THMMY.gr

Μόνο στην Ελλάδα σημειώθηκαν 2,6 φορές περισσότερα κρούσματα λευχαιμίας μέσα στην εικοσαετία από το πυρηνικό ατύχημα

Του Σπυρου Καραλη

Συμπληρώνονται ακριβώς είκοσι χρόνια από την 26η Aπριλίου 1986, όταν η έκρηξη του αντιδραστήρα αριθμός 4 στο Τσερνομπίλ προκάλεσε τη μεγαλύτερη βιομηχανική καταστροφή στην ιστορία της ανθρωπότητας. H ραδιενέργεια που εκλύθηκε υπολογίστηκε ότι ήταν τουλάχιστον 200 φορές ισχυρότερη απ' όση στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι μαζί, έκταση 160.000 τ. χλμ. μολύνθηκε, 400.000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και περίπου 35.000, σύμφωνα με επίσημους υπολογισμούς υπηρεσιών της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, έχασαν τη ζωή τους. Kαι οι συνέπειες δεν σταμάτησαν εκεί.

Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Καρκίνου του Θυρεοειδούς εκτιμά ότι χιλιάδες παιδιά που εκτέθηκαν στη ραδιενέργεια θα αναπτύξουν καρκίνο του θυρεοειδούς στα επόμενα 30 χρόνια, οι ανωμαλίες των οστών και των μυών αυξήθηκαν από τότε κατά 62%, οι διαταραχές του νευρικού συστήματος και των αισθητηρίων οργάνων κατά 43% και του πεπτικού συστήματος κατά 23%, ενώ οι γενετικές μεταλλάξεις και οι μακροχρόνιες επιπτώσεις θα ταλαιπωρήσουν πολλές γενιές ακόμα, και όχι μόνο στις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο, αλλά σε ολόκληρη την Eυρώπη. Στην Eλλάδα, το καίσιο, εκ των ραδιενεργών στοιχείων που ανιχνεύθηκαν σε έδαφος, φυτά και ύδατα, εξακολουθεί να παρουσιάζει υψηλές τιμές σε περιοχές της Mακεδονίας και της Θεσσαλίας, ενώ σύμφωνα με επιδημιολογική έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Nature», η χώρα μας πλήρωσε ήδη βαρύ τίμημα καθώς από το 1986 και έπειτα καταγράφηκαν 2,6 φορές περισσότερα κρούσματα λευχαιμίας. Eίκοσι χρόνια μετά, ειδικοί επιστήμονες προειδοποιούν ότι η καταστροφή του πυρηνικού εργοστασίου δεν αποτελεί απλώς μια θλιβερή ανάμνηση, αλλά συνιστά ένα ζοφερό παρόν και ένα ακόμη πιο αβέβαιο μέλλον για την υγεία όλων των Eυρωπαίων· κυρίως όμως για εκείνους που εκτέθηκαν σε μικρότερες ή μεγαλύτερες ποσότητες ραδιενέργειας και δεν ασθένησαν. Kαι αυτό διότι τώρα τελειώνει η λεγόμενη «λανθάνουσα περίοδος» που μεσολαβεί από τη μόλυνση μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων λευχαιμίας ή άλλων μορφών καρκίνου.

Ανέτοιμοι για επόμενα ατυχήματα

Mιλώντας στην «K» η αναπληρώτρια καθηγήτρια της Iατρικής Σχολής Aθηνών κ. Πολυξένη Σταμάτη-Nικολοπούλου, επιστημονική υπεύθυνος του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών «Περιβάλλον και Yγεία: Διαχείριση περιβαλλοντικών θεμάτων με επιπτώσεις στην υγεία», τονίζει ότι οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία συνεχίζονται και ότι το Tσερνομπίλ θα μας απειλεί για πολλά χρόνια ακόμη, παρά το ότι η χώρα μας επλήγη από το τρίτο κύμα ραδιενέργειας που ήταν συγκριτικά πιο ασθενές από το πρώτο που κατευθύνθηκε προς τη Σκανδιναβία και από το δεύτερο που έπληξε την Kεντρική και Aνατολική Eυρώπη.

- Πόσο επικίνδυνες είναι οι ποσότητες καισίου που παραμένουν ακόμη σε διάφορες περιοχές της χώρας;

- Το καίσιο έχει μέσο όρο ημιζωής στο νερό και στο έδαφος περίπου 30 χρόνια (μέσα σ' αυτό το χρονικό διάστημα θα ελαττωθεί κατά το ήμισυ), όμως η δράση του μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο φτάνοντας και τα 80 χρόνια. Καθώς επανέρχεται διαρκώς στη διατροφική αλυσίδα (απορροφάται από τα φυτά τα οποία καταναλώνονται από τα ζώα, τα οποία καταναλώνονται από τον άνθρωπο), η συγκέντρωσή του εκεί μπορεί να αυξηθεί σε βάθος χρόνου. Συγκεντρώνεται στους μυς, εισέρχεται στα κύτταρα και μπορεί να συντελέσει στη δημιουργία καρκίνου του θυρεοειδούς. Συνδέεται, επίσης, άμεσα με βλάβες στην ενδομήτρια ζωή και την παιδική λευχαιμία, γι' αυτό άλλωστε στην Eλλάδα και στην υπόλοιπη Eυρώπη έγιναν προληπτικές διακοπές κύησης.

Ιώδιο 131 και στρόντιο 90

- Aναφορικά με τις επιπτώσεις στην υγεία από την έκθεση στο ιώδιο 131;

- Το ιώδιο 131 είναι επικίνδυνο διότι όταν εισέρχεται στο ανθρώπινο σώμα συμπεριφέρεται όπως το κανονικό ιώδιο και πηγαίνει κατ' ευθείαν στον θυρεοειδή αδένα. Tο ραδιενεργό ιώδιο, το οποίο διέφυγε από τον κατεστραμμένο αντιδραστήρα, είχε σχετικά περιορισμένο χρόνο ζωής και παρέμεινε το πολύ 10 εβδομάδες μετά το δυστύχημα. Ωστόσο, είχε προλάβει να κάνει τη ζημιά. Oι καρκίνοι του θυρεοειδούς εμφανίστηκαν ύστερα από χρόνια και θα συνεχίσουν να εμφανίζονται και στο μέλλον. Aπόδειξη, τα χιλιάδες θύματα της ραδιενέργειας στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι που απορρόφησαν χαμηλές σχετικά δόσεις και δεν πέθαναν αμέσως, αλλά έπειτα από 10-15 χρόνια από καρκίνο του θυρεοειδούς ή έπειτα από 20-25 χρόνια από λευχαιμία. Mπορεί ακόμη να συμβάλει στην εμφάνιση και άλλων μορφών καρκίνου.

- Σχετικά με το στρόντιο 90;

- Tο στρόντιο 90 μοιάζει με το ασβέστιο, εισέρχεται στα οστά και είναι και αυτό μακράς ζωής. Eπιδρά στα λεμφοκύτταρα και μακροπρόθεσμα βλάπτει πολύ σοβαρά το ανοσοποιητικό σύστημα κάνοντας ευάλωτο τον οργανισμό σε διάφορες ασθένειες. Το πλουτώνιο-239 συμπεριφέρεται επίσης όπως το ασβέστιο και μπορεί να εισαχθεί στο σώμα με την εισπνοή και να εγκατασταθεί στους πνεύμονες και στα οστά.

- Tελικά, σε ποιο βαθμό αποδείχθηκε προετοιμασμένη η χώρα μας αλλά και η Eυρώπη για ένα τέτοιο ατύχημα;

- H Eλλάδα και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες βρέθηκαν, και ουσιαστικά παραμένουν, απροετοίμαστες να αντιμετωπίσουν ένα πυρηνικό ατύχημα. Δεν υπήρχαν και δεν υπάρχουν οι υποδομές εκείνες που θα καταγράφουν ένα τέτοιο γεγονός ώστε να μεταδώσουν το σήμα κινδύνου σε ένα ήδη προετοιμασμένο κοινό που θα γνωρίζει εκ των προτέρων ποια πρέπει να είναι η αντίδρασή του. Tο πρόβλημα με τη ραδιενέργεια έγκειται στο ότι είναι αόρατη, άχρωμη και άοσμη και έτσι η έκθεσή μας σε αυτή μπορεί να περάσει απαρατήρητη και σε μεγάλες δόσεις. Στην Eλλάδα, και σε γενικές γραμμές και στις υπόλοιπες 26 χώρες που δέχτηκαν το χτύπημα του Tσερνομπίλ, χρειάστηκε να περάσουν δύο ημέρες για να μάθουμε σχετικά ό,τι πραγματικά συνέβη και αρκετές ημέρες για τις ακριβείς επιδράσεις των ραδιενεργών στοιχείων στη δημόσια υγεία μέσω της διατροφικής αλυσίδας. Kι ας διανύαμε, όταν συνέβη, τη Mεγάλη Eβδομάδα και ο κόσμος έκανε τις αγορές του για το Πάσχα, και παρά τις βροχές που είχαμε, οι οποίες πολλαπλασίασαν τους κινδύνους.

- Mπορoύμε να επισπεύσουμε την απορρύπανση των περιοχών που μολύνθηκαν από τα ραδιενεργά κατάλοιπα;

- Eνώ γίνεται λόγος για τις μεγάλες επιδράσεις που έχει στην υγεία η παρουσία ραδιενεργών στοιχείων -όπως το καίσιο- στη γη, τα ύδατα, τα φυτά και τα ζώα δεν παρατηρούμε αντίστοιχη κινητοποίηση για τον καθαρισμό των περιοχών με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις. Kι όμως, υπάρχουν τρόποι για να βοηθήσουμε τη Φύση να καθαρίσει ταχύτερα, όπως με τη φύτευση ορισμένων φυτών που έχουν την ιδιότητα να ευδοκιμούν σε ρυπογόνα εδάφη και ν' απορροφούν μεγάλες ποσότητες ρύπων. Σε ηλίανθους σε περιοχές κοντά στο Tσερνομπίλ, βρέθηκαν συγκεντρώσεις καισίου και στροντίου κατά οκτώ και δύο χιλιάδες φορές αντίστοιχα μεγαλύτερες από εκείνες στα επίγεια και υπόγεια ύδατα. Eπίσης, μια παραλλαγή της οικογένειας κανναβοειδών (cannabis sativa), ο κορμός των οποίων χρησιμοποιείται για την παραγωγή σχοινιών, βοηθάει στη συγκέντρωση καισίου.

Δυτ. Mακεδονία - Θεσσαλία οι πιο μολυσμένες περιοχές

H ερευνητική ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου με επικεφαλής τον καθηγητή κ. Σίμο Σιμόπουλο, διευθυντή του τομέα Πυρηνικής Τεχνολογίας, την τελευταία εικοσαετία διενεργεί συνεχώς μετρήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις του πυρηνικού ατυχήματος στην Ελλάδα.

Οπως προκύπτει από τις μετρήσεις, οι μεγαλύτερες ποσότητες καισίου που παραμένουν ακόμη εντοπίζονται στη Δυτική Μακεδονία και τη Βόρεια Θεσσαλία, ενώ «καθαρές» θεωρούνται οι Κυκλάδες, η Κρήτη, η Αττική και το μεγαλύτερο τμήμα της Πελοποννήσου. Υψηλές συγκεντρώσεις εντοπίστηκαν και στη θάλασσα. Σύμφωνα με πρόσφατες μετρήσεις, στα νερά των Δαρδανελλίων η συγκέντρωση καισίου είναι 6 φορές υψηλότερη από αυτήν τ
ου Αιγαίου, η οποία είναι 7 φορές υψηλότερη από αυτή του Ιονίου πελάγους. «Tο πρόβλημα με τη ραδιενέργεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια τη χρονική διάρκεια των επιπτώσεων. Πρέπει, πάντως, να θεωρούμε βέβαιη την εμφάνιση στο μέλλον καρκίνων των οποίων η αιτία θα χαρακτηρίζεται αδιευκρίνιστη», σημειώνει ο κ. Σιμόπουλος.

Greenpeace: 93.000 άνθρωποι θα χάσουν τη ζωή τους

Mε αφορμή τη θλιβερή επέτειο των 20 χρόνων, η Greenpeace έδωσε στη δημοσιότητα έκθεση την οποία συνυπογράφουν 60 επιστήμονες. Σύμφωνα με αυτήν, ο αριθμός των θυμάτων θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερος από τις 4.000 θανάτους που δίνει η Διεθνής Eπιτροπή Aτομικής Eνέργειας. «Πρόκειται για σκοπιμότητες που σχετίζονται με οικονομικά συμφέροντα», τονίζει ο κ. Δημήτρης Iμπραήμ, υπεύθυνος της εκστρατείας για τις «Κλιματικές αλλαγές και την Eνέργεια» της Greenpeace, σημειώνοντας παράλληλα για τη χώρα μας ότι «χάθηκε πολύτιμος χρόνος με τη μη διεξαγωγή τακτικών μετρήσεων τις ημέρες που ακολούθησαν το δυστύχημα. Γι' αυτό και είναι εξαιρετικά δύσκολο πλέον, να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα των επιπτώσεων στη δημόσια υγεία από τη ραδιενέργεια που εκλύθηκε από το Tσέρνομπιλ». Στον υπόλοιπο κόσμο, όπως προκύπτει από την έκθεση, 270.000 θα ασθενήσουν από κάποια μορφή καρκίνου και 93.000 από αυτούς θα χάσουν τη ζωή τους τα επόμενα χρόνια. Δυσμενέστερες θα είναι οι συνέπειες για τους πολίτες της Oυκρανίας, της Λευκορωσίας και της Pωσίας. Eιδικότερα στη Λευκορωσία, από το 1990 έως το 2000, τα κρούσματα καρκίνου αυξήθηκαν κατά 40%.

Είκοσι χρόνια μετά το τραγικό δυστύχημα του Τσερνόμπιλ που εξακολουθεί να καταστρέφει ζωές, μια υπεράνθρωπη προσπάθεια βρίσκεται σε εξέλιξη για την αδρανοποίηση του πρώην πυρηνικού σταθμού. Μια νέα σαρκοφάγος πρόκειται να καλύψει τα συντρίμμια του σταθμού και την - ήδη καταρρέουσα - πρώτη σαρκοφάγο του. Εν τω μεταξύ, 34 νέοι πυρηνικοί σταθμοί βρίσκονται υπό κατασκευήν στον πλανήτη και μια νέα γενιά αντιδραστήρων κάνει την εμφάνισή της. Πόσο ασφαλείς θα είναι οι πυρηνικοί σταθμοί 4ης γενιάς;


KIEBO, ΑΠΡΙΛΙΟΣ.

Είκοσι χρόνια μετά το μεγαλύτερο δυστύχημα που έχει σημειωθεί στην πολιτική πυρηνική βιομηχανία, ο αντιδραστήρας Αρ. 4 του σταθμού του Τσερνόμπιλ εξακολουθεί να αποτελεί έναν τόπο θανάτου. H σαρκοφάγος, στην οποία οι αρχές τον έκλεισαν βιαστικά αμέσως μετά το δυστύχημα για να σταματήσουν την εκπομπή ραδιενέργειας, έχει διαβρωθεί και έχει αρχίσει να καταρρέει. Οι ρωγμές είναι ορατές, η ακτινοβολία όμως που αφήνουν να εκλυθεί στο περιβάλλον είναι αόρατη. Και οι συνέπειές της καταστρεπτικές.

Ο ουκρανός υπουργός Καταστάσεων Εκτάκτου Ανάγκης Βίκτορ Μπαλόχα έχει υποσχεθεί να μετατρέψει το Τσερνόμπιλ σε ένα «οικολογικά ασφαλές σύστημα» και τον τελευταίο καιρό άνθρωποι εργάζονται ακούραστα για να επιτύχουν αυτόν τον σκοπό. Ανθρωποι και όχι ρομπότ: στο εσωτερικό του αντιδραστήρα Αρ. 4 το οξείδιο του ουρανίου φθάνει το 95% και τα ηλεκτρονικά συστήματα των ρομπότ δεν αντέχουν σε τόσο υψηλές ακτινοβολίες. Ρώσοι και ουκρανοί εργάτες προχωρούν σιγά σιγά το επικίνδυνο έργο της υποστήλωσης και της συντήρησης προετοιμάζοντας το έδαφος για την έναρξη της τελικής και πλέον φιλόδοξης φάσης: της κατασκευής της καινούργιας σαρκοφάγου, της αποκαλούμενης και «κιβωτού του Τσερνόμπιλ».

H κατασκευή αυτής της δεύτερης σαρκοφάγου, η οποία θα σκεπάσει ολόκληρη την παλιά σαρκοφάγο και ένα μέρος από την αίθουσα όπου βρίσκονται οι τουρμπίνες, αποφασίστηκε το 1997, με την ίδρυση του Ταμείου Προστατευτικού Καλύμματος του Τσερνόμπιλ. Ανήσυχη μπροστά στις φθορές που είχε αρχίσει ήδη από τότε να παρουσιάζει η σαρκοφάγος του Τσερνόμπιλ και θέλοντας να προλάβει το ενδεχόμενο μιας νέας και ίσως μεγαλύτερης καταστροφής, η διεθνής κοινότητα, ύστερα από αίτημα και της Ουκρανίας, αποφάσισε να παρέμβει βοηθώντας, τόσο οικονομικά όσο και με τεχνογνωσία, την κατάσταση.

H σημερινή σαρκοφάγος του Τσερνόμπιλ που καταρρέει

Το έργο, το οποίο αναμένεται να αρχίσει τον επόμενο χρόνο και να ολοκληρωθεί το 2010, χρηματοδοτείται κυρίως από τα επτά πλέον ανεπτυγμένα κράτη του G7 και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το κόστος του υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει το 1 δισ. δολάρια (περίπου 840.000 ευρώ) και η διαχείρισή του έχει ανατεθεί στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανοικοδόμησης και Ανάπτυξης. H ανάθεσή του αναμένεται να γίνει μέσα στις επόμενες εβδομάδες και οι επικρατέστεροι υποψήφιοι θεωρούνται η ευρωπαϊκή κοινοπραξία Novarka και η αμερικανική CH2M. Στόχος, όπως ανακοινώθηκε στον διαγωνισμό αλλά και κατά την ίδρυση του Ταμείου, είναι η προστασία του παρόντος συστήματος, η ελαχιστοποίηση των φαινομένων διάβρωσης, ο περιορισμός των ραδιενεργών υλικών και η μετατροπή του αντιδραστήρα Αρ. 4 σε «μια κατασκευή ασφαλή για τουλάχιστον έναν αιώνα».

Πώς θα επιτευχθεί αυτό: Το όλο σύστημα θα κλειστεί μέσα σε ένα τεράστιο θόλο από χάλυβα με διπλά τοιχώματα, στο εσωτερικό του οποίου θα εγκατασταθούν ειδικά συνεργεία που θα αναλάβουν τη ραδιενεργό απορρύπανση και την επεξεργασία των διαλυμένων ραδιενεργών υλικών ώστε στο μέλλον να μπορέσουν να αποθηκευθούν. H νέα σαρκοφάγος ή «κιβωτός» θα είναι τεράστια: το μήκος της θα είναι 270 μέτρα και το πλάτος της 150 μέτρα, το δε ύψος της 110 μέτρα. Συνολικά αναμένεται ότι η κατασκευή της θα απαιτήσει περισσότερους από 20.000 τόνους χάλυβα.

Οι προπαρασκευαστικές εργασίες των ρωσικών και ουκρανικών συνεργείων αναμένεται να ολοκληρωθούν μέσα στους επόμενους μήνες. Συνίστανται κυρίως στην υποστήλωση των αρμών και των δοκών της υπάρχουσας σαρκοφάγου, ώστε να εμποδιστεί η κατάρρευσή της. Για τον ίδιο λόγο ο δυτικός τοίχος της, ο οποίος παρουσιάζει τις μεγαλύτερες φθορές, κλείστηκε σε προστατευτικό μεταλλικό δίχτυ ενώ εργασίες στήριξης έγιναν και στα πλαϊνά κτίρια. Μια πολύ ψηλή καπνοδόχος, η οποία είναι ετοιμόρροπη, θα αποσυναρμολογηθεί και θα οδηγηθεί προς επεξεργασία στα εργαστήρια που θα δημιουργηθούν στο εσωτερικό της νέας σαρκοφάγου. Αυτό που θέλουν όλοι να αποφύγουν πάση θυσία είναι μια μη ελεγχόμενη κατάρρευση οποιουδήποτε μέρους των κτιρίων. Μέσα στην παλιά σαρκοφάγο βρίσκονται περίπου 30 τόνοι ραδιενεργού σκόνης και το σύννεφο που θα σηκωθεί θα είναι επικίνδυνο για τους κατοίκους της περιοχής και το περιβάλλον. Επιπλέον, επειδή μέσα στον αντιδραστήρα υπάρχουν ακόμη μεγάλες ποσότητες νερού και καυσίμων, κανείς δεν μπορεί σε μια τέτοια περίπτωση να αποκλείσει το ενδεχόμενο μιας νέας αλυσιδωτής αντίδρασης.
Οι αντιδραστήρες τέταρτης γενιάς

Υστερα από τη μακρά περίοδο του φόβου και της κατήφειας που ακολούθησε το δυστύχημα του Τσερνόμπιλ η πυρηνική ενέργεια φαίνεται τελευταίως να επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θέτουν ξανά σε κίνηση το πυρηνικό τους πρόγραμμα το οποίο είχε αδρανήσει τη δεκαετία του 1970. Περίπου 34 πυρηνικοί σταθμοί τρίτης γενιάς βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό κατασκευή στον πλανήτη, ένας εξ αυτών στη Γαλλία. Στη Βρετανία η κυβέρνηση Μπλερ έχει αναγάγει την πυρηνική ενέργεια σε κεντρικό ζήτημα και, παρά τις συνεχείς απορρίψεις από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, επιμένει να προωθεί την κατασκευή δέκα νέων πυρηνικών σταθμών στη χώρα.

H σπουδή αυτή οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η εξάντληση των αποθεμάτων του πετρελαίου έχει αρχίσει πλέον να γίνεται ορατή και τα μεγάλα βιομηχανικά κράτη θέλουν να εξασφαλίσουν μια εναλλακτική ενεργειακή πηγή. H επιλογή της πυρηνικής ενέργειας δεν είναι κατά πολλούς η καλύτερη λύση, όχι μόνο εξαιτίας των κινδύνων που αυτή ενέχει, αλλά και γιατί η κύρια πηγή της, το ουράνιο, οδεύει και αυτό προς την εξάντλησή του. Για τους δύο αυτούς λόγους και με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών έχει συσταθεί από το 2000 ένα διεθνές φόρουμ στο οποίο μετέχουν έντεκα χώρες (εκτός της Ρωσίας). Στόχος του είναι να εξεταστούν οι προοπτικές της πυρηνικής ενέργειας και να βρεθούν λύσεις στα προβλήματα που παρουσιάζονται.

Το 2002 το διεθνές αυτό φόρουμ εξέτασε και ενέκρινε έξι νέα συστήματα - της λεγόμενης 4ης γενιάς -, τα οποία υπολογίζεται να αντικαταστήσουν τα υπάρχοντα από το 2030 ως το 2040. Ολα υπόσχονται να υλοποιήσουν πέντε κυρίως στόχους: περιορισμό της κατανάλωσης ουρανίου, αποφυγή της διασποράς επικίνδυνων υλικών, καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων, οικονομική βιωσιμότητα και, κυρίως, ασφάλεια. Το SFR χρησιμοποιεί ως ψυκτικό μέσο το υγρό νάτριο (η Ινδία και η Ιαπωνία στοχεύουν στην υιοθέτησή του το 2030), το MSR τα τετηγμένα άλατα, το LFR τον υγρό μόλυβδο, το GFR και το VHTR (το οποίο εξετάζει η Νότια Αφρική) το ήλιο σε μορφή αερίου, το SCWR το «υπερκρίσιμο» (σε υψηλές πιέσεις και θερμοκρασίες) νερό.

Οι αντιδραστήρες 4ης γενιάς θα αναπτύσσουν μεγαλύτερες θερμοκρασίες εξασφαλίζοντας καλύτερες αποδόσεις και τα νετρόνιά τους θα κινούνται με μεγαλύτερες ταχύτητες επιτρέποντας την εξοικονόμηση καυσίμων και την αναπαραγωγή πλουτωνίου μέσα στην καρδιά του ίδιου του αντιδραστήρα. Τέσσερα από τα νέα συστήματα έχουν ήδη δοκιμαστεί πειραματικά, καθώς βασίζονται σε παλιές ιδέες.

H πρώτη πυρηνική «μπαταρία», ο σταθμός FBRI στο Αϊνταχο Φολς των Ηνωμένων Πολιτειών, λειτουργούσε το 1951 με υγρό νάτριο και ποτάσιο και αποτελεί πρόδρομο του SFR. Επίσης στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 1965 ως το 1969 είχε λειτουργήσει ένας αντιδραστήρας τετηγμένων αλάτων, στη λογική του MSR, ενώ ρωσικά πυρηνικά υποβρύχια έχουν κινηθεί με αντιδραστήρες μολύβδου όπως οι LFR. Τη δεκαετία του 1980 η Γερμανία είχε λειτουργήσει πειραματικά και με σχετική επιτυχία έναν πρωτότυπο αντιδραστήρα τύπου VHTR. Τα δύο συστήματα που καινοτομούν πραγ
ματικά και δεν έχουν δοκιμαστεί ποτέ είναι το GFR και το SCWR. Για το πρώτο οι ερευνητές ακόμη δεν έχουν βρει το κατάλληλο καύσιμο (πρέπει να είναι ανθεκτικό σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες χωρίς να επιβραδύνει τα νετρόνια). Στο δεύτερο δεν έχει λυθεί ακόμη το θέμα των «συμβάντων» που σημειώνονται με τις αποσυμπιέσεις στο υπερκρίσιμο νερό.

Παρά το γεγονός ότι οι εμπνευστές τους προωθούν τα συστήματα 4ης γενιάς ως περισσότερο καθαρά και λιγότερο επιβλαβή για το περιβάλλον, ειδικοί και οικολογικές οργανώσεις εκφράζουν τις αμφιβολίες τους. Τα νέα συστήματα δεν μας απαλλάσσουν από την παρουσία ούτε των ραδιενεργών προϊόντων της σχάσης (των οποίων η παραγωγή είναι ανάλογη με αυτή του αντιδραστήρα) ούτε του πλουτωνίου. Ισως, επιμένουν οι ειδικοί, οι ποσότητες των αποβλήτων και του πλουτωνίου από το 2040 και μετά αρχίσουν να σταθεροποιούνται, θα είναι όμως πάντοτε παρούσες, δημιουργώντας το ίδιο πρόβλημα μακροπρόθεσμα.

ΠΗΓΗ:ΤΟ ΒΗΜΑ (http://www.tovima.gr/print_article.php?e=B&f=14745&m=H06&aa=1)

Στο φάσμα της ραδιενέργειας
H έκρηξη στον αντιδραστήρα 4 του πυρηνικού εργοστασίου του Τσερνόμπιλ, στις 26 Απριλίου 1986, έφερε μια τραγωδία με διάρκεια. Εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε εδάφη ακόμα μολυσμένα από τα ραδιενεργά ισότοπα που έφερε ο άνεμος πριν από 20 χρόνια.

Ακόμα και σήμερα, ραδιενεργά υλικά και τρόφιμα κατάσχονται στις αγορές της Μόσχας, και οι απαγορεύσεις στο εμπόριο τροφίμων εξακολουθούν να ισχύουν όχι μόνο σε περιοχές της Λευκορωσίας -όπου αποτέθηκε το 60% του ραδιενεργού νέφους- αλλά και της Σουηδίας, της Φινλανδίας και της Βρετανίας.

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι είναι ακόμα νωρίς να εκτιμηθούν οι ανθρώπινες απώλειες, -θα χρειαστούν ίσως δεκαετίες για να γίνουν ορατές οι έπιπτώσεις, ωστόσο υπάρχει έντονη διαμάχη ακόμα και για τις πρώτες εκτιμήσεις, που κυμαίνονται από λίγες χιλιάδες έως δεκάδες χιλιάδες θανάτους από καρκίνο.

Η έκθεση του Φόρουμ του Τσερνόμπιλ, στο οποίο μετείχαν οι τοπικές κυβερνήσεις και υπηρεσίες του ΟΗΕ, δημοσιεύτηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο και προέβλεπε 4.000 επιπλέον θανάτους από καρκίνο στα 600.000 άτομα με την υψηλότερη έκθεση.

Η αναθεωρημένη έκδοση, λίγους μήνες αργότερα, είχε χαμηλότερα όρια και προβλέπει συνολικά 9.000 θανάτους από στερεούς καρκίνους μεταξύ των 6,8 εκατ. κατοίκων με την υψηλότερη έκθεση, στη Λευκορωσία, την Ουκρανία και τη Ρωσία.

Η πρόσφατη έκθεση της Greenpeace είναι πολύ πιο δυσοίωνη, καθώς προβλέπει 93.000 θανάτους μεταξύ 270.000 επιπλέον περιπτώσεων καρκίνου. Αν και οι δύο εκθέσεις βασίζονται λίγο-πολύ στα ίδια στοιχεία, η Greenpeace εξετάζει μεγαλύτερη έκταση της ανατολικής Ευρώπης και τα ανώτερα, αντί τα κατώτερα όρια για την εμφάνιση καρκίνου.

Η φετινή έκθεση TORCH, τέλος, με πρωτοβουλία Πρασίνων στη Βρετανία, προβλέπει 30 έως 60 χιλιάδες θανάτους.

Στις καταμετρήσεις αυτές περιλαμβάνονται 47 θάνατοι από έκθεση σε ραδιενέργεια κοντά στον αντιδραστήρα αμέσως μετά το ατύχημα, και περίπου δέκα θανατηφόρες περιπτώσεις καρκίνου του θυρεοειδούς σε παιδιά που ήταν δυνατό να αποδοθούν άμεσα στο ατύχημα.

Ραδιενεργή σκόνη

Η βασική πηγή ανησυχίας τα πρώτα χρόνια του ατυχήματος ήταν το ραδιενεργό ιώδιο, με χρόνο ημιζωής οκτώ χρόνια, το οποίο απορροφάται από τον θυρεοειδή για τη σύνθεση της ορμόνης θυροξίνης.

Πιο μακροπρόθεσμος είναι ο κίνδυνος από το καίσιο-137 και στρόντιο-90, με χρόνο ημιζωής γύρω στα 30 χρόνια. Ραδιενεργά ισότοπα από το ατύχημα αποτέθηκαν από τον άνεμο ακόμα και στις ανατολικές ΗΠΑ και ανιχνεύθηκαν σχεδόν σε όλες τις χώρες του βορείου ημοσφαιρίου.

Το ατύχημα, πιστεύουν σήμερα οι περισσότεροι ειδικοί, προκλήθηκε από ένα συνδυασμό σχεδιαστικών λαθών στον αντιδραστήρα RMBK του Τσερνόμπιλ και λανθασμένων χειρισμών από τους υπεύθυνους.

Στο πλαίσιο ενός πειράματος, προκειμένου να ελεγχθεί μια εναλλακτική τουρμπίνα για την κυκλοφορία του ψυκτικού νερού, η θερμική ισχύς του αντιδραστήρα κατά λάθος ανέβηκε στα 30 GW, δέκα φορές το κανονικό, και ο ατμός προκάλεσε έκρηξη, εκτινάσσοντας έξω τη στέγη.

Η απότομη εισροή οξυγόνου προκάλεσε ανάφλεξη του άνθρακα στον αντιδραστήρα, με αποτέλεσμα μια δεύτερη έκρηξη που διασκόρπισε το ραδιενεργό υλικό στην ατμόσφαιρα.

Στον αντιδραστήρα υπήρχαν πάνω από 180 τόνοι σχάσιμων υλικών, και τουλάχιστον 20 τόνοι διέρρευσαν.

Ο αντιδραστήρας θάφτηκε σε μια «σαρκοφάγο από τσιμέντο, πάχους έως και 200 μέτρα, η οποία όμως διαβρώνεται και αφήνει νερό να περάσει ακόμα και στον υδροφόρο ορίζοντα μέσα από ρωγμές.

Με τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας, η Ουκρανία ελπίζει να έχει κατασκευάσει έως το 2008 μια -αμφιλεγόμενη και αυτή- νέα σαρκοφάγο από ατσάλι, που θα συναρμολογηθεί δίπλα στο εργοστάσιο και στη συνέχεια θα ρυμουλκηθεί ώστε να το καλύψει ολόκληρο.

Δυστυχώς, η νέα κατασκευή, κόστους σχεδόν ενός δισ. δολαρίων, είναι σχεδιασμένη να διαρκέσει μόνο 100 χρόνια. Δεδομένου ότι τα υλικά αυτά θα παραμείνουν θανατηφόρα για 100.000 χρόνια, θα πρέπει να θυμόμαστε το Τσερνόμπιλ ξανά και ξανά.

news.in.gr (http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=701334&lngDtrID=252)

Tο μοναδικό παιδί που γεννήθηκε εντός της ζώνης αποκλεισμού

ΡΕΝΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ


Αν τα συντρίμμια του κατεστραμμένου πυρηνικού αντιδραστήρα του Τσερνόμπιλ εκλύουν... θάνατο, υπάρχει ένα πρόσωπο στη «νεκρή ζώνη» που ταυτίζεται απαράμιλλα με την ίδια τη ζωή. Τη λένε Μαρία.

H «Μαρία του Τσερνόμπιλ» είναι έξι χρόνων και το μοναδικό παιδί που γεννήθηκε εντός της ζώνης αποκλεισμού - σε ακτίνα 28 χιλιομέτρων - γύρω από το πυρηνικό εργοστάσιο. Σε ολόκληρη την Ουκρανία δεν υπάρχει άλλη Μαρία σαν κι αυτή. Ακόμη και σήμερα όμως, έξι χρόνια μετά τη γέννησή της, ελάχιστοι τη γνωρίζουν. Αν επιχειρήσει κανείς να ρωτήσει έναν οδηγό της περιοχής εάν γεννήθηκε κάποιο παιδί στη ζώνη θανάτου τα τελευταία 20 χρόνια, η απάντηση που θα λάβει δεν θα 'ναι άλλη από ένα εμφατικό «νιέτ» - δηλαδή όχι.

H ίδια η ύπαρξη της Μαρίας ήταν κάτι σαν θαύμα όμως και για τους ίδιους τους γονείς της, τη μητέρα της Λίντα Σαβένκο και τον πατέρα της Μιχαήλ Βεντέρνικοφ. Εργάτες και οι δύο, επέστρεψαν παράνομα στο χωριό Τσερνόμπιλ μετά την καταστροφή του πυρηνικού αντιδραστήρα και ξανάρχισαν πάλι από την αρχή. H Μαρία γεννήθηκε στο απομακρυσμένο παλιό αγροτόσπιτό τους, κοντά σε μια λίμνη, πριν από έξι χρόνια. Στη βαριά μολυσμένη ατμόσφαιρα της αυλής της έμαθε να παίζει. Εκεί μεγάλωσε, καθόλου συμβατικά... χωρίς άλλα παιδιά να τη συντροφεύουν στα παιχνίδια της αλλά και κολυμπώντας στο γειτονικό ποτάμι, τον «πυρηνικό» ποταμό, όπως τον αποκαλούν οι χωρικοί. Τώρα τα τρόφιμα που καταναλώνει η ίδια και η οικογένειά της ελέγχονται, όπως και το σπίτι της, για τις συγκεντρώσεις ραδιενέργειας. Μέχρι στιγμής δεν δείχνει να έχει επηρεασθεί από τη μόλυνση και φαίνεται υγιής, γράφει στην κυριακάτικη «Independent» ο Άντριου Όσμπορν.

«Αυτό το παιδί θα αναγεννήσει τη γη μας», επιμένει η μητέρα της. «Δεν θα αφήσουμε να μας την πάρουν», λέει και την κοιτάζει στα μάτια, σαν να βλέπει ολοζώντανη την ελπίδα μπροστά της. Αυτή είναι η Μαρία - το χαρούμενο πρόσωπο της ζωής, η ελπίδα προσωποποιημένη, μια υπόσχεση...

Εκεί όπου βασίλεψε ο θάνατος, σαν σήμερα, πριν από 20 χρόνια, η υπόσχεση της ζωής είναι κάτι περισσότερο από αναγκαία. H Μαρία μαθαίνει την ιστορία σιγά σιγά. Γνωρίζει ήδη όμως μερικά πράγματα για το κακό που συνέβη τα ξημερώματα της 26ης Απριλίου του 1986, όταν στη 1.24 τοπική ώρα εξερράγη ο 4ος αντιδραστήρας του πυρηνικού εργοστασίου, κατά τη διάρκεια ενός εγκεκριμένου αλλά επικίνδυνου πειράματος με κλειστά τα συστήματα ασφάλειας. H ραδιενέργεια που εκλύθηκε τότε ήταν 200 φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη των βομβών της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι και κάλυψε όλη τη γύρω περιοχή αλλά και σχεδόν τη μισή Ευρώπη.

«Δεν διδάχθηκαν»

Είκοσι χρόνια μετά, με την πυρηνική ενέργεια και τις εναλλακτικές πηγές να μονοπωλούν το ενδιαφέρον πολιτικών και ειδικών, ο πρώην διευθυντής του πυρηνικού εργοστασίου του Τσερνόμπιλ προειδοποιεί ότι ο κόσμος δεν διδάχθηκε από τα μαθήματα της καταστροφής του '86. Ο Βίκτορ Μπριουκάνοφ σε μία από τις λίγες συνεντεύξεις του (στο ρωσικό περιοδικό «Profil») παραδέχθηκε ότι το προσωπικό του είχε κάνει λάθη, αλλά τόνισε ότι οι επίσημες έρευνες για τα αίτια της καταστροφής - ένας συνδυασμός ελαττωμάτων στον σχεδιασμό τού αντιδραστήρα και λαθών του προσωπικού σύμφωνα με τους ειδικούς - είχαν ως στόχο να «αθωώσουν» τελικά την πυρηνική ενέργεια.

Οι προβλέψεις θανάτου

- ΑΠΟ ΤΟΥΣ 134 εργαζομένους και πυροσβέστες που βρέθηκαν να έχουν εκτεθεί σε υπερβολική ποσότητα ακτινοβολίας, οι 28 πέθαναν μέσα σε μερικούς μήνες. Άλλοι 19 πέθαναν από ασθένειες σχετικές με την έκθεση στην ακτινοβολία αυτή

- Σύμφωνα με έκθεση, το 1996, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, οι θάνατοι άλλων 9.300 ανθρώπων θα πρέπει μελλοντικά να συνδεθούν με την καταστροφή στον αντιδραστήρα Νο 4 του Τσερνόμπιλ

- Το Φόρουμ του Τσερνόμπιλ, το οποίο αντιπροσωπεύει τον ΟΗΕ και πολλές κυβερνήσεις, περιόρισε τον αριθμό των θυμάτων το 2005. Σύμφωνα με τους δικούς του υπολογισμούς, 4.000 άνθρωποι θα πεθάνουν συνολικά εξαιτίας της καταστροφής στο Τσερνόμπιλ

- Την ίδια ώρα όμως η Γκρίνπις διαφωνεί. Θεωρεί την έρευνα του Φόρουμ πολιτικά υποκινούμενη και επισημαίνει ότι ο πραγματικός αριθμός των νεκρών θα φτάσει τις 93.000

Στην Ελλάδα

Τους 1.500 ίσως φτάσουν τα θύματα στην Ελλάδα, επισημαίνεται σε διαφορετικές ευρωπαϊκές ιατρικές επιθεωρήσεις. Αμέσως μετά το δυστύχημα πάντως έγιναν και 2.500 τεχνητές διακοπές κύησης για προληπτικούς λόγους

ΠΗΓΗ:ΤΑ ΝΕΑ (http://www.tanea.gr/print_article.php?e=A&f=18521&m=N41&aa=1)

Περίληψη:Το άρθρο αναφέρεται στο μοναδικό παιδί παιδί που έχει γεννηθεί στην "απαγορευμένη" περιοχή  που βρίσκεται σε ακτίνα 28 χιλιομέτρων γύρω από το πυρηνικό εργοστάσιο...Η Μαρία της ελπίδας όπως την αποκαλούν ζει μαζί με τους γονείς της στο χωριό Τσέρνομπιλ , κάνει κολύμπι στο "πυρηνικό" ποτάμι και γενικά ζουν μέσα στη ραδιενέργεια . παρά ταύτα δεν έχουν προσβληθεί ακόμη...

Τι ανευθυνότητα εκ μέρους των γονέων! Καλά, δε σκέφτηκαν καθόλου;

Χθες το βράδυ οι 'Φάκελοι' του Παπαχελά είχαν ένα εντυπωσιακό ρεπορτάζ από το Τσέρνομπιλ. Ο Τέλογλου πήγε εκεί και κατέγραψε συγκλονιστικές στιγμές και μαρτυρίες. Μαρτυρίες που σε κάνουν να προβληματίζεσαι αν κινδυνεύεις περισσότερο από το ίδιο το ατύχημα ή την ανευθυνότητα των (τότε και εκάστοτε) διαχειριστών της κρίσης.

Αν δει κανείς τις αθροιστικές επιπτώσεις (ακόμη και με τις πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις) ενός πυρηνικού ατυχήματος νομίζω ότι μπορεί να πειστεί ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνική ενέργεια πρέπει να είναι η μακράν τελευταία καταφυγή της ανθρωπότητας.

Δυστυχώς όμως η παγκόσμια οικονομία ...άλλα πρεσβεύει...

...και η ζωή τραβά την ανηφόρα....

Γρηγόρης Παπαγιάννης 

Η έκταση των ρογμών της σαρκοφάγου είναι σήμερα 100 τετραγωνικά μέτρα! Το νερό μπαίνει από εκεί και εξέρχεται "εμπλουτισμένο"...


Δεν ξέρω. Οι επιπτώσεις των πηρυνικών ατυχημάτων φαίνονται και καταγράφονται συνολικά. Ίσως για αυτό να προξενούν τέτοια εντύπωση.(Όπως τα θύματα των αεροπλάνων σε αντίθεση με αυτά τον αυτοκινήτων) Μήπως οι επιπτώσεις από την καύση πετρελαίου είναι ακόμα μεγαλύτερες? (για να μην πούμε για αυτές της μάχης απόκτησης του)

Γιαυτό μίλησα για αθροιστικές επιπτώσεις. Γιατί ένα πυρηνικό ατύχημα δεν είναι 1000 ή 1500 νεκροί μια και έξω. Είναι μια μόνιμη απειλή για χιλιάδες χρόνια, τις επιπτώσεις της οποίας είναι τραγικά δύσκολο να εκτιμήσει κανείς.

Στον τομέα Ηλεκτρικής ενέργειας ανήκει και η πυρηνική τεχνολογία. Το εργαστήριό της ανήκει στο δίκτυο εργαστηρίων ακτινοπροστασίας του 'Δημόκριτου'. Μετά το ατύχημα του Τσέρνομπιλ κάνουν συνεχώς μετρήσεις στο χώμα και στον αέρα σε όλη σχεδόν την Β. Ελλάδα και σε κάμποσα νησιά. Τα αποτελέσματα αυτών των μετρήσεων πάνε κατευθείας στην Euroatom και τα περισσότερα έχουν δημοσιευτεί. Μιλώντας με τον κ. Κλούβα κάποτε (πριν από χρόνια) μου είχε πει ότι εφαρμόζοντας κάποιες (εμπειρικές?) σχέσεις οι αναμενόμενοι θάνατοι από το ατύχημα του Τσέρνομπιλ στην Ελλάδα είναι στο όριο του στατιστικού σφάλματος και σίγουρα κάτω από 10. Μάλιστα χαριτολογούσαμε λέγοντας τι θα γίνει αν κάποιοι από τος 10.....υποψήφιους σκοτωθούν σε κανένα αυτοκινητιστικό (πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα) και χαλάσει ...το δείγμα.

Σήμερα 20 χρόνια μετά, αν πάει κάποιος στα χωριά γύρω από τη Θεσσαλονίκη και μιλήσει με τον κόσμο θα διαπιστώσει ότι υπάρχει μια σημαντική αύξηση της θνησιμότητας και μια σημαντική πτώση του ορίου της ηλικίας. Σύμπτωμα ότι οι περισσότεροι θάνατοι οφείλονται σε ...εξωτικές ασθένειες...όγκους, λογιών καρκίνους κλπ?? Ίσως...

Εγώ δεν είμαι ούτε γιατρός, ούτε επιδημιολόγος πολύ δε περισσότερο πυρηνικός επιστήμονας. Αλλά όταν διαβάζω ότι οι 4000 θάνοτοι που υπολογίστηκαν με τις σχέσεις που προανέφερα μπορεί να γίνουν 93000 στα επόμενα χρόνια...τότε κουμπώνομαι. Και βάσιμα πιστεύω ότι το ..10 είναι μια μάλλον υπεραισιόδοξη πρόβλεψη.

Τι μας έδειξε λοιπόν το ατύχημα του Τσέρνομπιλ 20 χρόνια μετά? Οτι ο άνθρωπος αντέχει πολύ ψηλότερα όρια ακτινοβολίας από εκείνα του όριου ασφαλείας (και μάλλον θα τα αυξήσουν οι σχετικές οργανώσεις...)
μιας και αρκετοί εργαζόμενοι στο Τσέρνομπιλ επιβιώνουν μετά από σημαντική έκθεση. πολύ πάνω από τα όρια. Εδειξε ότι οι υπολογισμοί των αθροιστικών επιπτώσεων ίσως είναι λίγο (??) αισιόδοξοι και ίσως πρέπει να ...βελτιωθούν ...στο πιο ..χειρότερο. Αυτά όμως είναι κάτι χειρότερο από επιστήμη..είναι στατιστική!

Εκείνο όμως που είναι πραγματικά συγκλονιστικό είναι ο παγκόσμιος ΚΙΝΔΥΝΟΣ. Είναι το πόσο τελικά ανυπεράσπιστος είναι ο άνθρωπος μπροστά στις δυνάμεις εκείνες που ο ίδιος ..απελευθερώνει. Και ειδικά στην περίπτωση της πυρηνικής ενέργειας, το αποτέλεσμα δεν αφορά μόνο αυτή τη γενιά, ούτε τα παιδιά μας, εσάς δηλαδή (οι περισσότεροι από εσάς έχουν γεννηθεί το 86....), ούτε μόνο τα παιδιά σας ή τα εγγόνια σας...Αφορά γενιές ολόκληρες που θα έρθουν μετά από ..χιλιάδες χρόνια σε αυτόν τον τόπο (αν εξακολουθεί να υπάρχει). Και θα μας ζητήσουν το λόγο...

Γιαυτό φοβάμαι την πυρηνική ενέργεια.

Γρηγόρης Παπαγιάννης

Ε όχι και χιλιάδες χρόνια. Εντάξει, είπαμε, θεωρητικά και σε 1000000 χρόνια να πας στο Τσέρνομπιλ θα έχει ραδιενέργεια, αλλά πρακτικά πόσο θα μας επηρεάζει τότε;

Τα ενδεχόμενα ατυχήματα είναι πρόβλημα, αλλά δε νομίζω ότι η λύση είναι να μη χρησιμοποιούμε την πυρηνική ενέργεια. Δε μπορώ να δεχτώ ότι δεν είμαστε αρκετά υπεύθυνοι για να τη διαχειριστούμε λογικά εφόσον έχουμε τις γνώσεις. Απλά θέλει περισσότερες δικλείδες ασφαλείας (στο Τσέρνομπιλ δεν τηρήθηκαν οι κανονισμοί) και τακτική συντήρηση (νομίζω στο εργοστάσιο του Τσέρνομπιλ είχαν χρόνια να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες συντήρησης). Δε μπορούμε να τηρούμε πέντε πράγματα έτσι ώστε να μη γίνει το ατύχημα;

Kατ' αρχάς:

http://nestoras.ee.auth.gr/measurements.html

Από τη σελίδα του εργαστηρίου Πυρηνικής Τεχνολογίας. Εκεί φαίνονται ανά νομό οι μετρήσεις.

Το κακό με τη ραδιενέργεια είναι ότι τα όρια ακτινοβολίας αναφέρονται στην ισοδύναμη δόση που παίρνει κανείς, η οποία είναι αρκετά μεγάλη για να πάθει κάτι άμεσα. Νομίζω όμως ότι έχουν εκτιμηθεί λάθος τα όρια για τις μακροχρόνιες δυνητικές επιπτώσεις, με συνηθέστερους τους καρκίνους. Δεν χρειάζεται να πάει κανείς μακριά με στατιστικές, αρκεί να ακούσει γύρω του πόσοι νέοι άνθρωποι έχουν φύγει με καρκίνο στα 35-40, πολλώ δε μάλλον σε μεγαλύτερες ηλικίες. Αυτό αν μη τι άλλο είναι τρομακτικό!!

Από εκεί και πέρα, γνωρίζοντας ότι η Παγκόσμια Οικονομία δε συγκινείται και τόσο εύκολα (ακόμα και οι καρκίνοι είναι μέσα στο οικονομικό παιχνίδι των φαρμακοβιομηχανιών), δύσκολα θα επιλεγεί μια ενεργειακή λύση λιγότερο συμφέρουσα οικονομικά από μία άλλη, μόνο και μόνο επειδή είναι πιο ακίνδυνη.
Συμμερίζομαι τους φόβους λοιπόν, αν και η ιδέα της πυρηνικής ενέργειας με εξιτάρει. Το μέλλον θα δείξει. Περιμένουμε την σύντηξη! :P

@nessa

Καλημέρα,

Δεν υπάρχει νομίζω ανθρώπινη δραστηριότητα, πολύ δε περισσότερο τεχνολογική, που να μην έχει ένα ποσοστό ρίσκου. Είναι άραγε πιο ανώδυνη η παραγωγή αερίων θερμοκηπίου και λοιπών ρύπων από την καύση συμβατικών καυσίμων? Η αυτοκίνηση και μάλιστα η ιδιωτική συμβάλλει στην ποικοιλότροπη αναβάθμιση ή υποβάθμιση της ζωής μας? Η σπατάλη των ενεργειακών πόρων τι σημαίνει για τις επόμενες γενιές?

Ολα αυτά είναι παγκόσμιου τύπου ερωτήματα για τα οποία έχουν χυθεί τόννοι μελανιού (ενίοτε και ..αίματος) και έχουν κοπεί δάση ολόκληρα για να δώσουν το χαρτί που απαιτήθηκε για την παρουσίαση των επιχειρημάτων της κάθε μιας πλευράς.

Σε κάθε όμως φάση της ιστορίας του ο άνθρωπος καλείται να κάνει κάποιες επιλογές. Και τις κάνει με βάση κάποια κριτήρια. Αν το κριτήριο είναι το κέρδος η εξίσωση (η όποια εξίσωση) έχει μια α' λύση. Αν το κριτήριο είναι το περιβάλλον, τότε έχει, ενδεχόμενα, μια β' λύση. Και αν το κριτήριο είναι ...ο άνθρωπος (τι να σημαίνει τελικά αυτό??) τότε πιθανά να είναι ..αδύνατη.

Ο μηχανικός είναι εκείνος που τις περισσότερες φορές καλέιται άμεσα ή έμμεσα να αξιολογήσει, να προτείνει ή και να τεκμηριώσει κάποιες από τα πριν παρμένες αποφάσεις. Για την ηθική του επαγγέλματος του μηχανικού έχουν γραφτεί ..άλλα τόσα.

Το ζήτημα είναι, αν μιλάμε για παραγωγή ενέργειας, τι αξιολογεί κανείς περισσότερο. Ναι, θεωρητικά μπορεί να φτιαχτεί το απόλυτα ασφαλές εργοστάσιο (όπως και το τέλειο αυτοκίνητο, ή το ολόσωστο οικονομικό μοντέλο). Η φύση όμως έχει έναν πραγματικά μαγικό τρόπο να μας (εμάς τους μηχανικούς εννοώ) φτύνει κατάμουτρα όταν αποδεικνύει ότι το πιο σωστό, το πιο τέλειο, το πιο σύγχρονο, το πιο ...τα πάντα σύστημα..απέχει πολύ από το να την περιγράψει ιδανικά. Και τότε ...έρχεται ο λογαριασμός.

Ας αξιολογήσουμε λοιπόν τεχνικά το ρίσκο κάθε εναλλακτικής λύσης. Ομορφα και ψύχραιμα, μακριά από αφορισμούς, δογματισμούς και προκαταλήψεις. Και ο καθένας ας έχει μια (όσο γίνεται) πιο τεκμηριωμένη υποκειμενική άποψη. Γιατί κάποτε μπορεί να χρειαστεί.

Γρηγόρης Παπαγιάννης   

Μεταφέρω την συνέντευξη του κ. Ντόμη Αντωνόπουλου στο Βήμα (11/09/2005) που είχα στείλει τότε στην electroauth με αφορμή τους μεγάλους τυφώνες που είχαν πλήξει τις ΗΠΑ

---

Το Βήμα / Κυριακή 11/09/2005 / ΒΗΜΑ Science (http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=14562&m=H06&aa=1)









H πρόσφατη βιβλική καταστροφή από τον κυκλώνα Κατρίνα στις ΗΠΑ, με τις χιλιάδες ανθρώπινα θύματα, καθώς και άλλες, μικρότερης κλίμακας, πρόσφατες θεομηνίες αποδίδονται από πολλούς επιστήμονες σε μεταβολές του κλίματος, λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου, που προκαλούν οι συσσωρευόμενοι ρύποι των καυσαερίων στην ατμόσφαιρα. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των καυσαερίων, αυτών των καταλοίπων που εναποτίθενται και συσσωρεύονται στο περιβάλλον, παράγεται από την καύση των ορυκτών καυσίμων (άνθρακας, πετρέλαιο και φυσικό αέριο) στα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. H εναλλακτική επιλογή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, στην κλίμακα που απαιτείται για την κάλυψη των «ενεργειακών αναγκών βάσης» της σύγχρονης κοινωνίας, είναι οι πυρηνικοί αντιδραστήρες. Και αυτοί, όπως και κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, αφήνουν κατάλοιπα. Επιπλέον, υπάρχει ο εύλογος φόβος από τη ραδιενέργεια.

Το φυσικό περιβάλλον υπήρξε ανέκαθεν και εξακολουθεί να είναι ραδιενεργό. Χωρίς τη φυσική ραδιενέργεια η εξέλιξη των ζώντων οργανισμών θα ήταν διαφορετική και ο άνθρωπος δεν θα ήταν ό,τι είναι σήμερα. Οι δραστηριότητες του ανθρώπου αύξησαν τις δόσεις ραδιενέργειας που δέχεται από το περιβάλλον, ήδη με την κατασκευή της κατοικίας από υλικά γήινης προέλευσης, με τη χρήση ιαματικών πηγών και με τις εφαρμογές της πυρηνικής τεχνολογίας στην υγεία και στην παραγωγή.

H ανακάλυψη

Τον 20ό αιώνα, μετά την αποκάλυψη της δομής και των νόμων που διέπουν τον πυρήνα του ατόμου, με την επίτευξη της σχάσης και της σύντηξης πυρήνων(1), ο άνθρωπος απέκτησε πρόσβαση στον ενεργειακό κολοσσό του πυρήνα, κλίμακας εκατομμύρια φορές μεγαλύτερης από αυτήν του ανθρώπου. Απέκτησε έτσι ιλιγγιώδεις, ως προς την κλίμακά του, ενεργειακές δυνατότητες. Οπως με κάθε άλλη ανακάλυψη, ο άνθρωπος έκανε διπλή χρήση της πυρηνικής ενέργειας: ειρηνική (παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, εφαρμογές στην υγεία και στην παραγωγή) και καταστροφική, δηλαδή κατασκευή και χρήση πυρηνικών όπλων. Οταν οι Δωριείς απέκτησαν τη δυνατότητα κατασκευής σιδηρών αντικειμένων κατασκεύασαν όχι μόνο άροτρα και εργαλεία, αλλά και σπαθιά και δόρατα, και έτσι επιβλήθηκαν επί των Αχαιών και των άλλων Ελλήνων. Το 1903 η Μαρία Κιουρί πήρε το βραβείο Νομπέλ (μαζί με τον Πιερ Κιουρί και τον Ανρί Μπεκερέλ) για την ανακάλυψη της ραδιενέργειας. Το 1911 της απενεμήθη για δεύτερη φορά το βραβείο Νομπέλ, πράγμα που δεν έχει ξαναγίνει, για την ανακάλυψη και απομόνωση του καθαρού ραδίου. Λίγο πριν από την έναρξη του Α Παγκοσμίου Πολέμου έγραφε:

«Είναι σκληρό να αναλογιστεί κανείς ότι ύστερα από τόσους αιώνες ανάπτυξης οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν άλλον τρόπο να επιλύσουν διαφορές εκτός από τη βία».

«Ολοι οι Γάλλοι έχουν υψηλές προσδοκίες και πιστεύουν ότι ο αγώνας, παρ' ότι σκληρός, θα λήξει καλά. Αλλά τη σφαγή που πρόκειται να δούμε... Τι τρέλα να έχουμε επιτρέψει να ξετυλιχτεί όλο αυτό».

Πέθανε το 1934. Δεν πρόλαβε να δει τον B' Παγκόσμιο Πόλεμο, την ανακάλυψη και την πραγματοποίηση της σχάσης, το έγκλημα και τη φρίκη της ρίψης των πυρηνικών βομβών στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι. Δεν πρόλαβε να δει την τεράστια ρύπανση του περιβάλλοντος από τις δοκιμές των πυρηνικών όπλων στην ατμόσφαιρα. Κατά τη διάρκεια του A´ Παγκοσμίου Πολέμου η Μαρία Κιουρί επινοεί και κατασκευάζει κινητή μονάδα ακτινογραφιών X, το «ραδιολογικό αυτοκίνητο», όπως το ονομάζει, για τον εντοπισμό των θραυσμάτων βλημάτων που βρίσκονται στα πληγωμένα κορμιά των στρατιωτών. Δεν πρόλαβε να δει, αλλά ούτε και να φανταστεί, την ισχύ και την ευρύτητα των εφαρμογών της πυρηνικής τεχνολογίας στην υγεία και στην παραγωγή, αλλά και στη δυνατότητα μακροχρόνιας αντιμετώπισης του ενεργειακού προβλήματος της ανθρωπότητας.

Οι αντιρρήσεις

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πυρηνική ενέργεια από σχάση και σύντηξη μπορεί να καλύψει τις αναπτυξιακές ανάγκες της ανθρωπότητας εις το διηνεκές, πράγμα που δεν είναι δυνατόν με καμία άλλη διαθέσιμη πηγή ενέργειας. H ηλιακή ενέργεια και οι άλλες ονομαζόμενες ήπιες μορφές ενέργειας, μολονότι πρέπει να αναπτυχθούν διότι μπορούν να συμβάλουν σε αξιόλογη εξοικονόμηση ενέργειας, δεν είναι σε θέση να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες βάσης της σύγχρονης κοινωνίας, λόγω της ασυνεχούς διαθεσιμότητάς τους και του μικρού μεγέθους πυκνότητας ισχύος που παρέχουν.

Υπάρχουν εύλογες αντιρρήσεις για την εγκατάσταση και χρήση πυρηνικών εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αντιρρήσεις που σχετίζονται με τις συνέπειες μεγάλου ατυχήματος και την ανάγκη μακροχρόνιας διαχείρισης των ραδιενεργών καταλοίπων. Πρέπει κατ' αρχήν να διευκρινιστεί ότι, υπό κανονικές συνθήκες λειτουργίας, η ρύπανση του περιβάλλοντος από τις πυρηνικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής είναι αμελητέα, σε σχέση με την πραγματικά μεγάλη ρύπανση του περιβάλλοντος που προκαλούν οι συμβατικές μονάδες οι οποίες καίνε ορυκτά καύσιμα, με ρύπους συμβατικούς (διοξείδιο του άνθρακα, βαρέα μέταλλα κ.ά.) αλλά και ραδιενεργούς (ράδιο, ουράνιο, θόριο). H καύση ακόμη και του «πιο καθαρού» καυσίμου, του φυσικού αερίου, επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με τις ίδιες περίπου ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα που εκλύεται από την καύση οποιουδήποτε άλλου συμβατικού καυσίμου, για την παραγωγή της ίδιας ποσότητας ενέργειας.

Τα ατυχήματα

Οι συνέπειες μεγάλου πυρηνικού ατυχήματος μπορεί πράγματι να είναι πολύ σοβαρές για το περιβάλλον και την υγεία πληθυσμών. Πολύ σοβαρές μπορεί να είναι και οι συνέπειες μεγάλου ατυχήματος σε άλλες σύγχρονες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, όπως π.χ. οι συνέπειες του δυστυχήματος που συνέβη στο χημικό εργοστάσιο του Σεβέζο. Εδώ και μισόν αιώνα λειτουργούν ανά τον κόσμο πολλοί πυρηνικοί αντιδραστήρες ισχύος. Στο διάστημα αυτό, από όλο αυτό το μεγάλο πλήθος αντιδραστήρων συνέβη σε έναν, αυτόν του Τσερνόμπιλ, το μεγάλο δυστύχημα. Το δυστύχημα του Τσερνόμπιλ υπήρξε το μέγιστο δυνατό ως προς τις συνέπειες. Συνέβη υπό τις δυσμενέστερες συνθήκες ως προς τη διασπορά των ρύπων και στην πλέον κρίσιμη εποχή του έτους (Μάιος) ως προς τη γεωργική παραγωγή. Το δυστύχημα είχε σοβαρές ραδιολογικές επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού, καθώς και κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις στην Ουκρανία, στη Λευκορωσία και στη Ρωσία, σε σχετικά μικρές αποστάσεις από τον σταθμό του Τσερνόμπιλ(2). Μολονότι οι ραδιολογικές επιπτώσεις σε άλλες χώρες υπήρξαν μικρές, το δυστύχημα προκάλεσε έντονους φόβους στο κοινό σε όλον τον κόσμο ως προς τους κινδύνους από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες. H έλευση του ραδιενεργού νέφους και η εναπόθεση ραδιενεργών ρύπων στα εδάφη της χώρας μας επέφεραν σημαντικές οικονομικές συνέπειες, δεδομένου ότι αχρηστεύθηκε μεγάλο μέρος της αγροτικής παραγωγής του 1986, ενώ οι ραδιολογικές επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού της χώρας μας είναι βέβαιο ότι υπήρξαν αμελητέες(3). Υστερα από αυτό, η ασφάλεια των πυρηνικών αντιδραστήρων ισχύος έχει διεθνώς ενισχυθεί πολύ σημαντικά. Σε εφαρμογή της διεθνούς «Συνθήκης για την Ασφάλεια των Πυρηνικών Αντιδραστήρων», κάθε τρία έτη κάθε χώρα εκθέτει σε σύνοδο ειδικών από όλον τον κόσμο τα θέματα ασφαλείας των πυρηνικών αντιδραστήρων της και ελέγχεται από τους ειδικούς της συνόδ
ου. Τα ίδια ισχύουν και με τα κατάλοιπα, σε εφαρμογή της διεθνούς «Συνθήκης για την Ασφάλεια της Διαχείρισης των Πυρηνικών Καταλοίπων».

H ασφάλεια

Αποτελεί πεποίθηση του γράφοντος ότι η διακινδύνευση από τη λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων ισχύος δεν είναι μεγαλύτερη από τη διακινδύνευση από άλλες σύγχρονες βιομηχανικές διεργασίες μεγάλης κλίμακας, όπως π.χ. των χημικών εργοστασίων. Είναι δε δυνατή η αύξηση της ασφαλείας και η μείωση της διακινδύνευσης σε πολύ σημαντικό βαθμό, αν διατεθούν κεφάλαια, ομολογουμένως μεγάλης κλίμακας, για την ανάπτυξη των ονομαζόμενων «ασφαλών αντιδραστήρων». Δηλαδή, το ζήτημα της ασφαλείας των πυρηνικών αντιδραστήρων δεν είναι τεχνικό, αλλά οικονομικό πρόβλημα. Πέραν αυτών εκτιμάται ότι η λειτουργία του θερμοπυρηνικού αντιδραστήρα σύντηξης θα είναι ιδιαίτερα ασφαλής. Εκτιμάται ότι είναι δυνατόν να αναπτυχθεί αντιδραστήρας ελεγχόμενης σύντηξης, που θα παράγει περισσότερη ενέργεια από όση θα καταναλώνει, μέσα στις επόμενες δεκαετίες και ότι είναι δυνατόν να επιτευχθεί μέσα στον 21ο αιώνα βιομηχανική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αντιδραστήρες σύντηξης. Οταν αυτό επιτευχθεί, η ανθρωπότητα θα διαθέτει άφθονη ενέργεια εις το διηνεκές.

Τα κατάλοιπα

Το πρόβλημα των ραδιενεργών καταλοίπων από τους αντιδραστήρες σχάσης(4) συνίσταται στο γεγονός ότι πολλά από αυτά είναι πολύ μακρόβια, οπότε επιβάλλεται ασφαλής διαχείρισή τους επί πολλές χιλιετίες μετά την παραγωγή τους. Από τεχνική άποψη αυτό είναι εφικτό, αλλά επιβαρύνει πολλές επερχόμενες γενεές με τη μέριμνα και το κόστος της διαχείρισης. Από την άλλη πλευρά, τα κατάλοιπα των συμβατικών σταθμών παραγωγής ενέργειας (διοξείδιο του άνθρακα και του θείου, βαρέα μέταλλα κ.ά.) εκλύονται και συσσωρεύονται στην ατμόσφαιρα. Μετά την έκλυση δεν υπάρχει δυνατότητα ελέγχου τους από τον άνθρωπο, με όλα όσα συνεπάγεται αυτό, π.χ. για το κλίμα. Από τους συμβατικούς ηλεκτροπαραγωγούς σταθμούς εκλύονται ετησίως περίπου 2.500 εκατομμύρια τόνοι αερίων θερμοκηπίου(5) στις ΗΠΑ και περίπου 1.000 εκατομμύρια τόνοι ετησίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η αντίστοιχη ετήσια έκλυση στην Ελλάδα είναι 30 εκατομμύρια τόνοι(6). H λειτουργία των 140 πυρηνικών αντιδραστήρων ισχύος που παράγουν το 35% της ηλεκτρικής ισχύος στην Ευρωπαϊκή Ενωση συνεπάγεται μείωση της παραγωγής τέτοιων αερίων κατά 300 περίπου εκατομμύρια τόνους ετησίως(7). H έκταση και η σοβαρότητα του προβλήματος μπορούν να γίνουν αντιληπτές αν λάβουμε υπόψη ότι η κατά κεφαλήν παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας, αυτό του ονομαζόμενου τρίτου κόσμου, είναι ασήμαντη σε σχέση με αυτήν του ανεπτυγμένου κόσμου. Για να επιτευχθούν η ανάπτυξη, η ευημερία και η βελτίωση της υγείας και αυτού του μέρους της ανθρωπότητας, θα χρειαστεί η εγκατάσταση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής ισχύος πολλαπλάσιας αυτής που είναι σήμερα εγκατεστημένη παγκοσμίως. Αν αυτό γίνει με συμβατικές μονάδες καύσης ορυκτών καυσίμων, πέραν της ταχείας εξαντλήσεως των αποθεμάτων συμβατικών καυσίμων που θα επιφέρει, θα επιβαρύνει περαιτέρω την ατμόσφαιρα με αντίστοιχα πολλαπλάσιες ποσότητες συμβατικών καταλοίπων. Συνεπώς, η επιλογή που έχουμε σήμερα είναι μεταξύ (α) συμβατικών μονάδων, με συνέπεια την άνευ ελέγχου έκλυση καταλοίπων στην ατμόσφαιρα, και (β) πυρηνικών αντιδραστήρων σχάσης, όπου η διαχείριση των καταλοίπων θα είναι μεν υπό τον έλεγχο του ανθρώπου, αλλά η ασφαλής διαχείριση επιβάλλεται να συνεχίζεται επί χιλιάδες έτη. Νηφάλια επιλογή, για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα, μπορεί να γίνει μόνον από ενημερωμένους πολίτες και υπεύθυνους, ενήμερους πολιτικούς.

(1) Σχάση είναι ο τεμαχισμός ενός πυρήνα σε δύο κομμάτια. Με τη σχάση «μεγάλων» πυρήνων, όπως το ουράνιο-235, απελευθερώνεται ενέργεια, η οποία εντέλει μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια στα πυρηνικά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής. Σύντηξη είναι η συνένωση, το «κόλλημα», δύο «μικρών» πυρήνων, οπότε και πάλι απελευθερώνεται ενέργεια.

(2) Οι σοβαρότερες επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού των περιοχών αυτών υπήρξαν: (α) ως το 2005 έχουν καταγραφεί 59 θάνατοι από τη ραδιενέργεια του ατυχήματος (εφημ.«Τα Νέα», 7.9.2005, Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας 5.7.2005), από τα 600 άτόμα που εργάστηκαν τις πρώτες ημέρες στο περιβάλλον του ατυχήματος, (β) αύξηση καρκίνων του θυρεοειδούς σε παιδιά ηλικίας ως 14 ετών, το 1986 (έτος του ατυχήματος). Κατεγράφησαν περίπου 50 καρκινογενέσεις ανά 100.000 παιδιά κατά την εξαετία 1991-1996. Μολονότι το γεγονός αυτό είναι τραγικό για τα ίδια τα παιδιά και τους συγγενείς τους, η πραγματική διάσταση φαίνεται από το γεγονός ότι, σήμερα, στις ΗΠΑ πεθαίνουν, από τη φτώχεια, 11.500 νεογνά προτού συμπληρώσουν το πρώτο έτος, ανά 100.000 γεννήσεις, ενώ στο Πεκίνο πεθαίνουν 4.600 νεογνά ανά 100.000 γεννήσεις («Τα Νέα» 7.9.2005, από τους «New York Times»), και (γ) ψυχολογικές επιπτώσεις από τον φόβο και την ελλιπή ενημέρωση.

(3) «Ραδιενέργεια σε απλά ελληνικά», M. Αντωνόπουλος-Ντόμης, (2004), Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης - ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».

(4) Οι αντιδραστήρες σύντηξης δεν αναμένεται να παράγουν μακρόβια ραδιενεργά κατάλοιπα.

(5) Αέρια θερμοκηπίου: αέρια (κυρίως διοξείδιο του άνθρακα κ.ά.) στην ατμόσφαιρα, τα οποία παγιδεύουν ενέργεια από τον Ηλιο, με συνέπεια την αύξηση της θερμοκρασίας και τη μεταβολή του κλίματος. Είναι σχετικώς μακρόβια και, κατά συνέπειαν, συσσωρεύονται και αναμειγνύονται στην ατμόσφαιρα. Οι επιπτώσεις τους είναι ανεξάρτητες του τόπου παραγωγής τους. Περίπου το 82% των εκπομπών αυτών των αερίων προέρχεται από την καύση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και την κίνηση των αυτοκινήτων.

(6) United States Environmental Protection Agency.

(7) M. Hugon, S. Casalta «Results and Exploitation of FP4 and FP5 research in the area Future Systems», European Commission DG Research-J-4.

Ο κ. Μιχάλης Αντωνόπουλος-Ντόμης είναι καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών H/Y του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντής του Ινστιτούτου Πυρηνικής Τεχνολογίας και Ακτινοπροστασίας του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».

http://news.pathfinder.gr/periscopio/308284.html

Δύο δεκαετίες μετά από το σημαντικότερο πυρηνικό ατύχημα στην ιστορία, μπορεί οι δικές μας αναμνήσεις να αρχίζουν να ξεθωριάζουν, όμως για κάποιους άλλους ο εφιάλτης συνεχίζει να είναι ζωντανός.

Πιστοποιητικό Τσερνομπίλ 000358

Η Άνια ζει στην Λευκορωσία και έχει ένα πιστοποιητικό με τον αριθμό 000358. Δεν είναι πιστοποιητικό γεννήσεως, ούτε γλωσσομάθειας. Επιβεβαιώνει ότι η Άνια είναι θύμα του πυρηνικού ατυχήματος του Τσερνομπίλ κι ας είναι μόλις 15 χρονών.

Στα 4 της χρόνια, ο καρκίνος σημάδεψε την αρχή μιας ζωής γεμάτης πόνο. Μια ομάδα γιατρών έκρινε ότι θα πρέπει να λάβει ένα Πιστοποιητικό Τσερνομπίλ γιατί ο πατέρας της γεννήθηκε σε ένα χωριό κοντά στο Τσερνομπίλ.

Είναι ένα κομμάτι χαρτί με το νούμερο 000358, που της δίνει το δικαίωμα για δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε επιλεγμένα ιδρύματα. Όμως, η Άνια είναι κάτι παραπάνω από ένας αριθμός.


Η μικρή Άνια

(Σημ.: Το κείμενο που ακολουθεί είναι της Antoinette de Jong από το φωτογραφικό Λεύκωμα «Πιστοποιητικό Τσερνομπίλ 000358» που εκδίδεται με την ευγενική υποστήριξη των εκδόσεων Αιώρα. Όλα τα έσοδα από τις πωλήσεις του βιβλίου θα διάτεθούν για την ενίσχυση των σκοπών της Greenpeace.)

Όταν ήταν μόλις τεσσάρων χρονών, η μικρή Άννα Πεσένκο, κάποιες φορές, όταν έτρωγε φρόνιμα το φαγητό της, για να δείξει στους γονείς της ότι είναι καλό κορίτσι, λιποθυμούσε και σωριαζόταν στο τραπέζι. Η «Άνια», όπως την φώναζαν χαϊδευτικά, ήταν πολύ μικρή για να εξηγήσει τι ένιωθε. Σύντομα η μητέρα της, η Βαλεντίνα ανησύχησε τόσο, που την πήγε στον γιατρό. Η διάγνωση έλεγε ότι είχε όγκο στον εγκέφαλο που μετά από λίγο αφαιρέθηκε, όμως η Άνια δεν έγινε ποτέ καλά.

Μια επιτροπή γιατρών αποφάσισε πως η μικρή έπρεπε να λάβει ένα «πιστοποιητικό Τσερνομπίλ», μια και ο πατέρας της, ο Βατσεσλάβ, καταγόταν από ένα χωριό που μολύνθηκε από υψηλά ποσοστά ραδιενέργειας μετά το ατύχημα στο Τσερνομπίλ. Επισκέφτηκαν όλοι μαζί πολλές φορές το χωριό εκείνο, που ονομαζόταν Ζακόπιτιε, πριν ισοπεδωθεί και θαφτεί. Η Άνια πήρε το πιστοποιητικό με αριθμό 000358, το οποίο γράφει τα εξής: «Ο κάτοχος δικαιούται τα προνόμια που παραχωρεί η κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας στα θύματα της καταστροφής του Τσερνομπίλ όπως ορίζονται από το άρθρο 18 – το παρόν εκδόθηκε από τον Δήμο Γκομέλ».

Αυτό το πολυπόθητο χαρτί επιτρέπει στον κάτοχό του την πρόσβαση σε κάποια νοσοκομειακά ιδρύματα, του παρέχει δωρεάν φάρμακα, έκπτωση πενήντα τοις εκατό στους λογαριασμούς των εταιριών κοινής ωφέλειας και δωρεάν χρήση των μέσων δημόσιας συγκοινωνίας.

Δεκαπέντε χρονών σήμερα, η Άνια δεν έχει εγκαταλείψει τις προσπάθειες. Όποτε νιώθει αρκετά δυνατή, μελετά μαζί με τους δασκάλους της στο σπίτι. Πριν από ένα μήνα μεταφέρθηκε εσπευσμένα σε ένα νοσοκομείο και έμεινε για δεκαεπτά ημέρες στην μονάδα εντατικής παρακολούθησης με τεχνητή αναπνοή. Αυτό έχει γίνει πια σύνηθες φαινόμενο μετά το 2000, όταν επανεμφανίστηκε ο όγκος στον εγκέφαλό της. Την βρίσκουμε στο σπίτι της, ξαπλωμένη, με το κεφάλι της να ακουμπά στα μαξιλάρια, σαν μαραμένο λουλούδι, πολύ αδύναμη για να κουνηθεί, περικυκλωμένη από τα λούτρινα ζωάκια της.

Δύο αγόρια της γειτονιάς, ο Αντρέι και ο Ζένια, είναι οι πιστοί της φίλοι. «Νομίζω πως τα αγόρια την καταλαβαίνουν καλύτερα», λέει η μητέρα της. «Οι φίλες της σταμάτησαν να την επισκέπτονται, είτε επίτηδες, είτε από αδιαφορία. Ίσως όποιος είναι νέος, δυνατός και υγιής να είναι πολύ απασχολημένος με το να μεγαλώνει και να ζει τη ζωή του, ή να φοβάται να αντικρίσει κάποιον που δεν έχει όλα εκείνα που έχει ο ίδιος».



Τσέρνομπιλ, Μαγιάκ, Σεμιπαλατίνσκ, Τομσκ

Φέτος συμπληρώνονται 20 χρόνια από το πυρηνικό ατύχημα στην Ουκρανία, όμως το Τσερνομπίλ δεν είναι παρά μόνο μία περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος στην περιοχή της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Από το 1949 που πραγματοποιήθηκε η πρώτη πυρηνική δοκιμή στην πρώην Σοβιετική Ένωση και ξεκίνησε η ανάπτυξη του προγράμματος πυρηνικών εξοπλισμών και της πυρηνικής βιομηχανίας της χώρας, έχουν δημιουργηθεί τέσσερις ζώνες πυρηνικής καταστροφής στην ευρύτερη περιοχή, λόγω μικρών ή μεγάλων ατυχημάτων.

Το πυρηνικό εργοστάσιο στο Μαγιάκ της Ρωσίας, το Τσερνομπίλ, η κλειστή πόλη Σεβέρσκ, έδρα της Κοινοπραξίας Χημικών Επιχειρήσεων της Σιβηρίας και τα πεδία πυρηνικών δοκιμών στο Σεμιπαλατίνσκ είναι οι κυριότερες εστίες ραδιενεργής μόλυνσης με θύματα εκατομμύρια κατοίκους.

Μαγιάκ

Από το 1948 έως 1956, τα απόβλητα από το πυρηνικό εργοστάσιο Μαγιάκ κατέληγαν στον ποταμό Τέσα, απ'Α όπου έπαιρναν πόσιμο νερό πολλά χωριά. Το 1957, μία από τις δεξαμενές αποβλήτων του εργοστασίου εξερράγη.

Σεμιπαλατίνσκ

Η πρώτη πυρηνική δοκιμή της Σοβιετικής Ένωσης έγινε στο Σεμιπαλατίνσκ το 1949. Μέχρι το 1989, οι δοκιμές που έγιναν εκεί ξεπερνούν τις 468, με συνολική ισχύ 20.000 φορές μεγαλύτερη από τη βόμβα της Χιροσίμα.

Τομσκ

Η πόλη Σεβέρσκ στεγάζει τις εγκαταστάσεις της Κοινοπραξίας Χημικών Επιχειρήσεων της Σιβηρίας που επεξεργάζεται αναλωμένα πυρηνικά καύσιμα. Η έλλειψη ασφάλειας και οι επικίνδυνες πρακτικές της ΚΧΕΣ έχουν τεράστιες επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων.

Τσερνομπίλ

Η ραδιενέργεια είναι μια αφηρημένη έννοια για όσους ζουν κοντά στο Τσερνομπίλ. Δεν μπορείς να την δεις ή να την γευτείς. Η περιοχή γύρω από το εργοστάσιο είναι απαγορευμένη ζώνη. Όμως οι γύρω περιοχές συνεχίζουν να κατοικούνται. Όσοι είχαν τη δυνατότητα, έμειναν μακριά. Οι υπόλοιποι προσπαθούν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή.


Η έκθεση

Το φθινόπωρο του 2005 ο διεθνούς φήμης φωτογράφος Robert Knoth και η δημοσιογράφος Antoinette De Jong ταξίδεψαν για την Greenpeace στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και κατέγραψαν δραματικές ανθρώπινες ιστορίες. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στους χιλιάδες ανθρώπους που βίωσαν την καταστροφή, αλλά και σε εκατοντάδες παιδιά που γεννήθηκαν στιγματισμένα από την πυρηνική απειλή.

Με την ευκαιρία της 20ης επετείου από το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ, η Greenpeace σας προσκαλεί στην έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Πιστοποιητικό Τσερνομπίλ 000358» με τα έργα του Robert Knoth.

Η συλλογή φωτογραφιών του Knoth θα παρουσιαστεί από την Greenpeace σε 19 χώρες, ενώ έχει ήδη κερδίσει τιμητική διάκριση στα Βραβεία World Press Photo 2006. Παράλληλα, το οδοιπορικό αυτό στις τέσσερις ζώνες πυρηνικής καταστροφής στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης θα κυκλοφορήσει σε φωτογραφικό λεύκωμα από τις εκδόσεις Αιώρα. Τα έσοδα από τις πωλήσεις του βιβλίου θα διατεθούν για την ενίσχυση των σκοπών της οργάνωσης.

Η έκθεση διοργανώνεται υπό την αιγίδα του Πολιτισμικού Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων και με την ευγενική υποστήριξη του τηλεοπτικού σταθμού Mega, του περιοδικού Αθηνόραμα, του ραδιοφωνικού σταθμού Kosmos 93,6 και της διαδικτυακής πύλης Pathfinder.gr.

Μεταφέρω κι απόσπασμα σχετικόυ άρθρου από τον Ελευθερο Τύπο, όπως το θυμάμαι:

Η "σαρκοφάγος" του αντιδραστήρα του Τσέρνομπιλ, η οποία παρεπιπτόντως έχει πάχος 200 μέτρων τσιμέντου,
παρουσιάζει κάποιες ρωγμές από τις οποίες μπορεί να εισρεύσει ακόμη και νερό όπως υποστηρίζει ο οργανισμός WWF.
Οι συνέπειες αυτού του γεγονότος είναι προφανείς.
Μια καινούρια κατασκευή από ατσάλι ετοιμάζεται, η οποία θα τοποθετηθεί πάνω από τη τσιμεντένια,
για να ενισχύσει τη μόνωση. Η κατασκευή αυτή θα κοστίσει περίπου 1δις δολλάρια και θα έχει ωφέλιμη διάρκεια ζωής
100 χρόνια τη στιγμή που τα ραδιενεργά υλικά θα έιναι ενεργά για τα επόμενα
100.000 χρόνια!

Πόσο??? Είσαι σίγουρος γι αυτό το νούμερο???


Κ.Ι.Σ.