THMMY.gr

http://www.enet.gr/online/online_hprint?id=5212980

Η Σιβηρία των Ελλήνων


ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΙΟΥΣΗΣ



Στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Κολιμά. Εδώ, πάνω από
χίλιοι Ελληνες έχασαν τη ζωή τους
 
Το Μαγκαντάν, πρωτεύουσα μιας μεγάλης και πλούσιας
περιοχής, γνωστής ως Κολιμά, από τον ομώνυμο ποταμό,
έγινε γνωστό κατά το μεσοπόλεμο ως «καταραμένος
τόπος», εφόσον εκεί δημιουργήθηκε ένα από τα πολλά
συμπλέγματα των στρατοπέδων συγκέντρωσης που υπήρχν
στη Σοβιετική Ενωση μέχρι την αποσταλινοποίηση του
'56.

Συμμετέχοντας σε ελληνορωσική ειρηνευτική αποστολή στη
μακρινή Σιβηρία για έρευνα στο Ιστορικό Αρχείο
Αποκατάστασης των πολιτικών κρατουμένων της σταλινικής
περιόδου, ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης μάς λέει γι'
αυτή την άγνωστη σελίδα:

«Οι διώξεις κατά των Ελλήνων της Σοβιετικής Ενωσης
εντάθηκαν την περίοδο 1937-38 και πήραν τη μορφή
εθνικών εκκαθαρίσεων. Την εποχή αυτή άλλαξε ο
χαρακτήρας των διώξεων. Μέχρι τότε είχε χαρακτηριστικά
πολιτικά και στόχευε στην εξασφάλιση της απόλυτης
κυριαρχίας του Στάλιν και της ομάδας του επί του
Κομμουνιστικού Κόμματος και της χώρας. Από το 1937, οι
διώξεις θα συμπεριλάβουν τις εθνικές μειονότητες που η
σταλινική ηγεσία τις θεωρούσε ύποπτες γιατί υπήρχε
αντίστοιχο εθνικό κράτος στον "καπιταλιστικό κόσμο".
Τέτοιες μειονότητες ήταν οι Ελληνες, οι Γερμανοί του
Βόλγα, οι Τάταροι της Κριμαίας, οι Μεσχετίνοι Τούρκοι,
οι Κορεάτες της σοβιετικής Απω Ανατολής, οι Τσετσένοι,
οι Ιγκουσέτιοι κ.ά.

Ειδικά στην περίπτωση των Ελλήνων, οι διώξεις έλαβαν
ολοκληρωτικό χαρακτήρα. Σε αυτό συνέβαλε μάλλον το
γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος τους ήταν Μικρασιάτες
πρόσφυγες από τον Πόντο που είχαν ελληνική υπηκοότητα
και οι οποίοι εγκλωβίστηκαν στα σοβιετικά εδάφη μετά
την άρνηση των ελληνικών κυβερνήσεων να επιτρέψουν την
κάθοδό τους στην Ελλάδα -κατά παράβαση της Συνθήκης
Ανταλλαγής των πληθυσμών που υπεγράφη στη Λωζάννη το
'23.

Το τελευταίο κύμα διώξεων θα λάβει χώρα το 1949. Εκατό
χιλιάδες περίπου Ελληνες Πόντιοι του Καυκάσου,
κατατάχθηκαν στην κατηγορία των "ειδικώς απελαθέντων"
και εξορίστηκαν στην Κεντρική Ασία. Στον εξορισμένο
πληθυσμό συμπεριλήφθηκε ολόκληρος ο ελληνικός
πληθυσμός της Αμπχάζιας και ο μισός της Ατζαρίας».

Για το ανθρώπινο κόστος των διώξεων, ερευνά τα αρχεία
ο Ελληνας Ιβάν Τσουχά, συγγραφέας του βιβλίου
«Ελληνική Επιχείρηση», όπως ακριβώς ήταν η ονομασία
του «σχεδίου εκκαθάρισης του ελληνικού πληθυσμού το
οποίο, με την υπογραφή του Στάλιν, τέθηκε σε εφαρμογή
από τις 2 Δεκεμβρίου του 1937».



ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 28/09/2006

ψιλοάσχετο, αλλά εγώ είχα γνωρίσει μια κοπελιά στο tallinn η οποία όταν έμαθε ότι είμαι έλληνας, μου κάνει ένα, κι ο παππούς μου είναι έλληνας....και καλά λέω...πως βρέθηκε εδώ πάνω...

είχε έρθει να πολεμήσει στην ουκρανία με τον ελληνικό στρατό το 17, αλλά εκεί γνώρισε το σοσιαλισμό, και πήγε με την άλλη πλευρά....

(επί εποχής λένιν αυτά)

άσχετο, αλλά σε ωχετούς λάσπης, λες και μόνο τα γκούλαγκ του στάλιν ήταν η σοβιετική ένωση, σφυρίζω ανέμελα....
κάποια στιγμή....κουράζεσαι...

φιλιά...

ixic_

Δεν θελω να θιξω καποιον, αλλα δεν αντεχω. Ζορμπα, αυτοι που τωρα τους αποκαλεις Ελληνες της Ρωσιας, σημερα αποκαλουνται Ρωσοποντιοι. Τελικα τι τους θελουμε να ειναι;

Ο Σταλιν φασιστας ηταν κανονικα. Και ολα αυτα προφανως, αν εγιναν ετσι, ηταν απολυτως κατακριτεα. Αλλα και στην Ελλαδα μια χαρα ξερονησια(τουριστικες ατραξιον) ειχαμε για καποια περιοδο κι εμεις. Για αυτα τι εχεις να πεις;

BTW, και ο παππους μου σε μαι φαση Ρωσια ηταν να παει... :P

 Δε μπορώ να καταλάβω τη λογική σου, κι άλλων ίσως. Επειδή δίνω ένα άρθρο σε ένα "αριστεροκρατούμενο" φόρουμ που δείχνει τα εγκλήματα του κόκκινου φασισμού , κατατάσσομαι αμέσως στον μαύρο; Και τι θες να πούμε για τα ξερονήσια; Να κάνουμε συμψηφισμό; Δεν ξέρεις την άποψη μου για τα ξερονήσια; Είναι η ίδια με τη δική σου. Ίδια με την άποψη κάθε δημοκράτη νέου που μεγάλωσε μακριά από εμφυλίους και Χούντες και δεν έχει ούτε κολλήματα ούτε παρωπίδες.

 Όσο για τους Ρωσοπόντιους, γι αυτό έχω τα μπολντ στο κείμενο. Το ξεπουλημένο ελληνικό κράτος προτίμησε να τους αφήσει να υποστούν 2η γενοκτονία μεσα σε 20 χρόνια από το να τους δεχθεί εδώ. Γιατί εκεί θεωρούταν καπιταλόφρονες κι εδώ τους θεωρούσαν κομμουνιστές κατάλαβες την κατάντια; Και μη με βάζεις με τέτοια κατακάθια στον ίδιο σάκο.

 Και η άλλη τραγική ειρωνία είναι πως την ώρα που οι Πόντιοι του ΕΛΑΣ (μεταξύ αυτών και ο ένας παππούς μου) πολεμούσαν για τα συμφέροντα του Σταλιν την ίδια ώρα αυτός αποτέλειωνε ότι είχε αφήσει ο Κεμάλ.. Σε όλες τις ανατολικές χώρες έχουν αποκαθηλώσει αγάλματά του, έχουν ξαναδώσει πίσω ονόματα πόλεων που αυτός ο τρελάρας άλλαζε με ονόματα συνεργατών του (βλ. μαριούπολη), τον καταριούνται κι εδώ όμως έχουμε τιμητές.

  Γι'αυτούς τους Έλληνες δεν έχει να πει κανείς τίποτε. Ούτε στα σχολεία ούτε στις τηλεοράσεις ούτε πουθενά. Μόνο κάτι περίεργοι κουρτουάδες τα λένε αυτά και τους πετάμε κλωτσηδών από τα πανεπιστήμια εμείς οι "δημοκράτες"...

ζορμπά...η γενίκευση προφανώς δεν είναι το δυνατό σου σημείο...οπότε μη το χρησιμοποιείς πολύ....

κανείς δεν υποστήριξε τον στάλιν σε αυτό το post....και γενικά άπ όσο γνωρίζω το μεγαλύτερο ποσοστό του φόρουμ έχει εκφραστει αρνητικά και μερικοί κριτικά απέναντι σε αυτόν....(προσωπικά...τελείως αρνητικά)
οπότε μη λες ότι να ναι...

δεν διάφωνησε κανείς με τα εγκλήματα που καταδεικνύεις...κι άμα θες εγώ μπορώ να σου πω άλλα τόσα και πολύ πιο τρομακτικά...αυτό που διαφωνήσαμε...είναι το συμπέρασμα στο οποίο προσπαθείς να οδηγήσεις τη σκέψη μας μ αυτό το τοπικ...γιατί ναι....είναι λάσπη να αναφέρεσαι μονόπλευρα μόνο στα γκούλακ...ξανά και ξανά και ξανά και ξανά και ξανά....
υπήρξαν κι αυτά που λες είναι αλήθεια...αλλά επέτρεψε μας διαφωνούμε στο συμπέρασμά σου...

οπότε μην αυτοθυματοποιήσαι...έπεσε το "αριστεροκρατούμενο" φόρουμ να σε φάει...φούτσες μπλε...

μπορώ να σκεφτώ εξίσου πολλά άτομα που έχουν απόψεις που προσεγγίζουν τις δικές σου και τις έχουν εκφράσει....

τώρα βέβαια αν αλιάκμωνας μετρά για δέκα....αυτό είναι μια άλλη ιστορια :D

και να σου θυμίσω απλώς...αυτούς που το εγκληματικό κράτος ξέχασε στη θράκη (για μια περίοδο τους είχαν απαγορέψει να πανε οπουδήποτε αλλού για να αναζωογονήσουν τη πλυθησμιακά παρηκμασμένη αυτή περιοχή),,,αυτός που τους θυμάται πιο συχνά...είναι κάτι αριστεροχαρούμενοι στη βουλή που κάνουν αναπάντητες επερωτήσεις....κάτι κοινωνικά φόρουμ και κάτι κκεδες που έχουν ξεσκιστεί να φωνάζουν γι αυτούς...κι ο πρωθυπουργός να σφυρίζει αδιάφορα, η εκκλησία να δίνει χρήματα για τρίτο παιδί μόνο σε έλληνες και να γιωργάκης να υπόσχεται adsl πρόσβαση για όλους...

ασε τις κωρονίτσες λοιπόν...

λιγότερα φιλικά,
ixic_

Ο Ζορμπας επαιξε για αλλη μια φορα τον προβοκατορικο ρολο του. Τιποτα περισσοτερο και τιποτα λιγοτερο.

Δυστυχως το site του Ριζοσπαστη ειναι πεσμενο απ' το πρωι και δεν μπορω να παραθεσω 2-3 αρθρα σχετικα με το μυθο των "σταλινικων εθνικων διωξεων"... Θα ανεβει ομως καποια στιγμη.

Τα περι "αριστεροκρατουμενου" forum ειναι οντως φουτσες μπλε. Και μαλιστα πολυ σκουρο μπλε. Αυτοθυματοποιειται, οπως εκανε κι αλλες φορες, παιζει με τις εντυπωσεις για να συμπληρωσει την προβοκατσια του. Το ιδιο εκανε και στο διπλα topic, οπου ολη η συζητηση για τους ομοϊδεατες του παραμεριστηκε με τη μια, οταν αρχισε τις συμπλεγματικες του εμμονες με το Σταλιν. Το μονο για το οποιο χαιρομαι ειναι πως, 50 χρονια μετα το θανατο του Σταλιν, το φαντασμα του τρομοκρατει ακομα τους φασιστες ανα τον κοσμο.

Χριστοφορε, μην παρασυρεσαι στο παιχνιδι της προσωπικης αντιπαραθεσης μαζι του, δεν οφελει, και δεν αξιζει κιολας. Η αντιπαραθεση αξιζει οταν γινεται με ατομα διαβασμενα, που εχουν μια ιδεα και μπορουν να σε βοηθησουν να προχωρησεις κι εσυ λιγο παραπερα, οχι ομως με ανιδεους, ανιστορητους ταλαιπωρους ελληνοβαρεμενους... Το οπλο του, αυτου και των ομοϊδεατων του ειναι αυτο, να σε παρασυρουν σε αμεσο διαλογο, και να τη βγαινουν απο πανω με πυροτεχνηματα (η αυτοθυματοποιηση που λεγαμε).

Τελος, την ενταξη του στο στρατοπεδο του φασισμου και τη συμπαραταξη του με αυτους που και καλα αποκαλει "κατακαθια" την εχει κερδισει μονος του, αξια με το σπαθι του. Και με τις τακτικες του.
Και μονη η φραση <<οι Πόντιοι του ΕΛΑΣ (μεταξύ αυτών και ο ένας παππούς μου) πολεμούσαν για τα συμφέροντα του Σταλιν>> ειναι αρκετα χυδαια, για να καταλαβεις τι επικρατει μεσα στο κεφαλι του.

 Ξέρεις τι με εκνευρίζει σε αυτό το φόρουμ; Σε πολιτικά ζητήματα υπάρχει προκατάληψη και συνεπώς υπάρχει μια αναζήτηση προθέσεων στο πίσω μέρος του κεφαλιού, προβοκατόρικων ποστ περσόνων και λοιπών μλκών. Γιατί δε σχολιάζεις τα άρθρα που βάζουμε για τους χρυσαυγίτες; Ααα είσαι φασίαστας. Αντ'αυτού βάζεις και "αντικομμουνιστικά" άρθρα;  Ε τότε 100% προβοκάρεις.. Για καταδίκασέ μας τη μακρόνησο, τον παπαδόπουλο το βασιλιά τον τον τον τον...  Και τι έχεις να μας πεις για για για για...

  Αυτό βέβαια δείχνει και την υποβάθμιση του φόρουμ και τον εγκλωβισμό του σε μια μόνο ροπή και ροή...

  Λοιπόν, σήμερα το πρωί διάβασα το σχετικό άρθρο που παρέθεσα. Το βρήκα ενδιαφέρον για το φόρουμ και είπα να ποστάρω. Επιπλέον και ως Πόντιος έχω  ιδιαίτερη ευαισθησία. Διακαίωμά μου δεν είναι; Πρέπει να δώσω αναφορά με ποιο σκεπτικό το ανεβάζω; Και τι σκοπό βαράω; Και σε τι συμπέρασμα θα οδηγηθούν οι αναγνώστες;

  Είμαι μέσα στα 10 πρώτα μέλη αυτού του φόρουμ, και παρότι πέρασαν 3.5 χρόνια από τότε έχω 160 ποστ. Για να καταλάβεις τους σκοπούς μου και πως αντιμετωπίζω το φόρουμ...  Άλλοι μεσα σε μερικούς μήνες έχουν χιλιάδες ποστ. Από που κι ώς που αναφέρομαι σε γκουλαγκ ξανά και ξανά και ξανά. Δε θυμάμαι να έχω ξανααναφερθεί σε αυτό το θέμα ΕΓΩ. Το άρθρο παρέχει στοιχεία επιστημονικά και γι'αυτό η παράθεσή του, δεν είναι απλά το γενικό "Ο Στάλιν έκανε εγκλήματα". Δε με ενδιαφέρει κιόλας ο τρελάρας. Με νοιάζει όποτε έχω όρεξη και χρόνο να δοθεί πληροφόρηση.

    Τη θράκη τι μου την αναφέρεις; θες να πεις πως εκεί που υπάρχουν ψήφοι φωνάζουν ενώ στους εκτός συνόρων τουμπεκί;
 Α, είπα. Γιατί κι εγώ κάτι καπελώματα είχα κατά νου...

Και για να τελειωνουμε με τις ανιστορητες βλακειες του Ζορμπα, παραθετω 2 αρθρα. Το ακριβες link θα δοθει μολις ξανανεβει το site του Ριζοσπαστη.
Επειδη τα αντεγραψα απο pdf, η στοιχιση εχει χαθει. Για μεγαλυτερη ευκολια στην αναγνωση, επισυναπτω τα pdf.


Μύθος και Πραγματικότητα

Σχετικά με την αντιδραστική προπαγάνδα περί «γενοκτονίας των Ποντίων επί Στάλιν»!..
 
Τα τελευταία χρόνια φαίνεται να αναβιώνει συστηματικά στη χώρα μας μια φιλολογία περί «γενοκτονίας των Ποντίων επί
Στάλιν». Λέμε «αναβιώνει», γιατί είναι γεγονός πως υπήρξε πληθώρα βιβλιογραφικής παραγωγής στο παρελθόν, η οποία,
στρατευμένη στο κλίμα και τις σκοπιμότητες του «Ψυχρού Πολέμου», υποστηρίζει πως η σοβιετική πολιτική των μερικών
υποχωρήσεων έναντι των εθνοτήτων της δεκαετίας του 1920, αντικαταστάθηκε το αμέσως επόμενο διάστημα από μια πολιτική
«εθνοκαθάρσεων», «εθνικής τρομοκρατίας» και «αφομοίωσης» (ρωσοποίηση). Ωστόσο, από πιο πρόσφατες μελέτες, όπως
πολλοί εκ των συγγραφέων τους με έκπληξη παραδέχονται, διαπιστώνεται μια «εντυπωσιακή συνέχεια στη σοβιετική
προσήλωση γύρω από την ανάπτυξη των εθνοτήτων καθ' όλη τη διάρκεια της Σταλινικής περιόδου και αργότερα».1

Ενας εξ αυτών μάλιστα, ο Αμερικανός ιστορικός T. Martin, υποστήριξε πως καμιά άλλη χώρα δεν κατάφερε να προσεγγίσει ποτέ
το εύρος των ευνοϊκών προγραμμάτων που εφάρμοσε η Σοβιετική Ενωση («για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία») για την
ανάπτυξη των εθνοτήτων. Η σοβιετική πολιτική προσανατολίστηκε γύρω από τη συστηματική προώθηση της ιδιαίτερης εθνικής
ταυτότητας και της εθνικής συνείδησης μεταξύ των μη-ρωσικών λαών της ΕΣΣΔ. Αυτό επετεύχθη μέσω α) της δημιουργίας
εθνικών περιοχών, με διευρυμένο καθεστώς αυτονομίας και αυτοδιοίκησης, και β) μιας δυναμικής προώθησης των ιδιαίτερων
χαρακτηριστικών που στοιχειοθετούσαν μια δοσμένη εθνική - πολιτιστική ταυτότητα: Ηθη και έθιμα, γλώσσα, μουσεία,
λογοτεχνία και ποίηση, κ.ά. 2

Κατά τη δεκαετία του 1930, ελήφθησαν όντως μια σειρά μέτρων, των οποίων τα αίτια, ο χαρακτήρας και η έκταση έχουν
διαστρεβλωθεί κατά το δοκούν, προκειμένου να στοιχειοθετηθεί η απαράδεκτη φιλολογία περί εθνοκαθάρσεων. Ας πάρουμε,
λοιπόν, τα πράγματα από την αρχή.


Εφαλτήρια ενίσχυσης της αντίδρασης

Σε γενικές γραμμές, τα αίτια λήψης μιας σειράς μέτρων από τις σοβιετικές αρχές είχαν να κάνουν α) με τη διαπίστωσή τους,
στις αρχές της δεκαετίας του 1930, πως οι εθνικές οργανώσεις και θεσμοί (όπως οι αυτόνομες εθνικές περιοχές, τα εθνικά
σχολεία, κλπ.), αντί να αποδυναμώσουν τις εθνικιστικές τάσεις στις περιοχές αυτές, μετατράπηκαν σε εφαλτήρια για την
ενίσχυσή τους. Αντί, λοιπόν, οι μορφές εθνικής (μειονοτικής), διοικητικής και πολιτιστικής αυτοδιάθεσης, που με τόσο επιμονή
προώθησε το σοβιετικό κράτος, να οδηγήσουν «στην εξυπηρέτηση των πολιτιστικών συμφερόντων των λαών ...έδωσε νόμιμο
πάτημα στους αντιπάλους της σοβιετικής εξουσίας για την οργάνωση της αντίδρασής τους». 3

β) Με την άνοδο του φασισμού στην Ευρώπη και τη διαπίστωση πως ένας δεύτερος ιμπεριαλιστικός πόλεμος ήταν
αναπόφευκτος. Οι αυξανόμενες επαφές τμήματος της διασποράς με τις φασιστικές κυβερνήσεις του εξωτερικού, σε συνδυασμό
με το ρόλο που έπαιξε ο αστικός εθνικισμός (ως «πέμπτη φάλαγγα») κατά την ιμπεριαλιστική επέμβαση στην ΕΣΣΔ το 1919-
1920, δημιούργησε εύλογες ανησυχίες στη σοβιετική κυβέρνηση.


Υπονόμευση της σοβιετικής εξουσίας

Σε ποιο βαθμό είχε μερίδα των Ελληνοποντίων της Ρωσίας σχέση με τα παραπάνω; Ο ερευνητής Ιβάν Τσούχα, τον οποίο
επικαλείται σχετικό άρθρο του «Ταχυδρόμου» (18/6/2005), αναφέρει πως «μια εκδοχή είναι ...η πληροφορία από την Αθήνα να
μιλούσε για ενδεχόμενη αυτονομιστική κίνηση Ελλήνων που έμεναν στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και δημιουργία ακόμη
και ανεξάρτητου κράτους στο Νότο της ΕΣΣΔ. Πίσω από την κίνηση αυτή, σύμφωνα πάντοτε με τις ίδιες πηγές, βρίσκονταν
Ελληνες που διατηρούσαν στενές σχέσεις με το φασιστικό καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά... Είχε προηγηθεί η άρνηση του
μεταξικού καθεστώτος να δεχτεί τον επαναπατρισμό αρκετών χιλιάδων Ελλήνων που ζούσαν στη Σοβιετική Ενωση, δίχως
ωστόσο να έχουν πάρει σοβιετικά διαβατήρια».4

Αυτή η εκδοχή φαίνεται να επιβεβαιώνεται ακόμα και από το αντι-κομμουνιστικό βιβλίο των Beck και Godin (ψευδώνυμα δύο
Σοβιετικών συγγραφέων, που ήταν στη φυλακή την εποχή εκείνη στην ΕΣΣΔ), που δημοσιεύτηκε (για ευνόητους λόγους) στις
ΗΠΑ το 1951: «Ετυχε να είμαστε πολύ καλά πληροφορημένοι για τους Ελληνες αυτούς, επειδή ένας από μας μοιραζόταν το
κελί με έναν άνθρωπο, που, σύμφωνα με δική του ομολογία, επρόκειτο να γίνει υπουργός Παιδείας στη σχεδιαζόμενη Μεγάλη
Ελληνική Δημοκρατία, η οποία επρόκειτο να ιδρυθεί με ξένη - και ειδικά ελληνική - βοήθεια στη Νότια Ρωσία».5 Το ότι υπήρχαν
στην Ελλάδα σύλλογοι Ελλήνων από τη Ρωσία (κυρίως πρώην κεφαλαιούχοι που είχαν χάσει τις περιουσίες τους με την
Οχτωβριανή Επανάσταση) που διατηρούσαν καλές σχέσεις και ιδεολογική συμπάθεια / συγγένεια με το καθεστώς Μεταξά είναι
γεγονός. Σε υπόμνημα του Σωματείου «Ελλήνων εκ Ρωσίας», αναφέρεται πως ο εκτοπισμός Ελλήνων έγινε με κριτήριο τις
εθνικιστικές και αντικομμουνιστικές τους πεποιθήσεις.6

Ορισμένοι ερευνητές ισχυρίζονται πως η ύπαρξη υπονομευτικών ομάδων ανάμεσα στους Ελληνες -και γενικότερα - δεν ήταν
τίποτε άλλο από χαλκευμένες κατηγορίες των αρχών. Και όμως, η ύπαρξη αυτών των ομάδων επιβεβαιώνεται και μέσα από τα
επίσημα στοιχεία του Ελληνικού Κράτους. Ετσι, στην αίτηση του Αλεξίου Ελευθεριάδη προς τις προξενικές αρχές (22/9/1935),
αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Πλην εάν εγώ απηλλάγην εκ των δεινών της Κομμουνιστικής Ρωσίας υπάρχουν εκεί οικογένειαι
υποφέρουσι τα πάνδεινα διότι είναι εχθροί του Κομμουνιστικού καθεστώτος. Οι άνθρωποι ούτοι υπό την ηγεσία μου κατ'
επανάληψιν εξεγερθέντες κατά τα έτη 1929 και ιδίως κατά τα έτη 1931-1932 έστρεψαν τα όπλα εναντίον των
κομμουνιστών, πλην όμως δεν είχον την τύχην να ιδούν τας προσπάθειάς των ευδοκιμούσας, βραδύτερον δε
συνελαμβάνοντο μεθ' εμού και εξορίζοντο εις τη Σιβηρίαν υποφέροντες τα μέγιστα υπό των κομμουνιστών».7


Μέτρα με ταξικό προσανατολισμό

Αλλά και πάλι, στο επίκεντρο της έρευνας και των μέτρων που έλαβαν οι σοβιετικές αρχές, δεν περιελήφθησαν οι Ελληνες
αδιακρίτως, όπως ισχυρίζονται μερικοί, αλλά συγκεκριμένα όσοι α) είχαν ταξικό συμφέρον να αλλάξει το κοινωνικοοικονομικό
καθεστώτος, β) δεν είχαν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις και ούτε θα στρατεύονταν σε περίπτωση πολέμου, ή
γ) σε περίπτωση εμπόλεμης κατάστασης θα ήταν σε θέση λόγω της επαγγελματικής τους κατάστασης να προκαλέσουν κάποιο
σοβαρό πρόβλημα. Να σημειωθεί πως η ελληνική υπηκοότητα αποκτήθηκε είτε την περίοδο 1917-1920 (εποχή της εθνικιστικής
- αυτονομιστικής έξαρσης), είτε την περίοδο 1927-1931 από γαιοκτήμονες που έτσι εξαιρούνταν από την κολεκτιβοποίηση.

Ενδεικτικό του ταξικού προσανατολισμού των μέτρων που ελήφθησαν αποτελεί το γεγονός πως από τους Ελληνες που
συνελήφθησαν από την ελληνική περιοχή, το 32% προερχόταν από τα κολχόζ (κατηγορούμενοι για σαμποτάζ), το 27%
βρισκόταν σε εξειδικευμένες θέσεις, το 13% κατείχε διευθυντικές θέσεις, το 10% ήταν υπάλληλοι, το 6% εκπαιδευτικοί, ενώ
μόλις το 3% ήταν εργάτες. 8

Ενα επιπλέον πολύ σημαντικό στοιχείο που δεν πρέπει να αγνοηθεί είναι το ότι η επιλογή ατόμων, που κρίνονταν ύποπτοι,
γινόταν κατά κύριο λόγο, όχι από τις σοβιετικές αρχές, αλλά από τα τοπικά εθνικά συμβούλια των ίδιων των Ελλήνων
της ΕΣΣΔ. Υπήρχαν, βέβαια, και περιπτώσεις ανθρώπων που συνελήφθησαν μετά από κατηγορίες συντοπιτών τους, οι οποίοι -
σύμφωνα πάντα με του
ς κατηγορούμενους - τους απέδωσαν διάφορες αβάσιμες κατηγορίες, εξαιτίας προσωπικών διαφορών,
αντιδικιών, κλπ. Πολλοί από αυτούς στη συνέχεια αθωώθηκαν και κατάφεραν να αποκαταστήσουν την υπόληψή τους,
λαμβάνοντας ακόμα και υπεύθυνες θέσεις στο σοβιετικό κράτος.9

Ενα επίσης σημαντικό στοιχείο, που δεν αναφέρεται πουθενά στη σχετική βιβλιογραφία, είναι το γεγονός ότι ένας μεγάλος
αριθμός εξ αυτών που συνελήφθησαν την περίοδο 1937-1939 αφέθησαν ελεύθεροι μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Σύμφωνα με σχετική έκθεση της Ελληνικής Πρεσβείας στη Μόσχα, μόνο κατά το έτος 1938-1939 αποφυλακίστηκαν πάνω από
755 άτομα: αριθμός που εκτιμάται πολύ μεγαλύτερος από την ίδια την Πρεσβεία λόγω έλλειψης συνολικής εικόνας.10

Οσον αφορά, τέλος, τα νούμερα που παρατίθενται γύρω από την έκταση των διώξεων, οι «εκτιμήσεις» ποικίλλουν. Ορισμένοι
κάνουν λόγο ακόμα και για εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένων. Η μόνη σχετικά αξιόπιστη διασταύρωση που μπορούμε να
κάνουμε εμείς είναι με τα στοιχεία που παρατίθενται από μια έρευνα με βάση τα επίσημα κρατικά αρχεία της ΕΣΣΔ και κάνουν
λόγο για 2.610 Ελληνες εκτοπισμένους το 1942 (αριθμός που έπεσε στους 1.247 το 1947).11 Από την άλλη μεριά, ο συνολικός
αριθμός των μετεγκατεστημένων, σύμφωνα με τα αρχεία της KGB (αναφέρονται ως «ειδικοί μέτοικοι»), μέχρι το 1953
ανερχόταν σε 14.760. Η γεωγραφική κατανομή τους επίσης δείχνει ότι ελάχιστος αριθμός εξ αυτών εγκαταστάθηκε σε περιοχές
της Σιβηρίας, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία μεταφέρθηκε σε προάστια μεγάλων αστικών κέντρων (στις πόλεις Molotov,
Sverdlovsk, ακόμα και στη Μόσχα). Σημειωτέον πως οι «ειδικοί μέτοικοι» αποζημιώνονταν για τις περιουσίες που άφηναν πίσω,
ενώ το σοβιετικό κράτος εξασφάλιζε την επαγγελματική τους αποκατάσταση και προσέφερε μια ιδιαίτερα εκτενή σειρά
διευκολύνσεων για την αγορά βασικών αγαθών (τους πρώτους μήνες η προμήθεια τροφίμων γινόταν δωρεάν), την αγορά ή
οικοδόμηση οικιών, κλπ.12 Η αφερεγγυότητα του ιδεολογήματος περί «μαζικών διώξεων» και «γενοκτονίας» αποδεικνύεται
επίσης από τη συνεχόμενη αυξητική πορεία του συνολικού αριθμού των Ελλήνων στην ΕΣΣΔ, η οποία σε καμιά απολύτως
περίοδο δεν παρουσιάζει μείωση ή στασιμότητα.


Η θέση και όχι η καταγωγή

Μια πρόσφατη έρευνα Αμερικανών ιστορικών στα κρατικά αρχεία της ΕΣΣΔ, που δημοσιεύτηκε στο American Science Review,
προσέφερε πρόσθετο φως στην υπόθεση, αποδομώντας από τα θεμέλιά τους τις διάφορες «θεωρίες» περί εθνοκάθαρσης των
μειονοτήτων στην ΕΣΣΔ. Η έρευνα αυτή κατέληγε συμπερασματικά πως η λεγόμενη «περίοδος της τρομοκρατίας»
(αναφέρονται στην περίοδο 1936-1940) «στόχευε κυρίως στις ελίτ, παρά στις εθνικές ομάδες αυτές καθαυτές». Επηρέασε
δηλαδή μέλη εθνοτήτων, τα οποία ανήκαν στη διοικητική και οικονομική ελίτ (και τα οποία αντιμετώπιζαν κατηγορίες
διαφθοράς, κατάχρησης εξουσίας, κλπ.), λόγω της θέσης που κατείχαν και όχι εξαιτίας της καταγωγής τους.

Οσον αφορά τη διάρκεια των ποινών, το 1939, κατά τα τέλη, δηλαδή, της περιόδου του περιβόητου «μεγάλου τρόμου», στο
σύνολο των ποινών, μόλις το 0,1% των περιπτώσεων αφορούσαν κάθειρξη άνω των 10 ετών (το 4% αφορούσε κάθειρξη από
5 έως 10 έτη, και το 95,9% μέχρι 5 έτη). Οπως είδαμε, τα στοιχεία που παρουσίασε τότε η Ελληνική Πρεσβεία της Μόσχας στο
υπουργείο των Εξωτερικών επιβεβαιώνουν τα παραπάνω ευρήματα.13

Στο σύνολό τους, τα δεδομένα που προέκυψαν από την εξέταση των κρατικών αρχείων της ΕΣΣΔ φαίνεται να υποστηρίζουν
«την υπόθεση» που είχε ήδη αρχίσει να υποστηρίζεται από μεγάλη μερίδα της επιστημονικής κοινότητας «ενός προοδευτικά
αντι-ελίτ προσανατολισμού της ποινικής πολιτικής» κατά τη δεκαετία του 1930 και έπειτα. Παράλληλα, οι συγγραφείς της
μελέτης κατέληξαν πως οι «ισχυρισμοί ότι ο τρόμος έπεσε με ιδιαίτερο βάρος στις μη-ρωσικές εθνικότητες δεν προκύπτει από
τα δεδομένα των έγκλειστων τη δεκαετία του 1930. Ο συνήθης ισχυρισμός ότι οι περισσότεροι εκ των κρατουμένων ήταν
"πολιτικοί" επίσης φαίνεται αναληθής. Από την άλλη μεριά, τα νέα στοιχεία υποστηρίζουν την άποψη, στην οποία κατέληξαν και
άλλες στατιστικές έρευνες και μελέτες άλλων τύπων, πως οι διώξεις στόχευαν τη σοβιετική ελίτ». Και για να τεθεί η συζήτηση
στη σωστή της βάση, αξίζει να σημειωθεί τέλος πως, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, το ποσοστό των εγκλείστων στην ΕΣΣΔ το
διάστημα 1936-1939, μια περίοδο έντονης ταξικής πάλης, ήταν χαμηλότερο του αντίστοιχου των ΗΠΑ τη δεκαετία του 1990
(2,4% έναντι 2,8%, αντίστοιχα).


«Καμιά δίωξη δεν υπήρξε...»

Οι οποιεσδήποτε ενέργειες από πλευράς σοβιετικού κράτους είχαν συγκεκριμένα αίτια και σκοπούς, που καθορίζονταν από
επιλογές βασισμένες σε αντικειμενικές συνθήκες και τις ιστορικές εξελίξεις της εποχής. Εν τέλει αφορούσαν μια μικρή μερίδα
των Ελλήνων στην ΕΣΣΔ. Τα στοιχεία των αρχειακών πηγών επιβεβαιώνουν και βιογραφικές καταθέσεις «αυτοπτών
μαρτύρων», οι οποίοι, στις επίμονες ερωτήσεις των ερευνητών για τις «διώξεις», απαντούσαν ο ένας μετά τον άλλον: «Το 1939
που φύγαμε, από φόβο δε φύγαμε ...Ελεύθερα. Αν είχες διαβατήρια και άδεια από την Πρεσβεία πήγαινες στην Ελλάδα»,
«Ησαν πανελεύθεροι [οι Ελληνες]. Ελεύθεροι, δεν υπήρχε ουδεμία δέσμευση. Δηλαδή, ουδεμία πίεση», «Καμιά δίωξη δεν
υπήρχε, άνετα ζούσαμε». Στην ερώτηση αν «κυνηγούσανε γενικά τους Ελληνες σαν εθνότητα», μια επαναπατρισθείσα που
ανήκε σε εύπορη οικογένεια απάντησε με ειλικρίνεια: «Οχι όλους, τους πλούσιους, τους ευκατάστατους»...14

Η πλειοψηφία του ελληνισμού στη Σοβιετική Ενωση απέδειξε έμπρακτα την εκτίμηση και αφοσίωσή της στο νέο
κοινωνικοπολιτικό καθεστώς κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Χιλιάδες Ελληνες πολέμησαν στην πρώτη
γραμμή ενάντια στη φασιστική επίθεση και έδωσαν τη ζωή τους για την υπεράσπιση της σοσιαλιστικής τους πατρίδας. Ακόμα
και σε περιοχές κατεχόμενες από τους ναζί, δεν ήταν λίγοι οι Ελληνες που έσπευσαν μαζικά να ενισχύσουν τις γραμμές των
παρτιζάνων που δρούσαν στα μετόπισθεν.


Μαύρη προπαγάνδα για τη μαύρη αγορά

Ωστόσο, υπήρχαν και εξαιρέσεις. Τις εξαιρέσεις αυτές αφορούσαν και οι ενέργειες των σοβιετικών αρχών έναντι μιας μερίδας
Ελλήνων την περίοδο 1946-1949. Οι διώξεις μερίδας ανθρώπων που ανήκαν σε μια σειρά μειονοτήτων, και που
πραγματοποιήθηκαν κατά την περίοδο μετά τον πόλεμο είχαν πολύ διαφορετικά κριτήρια, τα οποία παραθέτονται σε σχετικά
έγγραφα του Λαϊκού Επιτροπάτου Εσωτερικών Υποθέσεων: «Στην περίοδο της γερμανικής κατοχής σημαντικό μέρος του
βουλγαρικού πληθυσμού συμμετείχε ενεργά στην εφαρμογή μέτρων για τη συγκέντρωση σιτηρών και τροφίμων για το
γερμανικό στρατό...Σημαντικό μέρος των Ελλήνων, ιδιαίτερα στις παραλιακές πόλεις, με την εισβολή των κατακτητών
ασχολούνταν με το εμπόριο και την ελαφριά βιομηχανία οι ...Εθνικές επιτροπές των Αρμενίων ...έκαναν προπαγανδιστική
δουλιά για "Ανεξάρτητη Αρμενία"». Ο συγγραφέας που παραθέτει και το παραπάνω ντοκουμέντο επιχειρεί στη συνέχεια να
δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, λέγοντας πως ήταν απόλυτα φυσιολογικό για μια μερίδα των Ελλήνων «αντί να πεθάνουν από
την πείνα» να προτιμήσουν «να ασχοληθούν με το εμπόριο και την ελαφριά βιομηχανία».15

Ξεχνάει ίσως ότι τους αντίστοιχους ανθρώπους στην Ελλάδα τους καταδικάζανε ως συνεργάτες των κατοχικών δυνάμεων και
τους εκτελούσαν επί τόπου (συγκριτικά, οι σοβιετικές αρχές υπήρξαν ομολογουμένως πολύ πιο επιεικείς, περιοριζόμενες στη
μετεγκατάσταση μακριά από τις συνοριακές περιοχές ή τον εκτοπισμό τους). Για να μην αναλογιστούμε καν τι θα συνέβαινε, αν
ο καθένας την εποχή αυτή λογάριαζε μόνο την επιβίωσή του και δεν έκανε θυσίες για την απελευθέρωση του συνόλου:
Ευτυχώς, η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού, όπως και άλλων λαών, δε θεώρησε εκείνη τη στιγμή αυτή τη στάση
δικαιολογημένη...

Η αναβίωση στην Ελλάδα μιας χρεοκοπημένης ψυχροπολεμικής φιλολογίας περί «εθνοκαθάρσεων επί
 Στάλιν» δεν μπορεί παρά
να προβληματίσει ως προς τη σκοπιμότητά της. Διάχυτα διαποτισμένη με αντικομμουνιστικές εμπάθειες, ιστορικές ανακρίβειες
και μεθοδολογικές «παρατυπίες», ξεπερνά τα όρια της αντεπιστημονικότητας, αγγίζοντας αυτά της μαύρης προπαγάνδας. Το
ζήτημα του Ποντιακού Ελληνισμού στην ΕΣΣΔ αναμφισβήτητα χρήζει εκτενέστερης ανάλυσης. Υποσχόμαστε να επανέλθουμε...


Παραπομπές:
1. Suny G. (1993) «The Revenge of the Past», Slezkine Y. (1994) «The USSR as Communal Apartment», στο
Slavic Review 53, κ.α.
2. Martin T. (2001) «The Affirmative Action Empire» σελ. 13-18
3. Οπως πριν, σελ. 302-303
4. Βραδέλη Στ. (2005) «Οι διωγμοί των Ελλήνων επί Στάλιν», στον «Ταχυδρόμο», 18/6/2005, σελ. 40
5. Beck F. & Godin W. (1951) «Russian Purge and the Extraction of Confession» σελ. 140
6. Παυλίδη Ε. (1953) «Ο Ελληνισμός της Ρωσίας», σελ. 400 και 407
7. «Περί χορηγήσεως αδείας καθόδου εν Ελλάδι υπηκόων Ελλήνων διαμενόντων εν Ρωσία», Αρχείο ΥΠΕΞ,
Φάκελος 45.5
8. Αγτζίδης Β. (2001) «Παρευξείνιος Διασπορά», σελ. 480
9. Μουρατίδου Β. (2001) «Εκατοντάχρονη Οδύσσεια», σελ. 210 και Μυστακόπουλος Β. (2003) «Ανθρωποι,
Χρόνια, Γεγονότα», σελ. 59
10. Αρχείο ΥΠΕΞ, Φάκελος 43 (1940)
11.Pohl J. O. (1999) «Ethnic Cleansing in the USSR, 1937-1949» σελ. 123
12. Απόφαση Νο. 5859 της Κρατικής Επιτροπής Αμυνας 11/5/1994, Βιβλιοθήκη Κογκρέσου των ΗΠΑ
13. Getty J. A., Rittersporn, Zemskov V. N. (1993) «Victims of the Soviet Penal System in the pre-war Years: A
First Approach on the Basis of Archival Evidence» στο American Science Review, 98 (4)
14. Ενδεικτικά: Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού, συνεντεύξεις Ρ17, 18, 19, 20, 30, 47, 81
15. Κεσσίδης Θ. Χ. (1996) «Η ιστορική πορεία των Ελληνοποντίων» σελ. 47-48
 
 
Αναστάσης ΓΚΙΚΑΣ
Δρ. Πολιτικών Επιστημών -Συνεργάτης του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ
 
 

Αλλη μια φορά για τα περί «διωγμών των Ελλήνων επί Στάλιν»
 
Δεν πρόλαβε, κυριολεκτικά, να στεγνώσει το μελάνι από το πρόσφατο άρθρο μας γύρω από το μύθο της
γενοκτονίας των Ποντίων επί Στάλιν και το θέμα επανήλθε (από σύμπτωση;) μόλις μια εβδομάδα αργότερα
(2/7/2006), μέσα από τις στήλες της «Καθημερινής». Σε ένα άρθρο που βρίθει αντικομμουνιστικής εμπάθειας
και αντεπιστημονικότητας, τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και την προσέγγιση, ο Στ. Τζίμας έρχεται να
«φωτίσει» το «εν πολλοίς άγνωστο» - όπως ο ίδιος ισχυρίζεται - «πογκρόμ» των Ελλήνων στην ΕΣΣΔ. Με ένα
φως που μάλλον τυφλώνει παρά βοηθάει τον αναγνώστη να έρθει σε επαφή με ορισμένες πτυχές της Ιστορίας,
ο αρθρογράφος της «Καθημερινής» μάς εισάγει στο θέμα με έναν βαρύγδουπο τίτλο που κάνει λόγο για
«38.000 Ελληνες στα γκούλαγκ της Σιβηρίας: Οι τελευταίοι επιζήσαντες από τους διωγμούς του Στάλιν
φωτίζουν με τις μαρτυρίες τους την περίοδο του μεγάλου τρόμου».
Οταν η φαντασία μπερδεύεται με το ψέμα
Ολο το άρθρο βασίζεται στα στοιχεία που «έχει στη διάθεσή του» ο ερευνητής Ιβάν Τζούχα (ο οποίος, στην
προσπάθειά του να ταυτίσει κομμουνισμό και φασισμό, είχε υποστηρίξει στην «Αθηναϊκή Κουριέρ», 19-
26/5/2006, πως, όπως ο Στάλιν και ο Χίτλερ, έτσι και οι Ελληνες κομμουνιστές έτρεφαν φιλικά αισθήματα
προς τη δικτατορία Μεταξά!) και σε τρεις προφορικές μαρτυρίες Ελλήνων της Ρωσίας, οι οποίοι ήταν ενός
μηνός, 15 και 23 χρόνων όταν διαδραματίστηκαν τα γεγονότα. Τα «στοιχεία» του Ιβάν Τζούχα, δε μας λέει
πού τα βρήκε ο Στ. Τζίμας, ενώ αποδίδει τη γενικότερη δυσκολία προσέγγισης του θέματος στο
«εφτασφράγιστο» των σχετικών αρχείων. Φυσικά, πρόκειται για ΨΕΜΑ. Τα κρατικά αρχεία της ΕΣΣΔ, καθώς
και τα αρχεία της NKVD, έχουν ήδη γίνει αντικείμενο έρευνας για πληθώρα μελετητών, των οποίων τα
συμπεράσματα εκδίδονται εδώ και μια δεκαπενταετία σε βιβλία, επιστημονικά περιοδικά, κλπ. Τα αποτελέσματα
μιας τέτοιας έρευνας, που δημοσιεύτηκαν στο κορυφαίο ερευνητικό περιοδικό American Historical Review τον
Οκτώβρη του 1993 (όπως και στο L' Historie του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Ερευνας της Γαλλίας),
παραθέσαμε και στον «Ριζοσπάστη» της 25/6/2006.
Ωστόσο, ο αρθρογράφος της «Καθημερινής», είτε από άγνοια, είτε ακολουθώντας το γνωστό κανόνα «και αν
η πραγματικότητα διαφωνεί μαζί μας, τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα», συνεχίζει να αναπαράγει
μιαν ιστορική διαστρέβλωση, που ξεκίνησαν οι ναζί τη δεκαετία του 1930 και συνέχισαν οι Αμερικανοί στο
πλαίσιο του λεγόμενου «Ψυχρού Πολέμου». Γράφει, λοιπόν: «Στα τέλη του 1937, η Σοβιετική Ενωση ζούσε
την κορύφωση της περιόδου του μεγάλου τρόμου. Οι εκκαθαρίσεις αντιπάλων του σταλινικού καθεστώτος
είχαν λάβει τη μορφή επιδημίας». Επισημαίνει δε, παράλληλα, πως «ο Στάλιν μαζί με τους εσωκομματικούς
του αντιπάλους και τους αντικαθεστωτικούς είχε θέσει στο στόχαστρό του και τις μικρότερες εθνότητες που
ζούσαν στην αχανή σοβιετική επικράτεια». Ψέμα!
Στο σύνολό τους, τα δεδομένα που προέκυψαν από την εξέταση των κρατικών αρχείων της ΕΣΣΔ (και
παρατίθενται στο American Historical Review) φαίνεται να στοιχειοθετούν «την υπόθεση», που είχε ήδη
αρχίσει να υποστηρίζεται από μεγάλη μερίδα της επιστημονικής κοινότητας «ενός προοδευτικά αντι-ελίτ
προσανατολισμού της ποινικής πολιτικής» κατά τη δεκαετία του 1930 και έπειτα. Παράλληλα, οι συγγραφείς
της μελέτης κατέληξαν πως οι «ισχυρισμοί ότι ο τρόμος έπεσε με ιδιαίτερο βάρος στις μη-ρωσικές
εθνικότητες δεν προκύπτουν από τα δεδομένα των έγκλειστων τη δεκαετία του 1930. Ο συνήθης
ισχυρισμός ότι οι περισσότεροι εκ των κρατουμένων ήταν "πολιτικοί" επίσης φαίνεται αναληθής.
Από την άλλη μεριά, τα νέα στοιχεία υποστηρίζουν την άποψη, στην οποία κατέληξαν και άλλες στατιστικές
έρευνες και μελέτες άλλων τύπων, πως οι διώξεις στόχευαν τη σοβιετική ελίτ». 1
Και συνεχίζει ο Στ. Τζίμας: «Κατά τη σταλινική παντοδυναμία εξορίστηκαν 2.500.000 Σοβιετικοί πολίτες, από
τους οποίους λίγοι επέζησαν». Ψέμα! Στην ίδια έρευνα σημειώνεται πως το ποσοστό θνησιμότητας στο σύνολο
του ποινικού συστήματος της ΕΣΣΔ ήταν 3,1% το 1937 και 3,8% το 1939 (συνολικά 166.424 για όλη την
περίοδο του περιβόητου «Μεγάλου Τρόμου»). Οσο αφορά, δε, τη διάρκεια των ποινών, το 1939, στο σύνολό
τους, μόλις το 0,1% των περιπτώσεων αφορούσαν κάθειρξη άνω των 10 ετών (το 4% αφορούσε κάθειρξη
από 5 έως 10 έτη, και το 95,9% μέχρι 5 έτη).
Ακόμα και αν δεχτούμε τα νούμερα των εκδιωχθέντων που παραθέτονται (που σε καμιά περίπτωση δεν τα
δεχόμαστε, αφού δε στηρίζονται πουθενά), δεν παύουν να αντιπροσωπεύουν μια μικρή μειοψηφία του
συνόλου των Ελλήνων που κατοικούσαν στην ΕΣΣΔ. Επιπλέον, σε αυτά συμψηφίζονται εξορισθέντες - που
ήταν ελάχιστοι - και μετεγκατεστημένοι, δημιουργώντας πλασματικές και παραπλανητικές εντυπώσεις στον
αναγνώστη, που, βέβαια, δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τη διαφορά.
Προφορικές μαρτυρίες που βολεύουν
Το μέτρο της μετεγκατάστασης μερίδας του πληθυσμού που κατοικούσε σε ευαίσθητες στρατηγικά περιοχές
επήλθε συνεπεία της στάσης ενός αριθμού Ελλήνων, που κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής
συνεργάστηκαν στον τομέα του εμπορίου και της βιομηχανίας με τους ναζί. «Χαλκευμένα στοιχεία!»,
διαμαρτύρεται ο Ι. Τζούχα. Και όμως, το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται, τόσο από κρατικά έγραφα, όσο και από
προσωπικές μαρτυρίες, που, προσπαθώντας να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα, είπαν πως ό,τι έγινε, έγινε
προς εξασφάλιση της επιβίωσής τους. 2 Ξεχνάνε ίσως όλοι αυτοί πως τους αντίστοιχους ανθρώπους στην
Ελλάδα τους καταδικάζανε ως συνεργάτες των κατοχικών δυνάμεων και τους εκτελούσαν επί τόπου
(συγκριτικά, οι σοβιετικές αρχές υπήρξαν ομολογουμένως πολύ πιο επιεικείς, περιοριζόμενες στη
μετεγκατάσταση μακριά από τις συνοριακές περιοχές ή τον εκτοπισμό τους). Για να μην αναλογιστούμε καν τι
θα συνέβαινε αν ο καθένας την εποχή αυτή λογάριαζε μόνο την επιβίωσή του και δεν έκανε θυσίες για την
απελευθέρωση του συνόλου: Ευτυχώς, η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού, όπως και άλλων λαών, δε
θεώρησε εκείνη τη στιγμή αυτή τη στάση δικαιολογημένη...
Αλλά πάμε και στις προφορικές μαρτυρίες, που έρχονται «να φωτίσουν» αυτήν τη «σκοτεινή» περίοδο. Πρώτα
απ' όλα, πρέπει να επισημάνουμε ότι ακόμα και ένας πρωτοετής φοιτητής της Ιστορίας γνωρίζει πως οι
προφορικές μαρτυρίες, από μόνες τους, δεν αποτελούν αυτές καθαυτές αποδεικτικά στοιχεία μιας
αντικειμενικής πραγματικότητας, αφού εκφράζουν μόνο την υποκειμενική αντίληψη ενός ιστορικού γεγονότος,
η οποία επιλεκτικά μπορεί να «αποδείξει» το οτιδήποτε. Μία από τους επαναπατρισθέντες, που τη μαρτυρία της
επικαλείται ο αρθρογράφος της «Καθημερινής», για παράδειγμα, έχει ισχυριστεί στην εκδοθείσα βιογραφία της
πως μόνο για την περίοδο 1937-1939 υπήρξαν 20 εκατομμύρια θύματα του σταλινισμού. Αυτό δε σημαίνει,
ωστόσο, ότι αυτό μπορεί να ληφθεί ως δεδομένο! Η Ιστορία δεν μπορεί να είναι ένα ατελείωτο αυθαίρετο
«κόψε - ράψε» υποκειμενικών καταγραφών που μας βολεύουν προκειμένου να αποδείξουμε ό,τι θέλουμε την
εκάστοτε στιγμή...
Βέβαια, και οι μαρτυρίες που παραθέτονται φαίνεται πως μάλλον εκθέτουν, παρά βοηθούν τον συγγραφέα να
αποδείξει αυτό που θέλει. Γράφει, λοιπόν, ο Στ. Τζίμας για να υπερτονίσει το στοιχείο του «τρόμου», πως
«ουδείς βεβαίως τολμούσε να ρωτήσει για την τύχη των δικών του ανθρώπων, αλλά όλοι υποψιάζονταν τι
τους περίμενε». Και όμως, λίγο πιο κάτω, στη μαρτυρία της Κλεοπάτρας Μαρουφίδου, που προσάπτεται ως
«αποδεικτικό στοιχείο», αναφέρεται πως: «Εγραψα στον Στάλιν για να μου επιτρέψουν να δω τον πατέρα μου,
ενώ πήγα και είδα τον ίδιο τον Καλίνιν (σ.σ. πρόεδρος του Ανώτατου Σοβιέτ), ο οποίος μου έδωσε άδεια. Ηταν
αρχές του 1937 όταν έφτασ
α στο γκούλαγκ, όπου με άφησαν να μείνω κοντά στον πατέρα μου τρεις μέρες».
Ουδέν σχόλιον!
Αναπαράγει χυδαίο αντικομμουνισμό
Εν κατακλείδι, το θέμα των «διώξεων των Ελλήνων επί Στάλιν» δεν είναι άγνωστο, όπως ισχυρίζεται
εισαγωγικά ο συγγραφέας. Είναι δεκάδες - αν όχι εκατοντάδες - τα δημοσιεύματα και τα βιβλία που έχουν
κάνει την εμφάνισή τους τα τελευταία χρόνια, πραγματευόμενα αυτό το ζήτημα, αναπαράγοντας τον ίδιο
χυδαίο αντικομμουνισμό. Είναι, επίσης, πολλές οι επιστημονικές μελέτες που είναι προσβάσιμες στο
αναγνωστικό κοινό και αποδομούν από τα θεμέλιά τους τη φιλολογία περί «εθνικών διώξεων». Είτε λοιπόν
από άγνοια, είτε από καθαρή σκοπιμότητα, το εν λόγω άρθρο επαναλαμβάνει κάτι τόσο παλιό, όσο και σάπιο,
προσποιούμενο μάλιστα - προσβάλλοντας τη νοημοσύνη μας - ότι πρόκειται για κάτι καινούριο, για μιαν
ιστορική αποκάλυψη!

Και θα κλείσουμε με ένα τελευταίο απόσπασμα από τη μαρτυρία της Κλ. Μαρουφίδου, με το οποίο καταλήγει
και η ίδια, και το οποίο, κατά τη γνώμη μας, απαντά σε πολλά και σε πολλούς: «Ακόμα και τώρα, πάντως, η
υπέργηρη Κλεοπάτρα υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι ζούσαν τότε καλύτερα στη Ρωσία απ' ό,τι σήμερα. "Οι
άνθρωποι είχαν δουλιές. Σήμερα αναγκάζονται να φύγουν στο εξωτερικό, χωρίζουν οικογένειες, ξετυλίγονται
δράματα", λέει».

Παραπομπές:
1. Getty J. A., Rittersporn, Zemskov V. N. (1993) «Victim s of the Soviet Penal System in the pre-
war Years: A First Approach on the Basis of Archival Evidence», στο American Science Review,
98(4)
2. Κεσσίδης Θ. Χ. (1996) «Η ιστορική πορεία των Ελληνοποντίων» σελ. 47-48
 
 
Του
Αναστάση ΓΚΙΚΑ*
*Ο Αναστάσης Γκίκας είναι Δρ. Πολιτικών Επιστημών,συνεργάτης του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ
 
 

γτπκ...χαλαρά....

συνοπτικά, γιατί σε βαριέμαι ...(turaaaaam ;)) ....

εγώ σου είπα ότι ρίχνεις λάσπη γιατί το post έρχεται σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, με ένα συγκεκριμένο θέμα, και γιατί γνωρίζω τη παρουσία σου ως προς αυτά τα θέματα στο φόρουμ...
έχω κάθε δικαίωμα να λέω ό,τι θέλω και να βγάζω ό,τι συμπέρασμα θέλω με βάση αυτά που γράφεις...αν δεν εχεις κάτι να πεις...δεν θα απολογηθούμε κιόλας....

όσο για τη ροπή....ροή προς την αυτοχειρία όπως την ορίζει ο λουμπέν έχεις...αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία...την άποψη μου την είπα...είπες κι εσύ τη δική σου...διαφωνησαμε...στ αρχίδια μας κιόλας...

όσο για τη θράκη, αδυνατώ να καταλάβω τι κατάλαβες και τι μου λες...απλά να σου διευκρινήσω ότι αυτό που έλεγες ήτανε...

"Μόνο κάτι περίεργοι κουρτουάδες τα λένε αυτά και τους πετάμε κλωτσηδών από τα πανεπιστήμια εμείς οι "δημοκράτες"..."

και σου απάντησα...ότι αυτό που είπες είναι ύψιστη παπαρίτσα....μιας και μόνο κάτι αριστεροχαρούμενοι νοιάστηκαν για τους ρωσοπόντιους (που εγκαταστήθηκαν ως επί το πλείστον στη θράκη...εκεί κολλάει η θράκη),,,,ενώ αντίθετα...οι υπόλοιποι αγρόν ηγόραζον...

τώρα η χαοτικά δομημένη σκέψη σου τι κατάλαβε ...δεν καταλαβαίνω...

αυτα τα ολίγα...και επειδή το κλαψιάρικο-απολογητικό και μη πειστικό ύφος του μνμτς δεν μου άφησε αμφιβολία ότι δεν έχεις και πολλά να πεις...θα ακολουθήσω τη συμβουλή του στάθη...

"Χριστοφορε, μην παρασυρεσαι στο παιχνιδι της προσωπικης αντιπαραθεσης μαζι του, δεν οφελει, και δεν αξιζει κιολας. Η αντιπαραθεση αξιζει οταν γινεται με ατομα διαβασμενα, που εχουν μια ιδεα και μπορουν να σε βοηθησουν να προχωρησεις κι εσυ λιγο παραπερα, οχι ομως με ανιδεους, ανιστορητους ταλαιπωρους ελληνοβαρεμενους..."

εντελώς φιλικά,
ixic_

Κοιτα, δεν εχω καποια λογικη οπως λες ντε και καλα αντιθεσης. Ειπα ξεκαθατα οτι ο Σταλιν ηταν φασιστας. Σε φασιστικα καθεστωτα, οπως τα εχουμε βιωσει και εδω πολυ πιο αμεσα, αυτα ειναι η καθημερινοτητα. Αυτη ειναι η φυση τους. Δεν σου ειπα κατι παραλογο. Απλα το ανεφερα, για να δειξω οτι αριστερος η δεξιος φασιστας δεν εχει και τρομερη διαφορα στις πρακτικες, παλι φασιστας ειναι.

Παλιότερα στο forum, όταν κάποιος αμφισβήτησε τους νεκρούς του Πολυτεχνείου απειλήθηκε με ξυλοδαρμό. Τώρα που κάποιος αποκαλεί "μύθο" τις σταλινικές εθνικές διώξεις, με την ίδια λογική πρέπει να τον κρεμάσουμε ::)

Καταρχάς σοσιαλισμός με το ζόρι δε γίνεται. Αν οι κάτοικοι μιας περιοχής θέλουν να αποσχιστούν και να κάνουν ανεξάρτητο κράτος, με γεια τους με χαρά τους. Γιατί είναι κακό αυτό;

Ύστερα, τα περί συνεργασίας με τους ναζί. Είναι δυνατόν τόσες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι από μία μειονότητα να είναι συνεργάτες των ναζί; Προφανώς όχι, γιατί τότε θα είχαν ήδη κάνει κίνημα. Το πολύ πολύ λοιπόν να πεις ότι είχαν ιδεολογική συγγένεια. Ναι αλλά και έτσι ακόμα να ήταν αυτό δε δικαιολογεί τις διώξεις! Δε χρησιμοποιείς βία ενάντια σε κάποιον που δε χρησιμοποιεί βία. Η απόκρισή σου πρέπει να είναι ανάλογη της δράσης του άλλου. Αυτό είναι βασική αρχή του ανθρώπινου πολιτισμού, και αν δεν την τηρούσαμε θα είχαμε εξαφανιστεί ως είδος...

Πάλι βέβαια είναι γνωστές οι τακτικές συκοφάντησης που χρησιμοποιούσε ο Στάλιν και το σινάφι του: Όποιος του πήγαινε κόντρα βαφτιζόταν προδότης/συνεργάτης των καπιταλιστών (ή των ναζί)/πράκτορας του ιμπεριαλισμού/εχθρός του καθεστώτος και τον έτρωγε η μαρμάγκα. Τα ζήσαμε και στην Ελλάδα.

Και κάτι τελευταίο: Από τα στοιχεία που έδωσε ο aliakmwn, βλέπω ότι οι περισσότεροι διωχθέντες ήταν απλοί εργαζόμενοι... αν, όπως ισχυρίζεται, όλοι αυτοί είναι "ξεπεσμένοι καπιταλιστές", αυτό μένει να αποδειχθεί.

Δεν υπάρχουν εδώ γύρω συγγενείς των θυμάτων των γκούλαγκ να παραπονεθούν, οπότε δεν έχουμε κανένα πρόβλημα. ::)

@Zorbas: Το γεγονός ότι κάποιοι αντέδρασαν δεν σημαίνει ότι το φόρουμ δεν σηκώνει δικές σου αναφορές όπως αυτή που έκανες.


Αριστεροκρατία δεν υπάρχει.
Το γεγονός ότι οι αριστεροί κυρίως κάθονται και ασχολούνται με τα πολιτικά, ίσως αυτό να λέει κάτι άλλο.

Ακριβως, ο καθενας εχει τις αποψεις του και τις εφραζει. Μακαρι ολοι να γραφαμε τις αποψεις μας κι ας μην συμφωνουσαμε καθολου. Τουλαχιστον αυτο θα εδειχνε μια ζωντανια, μια κινητικοτητα.

Ρε αλιάκμωνα δεν νομίζεις όμως ότι τα άρθρα αυτά που παρέθεσες είναι παρουσιάζουν τα γεγονότα λίγο υπεριδανικευμένα?
Λέει ότι η Σοβιετική Ένωση είχε το καλύτερο πρόγραμμα υπέρ των εθνών που ζούσαν στα εδάφη της ή στην επιρροή της, σωστά?
Αυτό το πρόγραμμα συμπεριελάμβανε τις σφαγές στην Ουγγαρία και στην Τσεχία?
Και αν είχε τόσο καλό πρόγραμμα η Σοβιετική Ένωση για τις εθνότητες, τότε γιατί οι εθνότητες αυτές μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης αναζήτησαν την ελευθερία τους ακόμη και με την βία και δεν έμειναν σαν ένα με την Ρωσία?

Σε γενικές γραμμές πάντως συμφωνώ. Είναι καιρός να απομυθοποιηθούν κάποιες καταστάσεις και τα τρομερά πάθη του "Ελληνικού Έθνους" όπως υπάρχει η ανάγκη να απομυθοποιηθεί και η επανάσταση του 21...

Aναρωτιέμαι αν οι εθνοτητες των Λιθουανών,Εσθονων και Λεττονων ήταν τοσο ευχαριστημενες με την ΕΣΣΔ, οταν μετά την παραχωρήση ανεξαρτησιας (οχι απο την καλη καρδια του Λενιν αλλα επειδη το επέβαλλε η συνθηκη Μπρεστ-Λιτοφσκι)  δεχτηκαν επίθεση απο τον Στάλιν... ::)


Και για τη Φιλανδια ισχύουν τα παραπάνω μονο που οι Φιλανδοι αντιστάθηκαν γενναια στη Σοβιετική Εισβολη του 1939...

εξιδανικευμένα μήπως;


ενδέχεται... ;D 8)


εδώ όμως κάνεις ένα foul...κατ' αρχάς όπως είπες και μόνος σου, επρόκειτο για Σοβιετική Ένωση, κι όχι για Ρωσσία...βέβαια η Ρωσσία επικρατούσε προφανώς σε όλους τους τομείς...αλλά πάλι ..Ένωση...

όταν η Ένωση και ο λόγος για τον οποίο υφίστατο, καταρρέει, είναι λογικό ότι αποχωρείς και θες να είσαι αυτοδιοίκητος....βέβαια...η Ρωσσία, που θεωρούσε τον ευατό της ως Σοβιετική Ένωση, έκανε πόλεμο για να κρατήσει πολλά από αυτά τα μέρη, κι ακόμα κάνει...αλλά αυτό έχει σχέση με τον επεκτατισμό της Ρωσσίας...της καπιταλιστικής πλέον Ρωσσίας...
κι όχι με το "περνούσαν" τα κράτη στη σ.ε....αφού η σ.ε δεν υφίστατατο πια...

αυτό απλά σαν σχόλιο...

ixic_

διόρθωση: Η Ρωσία που θεωρεί ακόμα δικούς τα πετρέλαια και τους λοιπούς πόρους των γύρω χωρών.



Συμφωνώ ότι είναι άσχετο το ότι ήθελαν ανεξαρτησία. Χα! και η ρωσία θα ανεξαρτητοποιούνταν από την Ρωσία εκείνο τον καιρό αν βοηθούσε να ξεχάσει την ΕΣΣΔ.



Πάντως το να αμφισβητούμε τις διώξεις που δέχθηκαν τόσοι άνθρωποι, είτε για λόγους πολιτικών απόψεων είτε εθνικής ταυτότητας, είναι τουλάχιστον καφρίλα...

that was not me....εγώ κρατάω πάντα κριτική στάση και αποστάσεις 8)

(που είναι η ντομάτα!?!)

ixic-/becoming a troll

Τα στρατόπεδα εργασίας του Στάλιν και ο αφανισμός των Ελλήνων της Σοβιετικής Ένωσης - 2/1/2007

από τους "Φακέλους" του Παπαχελά

Μέχρι τον θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν το 1953, 18 εκατομμύρια άνθρωποι πέρασαν από τις φυλακές και τα στρατόπεδα εργασίας των διαβόητων "γκούλαγκ". Οι κρατούμενοι χρησιμοποιήθηκαν σαν πηγή άμισθης εργασίας για να χτίσουν τις σημαντικότερες υποδομές της χώρας όπως το σιδηροδρομικό σύστημα, τα ορυχεία χρυσού και τις βιομηχανίες ξυλείας. Εκατομμύρια άνθρωποι άφησαν την τελευταία τους πνοή στη Σιβηρία, εξαντλημένοι από το κρύο, την πείνα και την εξοντωτική εργασία. Οι περισσότεροι ήταν αθώοι.

 Το 1937 ο Στάλιν εξαπολύει τις λεγόμενες "εθνικές επιχειρήσεις", με τις οποίες στρέφεται ενάντια στις μικρές εθνότητες που κατοικούν στη Σοβιετική Ένωση. Η "ελληνική επιχείρηση" ξεκινά στις 17 Δεκεμβρίου του 1937. Στα πλαίσιά της, ο Στάλιν ξεριζώνει από τις εστίες τους 200,000 Πόντιους, εκτελεί 21 χιλιάδες και στέλνει στα στρατόπεδα εργασίας τρεις χιλιάδες ανθρώπους ελληνικής καταγωγής που ζουν στη Σοβιετική Ένωση. Οι καταδικασμένοι είναι όλοι προστάτες οικογενειών. Οι ελληνικές κοινότητες γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα αφανίζονται.

Με αφορμή την επέτειο των 70 χρόνων από την έναρξη της "ελληνικής επιχείρησης", ο Τάσος Τέλλογλου ταξιδεύει στη Σιβηρία, στους τόπους όπου λειτούργησε η «μηχανή εξόντωσης των ανθρώπων» του σοβιετικού καθεστώτος, με οδηγό τον Ιβάν Τζουχά, έναν συγγραφέα ελληνικής καταγωγής. Ο παππούς και οι δύο θείοι του Τζουχά έπεσαν θύματα των σταλινικών διώξεων. 70 χρόνια μετά, ο Τζουχά επιστρέφει στον τόπο όπου κάποτε λειτούργησαν τα στρατόπεδα για να βρει απαντήσεις.  Ακόμα, η Κατερίνα Λομβαρδέα ταξιδεύει στις εστίες των Ελλήνων της Ρωσίας και μιλά με τους Έλληνες που επέζησαν και τις οικογένειές τους για τη φρίκη των στρατοπέδων. Τέλος, "Οι Φάκελοι" φέρνουν αντιμέτωπο τον Ιβάν Τζουχά με την κόρη του Νικολάι Γεζώφ, του υπουργού ασφάλειας του Στάλιν, που σφράγισε με την υπογραφή του την καταδίκη του παππού του Τζουχά.

H ντιρεκτίβα 50125 είναι η οδηγία που εκδίδει ο Στάλιν τον Δεκέμβριο του 1937 και την υπογράφει ο υπουργός ασφαλείας του, Νικολάι Γεζώφ. Με αυτήν διατάσσεται η έναρξη της «Ελληνικής Επιχείρησης» και δίνονται λεπτομερείς οδηγίες για τη σύλληψη των Ελλήνων που κατοικούν στη Σοβιετική Ένωση. Αποτέλεσμα της οδηγίας είναι να εκτελεστούν επί τόπου περίπου είκοσι χιλιάδες και να σταλθούν στα σοβιετικά στρατόπεδα εργασίας τρεις χιλιάδες Έλληνες της Σοβιετικής Ένωσης. Σχεδόν όλοι όσοι συλλαμβάνονται είναι προστάτες οικογενειών.

Η ντιρεκτίβα αποχαρακτηρίστηκε στις 12 Απριλίου του 2006, χάρη στις προσπάθειες του ερευνητή των σταλινικών διωγμών και Έλληνα στην καταγωγή Ιβάν Τζουχά.


για περισσότερα εδω - στο "Αρχείο":
http://www.megatv.com/fakeloi/default.asp (http://www.megatv.com/fakeloi/default.asp)

εχει απομαγνητοφωνημένη την εκπομπή και καποια ηχητικά αρχεια...