THMMY.gr

του Τζέρεμι Ρίφκιν

Οι μεγάλες επιχειρήσεις του βιοτεχνολογικού τομέα («μονσάντο», «συνγκέντα», «μπάγιερ», «παϊονίρ» κ.λπ) δεν παύουν να επαναλαμβάνουν πως οι «γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί» (GMΟ) εκπροσωπούν την επόμενη μεγάλη επιστημονική επανάσταση στον αγροτικό τομέα και τον μόνο τρόπο διαθέσιμο μέσο για να θρέψουμε αποτελεσματικά και φθηνά τον ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό ενός όλο και μικρότερου πλανήτη.
Ορισμένες μη-κυβερνητικές οργανώσεις, (συμπεριλαμβανομένης της δικής μου, του «ιδρύματος οικονομικών τάσεων») έπαιξαν στην ιστορία αυτή το ρόλο του «κακού»: αντιτιθέμενοι στους GMO, οι λουδίτες αυτοί προσπαθούσαν να παρενοχλήσουν την πρόοδο.
Σήμερα όμως, σε μια όλο ειρωνεία ανατροπή της κατάστασης, τεχνικές όπως η γενετική τροποποίηση και η διαγονιδιακή καλλιέργεια μοιάζουν έξαφνα απαρχαιωμένες κι εμπόδια στην επιστημονική πρόοδο.
Ο νέος επιστημονικός ορίζοντας σήμερα λέγεται «επιλογή με τη βοήθεια σημαντών» (MAS).
Πρόκειται για μία περίπλοκη μέθοδο, που μας επιτρέπει να επιταχύνουμε τις κλασικές μεθόδους ευγονικής.
Ένας αυξανόμενος αριθμός ερευνητών θεωρούν πως η SAM -που εισήλθε ήδη στην αγορά - θα κατορθώσει να αντικαταστήσει τη γενετική τροποποίηση.
Περιβαλλοντικές οργανώσεις όπως η «γκρινπίς», που εναντιώνονταν από την αρχή στα μεταλλαγμένα, εξέφρασαν μία επιφυλακτική υποστήριξη προς την MAS.
Η ταχεία ανάπτυξη των γνώσεών μας για το γονιδίωμα των φυτών επιτρέπει στους επιστήμονες να διαπιστώσουν ποια είναι τα γονίδια που είναι υπεύθυνα για ορισμένα ενδιαφέρον`
4;α αγρονομικά χαρακτηριστικά τους στις διάφορες ποικιλίες.
Έτσι, αντί να προσπαθούμε να παρέμβουμε στο γονιδίωμα μετακινώντας -στην προσπάθειά μας να αυξήσουμε την παραγωγικότητά τους, την αντίστασή τους σε ασθένειες ή την διατροφική τους αξία- γονίδια μεταξύ οργανισμών που είναι άσχετοι μεταξύ τους, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν τη MAS για να βρουν αυτές τις ιδιότητες σε διαφορετικές ποικιλίες (ή άγρια φυτά) του ιδίου γένους, που τα διασταυρώνουν στη συνέχεια με τις ποικιλίες του εμπορίου, προκειμένου να τις βελτιώσουν.
Χάρη στη MAS, οι διασταυρώσεις γίνονται μεταξύ ποικιλιών του ιδίου είδους, πράγμα που ταυτοχρόνως μειώνει κατακόρυφα τους κινδύνους για το περιβάλλον και την υγεία, που παρουσιάζουν τα μεταλλαγμένα.
Κι ενώ η MAS αναδύεται σαν μια πολλά υποσχόμενη και με πελώρια περιθώρια αγροτική τεχνολογία, τα όρια των μεταλλαγμένων γίνονται όλο και πιο κραυγαλέα.
Τα περισσότερα μεταλλαγμένα που βρίσκονται στα χωράφια ανταποκρίνονται σε δύο βασικά στόχους: να αντιστέκονται στα έντομα και να αντέχουν τα παρασιτοκτόνα.
Συχνά η μεταλλαγή τους αφορά ένα και μόνο γονίδιο: βρισκόμαστε πολύ μακριά από την «αγροτική επανάσταση» που υπόσχονταν οι εταιρείες του τομέα την πρώτη περίοδο των μεταλλαγμένων.
Είναι αλήθεια πως οι ερευνητές που ασχολούνται με τη MAS δεν παύουν να τονίζουν πως θα χρειαστεί ακόμα πολύ δουλειά πριν κατανοήσουμε όλες τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μεμονωμένων γονιδίων-σημαντών», των βιολογικών φαινομένων και των περιβαλλοντικών παραγόντων: διότι όλα τα παραπάνω επηρεάζουν την ανάπτυξη ενός φυτού και μπορούν να παραγάγουν ενδιαφέροντα αποτελ
έσματα σε ότι αφορά π.χ. την παραγωγικότητα ή την αντοχή στην ξηρασία.
Ο ενθουσιασμός λοιπόν χρειάζεται να συνδυασθεί με την επιφυλακτικότητα.
Η MAS θα αποδώσει εφόσον χρησιμοποιηθεί σε ένα ευρύτερο αγρο-οικολογικό πλαίσιο.
Η εισαγωγή των νέων ποικιλιών θα πρέπει να ακολουθήσει ένα σύνολο περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών εκτιμήσεων: το πόσο βιώσιμη είναι η γεωργία θα κριθεί από το σύνολο αυτών των παραγόντων.
Το πρόβλημα είναι πως η ύπαρξη των μεταλλαγμένων κινδυνεύει να μολύνει τις υπάρχουσες φυτικές ποικιλίες και να δυσχεράνει έτσι την εφαρμογή της «επιλογής με τη βοήθεια σημαντών».
Μία σημαντική έρευνα που έγινε το 2004 από την «ένωση στατιστικών που νοιάζονται» έδειξε πως τα σπέρματα των μη μεταλλαγμένων φυτών τριών από τις εκτενέστερες καλλιέργειες των ΗΠΑ (του καλαμποκιού, της σόγιας και της ελαιοκράμβης) έχουν ήδη «μολυνθεί σε σημαντικό βαθμό» από μεταλλαγμένες ποικιλίες.
Η «κάθαρση» των καλλιεργειών αυτών μπορεί να αποδειχθεί εξίσου δύσκολη και πολυέξοδη όσο η εκκαθάριση των «ιών» από τα λογισμικά.
Την επόμενη δεκαετία, η τεχνολογία MAS θα γίνεται όλο και πιο φθηνή κι εύχρηστη· η γνώση του γονιδιώματος θα επεκτείνεται.
Οι επιλογείς του πλανήτη θα είναι σε θέση να ανταλλάσσουν όλο και περισσότερες πληροφορίες και η τεχνολογία θα εκδημοκρατιστεί.
Ορισμένοι μιλάνε ήδη για βιοτεχνολογία «ανοικτού κώδικα»: σκέφτονται να μοιραστούν τη γονιδιακή γνώση όπως μοιράζονται τα λογισμικά τους το «λίνουξ» κι άλλες ανάλογες προσπάθειες.
Η μάχη μεταξύ, μιας νέας ενθουσιώδους γενιάς για την βιώσιμη γεωργία, έτοιμης να μοιραστεί τις γονιδιακές της πλη
61;οφορίες από τη μια, επιστημόνων έγκλειστων στις επιχειρήσεις τους, αποφασισμένων να ελέγχουν τα αποθέματα σπόρων του πλανήτη μέσω της προστασίας των πιστοποιητικών ευρεσιτεχνίας από την άλλη, θα είναι δύσκολη, ιδιαίτερα στον υπό ανάπτυξη κόσμο.
Και στη μάχη αυτή, η «επιλογή με τη βοήθεια σημαντών», εφόσον εφαρμοστεί καλοπροαίρετα, μπορεί να έρχεται την κατάλληλη στιγμή.

Πηγή: www.ppol.gr