Στεφανιαία νόσος

[Thmmy.gr portal]

  Thmmy.gr portal
   Forum
   Downloads
   Ενεργ. Λογαριασμού
   Επικοινωνία
  
  Χρήσιμα links
   Σελίδα τμήματος
   Βιβλιοθήκη Τμήματος
   Elearning
   Φοιτητικά fora
   Πρόγραμμα Λέσχης
   Πρακτική Άσκηση
   Ηλεκτρονική Εξυπηρέτηση Φοιτητών
   Διανομή Συγγραμμάτων
   Ψηφιακό Καταθετήριο Διπλωματικών
   Πληροφορίες Καθηγητών
   Instagram @thmmy.gr
   mTHMMY
  
  Φοιτητικές Ομάδες
   ACM
   Aristurtle
   ART
   ASAT
   BEAM
   BEST Thessaloniki
   EESTEC LC Thessaloniki
   EΜΒ Auth
   IAESTE Thessaloniki
   IEEE φοιτητικό παράρτημα ΑΠΘ
   SpaceDot
   VROOM
   Panther
  

THMMY.gr Web

Helios_MultiScribbles2SMF Default ThemeSMFone_Blue

[Ανεβάζετε τα θέματα των εξετάσεων στον τομέα Downloads]

Είσαι πρωτοετής;... Καλώς ήρθες! Μπορείς να βρεις πληροφορίες εδώ. Βοήθεια για τους καινούργιους μέσω χάρτη.

Κατεβάστε εδώ το Android Application για εύκολη πρόσβαση στο forum.

Ανεβάζετε τα θέματα των εξετάσεων στον τομέα Downloads με προσοχή στα ονόματα των αρχείων!

Για οποιοδήποτε πρόβλημα με register/login, στείλτε email στο contact@thmmy.gr.

[Megawatt]

'Οσα πρέπει να ξέρετε

Γράφει: Βαβουρανάκης Εμμανουήλ, Λέκτορας Καρδιολογίας

Η στεφανιαία νόσος αποτελεί πλέον την πρωταρχική αιτία θανάτου στις σύγχρονες Δυτικές κοινωνίες. Υπεύθυνη τις περισσότερες φορές για την εμφάνιση της νόσου είναι μια κατάσταση γνωστή με το όνομα αθηρωσκλήρωση, η οποία οφείλεται στην δημιουργία αθηρωματικών πλακών που επικάθονται στο εσωτερικό των στεφανιαίων αρτηριών (των αρτηριών που παρέχουν αίμα στην καρδιά) προκαλώντας έτσι την στένωση του αυλού τους και τη μείωση του παρεχόμενου αίματος. 

Η αθηρωματική πλάκα αποτελείται κυρίως από χοληστερόλη, λιπώδη στοιχεία, ινώδη ιστό και ενίοτε από κατά τόπους εναποθέσεις ασβεστίου.

Αίτια
Κατά καιρούς πολλοί παράγοντες κινδύνου έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου. Αυτοί είναι δυνατό να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες :

Τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου

1.Χοληστερόλη: Η χοληστερόλη είναι μια ουσία απαραίτητη για τη λειτουργία του οργανισμού. Ωστόσο όταν οι τιμές της στο αίμα υπερβούν τα ανώτερα επιτρεπτά όρια τότε αυξάνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης της στεφανιαίας νόσου.
Οι τιμές αναφοράς κυρίως για την LDL χοληστερόλη που λαμβάνονται υπ’όψιν από τον εκάστοτε θεράποντα ιατρό εξαρτώνται από το προφίλ του κάθε ασθενούς, ενώ οι τιμές της ολικής χοληστερόλης και της HDL είναι ίδιες για όλα τα άτομα.
Έτσι πρέπει να είναι :
Ολική χοληστερόλη < 200 mg/dl
HDL > 40 mg/dl
Για την LDL τώρα ισχύουν τα εξής :
Αν ένα άτομο έχει από 0 έως 1 παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου όπως αρτηριακή υπέρταση, παχυσαρκία κλπ τότε πρέπει : LDL < 160 mg/dl
Αν ένα άτομο έχει > 2 παράγοντες κινδύνου τότε : LDL < 130 mg/dl
Αν ένα άτομο έχει στεφανιαία νόσο ή ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου όπως σακχαρώδη διαβήτη τότε : LDL < 100 mg/dl ή και πλέον προτείνεται και LDL < 70 mg/dl

2.Αρτηριακή υπέρταση:Ένας στους τρεις ενήλικες έχουν οριακή αρτηριακή πίεση ή εγκαθιδρυμένη αρτηριακή υπέρταση. Τιμές αρτηριακής πίεσης > 139/89 mmHg θεωρούνται παθολογικές και συνοδεύονται από αύξηση της επίπτωσης της στεφανιαίας νόσου. Όταν, τώρα, ένα άτομο έχει εγκατεστημένο σακχαρώδη διαβήτη η αρτηριακή του πίεση πρέπει να μην υπερβαίνει τις τιμές 130/80 mmHg.

3.Σακχαρώδης διαβήτης : O σακχαρώδης διαβήτης είναι μια νόσος η οποία προσβάλει τόσο τα μικρού όσο και τα μεσαίου και μεγάλου μεγέθους αγγεία του σώματος. Μπορεί να προσβάλει τα αγγεία του οφθαλμού και του εγκεφάλου, τους νεφρούς και τα νεύρα. Μια εκδήλωση της μακροαγγειοπάθειας που οφείλεται στο διαβήτη είναι και η στεφανιαία νόσος. Ιδιαίτερη λοιπόν σημασία έχει ο έλεγχος και η σωστή ρύθμιση του διαβήτη.

4.Κάπνισμα : Οι καπνιστές έχουν διπλάσια πιθανότητα εμφάνισης καρδιακού επεισοδίου και ο κίνδυνος θανατηφόρου καρδιαγγειακού συμβάματος αυξάνεται 5,5 φορές στους βαρείς καπνιστές σε σχέση με τους μη καπνιστές. Ακόμη και η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου, δηλαδή το παθητικό κάπνισμα, αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου.
Έρευνες έχουν δείξει ότι ασθενείς με τεκμηριωμένη μετά από στεφανιογραφικό έλεγχο στεφανιαία νόσο που έχουν σταματήσει το κάπνισμα έχουν μικρότερη πιθανότητα να υποστούν έμφραγμα σε σχέση με τους καπνιστές ασθενείς που δεν διέκοψαν το κάπνισμα. Έτσι λοιπόν ποτέ δεν είναι αργά για την διακοπή του καπνίσματος αφού έχει υπολογιστεί ότι μετά από 10 έτη από τη διακοπή του η συνολική καρδιαγγειακή θνησιμότητα προσεγγίζει εκείνη των μη καπνιστών.

5.Παχυσαρκία:  Η υπέρμετρη εναπόθεση λιπώδους ιστού στο σώμα και κυρίως στην περιοχή της κοιλιάς αποτελεί έναν ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου. Αυτό συμβαίνει γιατί ο λιπώδης ιστός παίρνει μέρος στη διαδικασία του μεταβολισμού του οργανισμού αλλά και στην οξειδωτική διαδικασία η οποία ευθύνεται επίσης για την εμφάνιση των αθηρωματικών πλακών.
Τον τελευταίο καιρό γίνεται αρκετός λόγος για το ‘ μεταβολικό σύνδρομο’, το οποίο αποδίδεται σε άτομα με κοιλιακού τύπου παχυσαρκία η οποία συχνά οδηγεί σε αντοχή στην ινσουλίνη, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και δυσλιπιδαιμία. Για τη διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου απαιτούνται τουλάχιστον 3 από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
1. κοιλιακού τύπου παχυσαρκία (περίμετρος μέσης > 102cm για τους άντρες και > 88 cm για τις γυναίκες )
2.τριγκυκερίδια >150 mg/dl
3.HDL < 40 mg/dl σε άντρες και < 50 mg/dl για τις γυναίκες
4.αρτηριακή πίεση > 130/85 mmHg
5.σάκχαρο νηστείας >100 mg/dl

6.Περιορισμένη φυσική δραστηριότητα: Ο περιορισμός της φυσικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με την πλούσια σε λιπαρά διατροφή είναι παράγοντες που μπορούν και πρέπει να τροποποιηθούν και μάλιστα εύκολα. Έτσι έχει αποδειχθεί ότι η φυσική δραστηριότητα βοηθά στη σωστή ρύθμιση του λιπιδαιμικού προφίλ του οργανισμού αφού παρατηρείται ότι αυξάνεται η HDL χοληστερόλη μετά από καθημερινή άσκηση.

7. Προσωπικότητα : Για την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου έχει επίσης ενοχοποιηθεί η κατάθλιψη, η επιθετική συμπεριφορά αλλά και η τύπου Α προσωπικότητα, της οποίας τα χαρακτηριστικά είναι το καθημερινό άγχος, η ψυχική ένταση και η τελειοθηρική συμπεριφορά..


Μη τροποποιήσιμοι κίνδυνοι:
•   Φύλο. Ο ανδρικός πληθυσμός έχει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου σε σχέση με τον γυναικείο. Πιστεύεται ότι ορμονολογικοί παράγοντες συντελούν στην εμφάνιση της νόσου.
•   Οικογενειακό ιστορικό πρώιμης στεφανιαίας νόσου :
Παιδιά των οποίων οι γονείς πάσχουν από στεφανιαία νόσο και ειδικά όταν αυτή έχει εμφανιστεί πριν την ηλικία των 50 έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
•   Ηλικία
Με την αύξηση της ηλικίας αυξάνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου. Έτσι για τους άνδρες ο κίνδυνος αυξάνεται μετά την ηλικία των 45, ενώ για τις γυναίκες μετά την ηλικία των 55 ή νωρίτερα αν εμφανίσουν πρώιμη εμμηνόπαυση χωρίς να υποβληθούν σε θεραπεία υποκατάστασης με οιστρογόνα.
Κλινικές εκδηλώσεις:
Οι κλινικές εκδηλώσεις της στεφανιαίας νόσου ποικίλουν. Έτσι λοιπόν υπάρχουν τα εξής κλινικά σύνδρομα:

Α.Χρόνια Στεφανιαία Νόσος

1.Σταθερή στηθάγχη : Αλλιώς ονομάζεται και στηθάγχη προσπάθειας. Εμφανίζεται σε καταστάσεις αυξημένων αναγκών σε οξυγόνο του μυοκαρδίου όταν δεν επαρκεί η προσφορά αίματος. Χαρακτηρίζεται από το αίσθημα δυσφορίας ή συμπίεσης ή σφιξίματος στο στήθος. Συχνά η στηθάγχη αντανακλά σε άλλα σημεία του σώματος όπως τους ώμους, τους βραχίονες (κυρίως αριστερά), τον τράχηλο και την κάτω γνάθο.
Συχνά επίσης συνυπάρχει με δύσπνοια, ναυτία, δυσπεπτικά ενοχλήματα, εφίδρωση, κόπωση και κακουχία. Εκλύεται συνήθως κατά την εκτέλεση διαφόρων δραστηριοτήτων όπως η άσκηση, η συναισθηματική φόρτιση, η σεξουαλική επαφή ή η λήψη τροφής και διαρκεί για λίγα λεπτά. Υφίεται ή με τη διακοπή του εκλυτικού παράγοντα ή με τη λήψη υπογλωσσίου φαρμάκου ( σκεύασμα νιτρώδους ).


Β.Οξέα στεφανιαία σύνδρομα
Προκαλούνται από τη ρήξη αθηρωματικών πλακών, τις λεγόμενες ευάλωτες πλάκες που, στηn πλειονότητα, δεν προκαλούν σημαντικές στενώσεις τουλάχιστον αγγειογραφικά..

1. Ασταθής στηθάγχη : Η ασταθής στηθάγχη είναι ένα σύνδρομο που μερικές φορές δεν μπορεί να διακριθεί εύκολα από το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι χαρακτηρίζεται από αυξανόμενης έντασης πόνο στο στήθος, ο οποίος είναι πιο έντονος και χρονικά διαρκεί περισσότερο από αυτόν της σταθερής στηθάγχης, έχει κάνει την εμφάνισή του τις τελευταίες εβδομάδες πριν από την προσέλευση του ασθενούς στον γιατρό ή σε άτομα με προυπάρχουσα στηθάγχη εκλύεται μετά από λιγότερη άσκηση ή και κατά την ηρεμία και έχει μειωμένη απάντηση στη λήψη φαρμάκων.
Η μορφή αυτή της στηθάγχης είναι χαρακτηριστικό ότι εκλύεται ως αποτέλεσμα πλημμελούς αιμάτωσης του μυοκαρδίου και όχι λόγω αυξημένων αναγκών όπως συμβαίνει στη σταθερή στηθάγχη. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι όταν ένα άτομο εμφανίσει τα συμπτώματα αυτά πρέπει να απευθυνθεί αμέσως στο γιατρό του.

2.Έμφραγμα του μυοκαρδίου χωρίς ανάσπαση του ST διαστήματος (non STEMI):
Το έμφραγμα του μυοκαρδίου που δεν εμφανίζει ανάσπαση του ST διαστήματος στο ηλεκτροκαρδιογράφημα ούτε κύματα Q αντιπροσωπεύει νέκρωση του μυοκαρδίου η οποία όμως δεν αφορά σε όλο το πάχος του τοιχώματος του μυοκαρδίου. Έχει τα ίδια συμπτώματα με το έμφραγμα του μυοκαρδίου με ανάσπαση του ST διαστήματος και ανιχνεύεται από την ύπαρξη δεικτών μυοκαρδιακής νέκρωσης (τροπονίνης, CK-MB ) στο αίμα.

3.Έμφραγμα του μυοκαρδίου με ανάσπαση του ST διαστήματος στο ηλεκτροκαρδιογράφημα:
Ο πόνος του εμφράγματος είναι πιο έντονος από αυτόν της στηθάγχης. Περιγράφεται σαν σφίξιμο, κάψιμο ή πίεση στο θώρακα κυρίως εντοπιζόμενη πίσω από το στέρνο που συνοδεύεται από αίσθημα επικείμενου θανάτου. Διαρκεί περισσότερο από 30 λεπτά και δεν υφίεται με την λήψη δισκίων νιτρογλυκερίνης. Μπορεί να αντανακλά και στα δύο άνω άκρα αλλά κυρίως στο αριστερό, στηn πλάτη ή στην κάτω γνάθο.
Σε μερικές περιπτώσεις ο πόνος εντοπίζεται στο επιγάστριο και συνοδεύεται από ναυτία και τάση προς έμετο, γεγονός το οποίο μπορεί να οδηγήσει τους ασθενείς να τον αποδώσουν σε έλκος στομάχου. Ακόμη κυρίως στους διαβητικούς ασθενείς το έμφραγμα μπορεί να επέλθει χωρίς να αισθανθούν κανένα πόνο λόγω της συνυπάρχουσας νευροπάθειας και αυτό είναι γνωστό σαν σιωπηρό έμφραγμα. Για να τεθεί η διάγνωση του εμφράγματος θα πρέπει να ισχύουν 2 από τα παρακάτω:
•   Tυπικά συμπτώματα μυοκαρδιακής ισχαιμίας
•   Ηλεκτροκαρδιογραφικά ευρήματα εμφράγματος
•   Αυξημένοι βιοχημικοί δείκτες ισχαιμίας, ο κυριότερος από τους οποίους είναι η τροπονίνη.
4. Αιφνίδιος θάνατος: Είναι αποτέλεσμα αρρυθμίας (κοιλιακής μαρμαρυγής ή κοιλιακής ταχυκαρδίας ) που οφείλεται στην ύπαρξη οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου ή μυοκαρδιακής ουλής σαν αποτέλεσμα του εμφράγματος.

Παθοφυσιολογία :
Υπάρχουν δύο μορφές αθηρωματικών πλακών οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν κλινικές εκδηλώσεις προκαλώντας στένωση στις στεφανιαίες αρτηρίες.
Η μια μορφή πλάκας είναι η σταθερή η οποία αποτελείται κυρίως από συνδετικό ιστό και μικρό πυρήνα στο κέντρο της. Η πλάκα αυτή η οποία αναπτύσσεται συνήθως με αργό ρυθμό είναι υπεύθυνη για την εμφάνιση της σταθερής στηθάγχης. Η δεύτερη μορφή είναι η ασταθής ή ευάλωτη πλάκα η οποία αποτελείται από λεπτή ινώδη κάψα, μεγάλο λιπώδη πυρήνα, αυξημένη συγκέντρωση κυττάρων φλεγμονής και νοεαγγείωση.
Η πλάκα αυτή είναι υπεύθυνη για την εκδήλωση των οξέων καρδιακών συμβαμάτων καθώς μετά από τη ρήξη της λεπτής κάψας επάνω στο σημείο της ρήξης επέρχεται συγκέντρωση αιμοπεταλίων αρχικώς και ακολουθούν η απόφραξη του αγγείου με το σχηματισμό ερυθρού θρόμβου και η μείωση της αιματικής παροχής. Στην ασταθή στηθάγχη το αγγείο δεν αποφράσσεται πλήρως, ενώ στο έμφραγμα του μυοκαρδίου με ανάσπαση του ST διαστήματος έχουμε πλήρη απόφραξη του αγγείου.

Διαγνωστικές εξετάσεις:

1. Ηλεκτροκαρδιογράφημα: Με το ΗΚΓ ελέγχεται αν ο ασθενής έχει υποστεί έμφραγμα στο παρελθόν ή αν τη στιγμή εκείνη το μυοκάρδιο ισχαιμεί. Επίσης με το καρδιογράφημα γίνεται έλεγχος για αρρυθμίες ή μεταβολές του δυναμικού των κόλπων και των κοιλιών της καρδιάς.
2. Υπερηχοκαρδιογράφημα: Αξιολογείται η λειτουργία των καρδιακών βαλβίδων καθώς και η λειτουργικότητα της καρδιάς ως αντλία. Επίσης ελέγχεται και η κινητικότητα των τοιχωμάτων της καρδιάς στους ασθενείς εκείνους που έχουν υποστεί έμφραγμα.
3. Δοκιμασία κόπωσης: Κατά τη δοκιμασία αυτή ελέγχεται η λειτουργικότητα του μυοκαρδίου κατά την άσκηση. Με τη μέθοδο αυτή ελέγχεται αν ο πόνος που νιώθει ένας ασθενής στο στήθος προέρχεται από την καρδιά ή έχει άλλη αιτιολογία. Επίσης χρησιμοποιείται και σαν screening test σε άτομα που δεν έχουν συμπτώματα αλλά παρουσιάζουν αυξημένους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου.
4. Βιοχημικοί δείκτες: Είναι σημαντικοί τόσο για την διάγνωση της μυοκαρδιακής νέκρωσης όσο και για την πρόγνωση. Η τροπονίνη είναι ο πιο ειδικός δείκτης που αυξάνεται 6 ώρες μετά το οξύ επεισόδιο, εφόσον υπάρχει μυοκαρδιακή νέκρωση. Άλλοι δείκτες είναι η CPK και ιδιαίτερα το κλάσμα της (CK-M ), η SGOT, η SGPT, η LDH και η μυοσφαιρίνη.
5. Στεφανιογραφία: Εφαρμόζεται και διαγνωστικά και θεραπευτικά εφόσον ακολουθεί αγγειοπλαστική. Στη στεφανιογραφία εισάγεται ένας καθετήρας στη μηριαία αρτηρία και μέσω ενός οδηγού σύρματος φτάνει ως τις στεφανιαίες αρτηρίες. Εκεί με έγχυση σκιαγραφικού διαγράφεται ο αυλός των στεφανιαίων αρτηριών ο οποίος ελέγχεται για τυχόν στενώματα ή αποφράξεις.
6. Αξονική τομογραφία : Είναι μια καινούργια μέθοδος που βοηθάει στην αναίμακτη διάγνωση της στεφανιαίας νόσου. Σήμερα εφαρμόζεται η τεχνική των 64 τομών που είναι αρκετά αξιόπιστη για τον αποκλεισμό της στεφανιαίας νόσου αλλά δεν έχει ακόμα την ικανότητα να καθορίζει επακριβώς το βαθμό στένωσης των στεφανιαίων αρτηριών γι ’αυτό και συνίσταται σε ασθενείς χαμηλού κινδύνου για τον αποκλεισμό της στεφανιαίας νόσου παρά για την παρακολούθηση ασθενών αυξημένου κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου ή ασθενείς που έχουν ήδη διαγνωσμένη στεφανιαία νόσο.


Θεραπεία: Εξαρτάται από τη σοβαρότητα της νόσου και τα συμπτώματα που προκαλεί.
Συντηρητική
1. Νιτρώδη: Για την αντιμετώπιση του πόνου και για την βελτίωση της παροχής αίματος στη καρδιά.
2. β αδρενεργικοί ανταγωνιστές: Για τη μείωση του καρδιακού ρυθμού, της αρτηριακής πίεσης και των αναγκών του μυοκαρδίου σε οξυγόνο.
3. Αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης: Για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, τη βελτίωση της λειτουργίας του ενδοθηλίου και την αποφυγή διατάσεως της καρδιάς.
4. Στατίνες: Κυρίως για τη μείωση της χοληστερόλης αλλά και με πλειοτροπική ευεργετική δράση.
5. Αντιαιμοπεταλιακά: Για την αποφυγή δημιουργίας θρόμβων
6. Διουρητικά: Για την μείωση της αρτηριακής πίεσης και της συμφόρησης των πνευμόνων.
7. Αναστολείς των διαύλων ασβεστίου: Ως αγγειοδιασταλτικά για την ελάττωση της αρτηριακής πίεσης.
Επεμβατική
Α)Αγγειοπλαστική με:
•   Μπαλονάκι
•   Προσθήκη ενδοαυλικού νάρθηκα : Μετά από μερικό άνοιγμα με μπαλονάκι τοποθετείται στο 90 % των περιπτώσεων stent για καλύτερα μακρόχρονα αποτελέσματα. Το stent μπορεί να είναι απλό ή να φέρει φάρμακο που εμποδίζει την επαναστένωση. Για την αποφυγή της επαναστένωσης, τουλάχιστον, χρειάζεται διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή.

Β)Χειρουργική αντιμετώπιση (by pass)

[Megawatt]

Στηθάγχη

Γράφει: Παυλίδης Σ. Γρηγόριος, Υποδιευθυντής Καρδιολογικού Τομέα Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο

Συχνό κλινικό σύνδρομο, μία από τις κύριες εκδηλώσεις της στεφανιαίας νόσου. Εκτός από την στηθάγχη, η Σ.Ν. μπορεί ακόμα να εκδηλωθεί σαν οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, ή να είναι παρούσα χωρίς κλινικές εκδηλώσεις (σιωπηρή ισχαιμία).
Η στηθάγχη διακρίνεται σε σταθερή και ασταθή. Η σταθερή στηθάγχη χαρακτηρίζεται συνήθως από προκάρδιο δυσφορία ή πίεση, η οποία προκαλείται από φυσική προσπάθεια και ανακουφίζεται με την διακοπή της προσπάθειας και ξεκούραση ή με υπογλώσσιο χορήγηση νιτρογλυκερίνης.

Επολογία

Η στηθάγχη οφείλεται συνήθως σε σημαντική απόφραξη μιας από τις στεφανιαίες αρτηρίες λόγω αθηροσκλήρωσης. Σπανίως οφείλεται σε σπασμό των στεφανιαίων αρτηριών ή εμβολή. Άλλες αιτίες πλην της αθηροσκλήρωσης που μπορούν να προκαλέσουν στηθάγχη είναι η στένωση της αορτικής βαλβίδας, ή η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια.

Παθοφυσιολογία

Η στηθάγχη προκαλείται όταν το καρδιακό έργο και οι απαιτήσεις του μυοκαρδίου σε οξυγόνο (Ο2 ) ξεπερνούν την δυνατότητα των στεφανιαίων να χορηγήσουν οξυγονωμένο αίμα.
Οι παράγοντες που προσδιορίζουν τις ανάγκες τού μυοκαρδίου σε Ο2 είναι η καρδιακή συχνότητα, η τοιχωματική συστολική τάση του μυοκαρδίου που κυρίως εκφράζεται με την αρτηριακή πίεση, και η συσταλτικότητα (δύναμη σύσπασης τού μυοκαρδίου). Η αύξηση ενός έκαστου από αυτούς τους παράγοντες επί παρουσίας στεφανιαίας στενώσεως έχει σαν αποτέλεσμα την αδυναμία αύξησης της ροής του οξυγονουμένου αίματος (ισχαιμία), καί οδηγεί στην εμφάνιση της στηθάγχης. Αυτός είναι και ο λόγος εμφάνισης της στηθάγχης κατά την φυσική κόπωση και η ανακούφισής της με την ανάπαυση.
Η στηθάγχη είναι μία μόνο από τις συνέπειες της πλημμελούς παροχής οξυγονουμένου αίματος ή ισχαιμίας. Συγχρόνως και προ της εμφάνισης της στηθάγχης, λαμβάνουν χώρα μία σειρά από βιοχημικές και άλλες λειτουργικές μυοκαρδιακές διαταραχές. Για παράδειγμα παρατηρείται απώλεια ενδοκυτταρικού καλίου και παραγωγή γαλακτικού οξέος. Στη συνέχεια εμφανίζονται ηλεκτροκαρδιογραφικές αλλαγές και δυσλειτουργία (διαστολική και συστολική) της αριστερής κοιλίας. Συχνά αυτό οδηγεί σε αύξησης της πιέσεως εντός της αριστερής κοιλίας με αποτέλεσμα την εμφάνιση δύσπνοιας. Η στηθάγχη πιστεύεται ότι είναι απ' ευθείας εκδήλωση της συσσώρευσης ισχαιμικών μεταβολικών ουσιών, όπως γαλακτικού οξέως.
Η ιστολογική εξέταση της καρδιάς σε ασθενείς με χρόνια εγκατεστημένη στηθάγχη δείχνει εκτεταμένη στεφανιαία αθηροσκλήρωση και τοπική μυοκαρδιακή ίνωση, καθώς και πιθανότατα, ευρήματα παλαιών εμφραγμάτων.

Κλινική Εμφάνιση

Η στηθάγχη συνήθως δεν εμφανίζεται σαν αμιγής πόνος. Περισσότερο χαρακτηρίζεται σαν οπισθοστερνική πίεση που μπορεί να κυμαίνεται από ένα ελαφρό αίσθημα δυσφορίας μέχρι έντονο αίσθημα πίεσης ή σύσφιξης. Η συνήθης εντόπισή της είναι η ευρεία οπισθοστερνική περιοχή. Συχνά αντανακλά προς τον λαιμό και κάτω γνάθο καθώς και προς το αριστερό άνω άκρο ή σπανίως το δεξί ή το επιγάστριο. Σπανίως εντοπίζεται μόνο σε περιορισμένη περιοχή του αριστερού ημιθωρακίου, και σπανίως έχει οξύ χαρακτήρα. Έτσι άτομα που εντοπίζουν ακριβώς με το δάχτυλο περιοχή οξέως ή νιγμώδους άλγους στο αριστερό ημιθωράκιο ή την κορυφή της καρδιάς, συνήθως δεν έχουν στηθάγχη.
Η φυσική εξέταση του ασθενούς μεταξύ των στηθαγχικών επεισοδίων δεν δίδει αξιόλογα ευρήματα. Ακόμη και κατά την διάρκεια του στηθαγχικού επεισοδίου τα ευρήματα της φυσικής εξέτασης είναι λίγα όπως μικρή αύξηση της καρδιακής συχνότητας και αρτηριακής πίεσης. Η στηθάγχη τυπικά προκαλείται από φυσική κόπωση και συνήθως διαρκεί περισσότερο από λίγα λεπτά προτού ανακουφισθεί με την διακοπή της προσπάθειας και ανάπαυση.
Επίσης χαρακτηριστικό της στηθάγχης είναι το γεγονός ότι επαναλαμβάνεται με την επανάληψη της κόπωσης, αν και μερικές φορές μπορεί η άσκηση της μιας ημέρας να μην προκαλέσει στηθάγχη την επομένη. Τα συμπτώματα της στηθάγχης επιτείνονται μετά τα γεύματα και επί ψύχους.
Η στηθάγχη μπορεί να εμφανισθεί κατά την διάρκεια της νύχτας (νυχτερινή στηθάγχη). Μπορεί επίσης να αλλάξει χαρακτήρα με επιδείνωση της συχνότητας εμφάνισης καθώς και εμφάνισης σε ηρεμία (στηθάγχη ηρεμίας). Στην τελευταία περίπτωση η στηθάγχη χαρακτηρίζεται πλέον σαν ασταθής στηθάγχη, κατάσταση σοβαρή που χρήζει νοσοκομειακής νοσηλείας.

Διάγνωση

Η διάγνωση της στηθάγχης βασίζεται κατά κύριο λόγο στο ιστορικό του ασθενούς, ιδιαίτερα όταν ο ασθενής έχει πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη της στεφανιαίας νόσου. Η διάγνωση ενισχύεται και επιβεβαιώνεται όταν κατά την διάρκεια της στηθαγχικής προσβολής υπάρχουν και αντικειμενικά ευρήματα ισχαιμίας όπως τυπικές ηλεκτροκαρδιογραφικές αλλαγές.
Υπενθυμίζεται και πάλι ότι το ηλεκτροκαρδιογράφημα όπως και τυχόν υπερηχοκαρδιογράφημα (τρίπλεξ καρδίας) στα μεταξύ των προσβολών διαστήματα μπορεί να είναι απολύτως φυσιολογικά. Η διάγνωση ενισχύεται όταν χορηγηθεί υπογλώσσια νιτρογλυκερίνη και ανακουφίσει την στηθάγχη σε 1,5 με 3 λεπτά.
Η συνήθης δοκιμασία για την διάγνωση της Σ.Ν. σε άτομα με ιστορικό στηθάγχης είναι η δοκιμασία της κοπώσεως. Η δοκιμασία κοπώσεως έχει σαν στόχο την αύξηση της καρδιακής συχνότητας και αρτηριακής πιέσεως και την δημιουργία συνθηκών αυξημένης ανάγκης του μυοκαρδίου σε O2 με αποτέλεσμα την ισχαιμία επί παρουσίας σημαντικής απόφραξης μιας από τις στεφανιαίες αρτηρίες.
Η δοκιμασία κοπώσεως γίνεται με βάση συγκεκριμένο πρωτόκολλο άσκησης σε κυλιόμενο τάπητα ή ποδήλατο. Συμπληρώνεται είτε όταν ο ασθενής φθάσει ένα προκαθορισμένο σημείο καρδιακής συχνότητας, είτε με την εμφάνιση συμπτωμάτων όπως στηθάγχη ή κόπωση. Κατά την διάρκεια της κόπωσης κύριο σημείο ισχαιμίας θεωρείται η κατάσπαση του κύματος ST στο ηλεκτροκαρδιογράφημα. Πλην των ηλεκτροκαρδιογραφικών αλλαγών και άλλα ευρήματα κατά την κόπωση λαμβάνονται υπ΄ όψιν, όπως η αύξηση ή μη της αρτηριακής πίεσης, η εμφάνιση αρρυθμιών κ.α. Η έκφραση ότι η δοκιμασία της κόπωσης είναι θετική σημαίνει την εμφάνιση μιας ή περισσοτέρων εκδηλώσεων ισχαιμίας. Η ευαισθησία, όπως και η ειδικότητα του τεστ εξαρτώνται από την κλινική εικόνα του ασθενούς και το επίπεδο άσκησης που επετεύχθη. Όσο μεγαλύτερες οι πιθανότητες νόσου προ του τεστ, τόσο μεγαλύτερη η ευαισθησία του τεστ. Σε γενικές γραμμές η ευαισθησία του τεστ είναι περίπου 65%, ενώ η ειδικότητα περίπου 80% (η ειδικότητα αναφέρεται στην δυνατότητα ανίχνευσης των φυσιολογικών ασθενών). Η ευαισθησία του τεστ είναι μικρότερη στις γυναίκες από τους άνδρες, αλλά η ειδικότητα ίδια. Τέλος θα πρέπει να γίνει επίσης διαχωρισμός της ευαισθησίας του τεστ από την θετική προγνωστική αξία του τεστ δηλαδή του ποσοστού ασθενών με θετική δοκιμασία κοπώσεως που τελικά έχουν νόσο. Το ποσοστό αυτό εξαρτάται από τον ασθενή, και για τον μέσο μεσήλικα άνδρα με άλλους παράγοντες κινδύνου κυμαίνεται στο 80%.
Σε ασθενείς όπου το ηλεκτροκαρδιογράφημα δεν επιτρέπει την ανίχνευση ισχαιμικών αλλαγών, ή ασθενείς που δεν μπορούν να επιτύχουν ικανοποιητικά επίπεδα άσκησης, καθώς επίσης και ασθενείς με γνωστή στεφανιαία νόσο που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση επαναιμάτωσης (αγγειοπλαστική ή αορτοστεφανιαία παράκαμψη) προτιμάται μία απεικονιστική τεχνική ανίχνευσης ισχαιμίας, όπως το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου με θάλιο, ή η δυναμική ή φαρμακευτική ηχοκαρδιογραφία με δοβουταμίνη. Και οι δύο τεχνικές έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία από την απλή δοκιμασία κοπώσεως ( ~80%).

Διαφορική Διάγνωση

Πολλές καταστάσεις μπορούν να μιμηθούν τα συμπτώματα της στηθάγχης. Οι συχνότερες αφορούν το γαστρεντερικό σύστημα, όπου συμπτώματα έλκους, γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, χοληδόχου κύστης κ.α. μπορούν να μιμηθούν στηθάγχη. Συχνοί είναι οι μυοσκελετικοί πόνοι επίσης, ιδιαίτερα μετά ασυνήθη για τον ασθενή σωματική εργασία.

Πρόγνωση

Η πρόγνωση των ασθενών με σταθερή στηθάγχη εξαρτάται από την συχνότητα και σοβαρότητα των συμπτωμάτων, καθώς επίσης και από την λειτουργία της αριστεράς κοιλίας και την αγγειογραφική έκταση και εντόπιση των στεφανιαίων στενώσεων.
Η τελευταία καθορίζεται με την στεφανιογραφία.

Στεφανιογραφία

Θα πρέπει να τονισθεί εξ αρχής ότι όλοι οι ασθενείς με στηθάγχη στους οποίους γίνεται η διάγνωση της χρόνιας στεφανιαίας νόσου δεν χρειάζονται απαραίτητα στεφανιογραφία. Αν και η στεφανιογραφία σήμερα είναι ασφαλής και συνοδεύεται από ελάχιστο ποσοστό επιπλοκών, αυτή συνιστάται και πραγματοποιείται στους ασθενείς που χαρακτηρίζονται μέσου ή σοβαρού κινδύνου για οξύ καρδιοαγγειακό επεισόδιο. Αυτό καθορίζεται από τα συμπτώματα και κυρίως τις λειτουργικές δοκιμασίες, όπως η δοκιμασία κοπώσεως. Ασθενείς με συμπτώματα στηθάγχης σε μικρή προσπάθεια, όπως και ασθενείς με πρώιμα θετική δοκιμασία κόπωσης (διάρκεια κάτω των 6 min ), κατάσταση του ST άνω των 2 mm, επιμένουσα κατάσταση του ST άνω των 8 min στην φάση ανάρρωσης, πτώση της αρτηριακής πίεσης, ή εμφάνιση κακοήθους αρρυθμίας πρέπει να υποβάλλονται σε στεφανιογραφία. Επίσης σε στεφανιογραφία πρέπει να υποβάλλονται άτομα με μεγάλα ελείματα αιμάτωσης στο σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου με θάλιο, καθώς και εκτεταμένη περιοχή ακινησίας στην δυναμική ηχοκαρδιογραφία. Ασθενείς όπου η στεφανιογραφία αποκαλύπτει νόσο του στελέχους της αριστεράς στεφανιαίας αρτηρίας, ή νόσο 2 ή 3 αγγείων, ιδιαίτερα με συμμετοχή του εγγύς τμήματος του προσθίου κατιόντος κλάδου είναι άτομα υψηλού κινδύνου και χρήζουν επεμβατικής θεραπείας.

Θεραπεία

Η θεραπεία των ασθενών με σταθερή στηθάγχη καθορίζεται μετά την πλήρη διερεύνηση του ασθενούς και τον καθορισμό του κινδύνου που διαθέτει από την νόσο, με βάση τις λειτουργικές δοκιμασίες και / ή στεφανιογραφία.
Οι στηθαγχικές προσβολές όταν εμφανίζονται αντιμετωπίζονται με υπογλώσσια χρήση νιτρογλυκερίνης και διακοπή της κόπωσης που προκαλεί την στηθάγχη. Ο ασθενής πρέπει να λαμβάνει υπογλώσσια νιτρογλυκερίνη σε καθιστικύα θέση, για την αποφυγή ζάλης και υπότασης όταν είναι σε όρθια θέση. Εάν παρά την χρήση νιτρογλυκερίνης η στηθάγχη επιμένει, ο ασθενής μπορεί μετά 10 λεπτά να επαναλάβει την χορήγηση υπογλωσσίως. Εάν η στηθάγχη επιμένει πέραν των 20 min πρέπει να κληθεί ο θεράπων ιατρός.
Η χρόνια φαρμακευτική αγωγή επί στηθάγχης έχει σαν στόχο την ελάττωση των αναγκών του μυοκαρδίου σε 02 και συνεπώς την ελάττωση των επεισοδίων στηθάγχης.
Η σπουδαιότερη ομάδα φαρμάκων γι' αυτό είναι η ομάδα των β-αναστολέων. Η χρήση τους οδηγεί σε ελάττωση της καρδιακής συχνότητας, της αρτηριακής πίεσης και της συσταλτικότητας του μυοκαρδίου, με αποτέλεσμα να μπορεί ο ασθενής να λειτουργήσει με μικρότερο καρδιακό έργο και συνεπώς στηθάγχη. Οι καρδιοεκλεικτικοί Β1 - αναστολείς συνήθης προτιμούνται. Χρόνια αντιστηθαγχική δράση επιτυγχάνεται επίσης με την χρησιμοποίηση μακράς διάρκειας νιτρωδών φαρμάκων παρόμοιας δράσης με την υπογλώσσια νιτρογλυκερίνη.
Τα νιτρώδη έχουν αντιστηθαγχική δράση λόγω της ελάττωσης της τελοδιαστολικής πίεσης της αριστερής κοιλίας και ελάττωση του μυοκαρδιακού τοιχωματικού stress, καθώς επίσης και λόγω της αγγειοδιασταλτικής τους δράσης στα επικαρδιακά στεφανιαία αγγεία. Ο δινιτρικός ή μονονιτρικός ισοσορβίτης είναι τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα σκευάσματα.
Η τρίτη ομάδα αντιστηθαγχικών φαρμάκων περιλαμβάνει τους αναστολείς των διαύλων ασβεστίου στο μυοκάρδιο. Η δράση τους ποικίλει αναλόγως του σκευάσματος αλλά όλα τα σκευάσματα της ομάδος έχουν αγγειοδιασταλτική δράση, και μερικά ελαττώνουν την καρδιακή συχνότητα και συσταλτικότητα του μυοκαρδίου.

Επεμβατική θεραπεία

Σε ασθενείς με χρόνια στεφανιαία νόσο που έχουν στεφανιογραφηθεί, δύο είναι οι ενδείξεις και στόχοι της επεμβατικής θεραπείας είτε με εγχείρηση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης ή αγγειοπλαστική.
Πρώτον η ανακούφιση επιμένουσας στηθάγχης παρά μεγίστη φαρμακευτική αγωγή και δεύτερον η προσπάθεια βελτίωσης της πρόγνωσης του ασθενούς. Το είδος της επέμβασης (εγχείρηση ή αγγειοπλαστική) καθορίζεται από τα ευρήματα της στεφανιογραφίας.
Ασθενείς με νόσο του στελέχους >50% και νόσο 3 αγγείων με ελαττωμένη λειτουργικότητα της αριστεράς κοιλίας (κλάσμα εξώθησης <45%) πρέπει κατά κανόνα να οδηγούνται σε εγχείρηση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης.

Ασθενείς με νόσο 1-, 2- ή και 3- αγγείων και καλή λειτουργία της αριστεράς κοιλίας μπορούν να αντιμετωπισθούν με αγγειοπλαστική ή και εγχείρηση όταν οι βλάβες δεν είναι κατάλληλες για αγγειοπλαστική. Η συμμετοχή του εγγύς τμήματος του προσθίου κατιόντα επί νόσου 3-αγγείων ή η ύπαρξη ολικής απόφραξης ενός αγγείου οδηγεί περισσότερο προς εγχείρηση.
Η ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη υπό θεραπεία και αυτή βαρύνει περισσότερο προς την εγχείρηση και όχι αγγειοπλαστική, αν και η απόφαση αυτή δεν είναι απόλυτη και πρέπει να εξατομικεύεται.

Το μεγαλύτερο κέρδος της χειρουργικής θεραπείας εμφανίζεται όταν χρησιμοποιούνται τουλάχιστον 1 αρτηριακό μόσχευμα (αριστερή έσω μαστική αρτηρία). Σε νεώτερα άτομα σήμερα γίνεται προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν άνω του ενός αρτηριακά μοσχεύματα.
Επίσης, η αγγειοπλαστική όπως εφαρμόζεται σήμερα περιλαμβάνει μία πληθώρα διαδερμικών τεχνικών με κύριο εκπρόσωπο την χρήση ενδοστεφανιαίας μόνιμης προθέσεως γνωστής σαν Stent.

Τέλος η θεραπεία της χρόνιας στηθάγχης περιλαμβάνει και μακροχρόνια προληπτικά μέτρα, όπως η χορήγηση αντιαιμοπεταλιακών φαρμάκων όπως η ασπιρίνη (160 mg ημερησίως) και η ελάττωση της χοληστερίνης με στατίνες. Η άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος και η γενικότερη αλλαγή της συμπεριφοράς του ασθενούς παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο.

Επεμβατική αντιμετώπιση της Στεφανιαίας Νόσου

Γράφει: Ταβερναράκης Αντώνης, Καρδιολόγος


Μέχρι το 1976 η αντιμετώπιση της στηθάγχης πραγματοποιείτο με φαρμακευτική αγωγή ή με εγχείρηση by pass.
Μετέπειτα προσετέθη η θεραπεία με αγγειοπλαστική και τελευταία με σύγχρονη τοποθέτηση της ενδαυλικής προσθέσεων (sten).
Περίπου 30-35% των ασθενών που υποβάλλονται σε στεφανιογραφία είναι υπόφυοι για αγγειοπλαστική. Η επιλογή και τα κριτήρια γίνονται αυστηρά από την ομάδα των ιατρών που ασχολούνται με την τεχνική αυτή.

Τεχνική

Τοποθετείται συνήθως από την μηριαία αρτηρία ή σπανιότερα από την βραχιόνιο αρτηρία ένας ειδικός καθετήρας στο πάσχον αγγείο. Μέσα από αυτό εισάγεται στο αγγείο ένα ειδικά λεπτό σύρμα το οποία περνά μέσα από την στένωση. Από το σύρμα αυτό τοποθετείται ένα ειδικό καθετηράκι που στην άκρη του βρίσκεται ένα "μπαλόνι" το οποίο φουσκώνει και ξεφουσκώνει από ειδική εξωτερική αντλία.
Το "μπαλόνι" τοποθετείται ακριβώς πάνω στην βλάβη και στο σημείο αυτό φουσκώνουμε συνήθως 8-13 ατμόσφαιρες.
Μετά αφαιρείται το "μπαλόνι" και με σκιαγραφικό υλικό ελέγχουμε τα αποτελέσματα. Παρά την απλότητα της μεθόδου υπάρχει ένα μικρό ποσοστό κινδύνου και ένα μεγαλύτερο ποσοστό επαναστένωσης.
Ακριβώς για αυτό το πρόβλημα ήρθαν τα sten (μεταλλικές προσθέσεις) να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο και το ποσοστό επαναστένωσης.
Ο άρρωστος οφείλει να ακολουθεί εκτός από την φαρμακευτική αγωγή και διαιτητική αγωγή για την νόσο, να ρυθμίζει την πίεση του, την χοληστερίνη και να διακόψει μια για πάντα το κάπνισμα.
Σε δύο μέρες ο ασθενής είναι σε θέση να επανέλθει στην εργασία του.

[Megawatt]

Σύγχρονη ενδαγγειακή χειρουργική

Πηγές: Σταύρος Καλλιάφας, MD, Αγγειοχειρουργός-Ενδαγγειοχειρουργός


Στην αποφρακτική αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων, ο αυλός των αρτηριών στενεύει και τελικά αποφράσσεται, με αποτέλεσμα να ελαττώνεται η αιμάτωση του σκέλους.
Το αρχικό σύμπτωμα της αποφρακτικής αρτηριοπάθειας είναι πόνος στη βάδιση. Σε πιο προχωρημένο στάδιο εμφανίζεται πόνος στην ηρεμία, ιδιαίτερα όταν ο άρρωστος είναι ξαπλωμένος, καθώς και πληγές στα πόδια, οι οποίες δεν κλείνουν. Στο τελικό στάδιο εμφανίζεται γάγγραινα, η οποία συχνά οδηγεί σε απώλεια του σκέλους (ακρωτηριασμός).
Οι κυριότεροι παράγοντες που συμβάλλουν στη δημιουργία της αποφρακτικής αρτηριοπάθειας είναι η κληρονομική προδιάθεση, το κάπνισμα, η αυξημένη χοληστερίνη, ο σακχαρώδης διαβήτης και η υπέρταση.
Πριν από λίγα χρόνια ο μόνος τρόπος θεραπείας της αποφρακτικής αρτηριοπάθειας ήταν η ανοιχτή αγγειοχειρουργική επέμβαση. Τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκε η ενδαγγειακή χειρουργική θεραπεία, η οποία είναι λιγότερο επεμβατική, ανώδυνη και εξίσου αποτελεσματική.
Η αγγειοχειρουργική επέμβαση είναι συνήθως μια βαριά επέμβαση, η οποία τις περισσότερες φορές χρειάζεται γενική νάρκωση, συνοδεύεται από σημαντικό πόνο, χρειάζεται παρατεταμένη ανάρρωση και είναι δυνατόν να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές στον ασθενή.
Με την ενδαγγειακή χειρουργική, όπως φανερώνει και η ίδια η λέξη, η διόρθωση γίνεται από το εσωτερικό του αγγείου. Η πρόσβαση στη βλάβη γίνεται από ένα περιφερικό και πολύ πιο προσιτό σημείο του αγγείου. Χρησιμοποιώντας μόνο μία βελόνα, χωρίς χειρουργική τομή, μπαίνουμε μέσα στο αγγείο. Στη συνέχεια προχωρούμε και φτάνουμε στο σημείο της βλάβης και τη διορθώνουμε.

Οι μέθοδοι επισκευής

Ένα υποθετικό παράδειγμα της καθημερινότητας θα ήταν εάν μια σήραγγα του μετρό παρουσίαζε μια ρωγμή στο μέσον της, βαθιά κάτω από το έδαφος. Σε αυτήν την περίπτωση υπάρχουν δύο μέθοδοι επισκευής:
Η πρώτη και η πιο δύσκολη είναι να πάμε πάνω από τη βλάβη να σκάψουμε και να επισκευάσουμε τη ζημιά από την εξωτερική μεριά της σήραγγας.
Δεύτερη και πιο εύκολη μέθοδος είναι να πάμε σε μία προσπελάσιμη περιοχή της σήραγγας, δηλαδή σε έναν σταθμό εδάφους, και διαμέσου της σήραγγας να φτάσουμε στην βλάβη και να την επισκευάσουμε από το εσωτερικό της.

Τα πλεονεκτήματα

Τα πλεονεκτήματα της ενδαγγειακής χειρουργικής είναι πολλά και σημαντικά. Αποφεύγεται η γενική νάρκωση, η επέμβαση γίνεται χωρίς χειρουργικές τομές παρά μόνο με παρακέντηση του αγγείου (τσίμπημα με βελόνα του δέρματος) και είναι τελείως ανώδυνη. Ο ασθενής παίρνει εξιτήριο από το νοσοκομείο την επόμενη μέρα και η ανάρρωση είναι ταχύτατη. Τέλος, λόγω της μικρότερης βαρύτητας της ενδαγγειακής θεραπείας, αποφεύγονται οι επιπλοκές της ανοιχτής επέμβασης.
Τα αποτελέσματα της ενδαγγειακής χειρουργικής είναι άριστα, όταν τηρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Πρέπει να εφαρμόζεται σε νοσοκομεία, τα οποία έχουν σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό και διαθέτουν χειρουργούς, οι οποίοι έχουν βαθιά γνώση και εκπαίδευση της ενδαγγειακής, αλλά και της ανοιχτής αγγειοχειρουργικής.
Η ενδαγγειακή θεραπεία εφαρμόζεται στη συντριπτική πλειονότητα των ασθενών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, η ανοιχτή αγγειοχειρουργική θεραπεία είναι η ενδεδειγμένη θεραπεία. Σε κάθε ασθενή ξεχωριστά ο αγγειοχειρουργός λαμβάνει υπόψη του πολλούς παράγοντες πριν συστήσει την ανοιχτή ή την ενδαγγειακή θεραπεία. Επίσης, πρέπει να έχει τη δυνατότητα και τη γνώση, εάν κάποια από τις δύο μεθόδους αποτύχει, άμεσα να εφαρμόσει την άλλη μορφή θεραπείας.
Αρχικά, η ενδαγγειακή χειρουργική αντιμετώπιζε μόνο τις στενώσεις των αγγείων, στα αρχικά στάδια της νόσου. Η τελευταία εξέλιξή της είναι η αντιμετώπιση της πλήρους απόφραξης του αγγείου, εκεί που η αιμάτωση του άκρου είναι τόσο ελαττωμένη ώστε αυτό να κινδυνεύει από ακρωτηριασμό.

Τα μέσα

H ενδαγγειακή χειρουργική χρησιμοποιεί πλειάδα μέσων για την αντιμετώπιση της αποφρακτικής αρτηριοπάθειας, τα οποία ανανεώνονται και εκσυγχρονίζονται με ταχύτατους ρυθμούς.
Κατ’ αρχάς, είναι τα γνωστά σε όλους μπαλονάκια και τα stents, οι λεγόμενοι νάρθηκες, οι οποίοι βοηθούν να κρατιέται το αγγείο ανοιχτό μετά την διάνοιξη με το μπαλονάκι. Στη συνέχεια είναι τα λεγόμενα ενδομοσχεύματα. Πρόκειται για συνθετικά μοσχεύματα, τα οποία αντικαθιστούν ενδαγγειακά ολόκληρο το αγγείο και είναι παρόμοια με αυτά τα οποία χρησιμοποιούμε και στην ανοιχτή χειρουργική.
Η διαφορά είναι ότι εδώ τοποθετούνται από το εσωτερικό του αγγείου, χωρίς χειρουργική τομή και συγκρατούνται στη θέση τους με ειδικά άγκιστρα και stents. Επίσης, ένα καινούργιο όπλο της ενδαγγειακής χειρουργικής είναι τα stents που απελευθερώνουν ενδαγγειακά φάρμακα τα οποία εμποδίζουν τη δημιουργία νέων αγγειακών στενώσεων.
Η τελευταία λέξη της ενδαγγειακής χειρουργικής στην αντιμετώπιση της αποφρακτικής αρτηριοπάθειας είναι μια σειρά από υπερσύγχρονα ενδαγγειακά μηχανήματα και υλικά τα οποία επιτρέπουν τη διάνοιξη αγγείων με πλήρεις και εκτεταμένες αποφράξεις.
Χρησιμοποιώντας την τελευταία λέξη της ενδαγγειακής τεχνολογίας, ασθενείς με γάγγραινα, οι οποίοι κινδυνεύουν με ακρωτηριασμό και οι οποίοι μέχρι πρότινος θα υφίσταντο μια βαριά ανοιχτή αγγειοχειρουργική επέμβαση, αντιμετωπίζονται επιτυχώς με την ενδαγγειακή θεραπεία.

[Megawatt]

Φαγητό έξω –
 Πρακτικές Οδηγίες και Σωστές Επιλογές στα καρδιακά επεισόδια

Πηγές: Γράφει ο Χ.Γ. Αντωνακούδης, Καρδιολόγος Ασκληπιείου Βούλας, Ελληνικό Ίδρυμα Καρδιολογίας, Περιοδικό 'Στους ρυθμούς της καρδιάς'

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής επιβάλλει πολλές φορές να τρωμε έξω ενώ για μερικούς είναι σχεδόν καθημερινή - αναγκαστική πραγματικότητα. Πολλοί από τους ασθενείς που έχουν υποστεί ένα καρδιακό επεισόδιο έχουν την εντύπωση ότι δεν πρέπει πια να τρωνε έξω φοβούμενοι τον μη υγιεινό τρόπο μαγειρέματος πράγμα που δημιουργεί πολλές φορές ακόμη και ψυχολογικά προβλήματα. Φαίνεται όμως ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι.
Δεν θέλετε να φάτε στο σπίτι; Δεν έχετε κέφι για μαγείρεμα; Θέλετε να βγείτε έξω για κοινωνικούς λόγους σε κάποια δεξίωση ή εκδήλωση με φιλική συντροφιά; Κανένα πρόβλημα.
Πείτε ΝΑΙ σε όλες αυτές τις περιπτώσεις αφού μπορείτε να φάτε καλά αλλά και υγιεινά. Μπορείτε να φάτε υγιεινά σε εστιατόρια, σε "πάρτυ" αλλά και σε φιλικά σπίτια. Εκεί πράγματι μπορεί να βρεθείτε αντιμέτωποι με εδέσματα προκλητικά που παρασκευάζονται από άλλους, που δεν συμπεριλαμβάνονται στο διαιτολόγιο σας ενώ πολλές φορές οι οικοδεσπότες μπορεί να σας πιέσουν φορτικά να δοκιμάσετε τις λιχουδιές που ετοίμασαν για σας. Κι όμως μπορείτε να πείτε ΝΑΙ και να φάτε υγιεινά με σωστό προγραμματισμό και κάνοντας σωστές επιλογές.

Και να πως:
1.   Καλό είναι να προγραμματίζετε τις εξόδους σας, Αν αυτό είναι δυνατό αποφύγετε διάφορα έξτρα όλη την προηγούμενη εβδομάδα ούτως 'ώστε να έχετε περιθώριο επιλογών τη συγκεκριμένη βραδιά. Παράλληλα την ημέρα που πρόκειται να βγείτε, αποφύγετε λίπη και πρωτείνες που συνήθως καταναλώνετε και προτιμείστε φρούτα, λαχανικά δημητριακά.
2.   Προσοχή. Μην πέσετε στην παγίδα να μην φάτε τίποτα όλη την ημέρα επειδή το βράδυ είστε καλεσμένοι κάπου και να φθάνετε στο δείπνο πολύ πεινασμένοι. Καλύτερα να φάτε λίγο όλη την ημέρα από το συνηθισμένο διαιτολόγιο ή περιοριστείτε την όρεξη σας με ένα ελαφρό κολατσιό.
3.   Μη θεωρείτε Τηλ εκδήλωση σαν μια ευκαιρία να ξεδώσετε ειδικά αν βγαίνετε συχνά έξω. Μη θεωρείτε την ημέρα αυτή σαν μια ξεχωριστή ευκαιρία αλλά σαν μια συνηθισμένη μέρα και επομένως δεν χρειάζεται να γεμίζετε και να ξαναγεμίζετε τα πιάτα από το μπουφέ αλλά περιορισθείτε στα επιτρεπόμενα και τις συνηθισμένες ποσότητες.
4.   Δεν είναι απαραίτητο να λετε στους άλλους ότι κάνετε δίαιτα (άλλωστε μεταξύ μας, δεν κάνετε δίαιτα....) Αυτό καμιά φορά κάνει άλλους να προκαλούν τη θέληση σας και τη δύναμη του χαρακτήρα σας.
5.   Ίσως μπορείτε να ρωτήσετε με τρόπο την οικοδέσποινα ή το υπηρετικό προσωπικό για τον τρόπο μαγειρέματος των διαφόρων φαγητών και προτιμείστε επιλογές με χαμηλά λιπαρά και ζητήστε να σας βάλουν στην άκρη του πιάτου τις διάφορες σάλτσες.
6.   Κάντε λογικές, έξυπνες επιλογές και πάντοτε ανάλογα με τη γνωστή πυραμίδα υγιεινής διατροφής. Προτιμείστε πιάτα με λαχανικά, ρύζι ζυμαρικά και πολύ μικρές ποσότητες λευκωματούχων ίσα-ίσα για τη γεύση. Αποφύγετε τα λιπαρά και τις κρέμες.

Ακολουθώντας τις πρακτικές αυτές οδηγίες μπορείτε να απολαύσετε το φαγητό και την παρέα έξω και εσείς που πιστεύετε στην πρόληψη και θέλετε να ακολουθείτε ένα υγιεινό τρόπο διατροφής αλλά και εσείς που έχετε υποστεί ένα καρδιακό επεισόδιο. Άλλωστε η ζωή δεν τελειώνει με το πρώτο έμφραγμα αλλά η ζωή αρχίζει μετά το πρώτο έμφραγμα.

[Megawatt]

Υπέρταση, Μύθοι και Αλήθειες

Πηγή: ΓΝΑ Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Τμήμα Ενδοκρινολογίας

ΜΥΘΟΣ Τα φυσιολογικά όρια της αρτηριακής πίεσης αυξάνουν όσο αυξάνει και η ηλικία.
ΑΛΗΘΕΙΑ Για τους ενηλίκους, τα όρια της αρτηριακής πίεσης που διακρίνουν αυτούς με φυσιολογική πίεση από τους υπερτασικούς είναι τα ίδια, ανεξάρτητα από την ηλικία. Με την ηλικία αυξάνει μόνο το ποσοστό των υπερτασικών ατόμων.


ΜΥΘΟΣ Παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο αποτελεί η αύξηση της διαστολικής και όχι της συστολικής πίεσης.
ΑΛΗΘΕΙΑ Ήδη από τις τελευταίες διεθνείς μελέτες έχει δειχτεί ότι η συστολική υπέρταση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο εξίσου σημαντικό με τη διαστολική υπέρταση (αν όχι σημαντικότερο).

ΜΥΘΟΣ Μεγαλύτερος κίνδυνος από την υπέρταση είναι ο κίνδυνος να πάθει ο άρρωστος εγκεφαλική αιμορραγία από απότομη αύξηση της αρτηριακής του πίεσης.
ΑΛΗΘΕΙΑ Ο κίνδυνος αυτός είναι πολύ μικρός. Η υπέρταση αποτελεί παράγοντα που δρά μακροχρονίως αυξάνοντας την πιθανότητα νόσησης και θανάτου από στεφανιαία νόσο και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, που στην πλειονότητά τους είναι ισχαιμικά και όχι αιμορραγικά. Στην πραγματικότητα, ο κίνδυνος της άμεσης πρόκλησης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου είναι πολύ μεγαλύτερος όταν ελαττώνεται απότομα παρα όταν αυξάνει απότομα η αρτηριακή πίεση σε ένα υπερτασικό άτομο.

ΜΥΘΟΣ Σε έναν υπερτασικό που καπνίζει η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης αρκεί για την προφύλαξη από καρδιαγγειακά νοσήματα.
ΑΛΗΘΕΙΑ Αν και οι καπνιστές δεν έχουν υψηλότερες τιμές αρτηριακής πίεσης απ’ όσο οι μη καπνιστές, το κάπνισμα αποτελεί μείζονα παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Σε όσους συνεχίζουν να καπνίζουν η προστασία που παρέχει η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης με φάρμακα είναι μειωμένη.

ΜΥΘΟΣ Το σκόρδο κάνει καλό στην πίεση.
ΑΛΗΘΕΙΑ Το σκόρδο έχει βρεθεί ότι ελαττώνει την αρτηριακή πίεση όταν χορηγείται σε σχετικά μεγάλες ποσότητες (π.χ. 10 έως 25 σκελίδες νωπού σκόρδου την ημέρα). Τα σκευάσματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο είναι εκχυλίσματα ή αποστάγματα σκόρδου που δεν έχουν σταθερή περιεκτικότητα στην δραστική ουσία του σκόρδου αλλικίνη. ’Ετσι είναι δύσκολη η τιτλοποίηση της δόσης, πέραν του γεγονότος ότι ακόμα και τα «χάπια» σκόρδου προκαλούν τη χαρακτηριστική δυσάρεστη απόπνοια.

ΜΥΘΟΣ Τα πορτοκάλια αυξάνουν την πίεση.
ΑΛΗΘΕΙΑ Υπάρχουν ενδείξεις για το ότι οι πλούσιες σε κάλιο τροφές, όπως τα πορτοκάλια, προστατεύουν από την υπέρταση και εν πάση περιπτώσει, οι υπερτασικοί που αντιμετωπίζονται διουρητικά πρέπει να παίρνουν τροφές πλούσιες σε κάλιο.
ΜΥΘΟΣ Η φαρμακευτική θεραπεία πρέπει να εφαρμόζεται αμέσως μετά τη διάγνωση της υπέρτασης για να προλαμβάνονται οι κίνδυνοι που συνεπάγεται η αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
ΑΛΗΘΕΙΑ Η πρόκληση βλάβης στα όργανα-στόχους είναι μια μακροχρόνια διαδικασία. Όχι σπάνια άτομα με τιμές διαστολικής αρτηριακής πίεσης 90 έως 94 mm Hg ή τιμές συστολικής αρτηριακής πίεσης 140 έως 149 mm Hg που παρακολουθούνται χωρίς φαρμακευτική παρέμβαση παρουσιάζουν υποχώρηση των τιμών της αρτηριακής τους πίεσης σε φυσιολογικά επίπεδα.
 
ΜΥΘΟΣ Αν δεν επιτευχθεί ο στόχος της θεραπείας (αρτηριακή πίεση μικρότερη από 140 / 90 mm Hg ) μέσα σε μία εβδομάδα ή δέκα το πολύ ημέρες, το θεραπευτικό σχήμα πρέπει να τροποποιείται.
ΑΛΗΘΕΙΑ Τα περισσότερα αντιυπερτασικά φάρμακα χρειάζονται τουλάχιστον μία εβδομάδα για να εκδηλώσουν την αντιυπερτασική τους δράση και τουλάχιστον ένα μήνα για να δείξουν τη μέγιστη αποτελεσματικότητά τους. Δεν είναι λοιπόν, λογικό να σπεύδει κανείς να αυξήσει τη δόση ή να αλλάξει φάρμακο πριν να περάσει τουλάχιστον ένας μήνας από την έναρξη του αρχικού θεραπευτικού σχήματος, ιδίως σε περιπτώσεις ήπιας υπέρτασης που αποτελούν και τη μέγιστη πλειονότητα των περιπτώσεων υπέρτασης.

ΜΥΘΟΣ Σε ελαφριές ιδίως περιπτώσεις υπέρτασης αρκεί η περιστασιακή λήψη αντιυπερτασικού φαρμάκου (παίρνω χάπι όταν έχω πίεση), ή αρκεί η χορήγηση ορισμένων αντιυπερτασικών φαρμάκων (π.χ. διουρητικά) 2 ή 3 φορές την εβδομάδα.
ΑΛΗΘΕΙΑ ‘Ένα άτομο ή είναι υπερτασικό ή δεν είναι. Αν είναι υπερτασικό, πρέπει να παίρνει ένα φάρμακο τόσο συχνά όσο χρειάζεται για να εξασφαλίζεται καθημερινή δράση σε 24ωρη βάση. Αν δεν είναι, δεν χρειάζεται να παίρνει καθόλου αντιυπερτασικά φάρμακα.

ΜΥΘΟΣ Στους ηλικωμένους η αρτηριακή πίεση δεν πρέπει να ελαττώνεται όταν είναι αυξημένη επειδή τα διάφορα όργανα όπως ο εγκέφαλος και οι νεφροί έχουν «συνηθίσει» να λειτουργούν με αυτήν την πίεση.
ΑΛΗΘΕΙΑ Η σταδιακή μείωση της αρτηριακής πίεσης όταν είναι αυξημένη, έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα στους ηλικιωμένους όπως ακριβώς και στους νέους.

ΜΥΘΟΣ Ορισμένα αντιυπερτασικά φάρμακα προκαλούν σεξουαλική δυσλειτουργία.
ΑΛΗΘΕΙΑ Η σχέση σεξουαλικής δυσλειτουργίας και φαρμακευτικής θεραπείας είναι δύσκολο να εκτιμηθεί σε μία κατάσταση όπως η υπέρταση, όπου ο χαρακτηρισμός απλώς του ατόμου ως υπερτασικού αρκεί για να προκαλέσει ψυχογενή ανικανότητα, τουλάχιστον παροδική. Αν και έχει αναφερθεί συσχέτιση αντιυπερτασικής θεραπείας και σεξουαλικής δυσλειτουργίας με πιο γνωστή αυτήν της κατηγορίας των β-αποκλειστών, η χειρότερη συσχέτιση υπάρχει με τα διουρητικά αντιυπερτασικά φάρμακα.

[Megawatt]

Καλοκαίρι και Καρδιά

Πηγές: Γράφει ο I. ΔΕΡΝΕΛΛΗΣ Επιστημ. Συνεργάτης Παν/κός Καρδιολογικής κλινικής Ιπποκράτειο ΓΝΑ, Ελληνικό Ίδρυμα Καρδιολογίας, Περιοδικό 'Στους ρυθμούς της καρδιάς'

Το καλοκαίρι είναι ίσως η ωραιότερη εποχή του χρόνου γιατί εκτός των άλλων περιλαμβάνει και τις θερινές διακοπές. Για να χαρούμε όμως το καλοκαίρι πρέπει να έχουμε κάποιες γνώσεις ιδιαίτερα σημαντικές μάλιστα για ορισμένες υποομάδες του πληθυσμού.
Το καλοκαίρι πολλοί άνθρωποι χάνονται από θανάτους σχετιζόμενους με την ζέστη. Πρέπει όμως απ' την αρχή να γίνει διάκριση μεταξύ των ημερών του καλοκαιριού που απλώς έχουμε αυξημένες θερμοκρασίες και εκείνες κατά τις οποίες παρατηρείται κύμα καύσωνα, Κατά τη διάρκεια του καύσωνα η θερμοκρασία ξεπερνά τους 40ο-42ο C. Οι φτωχότερες τάξεις του πληθυσμού πλήττονται περισσότερο καθώς είναι οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που καθορίζουν την πρόσβαση σε συστήματα κλιματισμού.
Η θνησιμότητα και η νοσηρότητα αυξάνονται κυρίως λόγω καρδιοαναπνευστικών προβλημάτων. Επομένως, είναι σημαντικό σε περιοχές που μαστίζονται από κύματα καύσωνα οι κατοικίες να έχουν κατάλληλο κλιματισμό. Επιπλέον, μια πιεστική ανάγκη είναι η ύπαρξη ενός εποπτικού συστήματος που να προειδοποιεί τις υγειονομικές υπηρεσίες μιας πόλης για τυχόν επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα. Η πρόβλεψη πρέπει να προηγείται 48 ώρες ώστε να δίνεται ο απαραίτητος χρόνος προετοιμασίας.

Μεταξύ των προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με την καρδιά κατά θερινούς μήνες τα σημαντικότερα είναι η αρτηριακή πίεση, η υπερχοληστερολαιμία και η στεφανιαία νόσος. Η αρτηριακή πίεση στους υπερτασικούς ασθενείς, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, παρουσιάζει μία μείωση της τάξης των 4 mmHg για την συστολική και 2 mmHg για την διαστολική πίεση κατά το καλοκαίρι.
Η μείωση αυτή είναι ανεξάρτητη από τις μεταβολές του βάρους του σώματος, Την συνήθεια του καπνίσματος και την χορήγηση αντιϋπερτασικών φαρμάκων. Παρόμοιες μεταβολές της αρτηριακής πίεσης παρατηρούνται και στα υγιή άτομα. Εντούτοις, η καρδιακή συχνότητα δεν μεταβάλλεται με τις εποχές του έτους.

Η καλοκαιρινή μείωση της αρτηριακής πίεσης εξαρτάται από την θέση του σώματος. Στην όρθια θέση η διαφορά της πίεσης το καλοκαίρι σε σχέση με τον χειμώνα είναι περίπου 10 mmHg. Επομένως, οι διαβητικοί ασθενείς και εκείνοι που ακολουθούν αγωγή διουρητικά και αγγειοδιασταλτικά φάρμακα είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένοι σε ορθοστατική υπόταση. Αντίθετα οι αναστολείς των β- υποδοχέων μειώνουν αυτόν τον κίνδυνο.

Το καλοκαίρι υπάρχει τάση μειώσεως του σωματικού βάρους. Συνεπώς υπάρχει και τάση των επιπέδων των λιπιδίων του αίματος. Επιπλέον, το καλοκαίρι παρατηρείται μεταβολή των διατροφικών συνηθειών και φαίνεται ότι λόγω αυξημένης θερμοκρασίας, μειώνεται και η κατανάλωση λίπους.
Επιπλέον, κατά τους θερινούς μήνες παρατηρείται μείωση των περιστατικών του μυοκαρδίου. Η μείωση αυτή καταγράφεται σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές ανεξαρτήτως του κλίματος. Οι εποχιακές αυτές μεταβολές απουσιάζουν στους διαβητικούς ασθενείς και σε όσους λαμβάνουν αναστολείς των β- υποδοχέων υποδεικνύοντας μία εξάρτηση από το αυτόνομο νευρικό σύστημα.

Επιπλέον, φαίνεται ότι τα οξέα καρδιαγγειακά συμβάντα πυροδοτούνται από γεγονότα εκτός της αθηρωματικής πλάκας. Κατά τον χειμώνα ανευρίσκονται στο αίμα αυξημένες συγκεντρώσεις ινοδογώνου και άλλων παραγόντων της πήξεως, πιθανότατα λόγω της αύξησης των λοιμώξεων του αναπνευστικού. Οι ουσίες αυτές αποτελούν παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων και ενδεχομένως εξηγούν σε ένα ποσοστό τις εποχιακές μεταβολές.

Τα φάρμακα, σύμφωνα με την φαρμακοποιία των Ηνωμένων Πολιτειών, πρέπει να διατηρούνται σε θερμοκρασία μεταξύ των 15ο και 30ο C. Για αυτό, πρέπει να προσέχουμε κατά τους θερινούς μήνες να μην εκτίθενται τα φάρμακα στον ήλιο. Εξ΄ άλλου μερικά από αυτά είναι φωτοευαίσθητα.
Ο κίνδυνος αφυδάτωσης είναι αυξημένος κατά το καλοκαίρι και υπάρχει ανάγκη συμπληρωματικής πρόσληψης νερού. Ο οργανισμός του ανθρώπου όταν εκτίθεται σε υψηλές θερμοκρασίες έχει εκτός από απώλειες ύδατος και απώλειες σε ηλεκτρολύτες και κυρίως σε χλωριούχο νάτριο.

Αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία για τους ασθενείς που λαμβάνουν διουρητικά φάρμακα τα οποία οδηγούν σε επιπλέον μείωση των ηλεκτρολυτών. Έτσι, η συγκέντρωση των ηλεκτρολυτών πρέπει να παρακολουθείται σε αυτούς τους ασθενείς και αν χρειαστεί ανάγκη να γίνεται συμπληρωματική θεραπεία υποκατάστασης.

[Megawatt]

Τελευταίες συστάσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση της υπερχοληστερολαιμίας

Πηγή: ΓΝΑ Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Τμήμα Ενδοκρινολογίας
Γράφουν οι: Πυρογιάννη Βασιλική, MSc, Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, Επιτημονική συνεργάτης Ενδοκρινολογικού Τμήματος Ν.Ε.Ε.Σ. και ο Ρίσβας Γρηγόρης, MMedSci, Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως η στεφανιαία νόσος, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και άλλες παθήσεις των αγγείων, αποτελούν την κυριότερη αιτία θανάτου στις αναπτυγμένες χώρες. Τα νοσήματα αυτά οφείλονται κατά κύριο λόγο στην αθηροσκλήρωση των αγγείων, δηλαδή στο σχηματισμό αθηρωματικών πλακών σε βασικές αρτηρίες της καρδιάς, του εγκεφάλου ή άλλες περιφερειακές αρτηρίες. Οι αθηρωματικές πλάκες «φράζουν» και σκληραίνουν τις αρτηρίες, με αποτέλεσμα να εμποδίζουν και να περιορίζουν τη ροή αίματος προς ζωτικά όργανα του σώματος. Η έλλειψη φυσιολογικής αιμάτωσης στερεί από τα όργανα αυτά οξυγόνο και άλλα θρεπτικά συστατικά, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ισχαιμικό επεισόδιο, έμφραγμα ή εγκεφαλικό.
Ένας από τους σημαντικότερους προδιαθεσικούς παράγοντες καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι η υπερχοληστερολαιμία, δηλαδή τα αυξημένα επίπεδα ολικής και LDL-χοληστερόλης (γνωστή και ως «κακή» χοληστερόλη). Αντίθετα, τα αυξημένα επίπεδα της HDL-χοληστερόλης (γνωστή και ως «καλή» χοληστερόλη) δρουν προστατευτικά για τον οργανισμό.

Η αντιμετώπιση της υπερχοληστερολαιμίας αποτελεί τον πρωταρχικό στόχο στην πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Αμερικάνικου Εθνικού Προγράμματος Εκπαίδευσης για τη Χοληστερόλη (National Cholesterol Educational Program). Στην προσπάθειά να αποδοθεί στον τομέα της πρόληψης η αξία και ο ρόλος που πρέπει να έχει, έχει υιοθετηθεί μία νέα προσέγγιση για την αντιμετώπιση της υπερχοληστερολαιμίας, η οποία στηρίζεται στην καθολική τροποποίηση του επιβλαβή τρόπου ζωής (παχυσαρκία, καθιστική ζωή και κακή διατροφή). Η προσέγγιση αυτή βασίζεται λοιπόν σε θεραπευτικές αλλαγές στον τρόπο ζωής και επικεντρώνεται στα παρακάτω συστατικά:
•   Μειωμένη πρόσληψη κορεσμένων λιπών και χοληστερόλης
•   Θεραπευτικές διατροφικές επιλογές (φυτικές στερόλες/ στανόλες και αύξηση της κατανάλωσης διαλυτών φυτικών ινών)
•   Μείωση σωματικού βάρους
•   Αυξημένη φυσική δραστηριότητα 

Η δίαιτα στα πλαίσια των θεραπευτικών αλλαγών του τρόπου ζωής με σκοπό τη μείωση της χοληστερόλης επικεντρώνεται στην πρόσληψη λιπών στη διατροφή μας και κυρίως στην πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών και χοληστερόλης. Συστήνεται η συνολική πρόσληψη λιπών να κυμαίνεται μεταξύ 25-35% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης (% των ολικών θερμίδων). Τα μονοακόρεστα λιπαρά πρέπει να αποτελούν το βασικό προσλαμβανόμενο λίπος, κυρίως προς αντικατάσταση των κορεσμένων λιπών. Έτσι, συστήνεται λιγότερο από 7% της ημερήσιας κατανάλωσης θερμίδων να προέρχεται από κορεσμένα λιπαρά, μέχρι 20% να αποδίδουν τα μονοακόρεστα λίπη, ενώ τα πολυακόρεστα λιπαρά προτείνεται να συνεισφέρουν μέχρι 10% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης. Τα άλλα κύρια μακροθρεπτικά συστατικά, οι πρωτεϊνες και οι υδατάνθρακες, δεν επηρεάζουν τα επίπεδα της χοληστερόλης και ισχύουν οι συστάσεις του μεσογειακού μοντέλου διατροφής για την πρόσληψή τους.
Τα κορεσμένα λιπαρά αποτελούν το βασικό διατροφικό συστατικό που επηρεάζει αρνητικά τα επίπεδα της χοληστερόλης. Σε μια σειρά μελετών, ανασκοπήσεων και μετα-αναλύσεων που έχουν διεξαχθεί τις τελευταίες δεκαετίες, έχει βρεθεί ότι μια αύξηση της τάξης του 1% στην πρόσληψη ενέργειας από κορεσμένα λίπη έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της LDL-χοληστερόλης (κακής χοληστερόλης) κατά περίπου 2%. Τρόφιμα που είναι πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά και πρέπει να αποφεύγονται ή να καταναλώνονται σε μέτριες ποσότητες είναι το κόκκινο κρέας (αρνί, χοιρινό, μοσχαρίσιο), το συκώτι, τα τυριά, τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, το βούτυρο, η κρέμα γάλακτος και όλα τα τυποποιημένα τρόφιμα και γλυκίσματα.

Η πρόσληψη υψηλών ποσοτήτων μονοακόρεστων λιπαρών (κυρίως από το ελαιόλαδο και ανεπεξέργαστους ξηρούς καρπούς), ιδιαίτερα αν αντικαθιστούν τα κορεσμένα λιπαρά, σε συνδυασμό με υψηλή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και δημητριακών κυρίως ολικής αλέσεως, έχει συσχετιστεί με μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Τα ίδια τα μονοακόρεστα λιπαρά, αν αντικαταστήσουν τα κορεσμένα λίπη στη διατροφή, επιφέρουν μια βελτίωση στην LDL-χοληστερόλη, χωρίς να επηρεάζουν τα τριγλυκερίδια ή την HDL-χοληστερόλη. Για το λόγο αυτό, συστήνεται η πρόσληψη λιπών στη διατροφή μας να προέρχεται κυρίως από μονοακόρεστα λιπαρά, δηλαδή να αντιστοιχούν περίπου στο 20% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης.

Η τρίτη ομάδα λιπών, τα πολυακόρεστα λιπαρά, έχει βρεθεί ότι βελτιώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης όταν αντικαθιστούν τα κορεσμένα λιπαρά στη διατροφή μας, ενώ φαίνεται πως έχουν και ευεργετική δράση και στην HDL-χοληστερόλη. Αυτή η ομάδα λιπαρών βρίσκεται κυρίως σε διάφορα φυτικά έλαια και σε μαργαρίνες πλούσιες σε πολυακόρεστα. Συστήνεται η πρόσληψή τους να ανέρχεται σε ποσοστό μέχρι 10% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης.

Αντίστοιχα, και η πρόσληψη διατροφικής χοληστερόλης έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει αρνητικά τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα. Η επίδραση αυτή, βέβαια, φαίνεται ότι δεν επηρεάζει με τον ίδιο τρόπο και στον ίδιο βαθμό όλους τους ανθρώπους, κάτι όμως που παρατηρείται και με τα περισσότερα θρεπτικά συστατικά. Συστήνεται, ωστόσο, ο περιορισμός της πρόσληψης χοληστερόλης από την τροφή στα 200mg ημερησίως. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η περιεκτικότητα επιλεγμένων τροφίμων σε χοληστερόλη.