όταν ήδη είχε κερδηθεί η μάχη του Στάλινγκραντ), αλλά και η προσπάθεια της Μεγάλης Βρετανίας για σύναψη χωριστής ειρήνης με το Χίτλερ αποδεικνύει τις προθέσεις τους, καθόλου φιλικές οπωσδήποτε απέναντι στη Σοβιετική Ενωση (παρά τους ισχυρισμούς του Φίλιππου Ηλιού, στο συνέδριο της Παντείου ότι από πουθενά δεν τεκμηριώνονται οι φόβοι της Σοβιετικής Ενωσης για χωριστή ειρήνη και επίθεση εναντίον της από τη Μεγάλη Βρετανία). Εξ άλλου, τα ίδια τα αρχεία του Φόρεϊν Οφφις αποκαλύπτουν αυτές τις προθέσεις. Μόλις το 1998 αποκαλύφθηκε το, περιεχόμενο στα Βρετανικά Κρατικά Αρχεία, σχέδιο «Αδιανόητη Επιχείρηση». Πρόκειται για σχέδιο επίθεσης ενάντια στην ΕΣΣΔ, το οποίο εκπονήθηκε από Βρετανούς στρατιωτικούς με παραγγελία του Τσόρτσιλ. Στις 22/5/1945 το σχέδιο βρισκόταν στα χέρια του. Προέβλεπε επίθεση ενάντια τη Σοβιετική Ενωση με συμμετοχή Βρετανών, Αμερικανών και Γερμανών στρατιωτών. Το σχέδιο δεν πραγματοποιήθηκε γιατί το Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (COS) το απέρριψε με την εξής αιτιολόγηση: «Είναι σαφές από την ισχύ των χερσαίων δυνάμεων ότι δεν είμαστε σε θέση να αναλάβουμε την επίθεση με προοπτική να πετύχουμε μια μέση νίκη».
Μετά το πέρας του πολέμου, μια σειρά χώρες στην ανατολική Ευρώπη, που απελευθερώθηκαν από τον Κόκκινο Στρατό εγκαθίδρυσαν σοσιαλιστικό σύστημα. Διαμορφώνεται το σοσιαλιστικό στρατόπεδο, γεγονός που εντείνει και βαθαίνει τις ευθύνες τόσο της Σοβιετικής Ενωσης, όσο και συνολικά των ΚΚ απέναντι στο διεθνές κομμουνιστικό και εργατικό κίνημα. Μέσα στη στρατηγική τους πρέπει να ενσωματώσουν και την προσπάθεια προστασίας της ίδιας της κρατικής οντότητας των νέων σοσιαλιστικών χωρών. Κάτω λοιπόν από τις νέες, πιο περίπλοκες συνθήκες, οι σχεδιασμοί του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος οφείλουν να είναι πιο συνολικοί και προσεκτικοί. Αυτό πιθανώς εκφράζει και το γράμμα του Γκ. Ντιμιτρόφ προς το ΚΚΕ, τις παραμονές της υπογραφής της συμφωνίας της Βάρκιζας, το οποίο ερμηνεύεται από άσπονδους φίλους ως προτροπή του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος προς το ΚΚΕ για παράδοση των όπλων. Παραθέτουμε ορισμένα χαρακτηριστικά αποσπάσματα από αυτή την επιστολή:
«(...) με τη σημερινή διεθνή κατάσταση η ένοπλη ενίσχυση προς τους Ελληνες συντρόφους απέξω (είναι) γενικά αδύνατη. Βοήθεια από μέρους της Βουλγαρίας ή της Γιουγκοσλαβίας, η οποία θα τις δέσμευε με το μέρος του ΕΛΑΣ εναντίον ενόπλων αγγλικών δυνάμεων, σήμερα λίγο θα βοηθήσει τους Ελληνες συντρόφους, ενώ πάρα πολύ θα μπορούσε να βλάψει τη Γιουγκοσλαβία και τη Βουλγαρία. (...)
(...) Ελληνες και ΕΛΑΣ (...) δεν πρέπει να τραβήξουν το σχοινί, αλλά να δείξουν εξαιρετική ευλυγισία και ικανότητα χειρισμών, για να διατηρήσουν κατά το δυνατό τις δυνάμεις τους, και να περιμένουν ευνοϊκότερη στιγμή για την πραγματοποίηση του δημοκρατικού τους προγράμματος. Για το ελληνικό (κομμουνιστικό) κόμμα το σπουδαιότερο είναι να μην επιτρέψει να απομονωθεί από τις μάζες του ελληνικού λαού και από τις δημοκρατικές ομάδες που ανήκουν στο ΕΑΜ».
Η επιστολή στάλθηκε στα μέσα Ιανουαρίου, μετά την αγγλική επέμβαση του Δεκέμβρη, όταν ήδη οι συνθήκες είχαν πάψει να είναι ευνοϊκές για το ΚΚΕ και το εαμικό κίνημα, στον ίδιο βαθμό τουλάχιστον που ήσαν ευνοϊκές μετά την απελευθέρωση. Πιστεύουμε δε ότι αποκαλύπτει ακριβώς τις νέες δυνατότητες, αλλά και τις νέες δυσκολίες που αντιμετώπιζε το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, στο τέλος του πολέμου. Οπωσδήποτε όμως, δε δίνει έτοιμες «συνταγές» στο ΚΚΕ ούτε και του υπαγορεύει την παραπέρα στάση του. Η συμφωνία της Βάρκιζας (που, εξ άλλου, πόρρω απέχει του πνεύματος, αλλά και της ουσίας του γράμματος) αποτελεί αρνητικό επίτευγμα του ίδιου του Κόμματος. Δε συναρτάται με καμμία «εγκατάλειψη» του ΚΚΕ και του αγώνα του ελληνικού λαού από το διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα, αλλά με τις επεξεργασίες και πολιτικές επιλογές στις οποίες και προηγουμένως αναφερθήκαμε.
Εάν όμως αυτή ήταν η πολιτεία του ΚΚΕ (που δεν αξιοποίησε το ιστορικά - αλλά και θεσμικά, έτσι όπως είχαν διαμορφωθεί τα πράγματα, θεμελιωμένο δικαίωμά του στην επαναστατική διεκδίκηση της εξουσίας), καθώς και η πολιτεία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, τί θα μπορούσε να πει κανείς για την πολιτεία της ελληνικής αστικής τάξης και των δικών της συμμάχων; Πολύ γνωστό είναι ότι η επίσημη πολιτική ηγεσία της χώρας, τα αστικά κόμματα και οι πολιτικοί τους φορείς εγκατέλειψαν τον ελληνικό λαό στην τύχη του, μετά την κατάληψη της χώρας από τους γερμανούς. Στόχος τους στη Νότια Αφρική και στο Κάιρο, όπου κατέφυγαν για να μηχανορραφούν ανενόχλητοι, ήταν η με κάθε τρόπο διαφύλαξη της εξουσίας της τάξης τους. Σημαντικό αρωγό σε αυτή την προσπάθεια βρήκαν το βρετανικό παράγοντα - πάγιο σύμμαχό τους, από τα γεννοφάσκια, στην κυριολεξία, του ελληνικού κράτους. Εξ άλλου, η Μεγάλη Βρετανία είχε σημαντικότατα ίδια συμφέροντα στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Ετσι λοιπόν, σε όλη τη διάρκεια της αντίστασης, οι Βρετανοί ενίσχυαν ποικιλοτρόπως τις αντιελασίτικες ένοπλες ομάδες (ο χαρακτηρισμός τέτοιων ομάδων, όπως πχ. του ΕΔΕΣ, ως «αντιστασιακών», είναι, κατά τη γνώμη μας, παραπάνω από έωλος) ενώ, από την άλλη, υπονόμευαν με όλα τα μέσα, πολιτικά και στρατιωτικά, την εαμική εθνική αντίσταση. Εχει δε ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι οι Βρετανοί, εκφράζοντας μια συνολικότερη στρατηγική του ιμπεριαλισμού, είχαν συνάψει μια «συμφωνία κυρίων» με τους γερμανούς, υποσχόμενοι ότι θα τους αφήσουν να αποχωρήσουν ανενόχλητοι από την Ελλάδα.
Ο Τσόρτσιλ θεωρούσε κομβική για τη Μεγάλη Βρετανία την παραμονή της Ελλάδας στη δική της «σφαίρα επιρροής», για να χρησιμοποιήσουμε μια έκφραση της τρέχουσας ορολογίας. Θεωρούσε δε ότι η «απώλειά» της θα προκαλούσε την «απώλεια» της Ιταλίας και της Τουρκίας. Οπως ο ίδιος γράφει στα «Απομνημονεύματά» του «σκέφτηκαν στην αρχή» - εννοεί τον εαυτό του και το Ρούσβελτ - «ότι ήταν υποχρεωμένοι να επέμβουν στις εσωτερικές υποθέσεις της Ελλάδας τη στιγμή της απελευθέρωσης». Δεν νομίζουμε ότι χρειάζεται να αναφερθούμε σε γεγονότα ήδη γνωστά (πχ. τον τραγικό Δεκέμβρη του '44) για να δούμε με πόση αγριότητα πραγματοποιήθηκε αυτή η επέμβαση, ώστε να διαφυλαχθούν τόσο τα συμφέροντα της τότε υπερδύναμης, όσο και εκείνα του 1945, μετά την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας που σηματοδότησε ένα πραγματικό πογκρόμ εναντίον των κομμουνιστών και των αγωνιστών της εαμικής εθνικής αντίστασης.
Από μια άλλη πλευρά, μια όχι ασήμαντη μερίδα της άρχουσας τάξης (και, μάλιστα, εκείνη που ήλεγχε τους κατασταλτικούς μηχανισμούς) συνεργάστηκε ανοιχτά με τον κατακτητή, με σαφώς διατυπωμένο στόχο τη συντριβή του κομμουνιστικού λαϊκού κινήματος. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι κομμουνιστές κρατούμενοι των φυλακών παραδόθηκαν με πρωτόκολλο στους Γερμανούς κατακτητές, μετά την κατάληψη της Αθήνας, από τις αποχωρούσες ελληνικές αρχές. Ο σχηματισμός των διαβόητων «Ταγμάτων Ασφαλείας», η διατήρηση της Ειδικής Ασφάλειας (που συνέλαβε και εκτέλεσε με βασανιστήρια την Ηλέκτρα Αποστόλου) αποδεικνύει ακριβώς την ύπαρξη «συγκοινωνούντων δοχείων» ανάμεσα στους ήδη υπάρχοντες μηχανισμούς καταστολής της ελληνικής άρχουσας τάξης και στα στρατιωτικά και αστυνομικά σώματα του κατακτητή.
Αποκαλυπτικό είναι και το εξής στοιχείο που αναφέρει ο Κ. Πυρομάγλου: «Συνομιλίαι του Πρωθυπουργού Τσολάκογλου μετά των πολιτικών ηγετών της Χώρας. Είδηση ληφθείσα από τας Αθηναϊκάς Εφημερίδας της 8 Μαΐου 1941: Ο Πρωθυπουργός κ. Τσολάκογλου εδέχθη χθες τους Πολιτικούς ηγέτες της Χώρας, κ.κ. Πάγκαλον, Γονατάν, Οθωναίον, Κ. Τσαλδάρην, Γ. Παπανδρέου, Π. Κανελλόπουλον, Β. Δηλιγιάννην, Γ. Πεσματζόγλου, Γ. Μερκούρην, Βελέντζαν και Περ. Ράλλην. Μετά τας συνομιλίας εδόθη εις τον Τύπον η κάτωθι επίσημος ανακοίνωσις: Ο κ. Πρωθυπουργός ήκουσε μετά προσοχής τας γνώμας των ανδρών τούτων, αφού εξέθεσε την κατάστασιν και τας ακολουθητέας κατευθύνσεις της Κυβερνήσεως. Πάντες ανεγνώρισαν ότι η Κυβέρνησις Εθνικής Ανάγκης είναι επιβεβλημένον να υποστηριχθή εκ μέρους πάντων των Ελλήνων άνευ επιφυλάξεων και ειλικρινώς. Επίσης πάντες ανεγνώρισαν το σφάλμα του εκπεσόντος καθεστώτος να κηρύξη τον πόλεμον κατά της Γερμανίας και διεκήρυξαν το χάσμα, το οποίον χωρίζει την Ελλάδα από την Κυβέρνησιν των εν Κρήτη εγκατασταθέντων φυγάδων. Πολλοί εξ αυτών εξεδήλωσαν τον ζωηρόν αποτροπιασμόν των, διότι οι φυγάδες ούτοι δεν συνεταύτισαν τας τύχας των με τον Ελληνικόν Λαόν, τον οποίον εκτός της συμφοράς του πολέμου απεγύμνωσαν δια της αφαιρέσεως του Δημοσίου Χρήματος...».
Να τι έγραψε επίσης, από τη Νίκαια της Γαλλίας στις 21 του Απρίλη 1941 ο Νικόλαος Πλαστήρας, απευθυνόμενος κατά πάσα πιθανότητα προς τον Κομνηνό Πυρομάγλου, στενό φίλο και συνεργάτη του, υπαρχηγόν αργότερα του ΕΔΕΣ: «Είμαι της γνώμης ότι πρέπει να γίνει κυβέρνησις φιλογερμανική για να καταστήσωμεν λιγότερο οδυνηράν την ήτταν. Αυτό πρέπει να γίνη και αν ακόμη θα ηξεύραμε ότι ο πόλεμος θα ετελείωνε και μετά τινας μόνον μήνας με τελείαν ήτταν του άξονος (όπερ απίθανον)».
Η άκρως ενδιαφέρουσα αυτή επιστολή, που έφερε στο φως της δημοσιότητας ο Γεράσιμος Αποστολάτος, πρώην υπουργός, γράφτηκε τις μέρες που οι Γερμανοί είχαν καταλάβει τη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα και προχωρούσαν ακάθεκτοι προς την Αθήνα.
Η αριθμητική της βίας ένας τρόπος για να δικαιώνεις ταξικές επιλογές
Μέχρι στιγμής, ασχοληθήκαμε με εκείνες τις προσεγγίσεις στο ζήτημα του Εμφυλίου Πολέμου που επιχειρούν να τον εντάξουν στο διεθνές πλαίσιο, δικαιώνοντας, εν πολλοίς, (αθωώνοντας, έστω) την πολιτική του ιμπεριαλισμού στο «ελληνικό ζήτημα».
Μια άλλη όμως, κυρίαρχη στις συζητήσεις του τελευταίου διαστήματος αντίληψη, έχει μια πρωτοτυπία: Επιχειρεί να συνδυάσει τις πιο πρωτόγονες, έως και χυδαίες αντικομμουνιστικές αντιλήψεις με την «επιστημονική», «αντικειμενική» προσέγγιση του γεγονότος. Χρησιμοποιείται η μέθοδος της αξιοποίησης της «προφορικής μνήμης», ή της «ποσοτικής ιστορίας» ώστε να διαμορφωθούν μοντέλα, με βάση τα οποία μπορούν να ερμηνευθούν συνολικότερα οι τάσεις στην ιστορία (ως πράξη) και να εξαχθούν συμπεράσματα επιστημονικού και πολιτικού χαρακτήρα. Αρκετές ανακοινώσεις στο συνέδριο της Παντείου έδωσαν τον τόνο. Θα σταθώ στην παρουσίαση που έκαναν δύο μελετητές, χρησιμοποιώντας μαρτυρίες κατοίκων από δύο χωριά της Πελοποννήσου, ένα στην Αργολίδα και ένα στην Πυλία. Κατέγραψαν και ανέλυσαν ποσοτικά τη συμμετοχή των κατοίκων του χωριού στο ΕΑΜ, στον ΕΛΑΣ και στην ΕΠΟΝ, αλλά και στα Τάγματα Ασφαλείας, καθώς και τους λόγους για τους οποίους προσχώρησαν στον ένα ή στον άλλο χώρο. Επίσης, κατέγραψαν τα περιστατικά μαζικής βίας τα οποία εκδηλώθηκαν εκατέρωθεν και καταμέτρησαν τον αριθμό των θυμάτων και από τις δύο πλευρές. Ας μας επιτραπεί να παραθέσουμε συνοπτικά τα συμπεράσματα των δύο ερευνητών που ταυτίζονταν, εν πολλοίς (όχι όμως σε όλα) ως μεθοδολογία και αντίληψη:
Το ΕΑΜ δεν είχε μαζική λαϊκή βάση (σ.σ. αναφερόμαστε στην περίοδο της ναζιστικής κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης). Αποτελούσε όμως οργανωμένη εξουσία και, μάλιστα, με χαρακτηριστικά καταπιεστικά και τρομοκρατικά. Ο κόσμος λοιπόν εξαναγκαζόταν να το ακολουθήσει.
Το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ προέβησαν συχνότατα σε μαζικές εκκαθαρίσεις και εκτελέσεις, ξεπερνώντας, πολλές φορές, τον αριθμό των προσώπων που εκτέλεσαν τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής.
Η ένταξη των αγροτικών πληθυσμών στο ΕΑΜ ή στα Τάγματα Ασφαλείας δεν έγινε στη βάση ιδεολογικών ή ταξικών κριτηρίων, αλλά κυρίως στη βάση προσωπικών ερίδων που ενδημούσαν στις κλειστές, αγροτικές κοινωνίες των χωριών.
Βιαιότητες διεπράχθησαν βεβαίως εκατέρωθεν. Ωστόσο, όπως τόνισε η μία εκ των δύο ερευνητών «κάτω από αυτό το πρίσμα το ερώτημα «ποιος ήρξατο χειρών αδίκων» δεν έχει απολύτως κανένα ιστορικό νόημα».
Ετσι λοιπόν: η ιστορία ως περιγραφή... αγώνα μπάσκετ, όπου το ανθρώπινο αίμα καταμετράται δίκην... καλαθιών και κερδίζει (ή χάνει) ιστορικά και ηθικά, εν τω προκειμένω, όποιος έχει την αριθμητική υπεροχή σε θύματα ή θύτες. Τελευταία, έχει αναπτυχθεί μια γαλλογερμανική σχολή τέτοιου προσανατολισμού, η οποία, εν πολλοίς, στοχεύει στην αθώωση των εγκλημάτων του ναζισμού και του φασισμού. Στο ίδιο κλίμα βρίσκεται και η λογική των «ίσων αποστάσεων» σύμφωνα με την οποία η ναζιστική Γερμανία και η Σοβιετική Ενωση είχαν όμοια καθεστώτα, με κοινό χαρακτηριστικό τον «αντιαστικό ολοκληρωτισμό», ή αλλιώς ο «κόκκινος και μαύρος φασισμός».
Η ιστορία ωστόσο δεν είναι στατιστική. Οι στατιστικές μετρήσεις και τα ποσοστά μπορεί, σε ένα ορισμένο βαθμό να καταγράφουν τάσεις, δεν είναι όμως σε θέση από μόνα τους, εάν δεν υπάρχει η κατάλληλη μεθοδολογική αξιοποίηση, να αποκαλύψουν όλους εκείνους τους παράγοντες που διαμορφώνουν τις ιστορικές πραγματικότητες. Η ποσοτική διάσταση της βίας, στη διάρκεια της αντίστασης και του εμφυλίου πολέμου είναι άραγε από μόνη της σε θέση να αποκαλύψει με τίνος το μέρος ήταν το δίκαιο και με τίνος το άδικο; Το ΕΑΜ - και παρά τις αντίθετες διακηρύξεις των εν λόγω, και άλλων, θεωρούμενων εγκυρότερων, μελετητών - σύμφωνα με όλα τα στοιχεία που διαθέτουμε, σύμφωνα ακόμα και με ομολογίες αστών πολιτικών και διανοητών, είχε τη στήριξη της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού. Φυσικά και δεν εντάχθηκαν όλοι σε αυτό με τον ίδιο βαθμό συνειδητότητας. Φυσικά και σε κλειστές κοινωνίες, οι προσωπικές αντιπαλότητες εμπλέκονταν, σε ένα βαθμό, με τις πολιτικές επιλογές. Ομως, τίποτε από αυτά τα δύο δε μπορεί να ακυρώσει το γεγονός ότι το ΕΑΜ διερμήνευσε τη θέληση της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού για εθνική απελευθέρωση και ότι μετασχημάτισε, κατά μεγάλο βαθμό, αυτό το αίτημα σε απαίτηση και για κοινωνική απελευθέρωση.
Το ΕΑΜ βεβαίως και άσκησε βία: βία επαναστατική και απελευθερωτική. Βεβαίως και άσκησε εξουσία σε μια περίοδο κατά την οποία η αστική τάξη και τα κόμματά της ήταν υπαρκτά στην κατεχόμενη Ελλάδα μόνο στο πρόσωπο εκείνων των φορέων τους που ανοιχτά συνεργάστηκαν με τους κατακτητές. Αυτή η εξουσία δε λειτούργησε ως μια προοικονομία θεσμών που θα μπορούσαν να καθιερωθούν σε μια σοσιαλιστική Ελλάδα. Εξ άλλου, δε γνωρίζουμε παράδειγμα στην ιστορία που μια δύναμη επαναστατική (είτε φορέας εθνικοαπελευθερωτικής είτε κοινωνικής επανάστασης) να μη χρησιμοποίησε βία ενάντια στους αντιπάλους της. Αυτή η βία, η επαναστατική, η απελευθερωτική, δε νομιμοποιείται όπως η βία του επίσημου κράτους. Η βία του κράτους νομιμοποιείται μέσω των θεσμών που το ίδιο διαμορφώνει ώστε να κατοχυρώσει και να επεκτείνει την εξουσία της τάξης που εκπροσωπεί. Η επαναστατική βία όμως νομιμοποιείται από την ίδια τη λειτουργία της μέσα στην ιστορία, από την ίδια την ιστορική αναγκαιότητα κατίσχυσης του καινούργιου επάνω στο παλιό. Αυτή ήταν η βία του ΕΑΜ απέναντι στους Γερμανούς κατακτητές και τους συνεργάτες τους και, όπως θα δούμε παρακάτω, τέτοια ήταν και η βία που άσκησε ο ΔΣΕ - βία απαντητική και απελευθερωτική.
Η προσπάθεια λοιπόν των εν λόγω επιστημόνων είναι να παρουσιάσουν ελλειμματική τη συνείδηση και τη συμμετοχή του λαού ακόμα και στην Εθνική Αντίσταση. Παραγνωρίζεται ο ταξικός χαρακτήρας της βίας που ασκήθηκε και υποτιμάται η βία που ασκήθηκε από την αστική τάξη σχεδόν αμέσως μετά την απελευθέρωση (αλλά και κατά τη διάρκειά της, όπως προαναφέραμε) από τους Γερμανούς, με την ενεργητική μάλιστα συμμετοχή των Βρετανών συμμάχων της. Χαρακτηριστικό - και κεντρικό - επεισόδιο αυτής της βίας είναι τα επονομαζόμενα «Δεκεμβριανά», σταθμό της επέμβασης του βρετανικού και αργότερα αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Δεν είναι όμως αμελητέα, κάθε άλλο μάλιστα, σε ορισμένες δε περιπτώσεις παίρνουν και τρομακτικές διαστάσεις - τα κρούσματα λευκής βίας και τρομοκρατίας στην ύπαιθρο. Η τρομοκρατία κορυφώνεται μετά την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας. Το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, ψυχή και ρακοκοκκαλιά της Εθνικής Αντίστασης, βρέθηκαν στη δυσάρεστη και επισφαλή θέση να δίνουν μάχη για την ίδια τη βιολογική επιβίωση των μελών τους.
Η έκρηξη του εμφυλίου πολέμου οφείλεται στις απροκάλυπτα εχθρικές ενέργειες της εγχώριας αστικής τάξης και του βρετανικού ιμπεριαλισμού. Ο τρίχονος αγώνας του ΔΣΕ ήταν ένας αγώνας δίκαιος, απελευθερωτικός με έντονα τα χαρακτηριστικά ενός ταξικού, αντιιμπεριαλιστικού αγώνα, που στρέφονταν όχι μόνο ενάντια στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στην Ελλάδα, αλλά και στις γενικότερες στρατηγικές επιδιώξεις του ιμπεριαλισμού στα Βαλκάνια, την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Τα λάθη ή τα προβλήματα πολιτικής στρατηγικής και στρατιωτικής τακτικής που μπορεί να συνέβησαν (και κανείς δεν αρνείται ότι υπήρξαν τέτοια) στη διάρκειά του δεν ακυρώνουν, κατά κανένα τρόπο, αυτό του το χαρακτήρα.
Η εκ νέου επιχειρούμενη αμαύρωση του αγώνα του ΔΣΕ πιστεύουμε ότι δεν έχει τις ρίζες της στην «αντικειμενική», «επιστημονική» θεώρηση της πραγματικότητας της εποχής, αλλά σε ξεκάθαρα πολιτικούς στόχους. Οι αγώνες των λαών εμφανίζονται είτε ως αυθόρμητα κινήματα στα οποία εμπλέκονται περισσότερο προσωπικές συγκρούσεις, είτε ως εκδηλώσεις «ασκήσεων επί χάρτου» των μεγάλων δυνάμεων (οι οποίες εξ άλλου καθορίζονται ως τέτοιες από την εδαφική έκταση, την οικονομική και στρατιωτική ισχύ και δε διαφοροποιούνται ως προς το σύστημα, την ιδεολογία και τη θέση τους στη διεθνή πολιτική σκηνή). Με αυτό όμως τον τρόπο, επιχειρείται μια σοβαρή παραχάραξη της ιστορίας και ένα επικίνδυνο πολιτικό συμπέρασμα: ακυρώνεται ο ρόλος του συνειδητού υποκειμενικού παράγοντα στο ιστορικό γίγνεσθαι και, στην πράξη, προτείνεται και σήμερα η απενεργοποίησή του: είτε με τη συκοφάντηση της πρωτοπορίας του είτε με την ακύρωση της δυνατότητας υλοποίησης των οραμάτων του «αφού όλα καθορίζονται από πάνω».
Ομως.... αυτός είναι ένας καθαρά ταξικός τρόπος να αντλείς μηνύματα από την ιστορία. Συνάδει δε απολύτως με τα συμφέροντα και τις επιλογές της αστικής τάξης που θέλει να μας πείσει ότι η ιστορία τελείωσε. Υπάρχει και ο άλλος ταξικός τρόπος. Υπάρχει η μέθοδος που μας οδηγεί όχι μόνο στο να ερμηνεύσουμε τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο, αλλά και να παραδειγματιστούμε από αυτόν: Από το θάρρος των μαχητών του, που αντιμετώπισαν τη μια μετά την άλλη δύο πανίσχυρες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, εξαναγκάζοντας μάλιστα τη δεύτερη να χρησιμοποιήσει όπλα τελευταίας τεχνολογίας για την εποχή, ώστε να κάμψει το φρόνημα και το κίνημά τους (εννοούμε τις βόμβες ναπάλμ, που χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά εναντίον των μαχητών του ΔΣΕ και, αργότερα, στον πόλεμο του Βιετνάμ). Από τα λαϊκά και αντιιμπεριαλιστικά του οράματα. Από την ίδια την αρνητική πείρα της δεκαετίας '40-'50: τα σφάλματα στρατηγικής που οδήγησαν ένα λαϊκό κίνημα, δυνάμει νικηφόρο, σε έναν απαντητικό πλέον πόλεμο, σε έδαφος δυσχερέστερο πια για τις λαϊκές δυνάμεις. Αυτά τα οράματα, αυτά τα μηνύματα, αυτά τα διδάγματα, αυτή η δυναμική, δε μπορούν να κλειστούν σε απρόσωπες στατιστικές που σκυλεύουν το χυμένο αίμα και τις θυσίες, που αντικαθιστούν τον ιστορικό με το λογιστή και που επιχειρούν - άλλο αν δεν μπορούν, από τα ίδια τα πράγματα, να το κατορθώσουν - να αντικαταστήσουν την ιστορία με την εσαεί... διοίκηση επιχειρήσεων, στα πλαίσια ενός αιώνιου καπιταλιστικού συστήματος.


Αυτό για όποιον ενδιαφέρεται να ακούσει και την αλλη πλευρά και όχι μόνο την αστική προπαγάνδα.


http://www.dokimio.com/node/93

[Αιμιλία η φτερωτή χελώνα]

ΕΠΟΠΟΙΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ
Καθαγιασμένη από την πάλη χιλιάδων αγωνιστών

Μαχήτριες και μαχητές του ΔΣΕ

Με αφορμή την προβολή της νέας ταινίας του Π. Βούλγαρη «Ψυχή Βαθιά», περισσεύει αυτές τις μέρες το κλάμα διαφόρων για τον εμφύλιο. Ενα κλάμα που μέσα από το συναίσθημα επιδιώκει να αφαιρέσει τη σπουδαιότητα της συγκεκριμένης στιγμής της ταξικής πάλης όπως εκφράστηκε στο διάστημα 1946-1949 στη χώρα μας. Στην κατεύθυνση της απονεύρωσης του εμφυλίου από την ταξική δυναμική του συμβάλλει και η συγκεκριμένη ταινία.

Μέχρι τώρα τον αγώνα του ΔΣΕ άλλοι τον βάφτισαν «συμμοριτοπόλεμο» και άλλοι τον επικρίνουν και τον ξορκίζουν ως έναν εμφύλιο αλληλοσπαραγμό. Ομως κανένας πόλεμος δεν είναι ουδέτερος. Υπάρχουν δίκαιοι και άδικοι πόλεμοι. Ο πόλεμος είτε με τη μορφή της αντίστασης, είτε μ' αυτήν της εσωτερικής ταξικής ένοπλης σύγκρουσης δεν είναι προκαταβολική επιλογή των κομμουνιστών, των αγωνιστών, των λαών. Επιβάλλεται από τις εγχώριες αστικές δυνάμεις και τους ξένους ιμπεριαλιστές.

Η κομμουνιστική θεωρία είναι απολύτως συνυφασμένη με την εξάλειψη των αιτιών που γεννούν τους πολέμους. Οι αστικές δυνάμεις, αλλά και οι πάσης φύσεως οπορτουνιστές από τη δική τους πλευρά δε θέλουν και δεν μπορούν να αναγνωρίσουν την ερμηνεία της ουσίας, των αιτιών και της φύσης των πολέμων. Οι πόλεμοι δεν εξαπολύονται από παράλογους και ψυχοπαθείς, ούτε καν από εκείνους που έχουν μεμονωμένα ιδιοτελή συμφέροντα.

Σε κάθε ταξική κοινωνία υπήρχαν και υπάρχουν πόλεμοι ως συνέχεια της πολιτικής των εκμεταλλευτριών τάξεων με τα λεγόμενα ειρηνικά μέσα. Υπάρχουν αντιδραστικοί και επαναστατικοί πόλεμοι. Και θα καταργηθούν μόνον όταν πάψουν να εξουσιάζουν αυτοί που καταπιέζουν και δολοφονούν λαούς, αυτοί που χρησιμοποιούν τα όπλα εκεί που δεν μπορεί να γίνει η με ειρηνικά πολιτικά μέσα διείσδυση των κεφαλαίων.

Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας (ΔΣΕ) έχει αποτελέσει μέχρι σήμερα και συνεχίζει να αποτελεί βασικό στόχο κατασυκοφάντησης από τις κάθε λογής αντιδραστικές δυνάμεις της χώρας. Τα όσα γράφτηκαν και γράφονται από τους νικητές του 1949 επιβεβαιώνουν απόλυτα την ορθότητα και το βαθύτερο νόημα της φράσης του Λένιν ότι: «Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει "αμερόληπτη" κοινωνική επιστήμη σε μια κοινωνία χτισμένη πάνω στην ταξική πάλη».

Αυτή η ελεεινή προπαγάνδα κατασυκοφάντησης του ΔΣΕ αποτελεί ένα από τα πιο προσφιλή όπλα της αστικής τάξης στις συνθήκες του ιμπεριαλισμού, ιδιαίτερα δε μετά την αντεπανάσταση, προκειμένου να στείλει στο πυρ το εξώτερον την ταξική πάλη της εργατικής τάξης και, προπαντός, την πολιτική πάλη για το ζήτημα της εξουσίας. Προκειμένου να φρενάρει όσο γίνεται την κοινωνική απελευθέρωση και την κατάργηση της εκμετάλλευσης και την κίνηση της ιστορίας προς τα μπρος. Αλλωστε, η εποχή του ιμπεριαλισμού είναι εποχή της άκρατης αντίδρασης, των πολέμων, αλλά και της σοσιαλιστικής επανάστασης. Και το ξέρουν καλά οι κεφαλαιοκράτες. Με τη συκοφαντική προπαγάνδα κατά της λαϊκοεπαναστατικής δράσης του ΔΣΕ επιδιώκουν ιδιαίτερα να τσακίσουν τη συνείδηση της νεολαίας, που έλκεται από κάθε τι το προοδευτικό, που μπορεί να ασπαστεί τις επαναστατικές ιδέες και να συμμετάσχει στον αγώνα για ένα κομμουνιστικό μέλλον.

Ετσι προσπάθησαν και προσπαθούν να μπολιάσουν τις λαϊκές και νεανικές συνειδήσεις με τον αντικομμουνισμό και να σβήσουν από τις μνήμες τα ιδανικά και τις αξίες της πάλης για κοινωνική απελευθέρωση, που είχαν θεριέψει κατά την εποχή του εμφυλίου πολέμου, αλλά και νωρίτερα, και είχαν φλογίσει τις καρδιές των Ελλήνων.

Το ντόπιο αντιδραστικό αστικό καθεστώς με τους Αγγλους ιμπεριαλιστές συμμάχους του οδήγησε το λαό στον ένοπλο αγώνα και στον εμφύλιο πόλεμο, αφού δεν μπορούσε διαφορετικά να εδραιώσει την αστική εξουσία. Ζήτημα το οποίο δε σταμάτησε να απασχολεί την πλουτοκρατία και τα κόμματά της, ούτε στην περίοδο της γερμανικής κατοχής, όπως απασχολούσε επίσης και την εργατική τάξη και τους συμμάχους της στην κοινωνικοπολιτική συμμαχία του ΕΑΜ. Ουσιαστικά σ' όλη την πορεία του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και ανεξάρτητα από το γεγονός ότι δε βρισκόταν σε πρωτεύουσα θέση των εξελίξεων, αντικειμενικά κρινόταν το «ΠΟΙΟΣ - ΠΟΙΟΝ» στο ζήτημα της εξουσίας.

Η ταξική πάλη ανάμεσα στην άρχουσα τάξη της Ελλάδας, από τη μια πλευρά, και στην εργατική τάξη και στ' άλλα λαϊκά στρώματα, από την άλλη, διεξαγόταν ασίγαστα ακόμη και σ' αυτή την περίοδο. Και αυτό εκφράστηκε τόσο κατά την περίοδο της Κατοχής με τη διαπάλη για τη συγκρότηση της κυβέρνησης μετά την απελευθέρωση, όσο και μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς ιμπεριαλιστές. Υπήρχε επίσης και ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό. Στον εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο ηγήθηκε η εργατική τάξη με τους συμμάχους της. Και στη μεταπελευθερωτική πορεία της Ελλάδας αυτό το γεγονός έβαζε τη σφραγίδα του, αφού ήδη από την περίοδο της κατοχής στην Ελλάδα άρχισε να οργανώνεται μια νέα λαϊκή εξουσία. Το έπος του ΕΑΜ δεν ήταν μόνο η εθνική απελευθέρωση, αλλά και η δημιουργία των φύτρων της λαϊκής εξουσίας στην Ελλάδα. Που μπορεί βεβαίως να μην αγκάλιαζε τα τότε αστικά κέντρα, αλλά στην υπόλοιπη Ελλάδα είχε ήδη τη δική της δράση με τα όργανα λαϊκής αυτοδιοίκησης, τα λαϊκά δικαστήρια, αλλά και κυβέρνηση, την ΠΕΕΑ. Είχε ακόμη το δικό της λαϊκό στρατό, τον ΕΛΑΣ και την πλειοψηφία του ελληνικού λαού συσπειρωμένη στο ΕΑΜ. Αλλά και μετά την ήττα του κινήματος το Δεκέμβρη του 1944 και την υπογραφή στην απαράδεκτη Συμφωνία της Βάρκιζας ο συσχετισμός δυνάμεων είχε αλλάξει, αλλά δεν είχε ανατραπεί ολοκληρωτικά σε βάρος των λαϊκών δυνάμεων.

Ο μονόπλευρος εμφύλιος είχε αρχίσει πολύ πριν τις εκλογές του 1946, αν υποτεθεί ότι σταμάτησε ποτέ. Οι ένοπλες συμμορίες των Σούρλα, Μαγγανά, Τσαντούλα, Βουρλάκη, Κατσαρέα, Καμαρινέα κ.ά., σε συνεργασία με τη Χωροφυλακή και το Στρατό οργίαζαν στην ύπαιθρο, ενώ οι περιβόητες «επιτροπές ασφάλειας» έστελναν κατά χιλιάδες στους τόπους εξορίας κομμουνιστές και άλλους ΕΑΜίτες. Χιλιάδες καταδιωκόμενοι υποχρεώθηκαν να πάρουν τα βουνά και να υπερασπιστούν τη ζωή τους με το όπλο στο χέρι.

Ο αγώνας του ΔΣΕ ξεπήδησε και αναπτύχθηκε ως αποτέλεσμα της μεγάλης όξυνσης που πήρε η ταξική πάλη στην Ελλάδα. Και ήταν αγώνας δίκαιος, αντιιμπεριαλιστικός, διεθνιστικός. Εξέφραζε ανεκπλήρωτα λαϊκά οράματα, κόντρα στην επίθεση που εξαπέλυσαν κατά του ΕΑΜικού κινήματος, κατά του ΚΚΕ, τα συνασπισμένα αστικά κόμματα. Ηταν αγώνας ενάντια στους συμμάχους της εγχώριας αστικής τάξης, στην εγγλέζικη και στην αμερικανική στρατιωτικοπολιτική και οικονομική δύναμη, στα ψυχροπολεμικά «σχέδιο Μάρσαλ» και «δόγμα Τρούμαν».

Η τρίχρονη ηρωική εποποιία του ΔΣΕ αποτελεί ανεκτίμητο κεφάλαιο του λαϊκού απελευθερωτικού κινήματος της Ελλάδας, κεφάλαιο που καθαγιάστηκε με τη θυσία χιλιάδων και χιλιάδων αγωνιστών, ανδρών, γυναικών, νέων, που άλλοι δίνοντας τη ζωή τους και άλλοι τραυματίες και ανάπηροι, με το αίμα τους πότισαν κι έθρεψαν τις ρίζες μιας λαϊκοδημοκρατικής και σοσιαλιστικής Ελλάδας.

Αυτήν την εποποιία κανείς δεν έχει δικαίωμα να την υποβιβάσει σε ένα μελό που, με ολίγον από εμπορικό Χόλιγουντ και ολίγον από σκηνοθετικό «Τζέιμς Πάρις», στήνει ξανά στο απόσπασμα τον αγώνα των μαχητών του ΔΣΕ που, με το ΚΚΕ οργανωτή και καθοδηγητή της πάλης τους, συνειδητά πάλεψαν και μάτωσαν για να υπάρξει η λαϊκή εξουσία.

[Αιμιλία η φτερωτή χελώνα]

Ακροδεξιά ιστοριογραφία
Η κατά της Ελλάδος (εαµοβουλγαροκοµµουνιστική) επιρροή
Του Γιώργου Μαργαρίτη
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τρίτη 29 Ιουνίου 2010 στα Νέα


Κυκλοφόρησε το από καιρού αναµενόµενο συνθετικό έργο του αυτοπροσδιοριζόµενου ως «νέου ιστορικού ρεύµατος» περί της φύσης του Δηµοκρατικού Στρατού της Ελλάδας. Πρόκειται για το πόνηµα του Νίκου Μαρατζίδη, που έτυχε φυσικά έντονης προβολής από τους χώρους που εδώ και καιρό κηδεµονεύουν το «ρεύµα». Σε τελευταία ανάλυση, ποτέ πριν στην ιστορία της ελληνικής ιστοριογραφίας, ιστορικό «ρεύµα», ερευνητική οµάδα ή σχολή δεν στηρίχθηκε µε τόσα υλικά και προπαγανδιστικά µέσα από επίσηµους και ανεπίσηµους φορείς και ιδρύµατα.

Το σταθερό χαρακτηριστικό του «νέου ρεύµατος» ακόµα και στη συνθετική µορφή του είναι ότι αδυνατεί να προσφέρει κάτι το νέο και κάτι το ουσιαστικό.

Καµία απάντηση δεν µπορεί να δοθεί από τέτοιου είδους προπαγανδιστικά διαβήµατα στα µεγάλα ερωτήµατα της ιστορίας της περιόδου: το πώς δηλαδή µέσα στην ίδια δεκαετία µέσα από την ελληνική κοινωνία, τον ελληνικό λαό, γεννήθηκαν δύο τεράστια κοινωνικά και πολιτικά κινήµατα που έκτισαν κρατικές δοµές και στρατούς ξεκινώντας από το µηδέν και µε όλα τα χαρτιά εναντίον τους. Κινήµατα που συγκρούστηκαν µε τις ισχυρότερες δυνάµεις του τότε κόσµου ενίοτε µε επιτυχία – θυµίζω το µάτωµα του γερµανικού στρατού, της Βέρµαχτ, στην Ελλάδα της Κατοχής αλλά και την ταπεινωτική αποχώρηση της αυτοκρατορικής τότε Μεγάλης Βρετανίας από την Ελλάδα το φθινόπωρο του 1946.

Αυτά τα ερωτήµατα δεν τίθενται από τον συγγραφέα του πονήµατος, προφανώς δεν τον ενδιαφέρουν. Ο στόχος του είναι η επαναφορά στο προσκήνιο των παλαιών θέσεων και απόψεων της Δεξιάς και Ακροδεξιάς – µικρή η διαφορά σε αυτά τα πεδία – για την περίοδο και η κατά το δυνατό ένδυσή τους µε «επιστηµονικό» µανδύα. Εχουµε και λέµε:

Ο Εµφύλιος λοιπόν ξεκίνησε στα 1943...: τι σηµασία έχει αυτό; Μεγάλη όσον αφορά την τιµή της ελληνικής Δεξιάς. Με βάση αυτή την «εµφυλιοπολεµική» χρονολόγηση τα Τάγµατα Ασφαλείας και οι κυβερνήσεις συνεργασίας της Αθήνας στην Κατοχή ήταν υποπροϊόντα – µέρη – ενός εµφυλίου πολέµου και αµύνονταν στον «πρώτο γύρο» της κοµµουνιστικής κατά του Εθνους «επιβουλής». Με τον τρόπο αυτό παραγράφεται η ναζιστική κατοχή, ο δωσιλογισµός, η προδοσία, η συνεργασία µε τον κατακτητή της χώρας και καταστροφικό δυνάστη του λαού της. Αυτή ήταν εξάλλου η απολογητική γραµµή του ελληνικού δωσιλογισµού, του Ιωάννη Ράλλη και των οµοίων του, και η πάγια θέση της ελληνικής Ακροδεξιάς άλλοτε και τώρα. Τα «νέα ρεύµατα» πολύ εύκολα συναντούν αυτές τις παµπάλαιες απολογητικές απόψεις.

Ενα άλλο επιχείρηµα της παλαιάς Ακροδεξιάς που αναπαράγεται στο «νέο ρεύµα» είναι η σε µεγάλο ποσοστό σύσταση του Δηµοκρατικού Στρατού από Σλάβους, από Σλαβοµακεδόνες. Το νέο πόνηµα ανεβάζει τη συµµετοχή στις 15.000 - 20.000 «µειονοτικούς» (σ. 57). Ακόµα και αν αγνοήσουµε το ποσοστό των σλαβόφωνων που πέρασαν τον Εµφύλιο σε ζώνες κυβερνητικές, ακόµα και αν αγνοήσουµε τον αριθµό εκείνων που απλώς κατέφυγαν στη Γιουγκοσλαβία, ο αριθµός που προωθεί ο Μαρατζίδης και οι λοιποί ιστοριογράφοι της Δεξιάς αντιστοιχεί σε πληθυσµό τουλάχιστον 200.000. Ετούτη η διαπίστωση ανοίγει τον δρόµο για την αφύσικη συνάντηση των καθ’ ηµάς δεξιών ιστοριογράφων µε τους αντίστοιχους εθνικιστές των Σκοπίων, οι οποίοι στα πονήµατά τους παρουσιάζουν τον Δηµοκρατικό Στρατό ως «στρατό των Μακεδόνων του Αιγαίου» και διεκδικούν ως εθνική - κοινωνική του βάση ως και περισσότερους των 500.000 «Αιγαιάτες»!

Ο προσφιλής στην Ακροδεξιά - και ειδικά στη χούντα - µύθος περί «ξενοκίνητου κοµµουνισµού» δεν θα µπορούσε να απουσιάζει από το συνθετικό πόνηµα του «νέου ρεύµατος». «Μόνο χάρη στην εξωτερική στήριξη έγινε δυνατή η έναρξη του Εµφυλίου» (σ. 46) ισχυρίζεται ο Μαρατζίδης. Οπωσδήποτε είναι σε όλους γνωστό ότι ο εµφύλιος πόλεµος άρχισε στην Πελοπόννησο, στην Κρήτη, στη Σάµο ή σε άλλες αποµονωµένες ζώνες της χώρας µόνο µετά την επίσκεψη του σοβιετικού στόλου σε αυτές και την αποβίβαση εθελοντών πρακτόρων και εφοδίων... (δικο μου : ) Υπάρχει εξάλλου και το προηγούµενο µε τον στόλο του Ορλώφ στα 1770!

Τελικά η επιχείρηση δυσφήµησης του ΔΣΕ γνωρίζει νέα υψηλά µε το βιβλίο του «νέου ρεύµατος». Τι «σεξουαλική εκµετάλλευση» των κοριτσιών του ΔΣΕ από τους «ανωτέρους» (περίεργο όµως, από τη βιβλιογραφία του πονήµατος απουσιάζει ο περίφηµος Μόδης που στη δεκαετία του πενήντα ήταν ο γλαφυρός αρµόδιος για την περιγραφή της ηθικής κατάπτωσης του «συµµοριτισµού»), τι για στρατό φυλακισµένων - οµήρων... Στον ΔΣΕ, βλέπετε, οι µαχητές «στρατολογούνταν βίαια», σε αντίθεση µε τον κυβερνητικό στρατό όπου προσέρχονταν εθελοντικά και µάλιστα έσπευδαν ενδιάµεσα και στον «νέο Παρθενώνα», τη Μακρόνησο, για να «ανανήψουν» και να πεθάνουν άσπιλοι στον βωµό της πατρίδας...

Η κάθε χώρα έχει τους αντικοµµουνιστές που αξίζουν στην αστική της τάξη. Και η δική µας, το έχουµε εµπεδώσει τελευταία, δεν είναι και για πολλά πολλά!


Ο Γιώργος Μαργαρίτης είναι καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ