THMMY.gr

Επιστημονισμός

Ο Επιστημονισμός, με την ισχυρή έννοια, είναι η αυτο-αναιρούμενη άποψη ότι μόνο επιστημονικοί ισχυρισμοί έχουν νόημα, άποψη η οποία δεν είναι επιστημονική οπότε αν είναι αληθής, δεν έχει νόημα. Συνεπώς, ο επιστημονισμός είναι είτε λάθος είτε χωρίς νόημα. Αυτή την άποψη φαίνεται να ασπαζόταν και ο Ludwig Wittgenstein στο Tractatus Logico-philosophicus (1922) όταν είπε πράγματα όπως " Η καθολικότητα αληθών προτάσεων είναι όλη η φυσική επιστήμη..." . Αργότερα αρνήθηκε αυτή την άποψη.

Με την ασθενή έννοια, ο επιστημονισμός είναι η άποψη ότι οι μέθοδοι των φυσικών επιστημών πρέπει να εφαρμόζονται σε όλα τα θέματα. Αυτή η άποψη συνοψίζεται ωραία από τον Michael Shermer:

Ο επιστημονισμός είναι μια επιστημονική ματιά για το σύμπαν, που περιλαμβάνει φυσικές εξηγήσεις για όλα τα φαινόμενα, αποφεύγει υπερφυσικές και παραφυσικές υποθέσεις, και αγκαλιάζει τον εμπειρισμό και την λογική σαν τισ δυο κολώνες που στηρίζουν μια φιλοσοφία ζωής κατάλληλη για μια Εποχή της Επιστήμης. (Shermer 2002).

Απο την άλλη, ο ορισμός του επιστημονισμού σε ένα οποιοδήποτε λεξικό είναι," το ύφος και η μέθοδος ενός τυπικού φυσικού επιστήμονα", όποιος και αν είναι αυτός.

http://www.skepdic.gr/entries/Epsilon/epistimonismos.htm

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Λεξικο Μπαμπινιώτη:

Επιστημονισμός η επιστημονική τάση και θεώρηση, η οποία εκλαμβάνει ως επιβεβλημένη την εφαρμογή των μεθόδων των φυσικών επιστημών σε όλους τους τομείς ερευνας, συμπεριλαμβανομένης και της φιλοσοφίας, των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών, η αποψη, συμφωνα με την οποία οι μέθοδοι αυτές αποτελούν τη μόνη πηγη αξιόπιστων γνώσεων

Επίσταμαι σημαίνει γνωρίζω καλά. Ποια άλλη προσέγγιση οποιουδήποτε πράγματος ( από φυσικά φαινόμενα μέχρι τις ανθρώπινες σχέσεις ) μπορεί να ειναι αποδοτικότερη από το να το γνωρίσεις σε βάθος; Να το αποδομήσεις και να το ξαναφτειάξεις. Ανάλυση και σύνθεση για μας τους μηχανικούς.

Μπορεί να είναι ξερό, άσχημο, άκομψο δουλεύει όμως ( ; )

Scientism is the idea that natural science is the most authoritative worldview or aspect of human education, and that it is superior to all other interpretations of life.[1] The term is used by social scientists such as Friedrich Hayek,[2] or philosophers of science such as Karl Popper, to describe (and criticize) what they see as the underlying attitudes and beliefs common to many scientists, whereby the study and methods of natural science have risen to the level of ideology.[3]

The term is used in either of two equally pejorative directions:[4][5]

    To indicate the improper usage of science or scientific claims[6] in contexts where science might not apply,[7] such as when the topic is perceived to be beyond the scope of scientific inquiry; or there is insufficient empirical evidence to justify scientific conclusions. In this case it is a counter-argument to appeals to scientific authority.
    To refer to "the belief that the methods of natural science, or the categories and things recognized in natural science, form the only proper elements in any philosophical or other inquiry,"[5] with a concomitant "elimination of the psychological dimensions of experience."[8][9] It thus expresses a position critical of (at least the more extreme expressions of) positivism.[10][11]

[...]

Reviewing the references to scientism in the works of contemporary scholars, Gregory R. Peterson[12] detects two main broad themes:

    It is used to criticize a totalizing view of science as if it were capable of describing all reality and knowledge, or as if it were the only true way to acquire knowledge about reality and the nature of things;
    It is used to denote a border-crossing violation in which the theories and methods of one (scientific) discipline are inappropriately applied to another (scientific or non-scientific) discipline and its domain. An example of this second usage is to label as scientism any attempt to claim science as the only or primary source of human values (a traditional domain of ethics) or as the source of meaning and purpose (a traditional domain of religion and related worldviews).

Mikael Stenmark proposes the expression scientific expansionism as a synonym of scientism.[13] In the Encyclopedia of science and religion, he writes that, while the doctrines that are described as scientism have many possible forms and varying degrees of ambition, they share the idea that the boundaries of science (that is, typically the natural sciences) could and should be expanded so that something that has not been previously considered as a subject pertinent to science can now be understood as part of science (usually with science becoming the sole or the main arbiter regarding this area or dimension).[13]

According to Stenmark, the strongest form of scientism states that science has no boundaries and that all human problems and all aspects of human endeavor, with due time, will be dealt with and solved by science alone.[13] This idea has also been called the Myth of Progress.[14]


(η υπογράμμιση δικιά μου)

http://en.wikipedia.org/wiki/Scientism

για όποιον γνωρίζει, εχει καποια σχεση/διαφορα με το κίνημα του θετικισμού, που εβαλε την επιστημονική μεθοδο στην κοινωνιολογια, ψυχολογία, πολιτική οικονομια?



δεν μπορώ παντως να μην παρατηρήσω πως ορος χρησιμοποιείται κατα κόρον και λανθασμένα στις συζητήσεις μεσα και έξω απο το φόρουμ... :P

Συμφωνεις, διαφωνεις με τον Stenmark;

Εγώ πάντως θα πρόσθετα ότι θα λυθούν όλα τα προβλήματα της ανθρωπότητας ( μέσω του επιστημονισμού ) όταν οι άνθρωποι αποκτήσουν τη διάθεση ( γιατί τη δυνατότητα θα τους την εξασφαλίζει η βαθιά γνώση που προέρχεται από τον επιστημονισμό ) να λύσουν τα προβλήματά τους.


Αν αυτό πήγαινε σε μένα, η αλήθεια είναι οτι δε με ενδιαφέρει τόσο η αυστηρή έννοια του όρου. Προτιμώ να μείνω στην πιο απλή και κατανοητή έννοια του επίσταμαι --> γνωρίζω, κατανοώ επακριβώς, είμαι ικανός ( μπαμπινιώτης και έχει κι άλλα ωραία τα οποία βαριέμαι να τα αντιγράφω τώρα  :P )

δεν αναφερόμουν σε σενα  :P :)

παντως σε καθε συζητηση, αν δεν συμφωνήσουμε μεταξύ μας στην αποδοση των εννοιών (που δε νομιζω πως προερχεται τοσο απο την ετυμολογία), δεν μπορούμε ούτε να ανταλλάξουμε απόψεις, ούτε να αποδόσουμε στοίχεια παρατήρησης, ούτε να κανουμε λογικές διαδικασίες. Θα μιλάει ο καθένας μόνος του.
 

παντως ρε συ αυτο το θεμα δεν τιθεται καν.
στις περισσοτερες συζητησεις που γινονται εδω
ο επιστημονισμος αναφερεται προφανως σε κατι αλλο
απο το φιλοσοφικο ρευμα.

όντως έχεις πάρα πολύ μεγάλο δίκιο. Αυθαιρέτησα λίγο  :P

Φοβού τους -ισμούς και δώρα φέροντες.

Η κατάληξη -ισμός προσδίδει κάτι το ψεύτικο, καλύτερα, ένα αντίγραφο, μια προσομοίωση της έννοιας στην οποία προσκολλάται ο -ισμός, με χρήση καμιά άλλη παρά την επικοινωνιακή. Δηλαδή είναι καθαρά επικοινωνιακό εργαλείο ή αλλιώς "όρος". Και ως όρος, έχει δεχτεί από τη στιγμή που δημιουργήθηκε (η σχέση του με την ανάλογη έννοια) αλλαγές, σφυρηλατήσεις, φθορές και αναγκαστική ενσωμάτωση μεταφορών λόγω επικοινωνιακής ανάγκης.

Υπό και αυτόν τον προβληματισμό, ο "επιστημονισμός" είναι αυτοαναιρούμενος. Προέρχεται από το "επιστήμονας" και την κατάληξη "-ισμός" και όχι από το "επιστήμη" αλλιώς θα ήταν "επιστημισμός" (sciencism) ο οποίος όρος είναι ξεκάθαρα μειωτικός, κοροϊδευτικός. Δηλαδή αναφέρεται σε λόγια ανθρώπων-επιστημόνων το περιεχόμενο των οποίων πρέπει να είναι δεκτό από όλους γιατί ακούγεται σαν επιστήμη.
Κάπως χοντροκομμένα το έθεσα αλλά προσέξτε ότι ο μηχανισμός θυμίζει πολύ ένα δόγμα, ή αλλιώς ένα "πιστεύω", κατάσταση που τείνει να αποφεύγει η επιστήμη, η οποία επιστήμη θεωρητικά είναι το περιεχόμενο, η αιτία και το προσδοκώμενο του επιστημονισμού.



Σχετικά με
κι εγώ πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει συμφωνία στην απόδοση των εννοιών σε μια κουβέντα, το έθεσες πολύ σωστά, θεοδόση. Σύμβαση. Γιατί ακόμα και τη σωστότερη εκφορά εννοιών είναι αναποτελεσματική αν δεν είναι εμφανής η σύμβαση που ακολουθά. Ακόμα και αν δεν υπάρχει ή αγνοείς ότι υπάρχει η τελευταία, την ορίζεις επιτόπου!

Η ετυμολογία είναι απλά η ιστορία της λέξης και ως τέτοια, θέλει να έχει τις ανάλογες γνώσεις ο συνομιλητής. Και επειδή είναι πιο δύσκολο να βρεις την ιστορία μιας λέξης απ'ό τι την ιστορία ενός γεγονότος (λόγω wikipedia), δε θα υπάρχουν αρκετοί συνομιλητές.



Να πω κάτι για την κυριολεξία - μεταφορά στο πλαίσιο της "σύμβασης" που ανέφερα πιο πάνω. Αυτά τα δυο δουλεύουν ως συμπληρωματικά ως εξής: κυριολεξία είναι κάτι συγκεκριμένο, το πρώτο στοιχείο και μεταφορά είναι όλα τα υπόλοιπα διακριτά στοιχεία που προσδίδουμε στο σημασιολογικό σύνολο μιας λέξης. Καμιά φορά δεν είμαστε σίγουροι για την κυριολεξία. Γιατί αυτή δεν είναι σταθερή. Μπορεί στην αρχή δημιουργίας της λέξης να σήμαινε κάτι άλλο κυριολεκτικά, πιο κοντά στην ετυμολογία της αλλά με το πέρασμα του καιρού να άλλαξε.

Η γλώσσα είναι ένας μηχανισμός που συνέχεια αλλάζει, σαν ζωντανός οργανισμός. Handle with care.

Και μένα δε μου άρεσε και πολυ η καταληξη... Μου θυμισε μικροαστισμός  ;D ;D

δλδ, δε θα μιλάει με τον πραγματικό-άλλο;
ποιος μπορεί, όμως, να ισχυριστεί ότι ξέρει τόσο καλά τον άλλο-συνομιλητή, ώστε να πούμε ότι μιλάει με τον πραγματικό-άλλο;
γιατί αν δεν ισχύει αυτό, δλδ ο ένας συνομιλητής να ξέρει τον άλλο, ουσιαστικά δε μιλάει με τον πραγματικό-άλλο, άσχετα τι νομίζει, αλλά με το νοητικό μοντέλο που έχει δημιουργήσει γι'αυτόν. Και ομοίως και ο άλλος.

Οπότε τότε, ναι. Δε θα μιλάει ο καθένας μόνος του.
Αλλά δε θα μιλάει και με τον πραγματικό-άλλο.

Μεταξύ δύο ανθρώπων συνομιλητών, (θα) μιλάνε τα δύο νοητικά μοντέλα μεταξύ τους.

όχι, όχι είναι καθαρά  πρακτικό θέμα! είναι σα να μιλάω εγώ ελληνικά και συ να καταλαβαίνεις μόνο αγγλικά. δεν πρόκειται να συνεννοηθούμε ποτε! ( προφανως )

μην το παίρνεις σα να αναγκάζει ο ένας συνομιλιτής τον άλλον συνομιλητή να πάει με τα νερά του. είναι θέμα ορισμού. όταν ας πούμε ορίζουμε την έννοια του επιστημονισμού θα εννοούμε αυτό. Οποιαδήποτε άλλη έννοια βάφτισέ την όπως θέλεις! Όχι όμως επιστημονισμό. Τώρα, το γιατί ορίσαμε τον επιστημονισμό έτσι και όχι αλλιώς άλλο θέμα

Τώρα αν ο πραγματικός άλλος ξέρει μόνο αγγλικά και όχι ελληνικά... Ε, έχουμε πρόβλημα, δεν έχουμε;  :P

αυτό που ήθελα να πω είναι ότι αν ο καθένας είναι, τουλάχισοτν, ένα διαφορετικό λεξικό συνεχώς διαμορφώσιμο, ίδιου αλφάβητου και ίδιας γραμματικής ας πούμε, πόσο δυνατό είναι ο άλλος να έχει γνώση του ανά πάσα στιγμή;

οπότε εκεί νομίζω μπαίνουν τα νοητικά μοντέλα.
και, απλά έκανα μία παρατήρηση στο "Θα μιλάει ο καθένας μόνος του." του καραμαζόφ..

Πάντως το "όταν αποκτήσουν την διάθεση" είναι λάθος σε 2 επίπεδα:

1) Η διάθεση από μόνη της δεν εξασφαλίζει(μέσω της επιστημονικής γνώσης) πρόοδο.Γιατί όση διάθεση για μελέτη της μηχανικής έχεις, αν υπάρχει 60% ανεργία και δεν έχεις να φας, μάλλον δεν θα γίνεις ούτε καν μηχανικός.

2)Συνήθως(δεν λέω ότι το υπονοείς), το "όταν αποκτήσουν διάθεση", μεταφράζεται στο "άμα θέλουμε". Το ζήτημα της θέλησης δεν μπορούμε να το βλέπουμε αποκομένο από τους υλικούς παράγοντες της ζωής μας. Όπως ανέφερα και στο πιο πάνω παράδειγμα, υπάρχουν πάρα πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την κλίση του ανθρώπου να ερευνά και να ερμηνεύει τα ερεθίσματα που παίρνει από το περιβάλλον. Όμως, είναι λάθος να πούμε "αν αρχίσουμε να ερευνάμε όλοι μαζί τότε θα εξαφανιστεί και η εκμετάλευση". Αυτό είναι ένα λάθος και πρακτικό(γιατί προφανώς οι εκμεταλλευτές σου θα αντιστέκονται σθεναρά στην κάθε αλλαγή που σκοπό έχει την χειραφέτηση του ανθρώπου σε οποιοδήποτε επίπεδο) αλλά και θεωρητικό, καθώς υπάρχει διαλεκτική(αμφίδρομη) σχέση ανάμεσα στην ύλη και στην νόηση. Δηλαδή μια μικρή βελτίωση στις υλικές συνθήκες μπορεί να φέρει μια βελτίωση στο νοητικό μας επίπεδο το οποίο με την σειρά του θα επηρεάσει τις υλικές συνθήκες κοκ

Άρα, εν συντομία, η γραμμή του επιστημονισμού "μπορούμε να καταφέρουμε τα πάντα μόνο με την επιστήμη" είναι και λάθος, αλλά κυρίως και επικίνδυνη για την κοινωνία. Επικίνδυνη γιατί οι επιστημονιστές βλέπουν τον κόσμο μέσα από τα ορθολογικά "γυαλιά" με τα οποία τους εφοδιάζει η επιστήμη, ενώ το σημερινό σύστημα είναι πλήρως ανορθολογικό σε πάρα πολλούς τομείς. Έτσι, δρουν σαν να μην υπάρχει κανένα κοινωνικό πρόβλημα, και έτσι (μοιραία) πέφτουν σε πάρα πολύ μεγάλες αντιφασεις( σκέψου πχ το debate για την βιο-ηθική)

Ε, κοιτα να δεις... Υποτίθεται πως ο επιστημονισμός λύνει και το πρόβλημα της ανεργίας.  :P Εδώ τα λύνει όλα στην ανεργία θα κολλήσουμε;


Και γω αυτό ακριβώς εννοώ.


Πολύ σωστά! Η πρώτη πρότασή σου μάλιστα μου θυμίζει ένα κομμάτι του Μανιφέστου του Κομμουνιστικού Κόμματος


Γιατί; Ίσα ίσα τότε είναι που θα εξαφανιστεί η εκμεττάλευση. Αυτό εκμεταλλεύονται οι εκμεταλευτές. Την άγνοια των ανθρώπων. Την πίστη των ανθρώπων σε κατασκευάσματα των εκμεταλλευτών που σκοπό έχουν να τους απομακρύνουν από την ουσία, από την αλήθεια, από τη γνώση! Η γνώση είναι δύναμη. Οι εκμεταλευτές βρίσκουν και τα κάνουν. Για την ακρίβεια τα φτειάχνουν...


Ας χτυπάνε τον κώλο τους στο ταβάνι οι εκμεταλλευτές. Τι με νοιάζει; Προφανώς και θα αντιδράσουν ( για να κρατήσουν τα κεκτημένα τους ) Αυτό τι σχέση έχει με τους εκμεταλλευόμενους; Να μην αρχίσουν να ερευνάνε γιατι θα θυμώσουν οι από πανω; Μαλλον κάτι λάθος έχω καταλάβει...  :-\

Για τη νόηση και την ύλη συμφωνώ αλλά ομολογώ ότι κάπου σ έχασα ( είναι και αργά )

Συμπερασματικά, εγω νομίζω ότι ο επιστημονισμός εφαρμόζεται στην πράξη εδώ και χρόνια... Και δουλεύει. Για τους εκμεταλλευτές όμως. Οι μεν θέλουν αλλά δεν μπορούν ( να λύσουν τα προβλήματά τους ), οι δε μπορούν αλλά δε θέλουν ( έχουν λύσει τα δικά τους προβλήματα, αν λύσουν και των άλλων ποιους θα χουν να εκμεταλλευονται )

Το όταν λοιπόν αποκτήσουν τη διάθεση πήγαινε στους εκμεταλλευτές ( να θελήσουν να βοηθήσουν τους από κάτω ) ενώ ο επιστημονισμός θα βοηθήσει τους από κάτω να καταλάβουν τα προβλήματά τους και στη συνέχεια να τα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά.

Μου φάνηκε μισή η πρόταση, γι αυτό και την συμπλήρωσα.

Τα μπουρδούκλωσα λίγο στο τέλος, είναι που νυστάζω... Άντε καληνύχτα

οχι.
η καταληξη -ισμος συνηθως αναφερεται στην εμφαση που δινει η αντιστοιχη θεωρια.
πχ σουρεαλισμος-καπιταλισμος-φασισμος κλπ

οποια απαντηση και να δωσεις εδω δεν θα εχει σημασια.
οι εκμεταλλευομενοι δεν εχουν μειωμενη θεληση να ερευνησουν.
εχουν αδυναμια να ερευνησουν μεσα στο υπαρχον πλαισιο.
οι λογοι ειναι μαλλον προφανεις νομιζω.

αν δεν αλλαξεις το πλαισιο λοιπον, η επιστημη δεν λυνει πολλα
απο τα προβληματα που θα μπορουσε να λυνει ενω λυνει αλλα
που ειναι αμφιβολο κατα ποσο θελαμε οντως να τα λυσει.

το θεμα λοιπον δεν ειναι αν ο επιστημονισμος οδηγει σε λυση του ενος
η του αλλου προβληματος αλλα αν ο επιστημονισμος μπορει να μας
δειξει τη φυση ενος συνολου απο προβληματα και να σκιαγραφησει το
ειδος των λυσεων τους.

Δε διαφωνώ.
Τα παραδείγματα που παραθέτεις κατά πρώτο είναι όλα προερχόμενα από αγγλικούς στατικούς όρους άρα εμπλέκεται στο παιχνίδι και η αγγλική λεξοπλασία δηλαδή whatever-ism η οποία κατάληξη δίνει λίγο διαφορετική σημασία από την ελληνική (δε θα το αναλύσω) και κατά δεύτερο και κυριότερο, ισχύει πάλι αυτό που είπα, με αυτό που είπες να αποτελεί τον ρόλο της κατάληξης σε οποιαδήποτε λέξη. Το ό τι υπάρχει θεωρία πίσω από αυτές τις ξένες λέξεις είναι χαρακτηριστικό των whatever-isms και της σημασίας που κατέχουν στην αγγλική γλώσσα (δε θα αναλύσω είπαμε).

παντως δε μου ειναι προφανες ποια ειναι αυτη η σημαντικη
διαφορα ξενων και δικων isms. οποτε αν θελεις αναλυσε.

http://en.wiktionary.org/wiki/-ism

Και το λινκ σου λέει πως η κατάληξη -ism είναι ελληνική.
Η αγγλική γλώσσα λόγω της διάδοσής της σε πάμπολλες περιοχές του πλανήτη έχει εμπλουτιστεί με λέξεις του εκάστοτε τόπου.
Στην περίπτωση των αρχαίων ελληνικών βέβαια ήταν επιδίωξη να τα χρησιμοποιήσουν.
Δεν αλλάζει όμως το εξής συμπέρασμα:
Τα δάνεια δεν είναι εύπλαστα. Μια γλώσσα θα δανειστεί ένα ξένο γλωσσικό στοιχείο και αυτό θα παραμείνει με την ίδια σημασία.
Παραδείγματα; Στα ελληνικά έχουμε καθαυτές ξένες λέξεις όπως πατρόν, σουτιέν, ρεβάνς και ελληνικοποιημένες όπως φράγκο, σαλάτα ή αντιδάνεια όπως φρένο.

Στην πρώτη κατηγορία, ακόμα και αν μπορεί να έχουν κι άλλες σημασίες στην αυθεντική τους γλώσσα, οι λέξεις αυτές σημαίνουν στα ελληνικά κάτι πολύ συγκεκριμένο. Το πατρόν δε σημαίνει "αφεντικό" αλλά "οδηγός για ράψιμο", το σουτιέν δε σημαίνει "οτιδήποτε που υποστηρίζει" αλλά πολύ συγκεκριμένα "στηθόδεσμος", η ρεβάνς χρησιμοποιείται μόνο στα σπορ και δε σημαίνει γενικα "εκδίκηση". Να σημειώσω εδώ ότι μπορεί να χρησιμοποιούμε το "ρεβανσισμός" με την έννοια της εκδίκησης αλλά δεν είναι ελληνική λέξη μα γαλλική με αντιδάνειο από τα ελληνικά της κατάληξης -isme.

Στη δεύτερη κατηγορία έχουμε τις ελληνικοποιημένες λέξεις από τον 19ο αιώνα οι οποίες διαδόθηκαν στη γενιά μας είτε προφορικά είτε (και πιστεύω ότι είναι το πιο σημαντικό) από υποκειμενικές προσπάθειες καταγραφής ισχύουσας γραμματικής και λεξιλογίου. Το φράγκο είναι το χρήμα, με επιρροή από την ελληνικοποίηση του franc, πρώην γαλλικού νομίσματος και νυν ελβετικού. H σαλάτα είναι αποκλειστικά το πιάτο με τα λαχανικά, και δε σημαίνει κάτι αλμυρό.

Στην κατηγορία των αντιδανείων είναι μπλεγμένα τα πράγματα. Στα αρχαία ελληνικά υπήρχε η φρην (δεν έχω την πηγή κοντά μου αλλά θυμάμαι ότι σήμαινε κάτι επιπλέον, αν θέλετε αγνοήστε την παράγραφο αυτή αλλά το νόημα παραμένει ίδιο), που πήγε στην ιταλία, έγινε φρένο και το δανειστήκαμε εμείς και το ελληνικοποιήσαμε. Εξού και η κατάληξη -άρω στο "φρενάρω" που χρησιμοποιούμε μόνο για ξένες λέξεις που ελληνικοποιούμε.



Με όλα αυτά θέλω να πω ότι οι -ισμοί οι δικοί μας και των αγγλόφωνων (οι οποίοι έφτιαξαν τη λέξη scientism) είναι διαφορετικοί. Ένα συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει κανείς ακόμα και αν κοιτάξει σε λεξικά (http://dictionary.reference.com/browse/-ism) όπου παίρνουν έναν αριθμό λέξεων και συγκρίνουν και βγάζουν συμπεράσματα.

Όμως πιστεύω ότι οι σημασίες των λέξεων ορίζονται πάντα σε συνδυασμό με την χρήση άλλων και το παραπάνω σύστημα που περιέγραψα των λεξικογράφων είναι απλοϊκό.
Για τον ίδιο λόγο που δεν μπορείς να μάθεις μια ζωντανή γλώσσα από λεξικό. Πρέπει να κάνεις χρήση των λέξεων για να καταλάβεις μετά (http://en.wikipedia.org/wiki/Metatheory) από την επικοινωνία τι είπες. Σαν trial and error, feedback όπως θέλετε πείτε το.

Οι λέξεις είναι σύνολα εννοιών. Όταν εισόγονται στην χρήση, στην επικοινωνία, είναι πλέον ασαφή σύνολα εννοιων.
Ok το χόντρυνα τώρα.

Τέλος αν στη γλώσσα μας οι -ισμοί ανήκουν σε μεγαλύτερο εννοιολογικό σύνολο, η ίδια λέξη στα ελληνικά θα έχει διαφορετικό νόημα από την ίδια στα αγγλικά.

Positivism refers to a set of epistemological perspectives and philosophies of science which hold that the scientific method is the best approach to uncovering the processes by which both physical and human events occur. Though the positivist approach has been a recurrent theme in the history of western thought from the Ancient Greeks to the present day, the concept was developed in the early 19th century by the philosopher and founding sociologist, Auguste Comte.


[...]


Positivism asserts that the only authentic knowledge is that which is based on sense, experience and positive verification. As an approach to the philosophy of science deriving from Enlightenment thinkers such as Henri de Saint-Simon and Pierre-Simon Laplace, Auguste Comte saw the scientific method as replacing metaphysics in the history of thought, observing the circular dependence of theory and observation in science. Sociological positivism was later reformulated by Émile Durkheim as a foundation to social research. At the turn of the 20th century the first wave of German sociologists, including Max Weber and Georg Simmel, rejected the doctrine, thus founding the antipositivist tradition in sociology. Later antipositivists and critical theorists have associated positivism with "scientism"; science as ideology.

[...]

http://en.wikipedia.org/wiki/Positivism





εν ολιγοις, ο θετικισμός , ως γνωσιοθεωρία, "προσκάλεσε" στο να μελετηθούν οι κοινωνιολογια, πολιτικές επιστημες, ψυχολογία , ιστορία, με την επιστημονική μέθοδο. Για κάποιο λόγο όμως , αυτό δεν αρεσε σε αρκετους κοινωνιολόγους, δηλαδή ο Βεμπερ και ο Μαρκούζε πχ απέρριπταν την επιστημονική μεθοδο στην κοινωνιολογια  :???: 

Ο Κύκλος της Βιέννης - ο Λογικός Θετικισμός/Εμπειρισμός



η Βιέννη

Μετά το τέλος του Μεγάλου Πολέμου, το 1918,  η Βιέννη παρακολούθησε από πολύ κοντάτη ραγδαία αποσύνθεση των αναχρονιστικών ιδεών του παρελθόντος. Την εποχή εκείνη το μόνο πραγματικό Πανεπιστήμιο της Αυστρίας είχε την έδρα του εκεί  και όλες οι λειτουργίες του συγκεντρώνονταν σε ένα κτίριο της πόλης. Αυτή η συγκέντρωση χαρακτήριζε και την πνευματική ζωή της πόλης γενικότερα.

Ήταν μια πόλη όπου όλοι οι διανοητές γνωρίζονταν έστω και ελαφρώς μεταξύ τους, πράγμα που ευνοούσε την αλληλεπίδραση των νέων ιδεών
και τη διάχυσή τους σε όλους τους επιστημονικούς τομείς. Όλοι οι πνευματικοί άνθρωποι της πόλης – μαθηματικοί , φυσικοί, χημικοί, ιστορικοί,
φιλόσοφοι, συγγραφείς, ποιητές , μουσικοί ,αρχιτέκτονες και καλλιτέχνες - έμοιαζαν να εμπλέκονται σε μία ανοιχτή συζήτηση.

Το τέλος του πολέμου είχε σημάνει την κατάρρευση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων με τις έντεκα εθνότητες.  Η Βιέννη που στο απόγειό της ήταν πρωτεύουσα μιας αυτοκρατορίας με έντεκα εθνότητες και 50 εκατομμύρια υπηκόους ΥΠΟΒΙΒΑΣΤΗΚΕ σε πρωτεύουσα μιας εδαφικά και πληθυσμιακά ασήμαντης δημοκρατίας 6 εκατομμυρίων πολιτών, στην πλειονότητά τους Γερμανούς.

Η πόλη όμως παρόλο που έχασε την πολιτική πρωτοκαθεδρία διατήρησε στο απόλυτο το ΚΥΡΟΣ της ως ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ.
Η διάχυτη νευρικότητα που επικρατούσε στη συλλογική συνέιδηση των σκεπτομένων δεν άργησε να εκδηλωθεί ως μία ΕΞΑΡΣΗ νέων ιδεών –
χαρακτηριστικό σύμπτωμα της πνευματικής τελμάτωσης.

Δεν είναι τυχαίο ότι στη Βιέννη γεννήθηκε και ο ναζισμός. Πρόσφορο έδαφος βρήκαν και οι ιδέες
του Freud για το ασυνείδητο, την απώθηση, την υστερία και τις νευρώσεις. Εκεί ζωγράφισαν ο Gustav Klimt, ο Egon Schiele, και o Oscar Kokoska ,
ενώ εκεί την ίδια εποχή ο Arnold Schonberg έφερε στο προσκήνιο την ατονική μουσική.

Οι νέες ιδέες αναπτύσσονταν στη Βιέννη δημόσια στα στρογγυλά τραπέζια των αμέτρητων καφέ.

Εκτός όμως από τις καθημερινές συναντήσεις στα καφέ η πνευματική ζωή άνθιζε και στους διάφορους Kreise,  τους ΚΥΚΛΟΥΣ. Ήταν επίσημες ή ανεπίσημες ομάδες συζήτησης που πραγματοποιούσαν εβδομαδιαίες συναντήσεις και σχηματίζονταν γύρω από εξέχουσες μορφές της βιεννέζικης διανόησης. Σε μερικούς  από αυτούς τους κύκλους κεντρικό θέμα των συζητήσεων ήταν ο σοσιαλισμός, ενώ άλλοι ασχολούνταν με τα διάφορα ρεύματα του ψυχαναλυτικού κινήματος. Υπήρχαν κύκλοι που ασχολούνταν με θέματα φιλοσοφίας, με τον πλατωνισμό, με τον Kant ή και με στοχαστές όπως ο Kirkegaard  και ο  Tolstoy.
 

Der Wiener Kreis

Ο γνωστότερος όμως από τους κύκλους ήταν αυτός που δημιουργήθηκε γύρω από τον φιλόσοφο Moritz Schlick. Θα έμενε στην ιστορία των ιδεών ως Der Wiener Kreis , ο Κύκλος της Βιέννης.

Από τη συγκεκριμένη ομάδα διανοητών ξεπήδησε και διαδόθηκε το κίνημα του Λογικού Θετικισμού.
 

Ένας κύκλος ανθρώπων με «κέντρο του κύκλου» τον Moritz Schlick . Λειτούργησε από τις αρχές της δεκαετίας του 1920 μέχρι τη δολοφονία του «αρχηγού» Moritz Schlick το 1936. Η ιδέα για τη δημιουργία του έκανε την εμφάνισή της το 1922 στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και το ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ το 1929.Ήταν ένα κίνημα που αρνήθηκε τη ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ.                                                    

 

Ανάμεσα στα μέλη του τα διασημότερα εκτός από τον «αρχηγό» Moritz Schlick, ο οποίος την εποχή του Μανιφέστου (1929) ήταν  47 ετών ,
 ήταν ο Rudolf Carnap 38 ετών, ο Kurt Gödel 23 ετών , ,ο  Friedrich Waismann 33 ετών, ο Otto Neurath 47 ετών , ο  Hans Hahn 50 ετών,   ο Philip Frank 45 ετών οι περισσότεροι Εβραϊκής καταγωγής    ή μαρξιστές ή και τα δύο.  Στον κύκλο συμμετείχαν οικονομολόγοι, κοινωνικοί επιστήμονες, μαθηματικοί,
θεωρητικοί της Λογικής, φυσικοί καθώς και φιλόσοφοι. Ο Ludwig Wittgenstein, τότε 48 ετών, ήταν επίτιμο μέλος της ομάδας και εθεωρείτο ο πνευματικός της καθοδηγητής παρόλο που ο ίδιος δεν συμμετείχε ούτε αποδεχόταν την τιμητική διάκριση.


Αυτό που τους ένωνε ιδεολογικά ήταν η πίστη τους στην εφαρμογή επιστημονικών μεθόδων. Η φιλοσοφία, πίστευαν μπορεί να ωφεληθεί  όσο κανένας
 άλλος τομέας από την υιοθέτηση μιας αυστηρής λογικής. Εδώ διέφεραν από τους συναδέλφους τους του Cambridge το οποίο αποτελούσε, τότε, την άλλη φιλοσοφική πρωτεύουσα του Κόσμου. Εκείνοι πίστευαν ότι η οι επιστήμες έπρεπε να πάρουν μαθήματα από τη φιλοσοφία. Στην μεν Βιέννη έβλεπαν τη φιλοσοφία σαν αιμοδιψές παράσιτο στη δε Αγγλία σαν θεραπευτική βδέλλα . Ο πραγματικός εχθρός δεν ήταν όμως το Cambridge. Ήταν ο γερμανικός ιδεαλισμός. Αυτός έδινε προτεραιότητα στη νόηση και στο πνεύμα έναντι της φυσικής και της λογικής.


Στο μανιφέστο του 1929 τρία ονόματα αναφέρονται ως πατέρες του κινήματος.

Ο Αϊνστάιν ήταν το πιο φωτεινό αστέρι του επιστημονικού διαφωτισμού. Οι περιγραφές του για τον χώρο και τον χρόνο φαίνονταν
να ανατρέπουν τον ισχυρισμό του Καντ ότι ορισμένα πράγματα για τον Κόσμο τα ανακαλύπτουμε απλά και μονο συλλαμβάνοντάς τα
με τον νου μας, με τη διαίσθησή μας χωρίς να κουνηθούμε ένα βήμα από την πολυθρόνα μας.

Ο Μπέρτραντ Ράσσελ ήταν το δεύτερο όνομα στο τιμητικό πάνθεον του Κύκλου.  Στον Ράσσελ εκτιμούσαν ότι το ότι υποστήριξε με πάθος
τον εμπειρισμό, τη θεωρία που λέει ότι όλη η γνώση μας για τον κόσμο προέρχεται από την εμπειρία. Θαύμαζαν επίσης την πρωτοποριακή του εφαρμογή της Λογικής στα μαθηματικά και στη γλώσσα. Ο Ρούντολφ Κάρναπ και ο Χανς Χαν ανήκαν στους ελάχιστους που είχαν διαβάσει και καταλάβει το Principia Mathematica .

Εκείνος όμως για τον οποίο το κίνημα έτρεφε βαθύτατο σεβασμό ήταν ο Λούντβιχ Βιττγκενστάιν. Ο Σλικ ήταν από τους πρώτους που αναγνώρισαν
την πρωτοτυπία του Tractatus Logico-Philosophicus και στα μέσα της δεκαετίας του 1920 το Tractatus διαβάστηκε δυνατά και συζητήθηκε φράση προς φράση από την ομάδα του Κύκλου , όχι μονο μία φορά αλλά δύο. Η έντονη λατρεία στον Βιττγκενστάιν άρχισε να υποχωρεί μετά το 1930.


Ο Λογικός Θετικισμός


Ο Λογικός Θετικισμός υπήρξε πριν απόλα ένα κίνημα που μιλούσε στο όνομα της ακρίβειας και της προόδου στις επιστήμες. Σκοπός του ήταν να δανειστεί τη Μέθοδο που είχε στηρίξει τόσο καλά την επιστήμη και να αποστάξει στην ουσία της. Και αυτό όχι μόνο για να εξυγιάνει την ίδια την επιστήμη από τη ροπή της προς τη μυστικιστική ασάφεια και τη Μεταφυσική αλλά και για να εξυγιάνει όλους τους τομείς της διανόησης. Επηρεασμένοι από το πνεύμα που κυριαρχούσε στη Βιέννη εκείνη την εποχή οι στοχαστές του Κύκλου θέλησαν να θάψουν όσο πιο γρήγορα μπορούσαν τα κατάλοιπα των παλιών ιδεών και αναστήσουν στη θέση τους ένα σύστημα με υγιή θεμέλια βασισμένα στις εμπειρικές επιστήμες.
 

Ένας λόγος για τον οποίο ο Κύκλος της Βιέννης ασκούσε ιδιαίτερη γοητεία στον κόσμο της φιλοσοφίας ήταν ότι πρότεινε το θεμελιακό αξίωμα : « Υπάρχουν δύο τύποι έγκυρων προτάσεων.

Πρώτον οι προτάσεις που είναι δυνατόν να χαρακτηριστούν αληθείς ή ψευδείς με κριτήριο το νόημα των λέξεων που χρησιμοποιούν. Η σχέση λόγου χάρη «2+2 = 4» ή λογικές συνεπαγωγές του τύπου «Όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί, ο Σωκράτης είναι άνθρωπος άρα ο Σωκράτης είναι θνητός».

Δεύτερον, έγκυρες προτάσεις είναι οι εμπειρικές προτάσεις που επιδέχονται διαδικασίες εμπειρικής εξακρίβωσης.   «Το νερό βράζει στους 1000» ή  «η Γη είναι επίπεδη».

Όλες οι άλλες προτάσεις είναι κυριολεκτικά χωρίς νόημα. Από τη στιγμή που δεν μπορούμε να επαληθεύσουμε εμπειρικά την ύπαρξη ή ανυπαρξία του Θεού κάθε ισχυρισμός θρησκευτικού περιεχομένου ήταν από διανοητική άποψη χωρίς νόημα. Δηλώσεις όπως «το να σκοτώσεις είναι κακό πράγμα» «πρέπει κανείς να είναι πάντα ειλικρινής» « ο Πικάσο είναι καλύτερος ζωγράφος από τον Μονέ» πρέπει να αντιμετωπίζονται ως εκφράσεις προσωπικών κρίσεων ως ισοδύναμες δηλαδή με τις προτάσεις «δεν εγκρίνω τον φόνο» « κατά την άποψή μου οι άνθρωποι πρέπει πάντα να λένε την αλήθεια» , «προτιμώ τον Πικάσο από τον Μονέ» .


Ο ΛΟΓΙΚΟΣ ΘΕΤΙΚΙΣΜΟΣ θεμελιώνεται στην πεποίθηση ότι « για να έχει νόημα μία πρόταση πρέπει να είναι είτε ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ( οπότε τα εάν είναι αληθής ή ψευδής μπορεί να προσδιοριστεί εξετάζοντας το νόημα των λέξεων και των συμβόλων που τη συγκροτούν ) είτε να επιδέχεται έλεγχο μέσω ΕΜΠΕΙΡΙΚΗΣ  διαδικασίας ( παρατήρησης, πειράματος ) »

Στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν ο λογικός θετικισμός ο οποίος θεωρούσε τον εαυτό του τέκνο της επιστημονικής μεθοδολογίας και πρέσβευε ότι σκοπός της φιλοσοφίας είναι να αποσαφηνίζει το νόημα των προτάσεων έγινε  θύμα της ανόδου των ναζιστικών δυνάμεων.
 

Το 1936 o Moritz Schlick δολοφονήθηκε από έναν σχιζοφρενή στα σκαλιά της σκάλας του Πανεπιστημίου της Βιέννης. Ο Τύπος θεώρησε δεδομένο ότι ο Schlick ήταν Εβραίος και εξέφρασε συμπάθεια για τον δολοφόνο . Το ότι κανείς δεν σκέφτηκε να αντιδράσει λέγοντας απλώς ότι «η ΦΥΛΗ του Schlick ή και των άλλων μελών του Κύκλου δεν θα έπρεπε να έχει την παραμικρή σημασία» περιγράφει την αντισημιτική πολιτική ατμόσφαιρα του 1936. Οι  τέσσερεις πάντως πυροβολισμοί  στο κορμί του Schlick είχαν ως θύμα και τον Κύκλο της Βιέννης. Ο Λογικός Θετικισμός συνέχισε την τροχιά του κυρίως στον αγγλοσαξωνικό χώρο.
 

ο Κύκλος και ο Ludwig Wittgenstein

Η ισχυρή προσωπικότητα του Wittgenstein και οι μεταρρυθμιστικές ιδέες  του για τη φιλοσοφία, η σφοδρότητα της εκστρατείας του να απαλλάξει τους συγχρόνους του από προσχηματισμένες παραδοχές έδωσαν νέα μορφή στον ευρωπαϊκό στοχασμό. Πολλοί από τους υποστηρικτές του Λογικού Θετικισμού θεώρησαν ότι το Tractatus του Wittgenstein ήταν το « δικό τους» βιβλίο, το έργο που τους δικαίωνε. Βασιζόμενοι μάλιστα σε αυτό είχαν οδηγηθεί στην
ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΙΜΟΤΗΤΑΣ την οποία οφείλει κανείς να χρησιμοποιήσει για να κρίνει εάν μία πρόταση είναι επιστημονική. Η ερμηνεία όμως που είχαν αποδώσει στα γραφόμενα στο Tractatus είναι συζητήσιμη.

Ο Wittgenstein είχε χωρίσει τις προτάσεις σε εκείνες που μπορούμε να διατυπώσουμε και σε εκείνες για τις οποίες πρέπει να σιωπούμε.
Στην πρώτη κατηγορία ανήκαν οι ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ, στη δεύτερη οι ΗΘΙΚΕΣ. Αυτό που παρανόησαν τα μέλη του Κύκλου ήταν ότι ο Wittgenstein δεν πίστευε ότι « το άρρητο  είναι ανοησία ».  Αντίθετα θεωρούσε ότι «τα πράγματα για τα οποία δεν μπορούμε να μιλήσουμε έχουν ιδιαίτερη σημασία».
Τα μέλη του Κύκλου ήταν άνθρωποι επιστήμονες που απέρριπταν τη μεταφυσική την ηθικολογία και την πνευματικότητα. Αρχικά πίστεψαν ότι το Tractatus  εξέφραζε την ίδια αντίληψη. Λίγα χρόνια μετά βρέθηκαν μπροστά σε έναν άνθρωπο που απήγγελε ποίηση και ήταν κατά το ήμισυ μυστικιστής.


ο Κύκλος και ο Karl Popper

Ο Karl Popper  Βιεννέζος κι αυτός με εβραϊκή καταγωγή, τότε δηλαδή το 1929,  27 ετών,  ποτέ δεν πήρε μέρος στις εβδομαδιαίες συζητήσεις του Κύκλου. Ο ίδιος αργότερα εξομολογείται ότι ποτέ δεν έγινε μέλος του Κύκλου.

Το πρώτο του μεγάλο έργο Logik der Forschhung ( Η Λογική της επιστημονικής ανακάλυψης ) που εκδόθηκε το 1934 ήταν εξίσου αξιόλογο με τα έργα
των μελών του Κύκλου. Γιατί άραγε ο Κύκλος αγνόησε τον νέο αυτό Βιεννέζο στοχαστή ; Μια απάντηση θα μπορούσε  να είναι ότι «αυτό συνέβη επειδή
έτσι το θέλησε ο Moritz Schlick» και ο Schlick δεν εκτιμούσε τον Popper.  Πιο καθοριστικός παράγων όμως πρέπει να είναι η βαθύτατη αντιπάθεια
του Popper για τον τότε γκουρού του Schlick - αλλά και των περισσότερων μελών- , και τον Ludwig Wittgenstein

Η περιφρόνηση του νεαρού τότε Popper στο έργο του Wittgenstein είχε εκφραστεί και δημόσια λίγα χρόνια αργότερα το έτος δηλαδή 1932
Karl Popperσε μία τρικυμιώδη συνάντηση που έγινε μπροστά σε ευρύτερο κοινό. Τον κατηγορούσε ότι συμπεριφερόταν όπως η Καθολική Εκκλησία, απαγορεύοντας κάθε συζήτηση πάνω στα ζητήματα στα οποία ο ίδιος δεν είχε να δώσει απαντήσεις. Σε όλη την υπόλοιπη ζωή του  αναφερόταν στον Κύκλο της Βιέννηςτ τονίζοντας τη φιλοσοφική απόσταση πουτον χώριζε από αυτόν.

Στη θέση της ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΙΜΟΤΗΤΑΣ εκείνος πρότεινε τη ΔΙΑΨΕΥΣΙΜΟΤΗΤΑ ως κριτήριο για το « ΕΑΝ ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ»
Και η άποψή του ήταν ιδιαίτερα σοβαρή και εμπεριστατωμένη. Κανένας αριθμός πειραμάτων δεν μπορεί να αποδείξει την ορθότητα μιας θεωρίας όπως ότι ο ήλιος θα ανατέλλει πάντοτε, εφόσον όσες φορές και να ανατείλει ο ήλιος δεν υπάρχει τίποτε που να αποκλείει ότι κάποια μέρα στο μέλλον δεν θα φανεί. Αντίθετα, ένα μόνο αρνητικό εμπειρικό δεδομένο αρκεί για αποδείξει ότι μια θεωρία είναι εσφαλμένη.  Μία θεωρία μπορεί να θεωρηθεί ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ εφόσον είναι ανοικτή στη ΔΙΑΨΕΥΣΗ της

 

ο Κύκλος και ο Kurt  Gödel - Ένας πλατωνιστής ανάμεσα σε θετικιστές
 

Ο Kurt Gödel  έγινε μέλος του Κύκλου πριν ακόμα πάρει το πτυχίο του και συμμετείχε τακτικά στις εβδομαδιαίες συνεδρίες από το 1926 ως το 1928, τη χρονιά που στράφηκε στη μελέτη της ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ αφού προηγουμένως – το 1924 – είχε μεταστραφεί από τη Φυσική στα Μαθηματικά.
Είχε ωστόσο μυηθεί στον ΠΛΑΤΩΝΙΣΜΟ στα 19 του,  ένα χρόνο πριν από την πρόταση να συμμετέχει στον Κύκλο.

Ωστόσο δεν φαίνεται να επηρεάστηκε από τον ΑΝΤΙΜΕΤΑΦΥΣΙΚΟ προσανατολισμό των άλλων μελών που άργησαν να διακρίνουν ότι ο Gödel
 δεν ήταν ένας από αυτούς. Φαίνεται όμως ότι κι εκείνος απέφευγε να διαφοροποιηθεί ανοικτά. Η αποστροφή του για τις συγκρούσεις ήταν τόσο ακραία
 που όλοι την ερμήνευαν ως μία από τις ιδιοτροπίες του και σίγουρα όχι την πιο παράξενη.



http://users.sch.gr/kassetas/0%20000%200aCIRCLEVienna.htm