THMMY.gr

Το φάντασμα του Τσε στη Λατινική Αμερική 
Ο Τσάβες και ο Μοράλες δεν είναι Φιντέλ και Τσε. Αλλά και ο Τσάβες δεν είναι ίδιος με τον Μοράλες, ενώ η πολιτική τους γραμμή απέχει σαφώς από την αντίστοιχη του Λούλα και της Μπασελέ. Η πολιτική σκηνή της Λατινικής Αμερικής συνιστά σήμερα ένα μεγάλο παζλ, στο οποίο πάντως δείχνει να κυριαρχεί το κόκκινο χρώμα. Ο τρόμος του κεφαλαίου είναι μήπως κάποιος θα καταφέρει να ενώσει όλα τα κομμάτια?
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

Αριστερό ντόμινο και αλλαγή σκηνικού
ΑΝΗΣΥΧΗ Η ΟΥΑΣΙΝΓΚΤΟΝ
Ο Τζορτζ Μπους, στην αρχή της θητείας του, είχε υποσχεθεί ότι το Μεξικό θα ήταν η βασική, αν όχι η μοναδική του προτεραιότητα στην κεντρική και τη Λατινική Αμερική. Ο πρόεδρος της χώρας, Βινθέντε Φοξ, είχε αρκετές φορές το προνόμιο να βρεθεί στο ράντσο του Τέξας, θεωρούνταν ένας από τους πλέον πιστούς συμμάχους των ΗΠΑ σε διεθνές επίπεδο, ενώ έκανε τα πάντα για να προμηθεύει τους βόρειους γείτονές του με άφθονο εργατικό δυναμικό, σε συμφέρουσα τιμή.
Ακόμη και έτσι, όμως, ο Φοξ και οι Μεξικανοί δεν γλίτωσαν από την αμερικανική μπότα: Στην Ουάσινγκτον εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο να χτιστεί ένα τεράστιο τείχος (του αίσχους) κατά μήκος των συνόρων με το Μεξικό, έτσι ώστε να ελέγχεται η ροή μεταναστών προς Βορρά. Μέχρι δε να γίνει αυτό, ομάδες ένοπλων εθελοντών Αμερικανών από τις πολιτείες του Νότου έχουν αναλάβει την περιφρούρηση της συνοριογραμμής, από το Σαν Ντιέγκο και την Τιχουάνα στη δυτική ακτή μέχρι τον ποταμό Ρίο Γκράντε που αποτελεί το φυσικό σύνορο των δύο χωρών στην ανατολική πλευρά και εκβάλλει στον Κόλπο του Μεξικού.

Εύλογα, λοιπόν, δικαιούται κανείς να αναρωτηθεί: Αν αυτή είναι η μεταχείριση που έχουν οι στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως είναι ο Φοξ, τότε τι θα γίνει αν στην ηγεσία του Μεξικού ανέβει ο κεντροαριστερός Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπράδορ, ο πρώην δήμαρχος της πρωτεύουσας που θεωρείται μεγάλο φαβορί για τις εκλογές που θα γίνουν στις 2 Ιουλίου του 2006; Έχουν άραγε καμία τύχη να γίνουν αποδεκτοί από την Ουάσινγκτον ο βενεζουελάνος Ούγκο Τσάβες, ο βολιβιανός Έβο Μοράλες και ο ουρουγουανός Ταμπαρέ Βάσκες ή ακόμη ο Ντανιέλ Ορτέγκα του Εθνικοαπελευθερωτικού Μετώπου των Σαντινίστας (FSLN), που οδεύει ολοταχώς προς νίκη στην αναμέτρηση της 5ης Νοεμβρίου και ο Ογιάντα Χουμάλα, που φαίνεται να μην έχει αντίπαλο στο Περού, ενόψει των προεδρικών εκλογών της 9ης Απριλίου;

Προφανώς, οι πιθανότητες να γίνει κάτι τέτοιο είναι ελάχιστες ως ανύπαρκτες. Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε πορεία ρήξης με τους γείτονές τους στο Νότο, όπου τους έχει απομείνει ένας μόνο πιστός σύμμαχος: Ο ακροδεξιός πρόεδρος της Κολομβίας Αλβάρο Ουρίμπε, τον οποίο στηρίζουν με νύχια και με δόντια για να αντιμετωπίσει το πιο ισχυρό σήμερα αντάρτικο της περιοχής, του οποίου ηγούνται οι Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας (FARC).

«Χάνει η Ουάσινγκτον τη Λατινική Αμερική;», αναρωτιέται με αγωνία ο αρθρογράφος της κορυφαίας ίσως διπλωματικής επιθεώρησης των ΗΠΑ, του Φόρεϊν Αφέαρς, στο τελευταίο του τεύχος. Η απάντηση δεν είναι απλή. Αλλά το σίγουρο είναι ότι ο Φιντέλ δεν έχει κανένα λόγο πια να αισθάνεται μόνος, ενώ ο Τσε έχει πλέον κάθε δικαίωμα να χαμογελάσει από εκεί που βρίσκεται - δηλαδή, στις καρδιές και την ψυχή εκατομμυρίων ανθρώπων
 
Ο Τσάβες και ο Μοράλες δεν είναι Φιντέλ και Τσε. Αλλά και ο Τσάβες δεν είναι ίδιος με τον Μοράλες,ενώ η πολιτική τους γραμμή απέχει σαφώς από την αντίστοιχη του Λούλα και της Μπασελέ. Η πολιτική σκηνή της Λατινικής Αμερικής συνιστά σήμερα ένα μεγάλο παζλ, στο οποίο πάντως δείχνει να κυριαρχεί το κόκκινο χρώμα.
Ο τρόμος του κεφαλαίου είναι μήπως κάποιος θα καταφέρει να ενώσει όλα τα κομμάτια...
 
ΤO ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΟΥ TΣE ΣTH ΛATINIKH AMEPIKH
 
Στη Λατινική Αμερική, σπάνια ένα ερώτημα έχει μόνο μία απάντηση και κάθε φαινόμενο μονοσήμαντη ερμηνεία. Είναι προφανές, για παράδειγμα, ότι οι χώρες της περιοχής κάνουν στροφή προς την Αριστερά - προς την Αριστερά, όμως, του γκεβαρισμού ή του κυβερνητισμού, την Αριστερά του Κάστρο, του Τσάβες ή του Λούλα; Δεν είναι λίγοι, επίσης, εκείνοι που ισχυρίζονται πως για την αλλαγή σκηνικού ευθύνεται κυρίως η ορμητική εισβολή στο προσκήνιο όχι της εργατικής τάξης, αλλά των ιθαγενών, οι οποίοι ήρθε η ώρα να πάρουν την εκδίκησή τους για τα όσα έχουν επί αιώνες υποστεί - μπορούν, άραγε, οι ιθαγενείς να εμπνεύσουν και να καθοδηγήσουν ένα σύγχρονο επαναστατικό ρεύμα ή είναι καταδικασμένοι να ζουν περιορισμένοι σε ζούγκλες όπως η Λακαντόνα και στα οροπέδια των Άνδεων; Επιπλέον, οι περισσότεροι θεωρούν μάλλον ως δεδομένο ότι αυτό που κυρίως ενώνει, σαν κόκκινη κλωστή, τα κινήματα της περιοχής είναι ο σφοδρός αντιαμερικανισμός τους, ο οποίος σαρώνει σε όλες τις χώρες - σημαίνει μήπως αυτό ότι η οικοδόμηση μιας συμμαχίας των χωρών της Λατινικής Αμερικής, που θα λειτουργεί ως αντίπαλο δέος προς τις ΗΠΑ, θα φέρει καλύτερες μέρες για την πλειοψηφία των εργαζομένων, αλλά και των ιθαγενών;

Η ανάλυση του Τζον Πίλγκερ, από τις σελίδες του βρετανικού περιοδικού Νιού Στέιτσμαν, που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τη φωτογραφία του Τσάβες συνοδευόμενη από τον τίτλο «Ο νέος εχθρός της Αμερικής», είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα: «Ο Τσάβες και η άνοδος των λαϊκών κοινωνικών κινημάτων, από την Κολομβία μέχρι την Αργεντινή, αντιπροσωπεύουν μια αναίμακτη, ριζοσπαστική αλλαγή στην ήπειρο, που εμπνέεται από τις παραδόσεις του μεγάλου αγώνα για την ανεξαρτησία. Ενός αγώνα που ξεκίνησε με τον γεννημένο στη Βενεζουέλα το 1783 Σιμόν Μπολιβάρ, ο οποίος έφερε τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης στις τρομοκρατημένες από τον ισπανικό απολυταρχισμό κοινωνίες. Ο Μπολιβάρ, όπως ο Τσε Γκεβάρα στη δεκαετία του '60 και ο Τσάβες σήμερα, εντόπισε το νέο αποικιοκράτη στον Βορρά. Οι ΗΠΑ -έλεγε ο Μπολιβάρ το 1819- φαίνονται αποφασισμένες να βυθίσουν την Αμερική στη μιζέρια, στο όνομα της ελευθερίας».
Ο Πίλγκερ επιχειρεί έτσι να αναδείξει την ιστορική κυριαρχία του πατριωτικού - απελευθερωτικού χαρακτήρα των μεγάλων κινημάτων που αναπτύχθηκαν στη Λατινική Αμερική. Κινημάτων τα οποία στην πορεία ήρθαν σε επαφή -όπως αποδεικνύει και η διαδρομή του Τσε- με το μαρξισμό, τις επαναστατικές ιδέες, τις παραδόσεις του ρωσικού Οκτώβρη αλλά και με το κινεζικό πείραμα. Αυτό ήταν το έδαφος στο οποίο επιχειρήθηκε το μεγάλο ποιοτικό άλμα: Να «παντρευτούν» οι αιωνίως καταπιεσμένοι ιθαγενείς με τους εργάτες της βιομηχανικής περιόδου και οι ιδέες της απελευθέρωσης από τον αποικιοκρατικό ζυγό με το όραμα της κοινωνικής επανάστασης και απελευθέρωσης.

Ο «γάμος» έμοιαζε να διευκολύνεται από το γεγονός ότι η Λατινική Αμερική έγινε, κυρίως από τη δεκαετία του '70 και μετά, ένα απέραντο πεδίο δράσης του νεοφιλελευθερισμού, με το πλήρες άνοιγμα των αγορών, την κατάργηση κάθε περιορισμού στην κίνηση των κεφαλαίων και την ιδιωτικοποίηση των πάντων, ακόμη και του ...νερού και του αέρα. Οι μεγάλες κρίσεις στο Μεξικό, τη Βραζιλία και την Αργεντινή κατά τη δεκαετία του '90 ήταν αποτέλεσμα αυτής ακριβώς της πολιτικής. Δεν είναι λίγοι μάλιστα εκείνοι που θεωρούν ότι η σημερινή «στροφή προς τα αριστερά» αποτελεί τη φυσιολογική κατάληξη της αντίδρασης σε αυτά τα φαινόμενα, κάτι που συμβαίνει και με την έκρηξη του αντιαμερικανισμού, καθώς η πολιτική της Ουάσινγκτον, του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας (που καθοδηγούνται από την Ουάσινγκτον) θεωρήθηκε -δικαίως- ως υπεύθυνη για το μεγάλο κραχ, που έφερε φτώχεια, ανεργία και κοινωνικό μαρασμό.
Η πορεία, ωστόσο, προς την πολιτικοποίηση δεν υπήρξε ποτέ ευθύγραμμη ούτε μπορεί να χαρακτηριστεί αυτονόητα αριστερή - τουλάχιστον, όχι για όλα τα επιμέρους τμήματα των κοινωνιών της περιοχής. Ιδού η εκτίμηση που έκανε πρόσφατα η εβδομαδιαία κολομβιανή επιθεώρηση Σεμάνα, από τις πιο έγκυρες σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, όπως αναδημοσιεύτηκε στο γαλλικό περιοδικό Κουριέ Ιντερνασιονάλ: «Ο ορθόδοξος διαχωρισμός των πολιτικών παρατάξεων σε αριστερά και δεξιά δεν είναι και πολύ χρήσιμος για να κατανοήσουμε τα προβλήματα των αποικιών, ημι-αποικιών και υποανάπτυκτων χωρών [?] Η πραγματικότητα σ
τη Βολιβία, για παράδειγμα, είναι πολύ διαφορετική από την αντίστοιχη της Αργεντινής: Από την εποχή της αποικιοκρατίας μέχρι την άνοδο του έθνους-κράτους, οι ιθαγενείς δεν είχαν ποτέ θέση σε κάποιο από τα επίπεδα εξουσίας. Έτσι, ακόμη και σε σχέση με τους σκλάβους από την Αφρική, είχαν λιγότερη ανάγκη να διαβάσουν Μαρξ για να κατανοήσουν ότι γίνονταν αντικείμενα καταπίεσης και εκμετάλλευσης, ότι εξευτελίζονταν και αποκλείονταν από όλες τις κοινωνικές δομές, ότι δεν αντιμετωπίζονταν καν ως εργατικό δυναμικό. Αυτή η εμπειρία οδήγησε στη γέννηση μιας γηγενούς θεωρίας, μιας θεωρίας κατά της αποικιοκρατίας, της οποίας η πλέον χαρακτηριστική αποτύπωση είναι η άνοδος του Έβο Μοράλες στην εξουσία».

Όσο όμως αυτό είναι αλήθεια, άλλο τόσο αλήθεια είναι και το ότι η Βολιβία αποτέλεσε, μαζί με τη Χιλή (μετά την πραξικοπηματική ανατροπή του Σαλβαδόρ Αλιέντε από τη CIA) και αργότερα την Αργεντινή, το εργαστήρι για την πραγματοποίηση των πειραμάτων του νεοφιλελευθερισμού στη Λατινική Αμερική. Εκεί, λοιπόν, οι ιθαγενείς, οι «φτωχότεροι των φτωχών», αναγκάστηκαν να διαθέτουν το σύνολο του πενιχρού εισοδήματός τους για να αποκτήσουν πρόσβαση στα είδη πρώτης ανάγκης - μάλιστα, αναφέρεται ότι σε ακραίες περιπτώσεις, έδιναν τα δύο τρίτα για να απολαύσουν το ...νερό της βροχής!

Με την έκρηξη της φτώχειας και της ανεργίας, οι φυλές των ιθαγενών ήρθαν πολύ κοντά με τους «νομάδες» των πόλεων και των βιομηχανικών ζωνών. Και οι μεν και οι δε είδαν κατάματα την ίδια πραγματικότητα - για παράδειγμα, συνειδητοποίησαν ότι τα πλούσια ενεργειακά τους κοιτάσματα ανήκαν σε μια χούφτα ξένες εταιρείες και οι ίδιοι δεν απολάμβαναν παρά ψίχουλα. «Γιατί πρέπει να είμαστε τόσο φτωχοί όταν οι χώρες μας είναι τόσο πλούσιες;», άρχισαν να αναρωτιούνται ολοένα περισσότεροι.

Όταν λοιπόν βρέθηκαν κάποιοι τολμηροί πολιτικοί ηγέτες που αποφάσισαν να βάλουν χέρι σε αυτό τον πλούτο και να τον αναδιανείμουν υπέρ του λαού και σε βάρος των ξένων πολυεθνικών, η αγανάκτηση βρήκε την έκφρασή της. Και πάλι, η ιδεολογική ταύτιση δεν αποτέλεσε αναγκαία προϋπόθεση για τη στήριξη των νέων ηρώων της Λατινικής Αμερικής - «τα προγράμματά τους μπορεί να είναι αμφιλεγόμενα, αλλά οι πιο φτωχοί κάτοικοι της Βενεζουέλας έβλεπαν σε αυτούς απλώς κάποιους που ενδιαφέρονταν για τις ανάγκες τους», εξηγούσε η Σεμάνα, σε άλλο της τεύχος, που αναγόρευε τον Τσάβες σε «άνθρωπο του 2005».

Προφανώς, όμως, όλο αυτό το δυναμικό δεν έπεσε στο κενό. Όπως οι ιθαγενείς ήρθαν σε επαφή με τους εργάτες, έτσι και τα «νέα» κινήματα βρέθηκαν αμέσως σε όσμωση με τις «παλιές» παραδόσεις και τους ολοζώντανους πρωταγωνιστές τους, που άντεξαν ηρωικά στα χρόνια, τους εκβιασμούς, τα εμπάργκο και τις ιστορικές ήττες. Κι αυτοί, με τη σειρά τους, ανακάλυψαν μια νέα πηγή πολιτικού οξυγόνου και αναζωογονήθηκαν, έθεσαν νέους στόχους, ασύγκριτα πιο ορατούς και ρεαλιστικούς από ό,τι η υπεράσπιση μιας επαναστατικής ιστορίας που γινόταν ολοένα και πιο θολή, κάτω από τον καταιγισμό της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης και το μαρτύριο της απομόνωσης.

Ο Ούγκο Τσάβες και ο Έβο Μοράλες δεν μπορούν ενδεχομένως -δεν είναι, εξάλλου, πολιτικά και ιδεολογικά ορθό- να συγκριθούν με τον Τσε, τον Φιντέλ ή ακόμη και τον Ντανιέλ Ορτέγκα, ο οποίος ελπίζει βάσιμα να πάρει στις επερχόμενες εκλογές τη μεγάλη ρεβάνς για την οδυνηρή ήττα των Σαντινίστας. Μπορούν όμως να διδαχθούν πολλά από αυτούς. Αν υπάρχει κάτι που κυριολεκτικά τρέμει το αμερικανικό (πρωτίστως) και το παγκόσμιο κεφάλαιο, είναι η μετάλλαξη του «ιού» που έχει πλήξει τη Βενεζουέλα, τη Βολιβία και εκατομμύρια άλλους Λατινοαμερικάνους σε μια σύγχρονη, επαναστατική θεωρία και πρακτική, η οποία θα έχει τη δυνατότητα να κατακτά την εξουσία και, το σημαντικότερο, να την κρατά.

«Είναι εξαγώγιμη η επανάσταση του Τσάβες;», αναρωτιόταν με αγωνία η γαλλική Λε Μοντ, την Τρίτη 24 Ιανουαρίου, διαπιστώνοντας ότι «η περιοχή που πέρασε στην Αριστερά αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην «μπολιβαριανή επανάσταση» και τον πραγματισμό της Χιλής». Ας μην βιαστούμε: Μένει να αποδειχθεί ποιο δρόμο θα επιλέξει να ακολουθήσει η Λατινική Αμερική.
 
Δελεάζουν και απειλούν οι ΗΠΑ
ETOIMA TA ΣXEΔIA ΓIA ΣTPATIΩTIKH EIΣBOΛH ΣTH BENEZOYEΛA, KATAΓΓEΛEI O TΣABEΣ
 
Aν οι ΗΠΑ διατηρήσουν την ψυχραιμία τους και η Βραζιλία του Λούλα αναλάβει εν τέλει ενεργό ρόλο στις υποθέσεις του ημισφαιρίου, ο Μοράλες θα έχει τη θέση του στις ειδήσεις, αλλά όχι στην ιστορία, έγραφε πικρόχολα στους Νιου Γιορκ Τάιμς ο Χόρχε Καστανιέδα, με την ευκαιρία της ορκωμοσίας του νέου προέδρου της Βολιβίας. Από την πλευρά του, ο Χαλ Βάιτζμαν, μέσα από τις σελίδες των βρετανικών Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, εμφανίζεται πιο αισιόδοξος και εκτιμά ότι «ο χαρισματικός ηγέτης της Βολιβίας μοιάζει μεν να είναι εικονοκλάστης, αλλά μπορεί στην πραγματικότητα να αποδειχθεί μετριοπαθής».

Η αντιπάθεια του διεθνούς αστικού Τύπου προς το μοντέλο Τσάβες είναι κάτι παραπάνω από εμφανής, όπως εξίσου εμφανής είναι και η προτίμησή του στο πρότυπο του Λούλα - δηλαδή, προς τη φιλική για την αγορά και τους επενδυτές Αριστερά. Καθώς λοιπόν ο ηγέτης της Βενεζουέλας εκτιμάται ότι έχει διαβεί τον Ρουβίκωνα και δεν μπορεί πια να γίνει αποδεκτός από τη Δύση, οι πάσης φύσης εκπρόσωποι του κεφαλαίου καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέψουν την ολοκληρωτική ένταξη του Μοράλες και των άλλων ...παιδιών στον νέο «άξονα».

Η προσπάθεια περιλαμβάνει και μαστίγιο και καρότο. Από τη μία, υπάρχουν τα καλοπιάσματα και οι υποσχέσεις για αρμονική συνεργασία και ευνοϊκά δάνεια εάν δεν αλλάξουν οι κανόνες του παιχνιδιού - εάν δηλαδή, για να αναφέρουμε ένα παράδειγμα, δεν εθνικοποιήσει ο Μοράλες τις εγκαταστάσεις φυσικού αερίου. Από την άλλη, οι επιτελείς των ΗΠΑ ετοιμάζουν σχέδια για στρατιωτικά χτυπήματα, με πρώτο στόχο φυσικά τη Βενεζουέλα, η δύναμη της οποίας έχει αυξηθεί τρομακτικά εξαιτίας της εκρηκτικής ανόδου των τιμών του πετρελαίου: Στις 17 Μαρτίου 2005, η αμερικανική εφημερίδα Ουάσινγκτον Ποστ αποκάλυψε ότι ένας από τους μυστικούς συμβούλους του Μπους -ο πρώην πράκτορας της CIA Φέλιξ Ροντρίγκεζ, που είχε αποφασιστικό ρόλο και ήταν παρών στη σύλληψη και δολοφονία του Τσε Γκεβάρα στη Βολιβία το 1967- έχει πάρει μέρος σε συσκέψεις με αντικείμενο τη δολοφονία του Τσάβες. Μάλιστα, ο ίδιος ο πρόεδρος της Βενεζουέλας αποκάλυψε, μιλώντας στις 16 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους ότι έχει στοιχεία για σχέδια εισβολής στη Βενεζουέλα - πιθανότατα, με ορμητήριο τη γειτονική Κολομβία, η κυβέρνηση της οποίας ελέγχεται από τους Αμερικανούς.
 
ΟΙ «ΠΑΝΩ» ΚΑΙ ΟΙ «ΚΑΤΩ»
Οι δύο όψεις του αντιαμερικανισμού
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΠΑΓΙΔΑ

Ο έντονος αντιαμερικανισμός που διαπερνά απ' άκρου εις άκρον τις χώρες της Λατινικής Αμερικής δεν έχει τις ρίζες του μόνο στα πραξικοπήματα «made in USA» και στα άγρια αντιλαϊκά μέτρα που έχει επιβάλλει η Ουάσινγκτον και οι διεθνείς οργανισμοί τους οποίους ελέγχει. Αναμφίβολα, αυτά τα δύο στοιχεία καθορίζουν τον αντιαμερικανισμό των «κάτω», ο οποίος έχει ριζοσπαστικά και αριστερά χαρακτηριστικά. Ωστόσο, ανάλογες διαθέσεις παρατηρούνται και σε σημαντικά τμήματα των «πάνω», όπου οι αιτίες είναι πολύ διαφορετικές.

Η κρίση στην οποία βυθίστηκε η καπιταλιστική οικονομία των ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του '90 οδήγησε το αμερικανικό κεφάλαιο και την κυβέρνησή του να υιοθετήσει μια πολύ επιθετική γραμμή σε διεθνές επίπεδο. Πλέον, η προτεραιότητα δεν ήταν η συνεργασία με τους ανταγωνιστές και τους μικρότερους «παίκτες» (έστω και από θέση ισχύος) για τη μοιρασιά μιας μεγάλης πίτας, αλλά η προσπάθεια να διασφαλιστεί για τις αμερικανικές επιχειρήσεις όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος μιας συρρικνούμενης πίτας, εξαιτίας της μείωσης του ποσοστού κέρδους και των περιθωρίων για πιο εντατική εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης.

Τα παραδείγματα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και της μετανάστευσης είναι ενδεικτικά της μεταχείρισης που επιφυλάσσουν οι ΗΠΑ στις χώρες της Λατινικής Αμερικής. «Η Ουάσινγκτον έχει αρνηθεί να κάνει ακόμη και την παραμικρή παραχώρηση προς τη Λατινική Αμερική», σημειώνει το περιοδικό Φόρεϊν Αφέαρς, αναφερόμενο στις διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση του παγκόσμιου εμπορίου.

Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι το λατινοαμερικανικό κεφάλαιο δεν έχει να περιμένει πλέον πολλά από τον Βορρά - με δεδομένο δε ότι ΕΕ και Ιαπωνία (δηλαδή, τα δύο άλλα καπιταλιστικά κέντρα) κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση, είναι υποχρεωμένο να αμυνθεί, διασφαλίζοντας ένα ζωτικό χώρο για να κινηθεί. Το αποτέλεσμα, λοιπόν, είναι αναμενόμενο: Η Βραζιλία έχει αναδειχθεί σε ηγέτη της ομάδας των λεγόμενων «αναπτυσσόμενων χωρών», που διεκδικούν σημαντικές παραχωρήσεις. Όσο για το φιλόδοξο σχέδιο του Μπους για τη δημιουργία της Ελεύθερης Ζώνης Εμπορίου στην Αμερική (FTAA), η οποία θα επέκτεινε την NAFTA σε ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο, έχει παγώσει, καθώς οι ηγέτες της Λατινικής Αμερικής φαίνεται να προτιμούν τη δημιουργία της δικής τους ζώνης και τη συνεργασία με άλλες δυνάμεις εκτός ΗΠΑ - όπως, για παράδειγμα, με την Κίνα, η οποία μέσα σε μία πενταετία έχει σχεδόν διπλασιάσει τις εμπορικές συναλλαγές της με την περιοχή.

Ο Λούλα, παρά τις πολλές ελπίδες που αρχικά γέννησε στους Βραζιλιάνους εργαζόμενους και τη διεθνή Αριστερά, η νέα πρόεδρος της Χιλής, που είναι «παιδί» της εποχής του Αλιέντε, Μισέλ Μπασελέ και λιγότερο ο Νέστορ Κίρχνερ της Αργεντινής, είναι ηγέτες που αποτυπώνουν τις ανησυχίες και προωθούν τα συμφέροντα του λατινοαμερικανικού κεφαλαίου - τα οποία, αυτή την περίοδο, είναι σε μεγάλο βαθμό ανταγωνιστικά με τις ΗΠΑ και φαινομενικά συμπίπτουν με πολλά λαϊκά αιτήματα. Ακριβώς γι' αυτό, όμως, χρειάζεται διπλή προσοχή: Γιατί στην επόμενη στροφή της ιστορίας, όταν οι νέοι συσχετισμοί θα έχουν αποκρυσταλλωθεί, οι άκριτοι υποστηρικτές του «σοσιαλισμού της αγοράς» θα ανακαλύψουν ξαφνικά ότι οι ση
μαίες τους είναι τρύπιες.
Το δίλημμα «Λούλα ή Τσάβες;» κάθε άλλο παρά ψεύτικο είναι στη σημερινή Λατινική Αμερική και η πλευρά που επιλέγει κανείς έχει μεγάλη σημασία. Μόνο που η πραγματική ελπίδα για μια άλλη κοινωνία βρίσκεται έξω από αυτό και ακόμη πιο αριστερά από τον Τσάβες και τον Μοράλες.




Απο το Πολιτικο Καφενειο "Ο Μεγας Ανατολικος"
http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=808