Μπέρτολτ Μπρεχτ
abbis:
Συνέχεια...
Για το ρεαλισμό και την Τέχνη
«Στην εποχή του ιμπεριαλισμού, καμιά κουλτούρα δεν καθορίζεται από εθνικούς κύρια παράγοντες. Ακόμα κι η αστική κουλτούρα είναι στην ουσία της διεθνική - και πολύ περισσότερο η προλεταριακή! (...) Η επικράτηση της διαλεχτικής σ' όλες τις κατηγορίες της σκέψης είναι αναπόφευκτη, κι από κάθε διαλεχτικοποιημένο πεδίο σκέψης φτάνει κανείς στην επανάσταση».
«Οσο για τη σημερινή κουλτούρα - δεν είναι παρά βρώμικα υπολείμματα, ό,τι απόμεινε από τα μεγάλα ξεπουλήματα, που δεν ακολουθούν μονάχα, αλλά και προηγούνται από τις πτωχεύσεις. Η κουλτούρα βρίσκεται σε θλιβερή κατάσταση κι αν έλεγε κανείς, πως την εβίασαν, τότε σίγουρα βοήθησε κι η ίδια, όχι λίγο, σ' αυτό. Είναι πραγματικά δύσκολο να τη βγάλει κανείς από το βούρκο».
«Η τέχνη είναι συνήθως το πρώτο πράγμα που η αστική τάξη ρίχνει στη θάλασσα όταν αρχίζει να βυθίζεται το πλοίο της, και όχι μόνο επειδή έχουν ήδη από πριν αρχίσει οι καλύτεροι καλλιτέχνες να συνεργάζονται για τη βύθισή του. Το προλεταριάτο τους φωνάζει κοντά του όταν αναλαμβάνει την εξουσία».
«Ελευθερία της τέχνης: Μπορεί να της δοθεί μονάχα εκείνη η ελευθερία, που η ίδια καταχτά. (...) Ο πόθος για ελευθερία είναι συνέπεια της καταπίεσης. Η ελευθερία είναι συνέπεια της απελευθέρωσης. Αυτό μοιάζει λογοπαίγνιο. Πολλοί όμως είναι εκείνοι, που δεν έκαναν τίποτα για την απελευθέρωση, γιατί ζητούσαν την ελευθερία πριν, ή ταυτόχρονα με την απελευθέρωση».
«Η τέχνη πρέπει, σ' αυτούς τους καιρούς των αποφάσεων, ν' αποφασίσει. Μπορεί να κάνει τον εαυτό της όργανο ορισμένων που παίζουν τις θεότητες της μοίρας για τους πολλούς και μπορεί να σταθεί στο πλευρό των πολλών και να βάλει τη μοίρα τους στα δικά τους χέρια. Μπορεί να παραδώσει τον άνθρωπο στις συγχύσεις και στις αυταπάτες και μπορεί να παραδώσει τον κόσμο στον άνθρωπο. Μπορεί να μεγαλώσει την αμάθεια και μπορεί να μεγαλώσει τη γνώση. Μπορεί να κάνει έκκληση στις δυνάμεις που αποδεικνύουν τη δύναμή τους καταστρέφοντας και στις δυνάμεις που αποδεικνύουν τη δύναμή τους βοηθώντας».
«Για το συμφέρον των εργαζομένων όλων των χωρών, όλων των εκμεταλλευμένων και καταπιεσμένων, πρέπει να απευθύνουμε στους συγγραφείς την πρόκληση για έναν αγωνιστικό ρεαλισμό. Μόνον ένας ανελέητος ρεαλισμός στην τέχνη, ο οποίος μάχεται ενάντια σε κάθε είδους συγκάλυψη της αλήθειας, δηλαδή της εκμετάλλευσης και καταπίεσης, μπορεί να καταγγείλει την εκμετάλλευση και καταπίεση του καπιταλισμού. Για να μπορέσει να γράψει κανείς αγωνιστικά, ρεαλιστικά, είναι αναγκαία η γνώση και μάλιστα μια εντελώς ιδιαίτερη γνώση, γνώση οικονομικής, ιστορικής μορφής. Αυτή η γνώση πρέπει να δοθεί στους συγγραφείς στους οποίους απευθύνεται η πρόσκληση. Είναι υποχρέωση εκείνων που απευθύνουν αυτή την πρόσκληση στους συγγραφείς να προσφέρουν αυτή τη γνώση. Αλλιώς, αυτή η πρόσκληση αποτελεί μια όχι σοβαρή προσπάθεια».
«Διαπαιδαγωγούν οι καλές τέχνες τότε μονάχα, όταν δεν αδυνατίζουν τον αγώνα της ζωής.(...). Τι είναι ωραίο; Ωραίο είναι, όταν κανείς υπερνικά τις δυσκολίες».
«Ας λυπηθούμε την κουλτούρα, πρώτα όμως τους ανθρώπους! Η κουλτούρα θα σωθεί, αν σωθούν οι άνθρωποι. Ας μην αφεθούμε να μας παρασύρει η άποψη πως οι άνθρωποι υπάρχουν τάχα για την κουλτούρα κι όχι η κουλτούρα γι' αυτούς!».
Πολιτικά ποιήματα του Μπρεχτ
«Επίγραμμα»
«Κάθε πρωί για να κερδίσουν το ψωμί τους
Πηγαίνουν στην αγορά, όπου αγοράζουν ψέματα
Και μ' ελπίδα παίρνουν τη θέση τους
Ανάμεσα στους πωλητές.
***
Δε θέλουνε άλλοι να τους καταπιέζουν
Θέλουνε να καταπιέζουνε οι ίδιοι.
Δε θέλουνε την πρόοδο.
Θέλουνε την υπεροχή».
«Εγκώμιο στον κομμουνισμό» (1931)
«Είναι λογικός, καθένας τον καταλαβαίνει. Είν' εύκολος.
Μια και δεν είσαι εκμεταλλευτής, μπορείς να τον συλλάβεις.
Είναι καλός για σένα, μάθαινε γι' αυτόν.
Οι ηλίθιοι ηλίθιο τον αποκαλούνε, και οι βρωμεροί τον λένε βρωμερό.
Αυτός είναι ενάντια στη βρωμιά και την ηλιθιότητα.
Οι εκμεταλλευτές έγκλημα τον ονοματίζουν.
Αλλά εμείς ξέρουμε:
Είναι το τέλος κάθε εγκλήματος.
Δεν είναι η παραφροσύνη, μα
Το τέλος της παραφροσύνης.
Δεν είναι το χάος
Μα η τάξη.
Είναι το απλό
Που είναι δύσκολο να γίνει».
«Εγκώμιο στη διαλεκτική» (1931)
«Το άδικο προχωράει σήμερα με βήμα όλο σιγουριά.
Οι καταπιεστές προετοιμάζονται για δεκάδες χιλιάδες χρόνια.
Η βία εξασφαλίζει: Οπως ακριβώς είναι, έτσι θα μείνει.
Καμιά φωνή δεν αντηχεί έξω από τη φωνή των κυριάρχων
Και στις αγορές λέει η εκμετάλλευση αδιάντροπα: Τώρα
εγώ πρώτη ξεκινάω.
Μα κι απ' τους καταπιεσμένους λένε πολλοί τώρα:
Αυτό που θέλουμε, ποτέ δεν πρόκειται να γίνει.
***
Οποιος ακόμα ζει, δε λέει: Ποτέ!
Το σίγουρο δεν είναι σίγουρο.
Οπως ακριβώς είναι, έτσι δε μένει.
Οταν πουν ό,τι είχανε οι κυρίαρχοι να πούνε
Θα μιλήσουνε οι κυριαρχούμενοι.
Ποιος τολμάει να πει: Ποτέ;
Ποιος φταίει, σαν η καταπίεση παραμένει; Εμείς.
Ποιος θα φταίει σαν η καταπίεση συντριβεί; Εμείς πάλι.
Οποιος γονατισμένος είναι, όρθιος να σηκωθεί!
Οποιος χαμένος είναι, να παλέψει!
Οποιος την κατάστασή του έχει αναγνωρίσει, πώς να εμποδιστεί;
Γιατί οι νικημένοι του σήμερα είναι οι νικητές του αύριο
Και το Ποτέ γίνεται: Σήμερα ακόμα!».
«Αχ, πόσο πρωί σηκώνεται ο φτωχός» (1932)
«Αχ, όσο πιο πρωί σηκώνεται ο φτωχός
Τόσο πιο πολλά κερδίζει ο πλούσιος.
Σχεδόν είχα ξεχάσει ότι ισχύει κάτι τέτοιο:
Ο εργαζόμενος, μηδέ εσθιέτω».
«Ποιος είναι ο εχτρός σου»
«Τον πεινασμένο, που σ' άρπαξε
Το τελευταίο ψωμί, σαν εχτρό τον αντιμετωπίζεις.
Μα τον κλέφτη, που δεν πείνασε ποτέ του
Δεν ορμάς ν' αρπάξεις από το λαρύγγι».
«Στους ευθυγραμμιζόμενους» (1935)
«Για να μη χάσει το ψωμί του
Στους καιρούς που αυξαίνει η καταπίεση
Κάποιος αποφασίζει να μη λέει πια την αλήθεια
Για της κυβέρνησης τα εγκλήματα για τη διατήρηση της εκμετάλλευσης, μα
Ούτε και να διαδίδει τις ψευτιές της κυβέρνησης, δηλαδή
Τίποτα βέβαια να μην αποκαλύπτει, μα
Και τίποτα να μην ωραιοποιεί. Οποιος έτσι προχωρά
Φαίνεται μόνο να επιβεβαιώνει γι' άλλη μια φορά πως είναι αποφασισμένος
Και στους καιρούς που η καταπίεση αυξαίνει
Να μη χάσει την αξιοπρέπειά του, μα στην πραγματικότητα
Δεν είναι παρά μοναχά αποφασισμένος
Να μη χάσει το ψωμί του (...)».
Κλείνουμε αυτήν την αναφορά μας στον Μπρεχτ, με ένα ακόμα δικό του λόγο, με το στιχουργημένο πόθο του:
«Δε χρειάζομαι ταφόπετρα, μα
Εσείς αν χρειάζεστε κάποια για μένα
Θα ευχόμουνα πάνω της να 'γραφε:
Εκανε προτάσεις. Εμείς
Τις κάναμε δεκτές.
Μια τέτοια επιγραφή
Θα μας τιμούσε όλους».
Πηγές:
Μπ. Μπρεχτ «Ποιήματα», μετάφραση Νάντιας Βαλαβάνη και «Για το ρεαλισμό», μετάφραση Λουκίας Κοντή («Σύγχρονη Εποχή»).
Μπ. Μπρεχτ «Για τη φιλοσοφία και το μαρξισμό» και «Πέντε δυσκολίες για να γράψει κανείς την αλήθεια» («Στοχαστής»).
Αριστούλα ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ
http://www.rizospastis.gr/page.do?publDate=13/8/2006&id=6828&pageNo=5&direction=1
Αιμιλία η φτερωτή χελώνα:
Το θεμα νομιζω πως μπορει να παει στον πισω πινακα, στη Λογοτεχνια ;)
Επισυναπτω : "Πεντε δυσκολιες για να γραψει κανεις την αληθεια"
Karaμazoβ:
Γερμανικό εγχειρίδιο πολέμου
Αυτοί που βρίσκονται ψηλά
Θεωρούνε ταπεινό
Να μιλάς για το φαΐ
Ο λόγος; Έχουνε κι όλας φάει
Οι ταπεινοί αφήνουνε τον κόσμο
Χωρίς να’χουνε δοκιμάσει κρέας της προκοπής
Πώς ν’αναρωτηθούν πού’θε έρχονται
Και πού πηγαίνουν
Είναι τα όμορφα δειλινά τόσο αποκαμωμένοι
Το βουνό και την πλατειά τη θάλασσα
Δεν τά’χουν ακόμα δει
Όταν σημαίνει η ώρα τους
Αν δεν νοιαστούν οι ταπεινοί
Γι’αυτό που είναι ταπεινό
Ποτέ δεν θα υψωθούν
Το ημερολόγιο
Δεν δείχνει ακόμα την ημέρα
Όλοι οι μήνες, όλες οι ημέρες
Είναι ανοιχτές
Κάποια απ’ αυτές θα σφραγιστεί
Μ’ έναν σταυρό
Οι εργάτες φωνάζουν για ψωμί
Οι έμποροι φωνάζουν γι’αγορές
Οι άνεργοι πεινούσαν
Τώρα πεινάνε κι όσοι εργάζονται
Αυτοί που αρπάνε το φαΐ απ’ το τραπέζι
Κηρύχνουν τη λιτότητα
Αυτοί που παίρνουν όλα τα δοσήματα
Ζητάνε θυσίες
Οι χορτάτοι μιλάνε στους πεινασμένους
Για τις μεγάλες εποχές που θα’ρθουν
Αυτοί που τη χώρα σέρνουνε στην άβυσσο
Λες πως είναι τέχνη να κυβερνάς το λαό
Είναι πολύ δύσκολη για τους ανθρώπους του λαού
Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε
Πόλεμος και ειρήνη
Είναι δυο πράγματα ολότελα διαφορετικά
Όμως η ειρήνη τους και ο πόλεμός τους
Μοιάζουν όπως ο άνεμος κι η θύελλα
Ο πόλεμος γεννιέται απ’ την ειρήνη τους
καθώς ο γιος από την μάνα
έχει τα δικά της απαίσια χαρακτηριστικά
ο πόλεμός τους σκοτώνει
ό,τι άφησε όρθιο η ειρήνη τους
Όταν αυτοί που είναι ψηλά
Μιλάνε για ειρήνη
Ο απλός λαός ξέρει
Πως έρχεται ο πόλεμος
Όταν αυτοί που είναι ψηλά
Καταριούνται τον πόλεμο
Διαταγές για επιστράτευση
Έχουν υπογραφεί
Στον τοίχο με κιμωλία γραμμένο
Θέλουνε πόλεμο
Αυτός που το΄χε γράψει
Έπεσε κι όλας
Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε
Να ο δρόμος για τη δόξα
Αυτοί που είναι χαμηλά
Να ο δρόμος για το μνήμα
Τούτος ο πόλεμος που έρχεται
Δεν είναι ο πρώτος
Πριν απ’ αυτόν γίνανε κι άλλοι πόλεμος
Όταν ετέλειωσε ο τελευταίος
Υπήρχαν νικητές και νικημένοι
Στους νικημένους ο φτωχός λαός
Πέθαινε απ’ την πείνα
Τους νικητές ο φτωχός λαός
Πέθαινε το ίδιο
Σαν θα’ρθει η ώρα της πορείας
Πολλοί δεν ξέρουν
Πως επικεφαλής βαδίζει ο εχθρός τους
Η φωνή που διαταγές τους δίνει
Είναι του εχθρού τους η φωνή
Εκείνος που για τον εχθρό μιλάει
Είναι ο ίδιος τους ο εχθρός
Νύχτα
Τ’ανδρόγυνα ξαπλώνουν στο κρεβάτι τους
Οι νέες γυναίκες θα γεννήσουν ορφανά
Στρατηγέ το τανκς σου
Είναι δυνατό μηχάνημα
Θερίζει δάση ολόκληρα
Κι εκατοντάδες άνδρες αφανίζει
Μόνο που έχει ένα ελάττωμα
-χρειάζεται οδηγό
Στρατηγέ το βομβαρδιστικό
Είναι πολυδύναμο
Πετάει πιο γρήγορα απ’ τον άνεμο
Κι απ’ τον ελέφαντα σηκώνει βάρος πιο πολύ
Μόνο που έχει ένα ελάττωμα
-χρειάζεται πιλότο
Στρατηγέ ο άνθρωπος είναι χρήσιμος πολύ
Ξέρει να πετάει
Ξέρει και να σκοτώνει
Μόνο που έχει ένα ελάττωμα
-ξέρει να σκέφτεται
Social_waste:
http://www.youtube.com/watch?v=A2r7AmqJoA0
Karaμazoβ:
Quote from: Social_waste on February 03, 2010, 16:42:07 pm
http://www.youtube.com/watch?v=A2r7AmqJoA0
;)
Navigation
[0] Message Index
[#] Next page
[*] Previous page