Ο άλλος «εμφύλιος»: Το γλωσσικό ζήτημα

THMMY.gr > Forum > Χαλαρή συζήτηση - κουβεντούλα > Φιλόσοφοι Μηχανικοί - Μηχανικοί Φιλόσοφοι > Ιστορία (Moderators: Mr Watson, Tasos Bot) > Ο άλλος «εμφύλιος»: Το γλωσσικό ζήτημα

0 Members and 1 Guest are viewing this topic.

Pages: [1]

Author

Topic: Ο άλλος «εμφύλιος»: Το γλωσσικό ζήτημα (Read 1431 times)

Aurelius

Αbsolute ΤΗΜΜΥ.gr

Posts: 4056

Τρια πουλακια καθονταν, στον κηπο και λαλούσαν...

Ο άλλος «εμφύλιος»: Το γλωσσικό ζήτημα

« on: September 11, 2009, 12:43:25 pm »

Σαράντα πέντε χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την εισαγωγή της δημοτικής γλώσσας στα σχολεία, με απόφαση της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου, η οποία έθεσε τέλος στο διαβόητο «γλωσσικό ζήτημα», που δίχασε τους πνευματικούς κύκλους της χώρας και ταλαιπώρησε το λαό για περισσότερα από 143 χρόνια.

Τι ακριβώς είναι, όμως, το «γλωσσικό ζήτημα»; Πρόκειται για ένα φαινόμενο που εμφανίσθηκε ήδη από τον 1ο π.Χ. αιώνα, ωστόσο έλαβε τραγικές διαστάσεις μετά την ίδρυση του ανεξάρτητου Νέου Ελληνικού Κράτους, το 19ο αιώνα, και κορυφώθηκε ως τα μέσα του 20ου αιώνα. Το «γλωσσικό ζήτημα» είναι στην ουσία ένας διχασμός, κατά πρώτο λόγο ένας γλωσσικός διχασμός, ανάμεσα σε λόγια και καθομιλούμενη γλώσσα, και κατά δεύτερο λόγο ένας ιδεολογικός και πολιτικός διχασμός, που οδήγησε σε διώξεις, εξορίες, ακόμα και σε ανθρώπινο αίμα.

Όλα άρχισαν τότε...

Όλα ξεκίνησαν όταν κατά την ίδρυση του Νέου Ελληνικού Κράτους, αναδύθηκε το κρίσιμο ερώτημα του ποια γλώσσα πρέπει να χρησιμοποιείται στη λογοτεχνία, στην εκπαίδευση και στις επίσημες εκδηλώσεις. Το τότε εκπαιδευτικό σύστημα, οργανωμένο από την Αντιβασιλεία των Βαυαρών και μεταφυτευμένο από τη Γερμανία, δημιουργήθηκε στην ουσία μέσα στις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες του γερμανικού κράτους, που δεν είχαν καμία σχέση με αυτές του, ρημαγμένου απ' τον πόλεμο, νέου ελληνικού κράτους. Από την άλλη, η λαϊκή γλώσσα φάνταζε ακαλλιέργητη, παραφθαρμένη και δεν μπορούσε να εκφράσει πολυσύνθετες έννοιες.

Στο σημείο αυτό επενέβη ο Αδαμάντιος Κοραής, κυρίαρχη μορφή στο ζήτημα της διένεξης για το ποια θα είναι η εθνική γλώσσα του κράτους. Ο Κοραής ξεκινά μια τάση καθαρισμού της γλώσσας από ξένα στοιχεία και επινοεί και προτείνει τη λεγόμενη «καθαρεύουσα», η οποία καθιερώνεται ως επίσημη γλώσσα του κράτους το 1834. Ήδη, ωστόσο, εμφανίζονται οι πρώτες αντιδράσεις ενάντια στον Κοραή, ο οποίος κατηγορείται από τους οπαδούς της δημώδους για τεχνητή παρέμβαση στη γλώσσα και από τους υποστηρικτές της αρχαΐζουσας ότι αρνείται τη γλωσσική παράδοση. Οι αγώνες που θα δοθούν για την επικράτηση της μιας ή της άλλης μορφής γλώσσας είναι πολλοί και συνδέονται με πολιτικά και ιδεολογικά ζητήματα του ελληνισμού.

Ένας πραγματικός εμφύλιος

Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, η αντιπαράθεση για το ζήτημα της γλώσσας εντάθηκε σταδιακά και έφτασε σε τέτοια όξυνση ώστε να χαρακτηρισθεί ως «γλωσσικός εμφύλιος». Στο τέλος του 19ου αιώνα και στην αρχή του 20ου, το γλωσσικό ζήτημα παίρνει – εκτός από εκπαιδευτικές διαστάσεις – και νέες κοινωνικές και πολιτικές αποχρώσεις, οδηγώντας μάλιστα μέχρι και σε αιματηρές συγκρούσεις. Η δημοσίευση μετάφρασης της Αγίας Γραφής, το 1901, σε ακραία δημοτική στην εφημερίδα Ακρόπολη από τον Αλέξανδρο Πάλλη, επιφέρει βίαιες διαμαρτυρίες από καθηγητές και φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών με αιματηρά αποτελέσματα – τα επεισόδια που έγιναν γνωστά σαν «Ευαγγελικά». Επίσης, η παράσταση της Ορέστειας του Αισχύλου στη δημοτική, από το Εθνικό θέατρο το 1903, γίνεται η αιτία νέων αιματηρών συγκρούσεων μεταξύ δημοτικιστών και καθαρευουσιάνων – τα λεγόμενα «Ορεστειακά».

Οι γλωσσικές διαστάσεις παραχωρούν τη θέση τους σε έναν άκρατο πολιτικό φανατισμό. Οι υποστηρικτές της καθαρεύουσας αποκαλούν τους δημοτικιστές χλευαστικά «μαλλιαρούς» και τους κατηγορούν ως προδότες και ότι ενεργούν κατόπιν σλαβικού σχεδίου, που αποσκοπεί να προκαλέσει διχόνοιες στον Ελληνισμό. Γενικά, η φίμωση του λόγου κυριαρχεί και ο χρήστης της δημοτικής θεωρείται ότι υποτιμά τις αξίες της παράδοσης και της θρησκείας και πολεμά την καθιερωμένη κοινωνική τάξη πραγμάτων. Το βαθύ ρήγμα που δημιουργείται ανάμεσα στις μορφωμένες τάξεις και τον απαίδευτο λαό, αποσκοπεί στην κοινωνική διάκριση, καθώς ο λαός αποκλείεται από την εξουσία και καλλιεργείται η υπακοή στο κατεστημένο που θέλει να αποτελεί παράδοση. Η χρήση της σωστής γλώσσας δηλώνει ανωτερότητα, καθώς οι χρήστες της δεν ανήκουν στους κοινούς θνητούς που δυσκολεύονται να χειριστούν την καθαρεύουσα.

Η γλώσσα γίνεται όπλο για την άσκηση βίας και εξουσίας. Ειδικότερα κατά τη δικτατορία, οι καθαρευουσιανισμοί στόχευαν στην κοινωνική διάκριση και επομένως στη μετάδοση του μηνύματος ότι είναι ανώτεροι και πολιτικά. Η ασάφεια, κυρίως, που χαρακτήριζε το λόγο των πολιτικών τους, νομιμοποιούσε την κατοχή του βήματος και του λόγου. Στην αντίθετη πλευρά, πάλι, οι δημοτικιστές – όπως γράφει ο Χρηστίδης στη μετάφραση του Αστικού Κώδικα και τονίζει η Φραγκουδάκη – έφτανε να γράψουν «της αποβλάκωσης» αντί «της αποβλακώσεως» για να χαρακτηριστούν αμφίβολης εθνικοφροσύνης, πράκτορες του κομουνισμού ή και ακόμη να χάσουν κάθε ελπίδα σταδιοδρομίας σε επίσημους επιστημονικούς κύκλους.

Η λύση του ζητήματος

Η κατάσταση παρέμεινε ουσιαστικά η ίδια περίπου μέχρι τη δεκαετία του '70, με σημαντικότερη ίσως εξέλιξη τη σύνταξη – από το Μανόλη Τριανταφυλλίδη – και έκδοση το 1941 της Νεοελληνικής Γραμματικής. Σαν σήμερα, στις 11 Σεπτεμβρίου 1964, η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, παραχώρησε την ελευθερία στους εκπαιδευτικούς να χρησιμοποιούν όποια από τις δυο γλώσσες ήθελαν, ενώ γινόταν η διδασκαλία και των δύο.

Παράλληλα, η νομιμοποίηση του ΚΚΕ αφαίρεσε την πολιτική διάσταση του γλωσσικού ζητήματος και έληξε η κυρίαρχη σύνδεση της χρήσης της δημοτικής με τον κομουνισμό, την αναρχία και το χάος. Πλην όμως, η καθαρεύουσα δεν είναι πλέον αποτελεσματική ως γλώσσα ούτε χρήσιμη σε καμιά εξουσία. Η κατάχρηση των μαγικών ιδιοτήτων της καθαρεύουσας από τη στρατιωτική δικτατορία του 1967 αποτελεί το κύκνειο άσμα της. Το 1974 η κυβέρνηση Καραμανλή παρέλειψε τη γλωσσική διάταξη στο Σύνταγμα της μεταπολίτευσης και το 1977 αποφάσισε τη χρήση της δημοτικής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, σε όλες τις λειτουργίες και τα έγγραφα του κράτους. Το γλωσσικό ζήτημα λύνεται τυπικά με την καθιέρωση της δημοτικής στην εκπαίδευση και στη διοίκηση και παύει πλέον να υπάρχει το φαινόμενο της διγλωσσίας που διήρκεσε 20 περίπου αιώνες και ταλαιπώρησε την ελληνική παιδεία και κοινωνία για 143 χρόνια.

Οι πληγές

Η συνεχής εναλλαγή καθαρεύουσας και δημοτικής στην εκπαίδευση και στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο είχε σοβαρές συνέπειες στην πνευματική ανάπτυξη των παιδιών. Η γλώσσα δεν αποτελεί απλώς ένα κώδικα επικοινωνίας και συνεννόησης, αλλά είναι γενικότερα πεδίο δημιουργίας, όπου μπορεί να αναπτυχθεί τόσο η τέχνη, η επιστήμη και κάθε μορφή έκφρασης ενός λαού, όσο και ο προσωπικός τρόπος έκφρασης κάθε ανθρώπου. Μέσω του τρόπου δόμησης της εκπαίδευσης, η περιφρόνηση της μητρικής γλώσσας των Ελλήνων αποτέλεσε μέσο άσκησης βίας αλλά και στασιμότητας. Ο φόβος που ένιωθαν τα παιδιά για την αυθόρμητη παραστατική γλώσσα, τα έκανε να εκφράζονται με τρόπο στεγνό και μη γόνιμο. Εμποδιζόταν, κατά συνέπεια, η ελεύθερη σκέψη, η παραγωγική φαντασία, η καθαρή επιχειρηματολογία και η συνδιάλεξη λογικών συνειρμών.

Σήμερα, ενήλικες πια, τα παιδιά που μεγάλωσαν μέσα στο καθεστώς της διγλωσσίας είναι γλωσσικά ανασφαλείς καθώς, όταν θέλουν να εκφράσουν κάτι μπροστά σε κοινό, πάσχουν αναζητώντας τις κατάλληλες λέξεις. Βρίσκονται πάντα ανάμεσα στη δημοτική και στην αίγλη της καθαρεύουσας, η οποία έμμεσα επιβιώνει στις θεωρίες για την κακή γλωσσική ποιότητα της δημοτικής. Η άσκοπη κόπωση που προκαλείται από την αμηχανία, την αναζήτηση της σωστής λέξης-φράσης και η αυτοδιόρθωση που τον χαρακτηρίζει, οδηγεί τον Έλληνα σε σημείο να απεχθάνεται την εθνική του γλώσσα, να την περιφρονεί, να ντρέπεται και να αποξενώνεται τελικά από τον ίδιο του τον πολιτισμό.

Απο http://www.tvxs.gr/v20426


	Logged

My website: http://staff.science.uva.nl/~gavves/
My blog: http://stratisgavves.blogspot.com/

Και τελος, το νεο site που φτιαχνω, www.antoniagavve.com. Αν υπαρχουν τιποτα ιδεες, ή προτασεις ειναι ιδιαιτερως ευπροσδεκτες. Αν καποιος ξερει και νορβηγικα, ακομα καλυτερα Tongue

zouzou

Θαμώνας

Gender:

Posts: 444

You can SEE the SEA in my eyes ,can' t you?

Re: Ο άλλος «εμφύλιος»: Το γλωσσικό ζήτημα

« Reply #1 on: September 11, 2009, 13:51:20 pm »

Χαρακτηριστικό παράδειγμα πάντως του "εμφυλίου" κ απομεινάρι της καθαρεύουσας στη σχολή μας ,είναι το βιβλίο των Υψηλών Τάσεων του Στασινόπουλου, τουλάχιστον αυτό που μοίραζαν πριν τις λίστες βιβλίων....

Με το το που το ανοίγει κάποιος παρατηρεί τις ψιλές , τις δασείες κ όλους τους τόνους στίξεως της καθαρεύουσας και μάλιστα υπάρχει στο τέλος του βιβλίου παρόραμα με διόρθωση αυτών που είναι λάθος τονισμένα...

Το εκπληκτικό είναι η απαντηση του συγγραφέα (η οποία δίνεται με υποσημείωση στην 5η σελίδα του βιβλίου) - θα την παραθέσω αυτούσια:

"Ο αναγνώστης όσο προχωράει στην ανάγνωση θα δει ότι το πολυτονικό χρησιμοποιήθηκε μόνο για να υποδηλώσει τον πλούτο και τη συνέχεια της Ελληνικής Γλώσσας και ότι δεν τηρούνται ορισμένοι κανόνες της γραμματικής που δεν έχουν νόημα στη Δημοτική, όπως π.χ. η διαφοροποίηση της κατάληξης της Υποτακτικής κ.α. "

Πραγματικά αποτελεί πρόβλημα για εκείνον που διαβάζει το βιβλίο γιατί όχι μόνο κουράζει το μάτι αλλά χρησιμοποιείται σε κάποια σημεία η λέξη "δε" για να δώσει έμφαση και αν κάποιος δεν το προσέξει μπορεί άνετα να το μεταφράσει ως το αρνητικό δε(ν).Με αποτέλεσμα να πηγαίνεις στις εξετάσεις και να μη ξέρεις τι να απαντήσεις....


	Logged

z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z z

Δεν κοιμάμαι !!!!

Ζουζουνίζω!!!

If sometimes you feel yourself little, useless, offended and depressed, always remember that you were once the fastest and most victorious sperm out of hundreds of millions................

ant

Guest

Re: Ο άλλος «εμφύλιος»: Το γλωσσικό ζήτημα

« Reply #2 on: September 11, 2009, 14:48:35 pm »

εμενα μ αρεσουν παντως αυτα τα βιβλια ( δε με ρωτησε κανεις το ξερω Tongue

)


	Logged

Nessa NetMonster

Καταστραμμένος

Posts: 7044

Ιούνιος 1999 - 19/7/2009

Re: Ο άλλος «εμφύλιος»: Το γλωσσικό ζήτημα

« Reply #3 on: September 11, 2009, 16:48:52 pm »

Quote from: zouzou on September 11, 2009, 13:51:20 pm

Ας μη συγχέουμε το πολυτονικό με την καθαρεύουσα. Στο πολυτονικό διαβάζεις άνετα, αλλά για δοκίμασε να διαβάσεις επιστημονικό σύγγραμμα στην καθαρεύουσα... έχω κάτι βιβλία μαθηματικών και φυσικής στην καθαρεύουσα και πραγματικά δεν διαβάζονται.


	Logged

Διεθνιστική Εργατική Αριστερά
Διεθνιστική Αριστερά
Εργατική Αριστερά

RedNet Θεσσαλονίκης

Ex_Mechanus

Αbsolute ΤΗΜΜΥ.gr

Posts: 3741

Re: Ο άλλος «εμφύλιος»: Το γλωσσικό ζήτημα

« Reply #4 on: September 13, 2009, 01:04:58 am »

http://www.sarantakos.com/language/l-glwssazwh1.html
http://www.thmmy.gr/smf/index.php?topic=21818.msg640513#msg640513


	Logged

pay close attention

Pages: [1]

Jump to: