http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=14286&m=B49&aa=1Ο ίδιος ο Αλφρεντ Νομπέλ δεν το είχε προβλέψει στη διαθήκη του και σήμερα ακόμη, 35 χρόνια μετά την πρώτη απονομή του, το αποκαλούμενο από το ευρύ κοινό Νομπέλ Οικονομίας εξακολουθεί να προκαλεί αμφισβητήσεις και αντιπαραθέσεις, παρά το γεγονός ότι αποτελεί το σημαντικότερο βραβείο για τις οικονομικές επιστήμες.
Θεσπίστηκε το 1968 από την κεντρική τράπεζα της Σουηδίας, η οποία θέλησε να θεσμοθετήσει ένα βραβείο για την οικονομία επ' ευκαιρία της συμπλήρωσης 300 χρόνων από την ίδρυσή της. Για τον λόγο αυτόν, παρ' ότι απονέμεται από τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία Επιστημών βάσει της ίδιας αυστηρής διαδικασίας επιλογής και αποδίδει το ίδιο χρηματικό ποσό (περίπου 1 εκατομμύριο δολάρια) με τα άλλα βραβεία Νομπέλ, το βραβείο Οικονομίας παρουσιάζει ορισμένες διαφορές. H επίσημη ονομασία του είναι «Βραβείο της Τράπεζας της Σουηδίας για τις Οικονομικές Επιστήμες εις μνήμην του Αλφρεντ Νομπέλ» και τα ονόματα των νικητών αναγράφονται στον εξωτερικό δακτύλιο του μεταλλίου αντί για την επιφάνειά του, όπως γίνεται με τα άλλα βραβεία.
Από την πρώτη κιόλας απονομή του, το 1969, το βραβείο Οικονομίας προκάλεσε αντιρρήσεις και, σε όλο αυτό το διάστημα, δεν έχει κατορθώσει να απαλλαγεί από την εικόνα του «δευτεροκλασάτου» βραβείου Νομπέλ. Οι τιμώμενοι με αυτό απολαμβάνουν, εκτός του αξιοσέβαστου χρηματικού ποσού το οποίο το συνοδεύει, ευρεία δημοσιότητα και αναγνώριση. Ο επιστημονικός κόσμος όμως, ακόμη και αυτός των οικονομικών επιστημών, το αντιμετωπίζει μάλλον με συγκρατημένη αδιαφορία, αν όχι με καχυποψία. Γεγονός είναι ότι οι αντιδράσεις και οι αντιπαραθέσεις που προκάλεσε η θέσπιση του συγκεκριμένου βραβείου ήταν τέτοιες ώστε το Ιδρυμα Νομπέλ, ύστερα από αυτή τη μάλλον πικρή εμπειρία, αποφάσισε να μην ξαναδεχθεί δωρεές για τη θέσπιση βραβείων που συνδέονται με τη μνήμη του Αλφρεντ Νομπέλ.
H μόνη επιστήμη για την οποία ο Αλφρεντ Νομπέλ έχει αποκλείσει ρητώς στη διαθήκη του να απονέμεται βραβείο στο όνομά του είναι τα μαθηματικά (οι φήμες λένε ότι ο σουηδός χημικός, ο οποίος δεν παντρεύτηκε ποτέ, δεν ήθελε να επιβραβεύεται η συγκεκριμένη επιστήμη στο όνομά του επειδή, όταν ήταν νέος, η αρραβωνιαστικιά του τον εγκατέλειψε για έναν μαθηματικό). Για την οικονομία ο Νομπέλ δεν κάνει κανένα λόγο και ορισμένοι - μεταξύ αυτών οι κληρονόμοι του - υποστηρίζουν πως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν τη θεώρησε ποτέ πραγματική επιστήμη.
Την άποψη αυτή συμμερίζονταν πολλοί, όχι μόνο στις αρχές του 20ού αιώνα αλλά και στις επόμενες δεκαετίες, και ακόμη σήμερα το ζήτημα αυτό δεν έχει βρει την απάντησή του. Ιδιαίτερα οι εκπρόσωποι των καθαρά επιστημονικών κλάδων όπως η φυσική ή η χημεία θεωρούν ότι η οικονομία δεν αποτελεί καθαρή επιστήμη και γι' αυτό δεν εμπίπτει στα κριτήρια τα οποία έθεσε ο Νομπέλ στη διαθήκη του ούτε είναι άξια να βραβεύεται με μια τόσο υψηλού επιστημονικού κύρους διάκριση. Λέγεται ότι στην πρώτη απονομή του βραβείου Οικονομίας το 1969 ένας συνάδελφός του φυσικός είχε ρωτήσει με αποτροπιασμό τον τιμώμενο με το Νομπέλ Φυσικής Μάρεϊ Γκελ-Μαν: «Εννοείς ότι κάθησαν στο βάθρο δίπλα σου;».
Αλλοι έχουν την αντίρρηση ότι, ακριβώς λόγω της φύσης των οικονομικών ως κοινωνικής επιστήμης, η επιλογή των τιμωμένων με το συγκεκριμένο βραβείο είναι εύκολο να επηρεαστεί έντονα από πολιτικές σκοπιμότητες. Κάποιοι, τέλος, προεκτείνοντας την παραπάνω αντίρρηση, δεν αμφισβητούν το βραβείο ως θεσμό, αλλά τις επιλογές της Σουηδικής Ακαδημίας, θεωρώντας ότι είναι υπερβολικά συντηρητικές και γι' αυτό δεν συμβάλλουν ιδιαίτερα στην προώθηση νέων ιδεών και στην πρόοδο της οικονομικής επιστήμης.