Η σύγχρονη εργατική τάξη και το κίνημά της
Πρώτο μέρος
ΕΙΣΑΓΩΓΗΚαι στις μέρες μας γίνεται πολλή συζήτηση για το τι είναι «εργατική τάξη», ποιο είναι το κίνημά της, ποια η ιστορική αποστολή της.
Τόσο αστικές όσο και οπορτουνιστικές (με ιδεολογικές αναφορές και ρίζες στο εργατικό κίνημα) θεωρίες αμφισβητούν την εργατική τάξη ως συνεχώς ανερχόμενη δύναμη, καθώς και τον ιστορικό της ρόλο στην κοινωνική πρόοδο. Ιδιαίτερα από δυνάμεις των αστικών κομμάτων που δρουν στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, αμφισβητείται η ιδεολογική και πολιτική πάλη μέσα σε αυτό. Αμφισβητείται ο πολιτικός χαρακτήρας του εργατικού κινήματος, δηλαδή η ανώτερη μορφή της ταξικής πάλης, για την κατάργηση της εκμετάλλευσης με την επαναστατική κατάκτηση της εξουσίας.
Το παρόν κείμενο αντιμετωπίζει τα πιο βασικά και επίκαιρα ζητήματα της ιδεολογικής - πολιτικής πάλης, με βάση τις Αποφάσεις του 18ου Συνεδρίου και άλλες επεξεργασίες του Κόμματος. Το υλικό που περιλαμβάνει το κείμενο της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ, μπορεί να λειτουργήσει αυτοτελώς ως διάλεξη - συζήτηση με εργατικά στελέχη, κομματικές ομάδες και ΚΟΒ, με σκοπό την ισχυροποίηση του ιδεολογικού μετώπου, την αντίκρουση των δυνάμεων που επιδιώκουν την υποταγή του εργατικού κινήματος στη γραμμή της συναίνεσης, την εργοδοτική και κυβερνητική χειραγώγησή του, τον ανώδυνο εγκλωβισμό του στα όρια του συστήματος.
Για την καλύτερη κατανόηση του θέματος δίνονται εισαγωγικά διευκρινίσεις ως προς τη χρησιμοποίηση της αντίστοιχης ορολογίας:
Για τον όρο «εργατική τάξη» ακολουθούμε το λενινιστικό προσδιορισμό. Διευκρινίζουμε ότι με αυτό το κριτήριο δεν εντάσσονται στην εργατική τάξη μια σειρά μισθωτοί σε κατασταλτικούς μηχανισμούς του κράτους (π.χ. σώματα ασφαλείας, στρατός). Ζήτημα περαιτέρω μελέτης αφορά η ένταξη τμημάτων μισθωτών δημοσίων υπαλλήλων.
Με τον όρο «εργατικό κίνημα» προσδιορίζουμε όλες τις μορφές της πάλης της εργατικής τάξης, από την κατώτερη οικονομική έως την ανώτερη πολιτική.
Ως προς το πολιτικό εργατικό κίνημα παίρνουμε υπόψη μας πώς αυτό διαμορφώθηκε ιστορικά. Ετσι με τον όρο «επαναστατικό εργατικό κίνημα» εννοούμε το κομμουνιστικό κίνημα, διαχωρίζοντάς το από τα παλαιού τύπου εργατικά κόμματα (σοσιαλδημοκρατικά, σοσιαλιστικά) που μετατράπηκαν σε αστικά κόμματα ή τα κόμματα που προέκυψαν από την οπορτουνιστική μετάλλαξη και απόσχιση από κομμουνιστικά κόμματα.
Τόσο τα παλαιού τύπου εργατικά αστικά κόμματα όσο και τα σύγχρονα οπορτουνιστικά, στρατολογούν εργατικές δυνάμεις, παρεμβαίνουν οργανωμένα σε μαζικές οργανώσεις της εργατικής τάξης ή και με πρωτοβουλία τους συγκροτούν νέες. Μέσω της δράσης τους σε αυτές προσανατολίζουν τις μάζες στους πολιτικούς τους στόχους, δηλαδή λειτουργούν ιδεολογικά-πολιτικά μέσω του συνδικαλιστικού κινήματος για την ενσωμάτωση των εργατικών μαζών.
Η ιστορική εξέλιξη τόσο των κομμάτων όσο και των συνδικαλιστικών δομών, συνολικά του αστικού εποικοδομήματος, δείχνει ότι οι μαζικές εργατικές οργανώσεις (συνδικαλιστικές) δεν είναι πλέον καθαρόαιμες εργατικές οργανώσεις κατώτερου - οικονομικού - επιπέδου πάλης. Δηλαδή δεν πρόκειται πλέον για οργανώσεις που συνειδητοποιούν μόνο την ανάγκη πάλης για τους όρους πώλησης της εργατικής δύναμης στους κεφαλαιοκράτες, χωρίς να συνειδητοποιούν την ανάγκη πολιτικού αγώνα για ανατροπή των κεφαλαιοκρατών. Σήμερα είναι αντικειμενική η οξυμένη ιδεολογική-πολιτική διαπάλη και μέσα στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα.
Η ιδεολογική και πολιτική διαπάλη μέσα στις γραμμές του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, αντικειμενικά οξύνεται στη βάση της αντίθεσης κεφαλαίου - εργασίας, πολύ περισσότερο σε συνθήκες εκδήλωσης βαθύτερης οικονομικής κρίσης.
Η ενίσχυση της ενιαίας αντίληψης και δράσης των κομμουνιστών στο συνδικαλιστικό κίνημα απαιτεί αντίστοιχα και ιδεολογική και στρατηγική απάντηση στα αστικά και οπορτουνιστικά ιδεολογήματα, με στόχο την άνοδο της πολιτικής συνείδησης της εργατικής τάξης, την ενίσχυση της αντοχής και της μαχητικότητάς της σε κάθε μέτωπο πάλης και με πολύμορφη δράση.
Α. ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΗ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΗ ΤΑΞΗΣτο «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος» αναφέρεται: «Ολόκληρη η κοινωνία όλο και περισσότερο χωρίζεται σε δύο μεγάλα αντίπαλα στρατόπεδα, σε δύο μεγάλες τάξεις, που βρίσκονται άμεσα αντιμέτωπες η μια με την άλλη: στην αστική τάξη και το προλεταριάτο»
1.
Η σύγχρονη εργατική τάξη είναι η βασική παραγωγική δύναμη της καπιταλιστικής κοινωνίας. Είναι το πιο χαρακτηριστικό προϊόν της συγκεντρωμένης καπιταλιστικής βιομηχανίας, του μονοπωλίου. Είναι εκείνη η τάξη που υφίσταται την καπιταλιστική εκμετάλλευση.
Το βασικό χαρακτηριστικό της εργατικής τάξης είναι ότι στερείται μέσων παραγωγής και είναι υποχρεωμένη να πουλάει την εργατική της δύναμη (την ικανότητα για εργασία) στην τάξη των ιδιοκτητών μέσων παραγωγής, την τάξη των κεφαλαιοκρατών.Οι κεφαλαιοκράτες μισθώνουν την εργατική δύναμη για να θέσουν σε λειτουργία τα μέσα παραγωγής, τα οποία βρίσκονται στην κατοχή τους, με σκοπό το μέγιστο δυνατό κέρδος. Η «κατανάλωση» της εργατικής δύναμης της εργατικής τάξης είναι αυτή που παράγει τις νέες αξίες, ένα μέρος των οποίων δεν επιστρέφει στους άμεσους παραγωγούς με τη μορφή μισθού - ημερομισθίου - ασφάλισης - σύνταξης κλπ., αλλά, ως υπεραξία, μετατρέπεται σε κέρδος για τον καπιταλιστή. Ετσι η εργατική δύναμη είναι το μόνο εμπόρευμα που όταν καταναλώνεται παράγει αξία, μεγαλύτερη από αυτήν που έχει το ίδιο.Στο επίκεντρο των επιστημονικών μελετών των θεμελιωτών του επιστημονικού κομμουνισμού μπήκαν οι σχέσεις ανάμεσα στο κεφάλαιο και τη μισθωτή εργασία, δηλαδή μεταξύ της αστικής τάξης και του προλεταριάτου. Αυτό δεν ήταν τυχαίο, γιατί η σχέση ανάμεσα στο κεφάλαιο και τη μισθωτή εργασία είναι «ο άξονας, που γύρω του στρέφεται ολόκληρο το σημερινό μας κοινωνικό σύστημα»
2.
Ο Ενγκελς, σε υποσημείωσή του στην αγγλική έκδοση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου το 1888, έδωσε τον εξής σύντομο ορισμό των δύο βασικών τάξεων της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας:
«Με τη λέξη αστική τάξη εννοούμε την τάξη των σύγχρονων καπιταλιστών, που είναι κάτοχοι των κοινωνικών μέσων παραγωγής και που εκμεταλλεύονται τη μισθωτή εργασία. Με τη λέξη προλεταριάτο εννοούμε την τάξη των σύγχρονων μισθωτών εργατών που, επειδή δεν κατέχουν καθόλου δικά τους μέσα παραγωγής, είναι αναγκασμένοι να πουλούν την εργατική τους δύναμη για να μπορούν να ζήσουν»3.
Στην εργατική τάξη ανήκουν όλοι οι σύγχρονοι μισθωτοί εργάτες που πουλούν την εργατική τους δύναμη στους κεφαλαιοκράτες για να μπορούν να ζήσουν και «ζουν μονάχα τόσο, όσο βρίσκουν δουλειά και που βρίσκουν δουλειά όσο η δουλειά τους αυξάνει το κεφάλαιο»
4.
Η σχέση κεφαλαιοκρατών - εργατών δεν περιορίζεται μόνο στη σχέση ανάμεσα στον ατομικό κεφαλαιοκράτη και τους εργάτες που αυτός εκμεταλλεύεται. Είναι σχέση ανάμεσα σε τάξεις. Οι κεφαλαιοκράτες ως σύνολο εκμεταλλεύονται ως σύνολο το απλήρωτο προϊόν της εργασίας της εργατικής τάξης που έχει κοινωνικό χαρακτήρα.
Η κεφαλαιοκρατική σχέση δεν περιορίζεται μόνο στη σφαίρα της παραγωγής εμπορευμάτων, αλλά επεκτείνεται και στη σφαίρα της κυκλοφορίας των εμπορευμάτων (εμπόριο) και του χρηματικού κεφαλαίου (τράπεζες).
Ετσι, μαζί με το βιομήχανο, καπιταλιστές είναι και ο έμπορος και ο τραπεζίτης που ιδιοποιούνται με τη μορφή του εμπορικού κέρδους ή του τόκου αντίστοιχα τμήματα της υπεραξίας που παράχθηκε στη βιομηχανία. Επομένως στην εργατική τάξη εντάσσονται όχι μόνο οι βιομηχανικοί εργάτες, αλλά και οι εμποροϋπάλληλοι και οι τραπεζοϋπάλληλοι. Η εργασία τους συμβάλλει στην απόσπαση κέρδους από τους εμπόρους ή τραπεζίτες κεφαλαιοκράτες.
Επίσης, συγκριτικά με την εποχή που έζησαν οι Μαρξ και Ενγκελς, η κεφαλαιοκρατική σχέση έχει κυριαρχήσει και σε άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής (π.χ. Υγεία, Παιδεία, ψυχαγωγία κ.ά.). Ετσι, μαζί με τους κεφαλαιοκράτες, σ' αυτούς τους τομείς αναπτύσσονται και τα αντίστοιχα τμήματα της εργατικής τάξης.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
(το άρθρο βασίζεται σε κείμενο της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Κ. Μαρξ - Φρ. Ενγκελς: «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 21.
2. Καρλ Μαρξ: «Το Κεφάλαιο», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 1, σελ. 548.
3. Κ. Μαρξ - Φρ. Ενγκελς: «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 25.
4. Κ. Μαρξ - Φρ. Ενγκελς: «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 27.
http://www1.rizospastis.gr/page.do?publDate=30/8/2009&id=11184&pageNo=9&direction=1(Η συνεχεια την επομενη Κυριακη)
Links
Members
Total Members: 9988
Stats
Users Online
Author