THMMY.gr

>Ο σπουδαίος νεοζηλανδός πυρηνικός φυσικός Έρνεστ Ράδερφορντ είναι
>γνωστός ως ο πατέρας της πυρηνικής φυσικής. Έκανε καριέρα
>στην Αγγλία, δίδαξε στο Κέιμπριτζ και πήρε το Νόμπελ χημείας (!)
>το 1908.
>
>Όταν ήταν καθηγητής στο πανεπιστήμιο, του τηλεφώνησε ένας συνάδελφός
>του και τον ρώτησε αν ήθελε να διαιτητεύσει στο ζήτημα που είχε
>προκύψει με τη βαθμολόγηση ενός γραπτού Φυσικής.
>
>Ο συνάδελφός του ήταν αποφασισμένος να μηδενίσει το γραπτό ενώ ο
>φοιτητής ισχυριζόταν ότι θα έπρεπε να πάρει άριστα. Στο τέλος,
>συμφώνησαν να δεχτούν τη λύση που θα έδινε ένας ουδέτερος επιδιαιτητής
>και διάλεξαν τον Ράδερφορντ.
>
>Ο Ράδερφορντ δέχτηκε να αναλάβει το ρόλο που του ανέθεσαν, πήγε στο
>γραφείο του συναδέλφου του και διάβασε την ερώτηση του διαγωνίσματος:
>"Δείξτε πώς μπορούμε να βρούμε το ύψος ενός ψηλού κτιρίου χρησιμοποιώντας
>ένα βαρόμετρο." Η απάντηση του φοιτητή ήταν: "Παίρνουμε το βαρόμετρο και
>το ανεβάζουμε στο υψηλότερο σημείο του κτιρίου, το δένουμε στην άκρη ενός
>νήματος, το κατεβάζουμε μέχρι το επίπεδο του δρόμου, μετά το ξανανεβάζουμε
>και μετράμε το μήκος του νήματος. Το μήκος του νήματος από το δρόμο ως
>την κορυφή του κτιρίου είναι το ύψος του κτιρίου".
>
>Ο Ράδερφορντ είπε, πρώτα απ' όλα, ότι ο φοιτητής είχε κάποιο δίκιο να
>ζητά να πάρει άριστα αφού ουσιαστικά είχε δώσει μια σωστή και πλήρη
>απάντηση στην ερώτηση. Από την άλλη, αν έπαιρνε άριστα για το γραπτό
>του, θα του ανέβαζε το συνολικό του βαθμό στη Φυσική. Ένας τέτοιος
>υψηλός βαθμός θα πιστοποιούσε αντίστοιχη γνώση του αντικειμένου, πράγμα
>που δεν αποδεικνυόταν από την απάντηση που είχε δώσει.
>Γι' αυτό, λοιπόν, ο Ράδερφορντ πρότεινε να δοθεί στο φοιτητή η ευκαιρία
>να δώσει άλλη μια απάντηση. Όπως περίμενε, ο συνάδελφός του δέχτηκε
>αυτή τη λύση, τον εξέπληξε όμως που τη δέχτηκε κι ο φοιτητής.
>
>Ο Ράδερφορντ έδωσε στο φοιτητή έξι λεπτά να γράψει την απάντησή του
>στην ερώτηση, προειδοποιώντας τον ταυτόχρονα ότι η απάντησή του θα
>έπρεπε να πιστοποιεί γνώση της Φυσικής. Πέρασαν πέντε λεπτά και ο
>φοιτητής δεν είχε γράψει ούτε μια λέξη.
>
>Ο Ράδερφορντ τον ρώτησε αν σκόπευε να εγκαταλείψει την προσπάθεια
>αλλά ο φοιτητής τού απάντησε: "Όχι, απλώς έχω πολλές απαντήσεις και
>προσπαθώ να σκεφτώ ποια είναι η καλύτερη". Ο Ράδερφορντ ζήτησε
>συγγνώμη για τη διακοπή και παρακάλεσε το φοιτητή να συνεχίσει.
>Μέσα στο επόμενο λεπτό, ο φοιτητής ξεπέταξε μια απάντηση που έλεγε:
>"Παίρνω το βαρόμετρο στην κορυφή του κτιρίου και σκύβω πάνω από το
>κενό. Αφήνω το βαρόμετρο να πέσει και χρονομετρώ την πτώση του. Στη
>συνέχεια, χρησιμοποιώντας τον τύπο x=0.5*a*t^2, υπολογίζω το ύψος
>του κτιρίου".
>
>Αφού διάβασαν την απάντηση, ο Ράδερφορντ είπε ότι ο
>ίδιος θα ήταν διατεθειμένος να τη βαθμολογήσει με άριστα και ο
>συνάδελφός του συμφώνησε.
>
>Καθώς έφευγε από το γραφείο του άλλου καθηγητή, ο Ράδερφορντ θυμήθηκε
>που ο φοιτητής είχε πει ότι προβληματιζόταν ποια απάντηση να διαλέξει,
>οπότε τον ρώτησε ποιες ήταν οι άλλες απαντήσεις που θα έδινε στο πρόβλημα.
>
>"Να σας πω", απάντησε ο φοιτητής. "Υπάρχουν πολλοί τρόποι να μετρήσεις
>το ύψος ενός κτιρίου χρησιμοποιώντας ένα βαρόμετρο. Για παράδειγμα, αν
>λάμπει ο ήλιος, παίρνεις το βαρόμετρο, μετράς το ύψος του, το μήκος της
>σκιάς του και το μήκος της σκιάς του κτιρίου και με απλή μέθοδο των τριών
>βρίσκεις το ύψος του κτιρίου".
>
>[Σ.Σ. Είναι περίπου η μέθοδος που λέγεται ότι χρησιμοποίησε ο Θαλής
>για να μετρήσει το ύψος της πυραμίδας του Χέοπα - όχι βέβαια με
>βαρόμετρο, αλλά με ανθρώπινη σκιά.]
>
>"Εντάξει", είπε ο Ράδερφορντ. "Και οι άλλες λύσεις;"
>
>"Να", είπε ο φοιτητής, "υπάρχει μια πολύ στοιχειώδης μέθοδος που θα
>σας αρέσει. Παίρνουμε το βαρόμετρο κι αρχίζουμε να ανεβαίνουμε τα
>σκαλιά. Καθώς ανεβαίνουμε, χρησιμοποιούμε το βαρόμετρο σαν υποδεκάμετρο
>και σημαδεύουμε στον τοίχο κάθε φορά το μήκος του βαρόμετρου. Όταν
>θα έχουμε φτάσει στην κορυφή, μετράμε τα σημάδια και έχουμε το ύψος
>σε x μήκη βαρομέτρου".
>
>"Μια πολύ άμεση και μάλλον επίπονη μέθοδος", σχολίασε ο Ράδερφορντ.
>
>"Βεβαίως. Αν θέλετε μια πιο εξεζητημένη μέθοδο,
>μπορείτε να δέσετε το βαρόμετρο στην άκρη ενός νήματος, να το βάλετε
>να ταλαντεύεται σαν εκκρεμές και να μετρήσετε την τιμή του g
>[επιτάχυνση βαρύτητας] στο επίπεδο του δρόμου και στην κορυφή του
>κτιρίου. Από τη διαφορά των δύο τιμών του g, μπορείτε θεωρητικά να
>υπολογίσετε το ύψος του κτιρίου.
>
>Επίσης, θα μπορούσατε να πάρετε το βαρόμετρο στο ψηλότερο σημείο του
>κτιρίου, και δεμένο όπως πριν στην άκρη ενός νήματος να
>το χαμηλώσετε μέχρι το επίπεδο του δρόμου και να το βάλετε να
>ταλαντεύεται σαν εκκρεμές, οπότε μπορείτε να υπολογίσετε το ύψος του
>κτιρίου από την περίοδο της μετατόπισης".
>
>Ο Ράδερφορντ δεν μπορούσε παρά να συμφωνήσει με τις απαντήσεις του
>φοιτητή.
>
>"Βεβαίως", συνέχισε ο φοιτητής, "υπάρχουν και διάφοροι εναλλακτικοί
>τρόποι να μάθεις το ύψος του κτιρίου με ένα βαρόμετρο. Ίσως ο καλύτερος
>είναι να πάρεις το βαρόμετρο στο υπόγειο, να χτυπήσεις την
>πόρτα του επιστάτη και, όταν σου ανοίξει, να του πεις: Αγαπητέ κύριε,
>ορίστε ένα καταπληκτικό βαρόμετρο. Θα σας το κάνω δώρο, αν μου πείτε
>ακριβώς το ύψος αυτού του κτιρίου".
>
>Σ' αυτό πια το σημείο ο Ράδερφορντ ρώτησε το
>φοιτητή αν ήξερε τη συμβατική λύση του προβλήματος. "Και βέβαια τη
>γνωρίζω", του απάντησε ο φοιτητής.
>
>"Απλώς βαρέθηκα στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο
>να μου λένε συνέχεια οι καθηγητές πώς θα πρέπει να σκέφτομαι".
>
>Αυτή η συνάντηση σηματοδότησε την αρχή μιας
>γόνιμης επαγγελματικής συνεργασίας ανάμεσα στον Ράδερφορντ και το
>φοιτητή. Το όνομα του φοιτητή;
>
>Νιλς Μπορ, ο Δανός που στη συνέχεια της καριέρας
>του απέδειξε τις θεωρίες του Ράδερφορντ για τα ηλεκτρόνια και έδωσε
>σημαντική ώθηση στην ανάπτυξη της κβαντικής φυσικής