THMMY.gr

Ενας αιγύπτιος καθηγητής µόνος του ανέβασε το Πανεπιστήµιο της Αλεξάνδρειας στην 147η θέση του κόσµου

Ποιοι παίζουν µε τα «σπρεντ» των πανεπιστηµίων
Τρωτές οι παγκόσµιες αξιολογήσεις

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Νίκος Μάςτοράς
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Πέμπτη 23 Δεκεμβρίου 2010

Ούτε µία, ούτε δύο, ούτε τρεις, αλλά σχεδόν... σαράντα κατατάξεις πανεπιστηµίων κυκλοφορούν κάθε χρόνο από διάφορους φορείς και µέσα ενηµέρωσης, καθεµία από τις οποίες περιλαµβάνει τα δικά της κριτήρια, στα πλαίσια ενός παγκόσµιου «πολέµου» για την ανάδειξη των καλύτερων πανεπιστηµίων, που δυστυχώς διεξάγεται µε αµφισβητούµενη επιστηµονική µεθοδολογία.

Σε άλλες από αυτές τα ελληνικά πανεπιστήµια εµφανίζονται σε καλές θέσεις, όπως για παράδειγµα σε αυτήν του QS World University Rankings – όπουτο Πολυτεχνείο της Αθήναςκατετάγηεφέτος στην114ηκαλύτερη θέση του κόσµουστον τοµέατης Μηχανικής και Τεχνολογίας και συνολικά 5 ελληνικά πανεπιστήµια περιλαµβάνονται στη γενική λίστα των 500 καλύτερων του κόσµου – αλλάκαι κατατάξεις όπως των «Τάιµς»του Λονδίνου, του Πανεπιστηµίου της Σαγκάηςκαι άλλων µέσων, όπως λ.χ. η εφηµερίδα «US NEWS».

Κατάλογοι που συγκρίνουν παγκοσµίως τα πανεπιστήµια µέχρι αξιολογήσεις που αφορούν µόνο συγκεκριµένους επιστηµονικούς τοµείς, µόνοορισµένες χώρες, κατατάξεις ακόµα και µε κριτήριο τον αριθµό των «χτυπηµάτων» σε ιστοσελίδες πανεπιστηµίων έχουν αρχίσει να εµφανίζονται. Οπως είναι φυσικό, σε αυτόν τον πόλεµο θα προκύψουν και «θύµατα», που µερικές φορές µπορεί να ανήκουν ακόµα και στα πιο ισχυρά στρατόπεδα.

Οταν πριναπό λίγο καιρό δηµοσιεύτηκε η τελευταία παγκόσµια αξιολόγηση από την εκπαιδευτική επιθεώρηση των «Τάιµς του Λονδίνου» για τα 200καλύτεραπανεπιστήµια του κόσµου(όπου, παρεµπιπτόντως, δεν περιλαµβάνεται κανένα ελληνικό αλλά επικρατούν αµερικανικάκαι βρετανικά ιδρύµατα) κανένας δεν περίµενε ότι λίγο αργότερα οι «Τάιµς» της Νέας Υόρκης θα αµφισβητούσαν τα κριτήρια της λονδρέζικης εφηµερίδας!

Αφορµή στάθηκε η εµφάνιση, για πρώτη φορά, τουΠανεπιστηµίου της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου στην 147η θέση της λίστας. Η ανακοίνωση, όπως ήταν φυσικό, δηµιούργησε τέτοια ικανοποίηση στην Αίγυπτο, που το πανεπιστήµιο έσπευσε να ανακοινώσει στην ιστοσελίδα του την ανάδειξή του ως µοναδικού αραβικού ιδρύµατος στοΤοπ-200 των «Τάιµς». Οµως ερευνητές που έψαξαν περισσότερο, βρήκαν κάτι παράξενο. Το ίδιο πανεπιστήµιο είχε καταταγεί τέταρτο παγκοσµίως σε µια υποκατηγορία που µετράει τον αντίκτυπο της έρευνας των ιδρυµάτων, µόλις πίσω από τα διάσηµα Caltech, MIT και Πρίνστον και µπροστά από το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ! Αφού το έψαξαν περισσότερο, ανακάλυψαν ότι σε άλλη κατάταξη το ίδιο πανεπιστήµιο δεν εµφανιζόταν ούτε καν σαν το καλύτερο στην Αλεξάνδρεια.

Η συνέχεια, όπως τη δηµοσίευσαν οι «Τάιµς της Νέας Υόρκης» στις 15 Νοεµβρίου, είναι απολαυστική:

«Το συνολικό αποτέλεσµα (σ.σ.: που ανέδειξε το πανεπιστήµιο στην 147η θέση παγκοσµίως) ήταν παραµορφωµένο από έναν δείκτη, τις παραποµπές, οι οποίες αντιπροσώπευαν το 32,5% της συνολικής στάθµισης. Ο αναπληρωτής εκδότης τηςεκπαιδευτικής επιθεώρησης των «Times» αναγνώρισε ότιη εκπληκτική άνοδος της Αλεξάνδρειας στην πραγµατικότητα οφειλόταν στην «υψηλή απόδοση ενός καθηγητή σε ένα περιοδικό» – ο οποίος σύντοµα εντοπίστηκε σε διάφορα blogs ότι ήταν ο Mohamed El Naschie, ένας αιγύπτιος ακαδηµαϊκός ο οποίος δηµοσίευσε πάνω από 320 άρθρα του σε επιστηµονικό περιοδικό του οποίου ήταν επίσης εκδότης!».

Η «πίτα» τηςπαγκόσµιας Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης ανέρχεται στο ιλιγγιώδες ποσό των 4 δισ.ευρώ κατ’ έτος και ότι κατά τεκµήριο αξιολογήσεις που οδηγούν σε αριθµητικές κατατάξεις τροφοδοτούν τα διακεκριµένα ιδρύµατα µε περισσότερους φοιτητές-πελάτες και περισσότερα κονδύλια.

Τα κριτήρι α. Κλειδί για την κατανόηση τωνκατατάξεων είναι τα κριτήριαπου µετράνε στην καθεµία. Από τα πλέον σηµαντικά είναι οι απόψεις άλλων καθηγητών γιατο κάθε ίδρυµα. Οµωςαν κάποιος ρωτήσει έναν πανεπιστηµιακό ποια γνώµηέχει για πανεπιστήµιο άλληςχώρας, είναι λογικό να σκεφτεί τα πιο γνωστά, µεγάλακαι παλαιότερα. Κάτι πουδεν αποτελεί αντικειµενικό κριτήριο. Αλλο µη αντικειµενικό κριτήριο είναι οι απόψεις των εργοδοτών που προσλαµβάνουν αποφοίτους των πανεπιστηµίων. Αλλα κριτήρια είναι αναλογία διδασκόντων - φοιτητών, οι δηµοσιεύσεις των καθηγητών, ο αριθµός των ξένων καθηγητών και φοιτητών, η αντίληψη που έχουν άλλοι καθηγητές για τη φήµη, την έρευνα και τη διδασκαλία σε ένα ίδρυµα, οι αναφορές εργασιώνκαθηγητών σε ξένα περιοδικά, οι παραποµπές στις εργασίες τους, ο αριθµός των δηµοσιεύσεων, ο λόγος διδακτόρων προς προπτυχιακούς φοιτητές κ.ά. Κριτήριο στις διάφορες αξιολογήσεις θεωρούνται επίσης και τα κονδύλια πουεισρέουν στα ιδρύµατα από τη βιοµηχανία, οι υποδοµές καιτα εργαστήρια. Οπως παρατηρείη Ellen Hazelkorn, κοσµήτορας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του ∆ουβλίνου και συγγραφέας του βιβλίου «Οι κατατάξεις και η αναµόρφωση της Ανώτατης Εκπαίδευσης: Η µάχη για την Παγκόσµια Αριστεία», «χρειαζόµαστε διακρατικά συγκριτικά στοιχεία που να έχουν νόηµα, όµως πρέπει επίσης να γνωρίζουµε εάν ο τρόπος που συλλέγονται τα δεδοµένα τα καθιστούν πιο χρήσιµαή κάνουν πιο εύκολο το παιχνίδι του συστήµατος...».



Αγγλοσαξονικές παρωπίδες

Του Θεοδωρου Λουκάκη

Πολλά κακά και επιπόλαια σχόλια έγιναν µε αφορµή την απουσία των ελληνικώνπανεπιστηµίων από τον κατάλογο των 200 κορυφαίων στον κόσµοπου δηµοσίευσεη εφηµερίδα «Τάιµς». Ευτυχώς στις 10 Νοεµβρίου βγήκε στην τηλεόραση έλληνας καθηγητής στις ΗΠΑ (σε αναφερόµενο στον κατάλογο πανεπιστήµιο) και εξήγησε ότι ο τρόπος κατάταξης της εφηµερίδας είναι περίεργος (δική της πατέντα) και καταλήγει να βγάζει ότι τα µισά περίπου από τα 200 καλύτερα πανεπιστήµια στον κόσµο µιλούν την αγγλική γλώσσα και βρίσκονται είτεστις ΗΠΑ είτεστο Ηνωµένο Βασίλειο!

Πολύ ενδιαφέρον είναι ότι οσυνάδελφος ανέφερεεπίσης(υπερασπιζόµενο ς ταελληνικάπανεπιστήµια) πως είναιγνωστό ότι το Ε.Μ. Πολυτεχνείο είναι 6ο στην Ευρώπη σε συµµετοχές σε άκρως ανταγωνιστικά ερευνητικά έργα που χρηµατοδοτεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. ∆εν είναι τώρα κρίµα που το Πολυτεχνείο δεν γνωρίζει την καλή του θέση; Αυτό δε, γιατί η γ.γ. Ερευνας και Τεχνολογίας του υπ. Παιδείας όχι µόνο δεν φροντίζει να δηµοσιοποιεί τις καλές επιδόσεις των ελληνικών πανεπιστηµίων, αλλά τις αποκρύπτει κιόλας!

Μέσα στα τόσα κακά της χώρας είναι ανάγκη να έχουµε και την όχι καλοπροαίρετη στάση του υπ. Παιδείας προς τα ελληνικά πανεπιστήµια, που περιλαµβάνει και την άρνησή του να αναγνωρίσει ότι το πενταετές δίπλωµα µηχανικού του Πολυτεχνείου είναι (τουλάχιστον) ισότιµο προς τα τετραετή µάστερ των βρετανικών πρώην Πολυτέκνικς;

n Ο Θ. Λουκάκης είναι oµότιµος καθηγητής και πρόεδρος της Ενωσης Αποφοίτων ΕΜΠ

Η άλλη «ανταγωνιστικότητα»

Του Χρήστου Νικολάου

Υπάρχει αντίδραση και από πλευράς Ευρωπαϊκής Ενωσης που τελευταία δροµολόγησε ένα φιλόδοξο σχέδιο για τη δηµιουργία ενός νέου πολυπαραµετρικού συστήµατος κατάταξης
Εχει λεχθεί ότι η έρευνα είναι µια µορφήανταγωνισµούµεταξύ ερευνητών µε παραπροϊόν την προώθηση της γνώσης. Δηλαδή ο ανταγωνισµός µεταξύ ερευνητών και ακαδηµαϊκών ιδρυµάτων υπήρχε και θα υπάρχει. Σήµερα που η γνώση βρίσκεται στη βάση της οικονοµικής, πολιτικής και κοινωνικής ισχύος, ο ανταγωνισµός είναι εντονότερος και συµπληρώνει τον γεωπολιτικό ανταγωνισµό για τον έλεγχο των φυσικών πόρων. Ετσι, χρειαζόµαστε αµερόληπτους διαιτητές. Κάτι που δεν συµβαίνει ούτε µε την κατάταξη της Σαγκάης ούτε µε αυτήν των «Times», ενδεχοµένως ούτε και µε άλλες που συνήθως εξυπηρετούν την προβολήτων αγγλοσαξονικών πανεπιστηµίων.Για τον λόγο αυτό άλλωστε υπάρχει αντίδραση και από πλευράς Ευρωπαϊκής Ενωσης που τελευταία δροµολόγησε ένα φιλόδοξο σχέδιο για τη δηµιουργία ενός νέου πολυπαραµετρικού συστήµατος κατάταξης.

Στα καθ’ ηµάς, ζούµε την αντίφαση να έχοµε κάνει τεράστια πρόοδο την τελευταία δεκαπενταετία στα ελληνικά πανεπιστήµια, να έχοµε πολλές λαµπρές διεθνώς παρουσίες ελλήνων ερευνητών, αλλά όλα αυτά δυστυχώς να παραµένουν µεµονωµένες οάσεις σε µια γενική εικόνα κακοδιοίκησης, ανοργανωσιάς και διαφθοράς, αναξιοκρατίας που οδηγεί σε επιστηµονική µειονεξία και αδυναµίας διεθνοποίησης των πανεπιστηµίων µας. Ετσι κατρακυλάµε στις κατατάξεις σε µια εποχή που τα πανεπιστήµια έχουν γίνει βαρόµετρο διεθνούς ανταγωνιστικότητας.

n Ο Χρ. Νικολάου είναι καθηγητής στο Τµήµα Επιστήµης Υπολογιστών και πρώην πρύτανης του Πανεπιστηµίου Κρήτης


Τα ελληνικά ΑΕΙ αντέχουν σε λίγα από τα κριτήρια


 Ο πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του ΠανεπιστηµίουΑθηνών καρδιολόγος Χριστόδουλος Στεφανάδης είναι έναςπανεπιστηµιακός διεθνούς φήµης. Με 870 δηµοσιεύσεις, 11.100 αναφορές των εργασιώντου στη διεθνή βιβλιογραφία και 3.100 ανακοινώσεις σεδιεθνή συνέδρια, γνωρίζει καλά τον τρόπο µε τον οποίον συντάσσονται οι διεθνείς κατατάξεις: «Κατ’ αρχάς είναι καλύτερο να υπάρχουν οι κατατάξεις από το να µην υπήρχαν. Το ζήτηµα όµως είναι ποια κριτήρια συµπεριλαµβάνει η καθεµία ώστε να κατατάξει ένα πανεπιστήµιο. Αυτή τη στιγµή, κάθε κατάταξη χρησιµοποιεί και διαφορετικά κριτήρια. Οι Αγγλοι και οι Αµερικανοί δίνουνέµφαση σε εκείνα τα κριτήρια που ευνοούν τα δικά τους πανεπιστήµια. Συνεπώς χρειάζεται να βρεθεί ένας αντικειµενικός τρόπος, κοινά αποδεκτός γι’ αυτές τις κατατάξεις.Από τη στιγµή πουδεν υπάρχει, εγώ τις εισπράττω σαν ένα χρήσιµο εργαλείο για να βλέπουµε περίπου πού βρισκόµαστε στονδιεθνή ανταγωνιστικό στίβο, σαν µια εικόνα που επιδέχεται µεταβολές και όχι ως απόλυτη ένδειξη. Τα ελληνικά ιδρύµατα υπολείπονται, για παράδειγµα, στηνπροσέλκυση κονδυλίων για έρευνα, στη σχέση διδασκόντων προςφοιτητές καιγενικά στις υποδοµές. Οµως δεν µπορεί να πει κανείς ότι αγνοεί και δεν µπαίνει καν στη διαδικασία, γιατί θα ήταν καταστροφικό», τονίζει. Χωρίς...Νοµπέλ
. Προς επίρρωσιν, η καθηγήτρια στο Πανεπιστήµιο Αθηνών και αντιπρόεδρος της Οµοσπονδίας Πανεπιστηµιακών Ευγ. Μπουρνόβα, επισηµαίνει ότι αν αρκεστεί κανείς στα κριτήρια των δηµοσιεύσεων και του ερευνητικού έργου, τότε το Πανεπιστήµιο Αθηνών βρίσκεται µέσα στα πρώτα 200 παγκοσµίως, σε όλες τις κατατάξεις. Οταν όµως υπεισέρχονται κριτήρια υποδοµών, σχέσης διδασκόντων µε φοιτητές, βραβείων Νοµπέλ, τότε πέφτει. «Μια καλή ιδέα θα ήταν να βρεθείτρόπος ναµετρώνται µόνοοι εν ενεργεία φοιτητές για να εξαχθεί η σχέση προς τους διδάσκοντες», λέει.

Εξάλλου, σύµφωνα µε τον πρώην πρύτανη του ΕΜΠ Κωνστ. Μουτζούρη, στην κατάταξη της Σαγκάης η αξιολόγηση γίνεται κατά το 1/3 σχεδόνµε βάση τοπόσοι καθηγητές έχουν τιµηθεί µε Νοµπέλ, ενώ σε άλλες δίδεται έµφαση στις µεταπτυχιακές σπουδές και αγνοούνται κριτήρια όπως ηαποδοχή των αποφοίτων ενός ιδρύµατος από άλλα, η κοινωνική του προσφορά κ.ά. «Η ΤριτοβάθµιαΕκπαίδευση έχει αναχθεί σε διεθνές εµπόριο και τέτοιου είδους κατατάξεις περιλαµβάνουν κριτήρια που ευνοούν τα µεγάλα αγγλοσαξονικά ιδρύµατα», τονίζει.

http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artid=4610222