THMMY.gr

Σε μια εποχή που παράλληλα με την έκρηξη της παχυσαρκίας, αυξάνονται και τα κρούσματα της ψυχογενούς ανορεξίας (άρνηση λήψης τροφής από άτομα φυσιολογικού βάρους ή λιποβαρή) λόγω των αισθητικών προτύπων που προβάλλονται, είναι σημαντική η τοποθέτηση της ιατρικής επιστήμης σχετικά με το θέμα αυτό.

Η ιατρική χρησιμοποιεί σήμερα ένα ειδικό δείκτη, τον δείκτη μάζας σώματος ΒΜΙ, ο οποίος ισούται με το βάρος δια του τετραγώνου του ύψους.

Κάτω του 18,5 είναι πολύ χαμηλός, χαρακτηρίζει τα πολύ αδύνατα άτομα και συνοδεύεται από αυξημένη νοσηρότητα. ΒΜΙ=18,5-24,9, είναι φυσιολογικό. ΒΜΙ=25-29 χαρακτηρίζει τα υπέρβαρα άτομα και πάνω από τριάντα τα παχύσαρκα άτομα. H αύξηση ή η ελάττωση του βάρους μπορεί να οφείλεται σε διαταραχή της πρόληψης τροφής, μπορεί όμως να οφείλεται σε ιατρικές παθήσεις και σύνδρομα που τροποποιούν την όρεξη ή αλλοιώνουν την ικανότητα του οργανισμού να επεξεργάζεται σωστά τα θρεπτικά συστατικά των τροφών. Κάθε ανεξήγητη μεταβολή του βάρους επιβάλλει ιατρική εξέταση.

Ανάλογα με την ιατρική εξέταση οι στόχοι για κάθε άτομο διαφέρουν. Οι στόχοι για παράδειγμα είναι πιο αυστηροί σε άτομα με παθήσεις της σπονδυλικής στήλης, υπερχοληστερολαιμία ή διαβήτη και τα όρια που αναφέρονται παραπάνω είναι ενδεικτικά. Τα άτομα που συσσωρεύουν λίπος στην κοιλιά, θώρακα και άκρα έχουν ανδρικού τύπου κατανομή λίπους που είναι πιο βλαπτική για τον οργανισμό συγκριτικά με την γυναικείου τύπου συσσώρευση λίπους στους γλουτούς.

Η παχυσαρκία συνδέεται με νοσήματα, όπως ο διαβήτης, η υπέρταση, η υπερχοληστερολαιμία, τα εμφράγματα, οι παθήσεις σπονδυλικής στήλης, οι καρκίνοι ενδομητρίου, στήθους, προστάτη, εντέρου. Ο κίνδυνος μεγαλώνει με τη αύξηση της ηλικίας και το θετικό οικογενειακό ιστορικό για τις παθήσεις αυτές.

Η απώλεια του υπερβάλλοντος βάρους, επιτυγχάνεται με κατάλληλη άσκηση και διατροφή και πρέπει να υπάρχει ιατρική παρακολούθηση. Ο ιδανικός ρυθμός απώλειας, καλό είναι να μην υπερβαίνει τα τρία κιλά τον μήνα. Η γρήγορη απώλεια βάρους έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.

Σήμερα υπάρχει αποτελεσματική για την παχυσαρκία φαρμακευτική αγωγή και συμπληρώματα, ενώ άνθρωποι με υψηλό ΒΜΙ, άνω του 40, μπορεί να χρειαστούν χειρουργική αντιμετώπιση.


    * Τρία κύρια γεύματα καθημερινώς και λαχανικά στις περιπτώσεις που πεινάτε ενδιαμέσως.
    * Πρωινό γεύμα κάθε μέρα.
    * Περιορισμός στην κατανάλωση άλατος και κρέατος.
    * Κατανάλωση άπαχων κρεάτων ψητών και όχι τηγανητών.
    * Κατανάλωση νωπών φρούτων και λαχανικών.
    * Όχι αλκοόλ.
    * Όχι ζαχαρούχα αναψυκτικά.
    * Όχι βούτυρο και αποφυγή τηγανητών.
    * Μαλακό, όχι σκληρό τυρί.
    * Μικρότερη ποσότητα φαγητού με χρήση μικρότερων πιάτων.
    * Όχι φαγητό όρθιοι ή κάνοντας συγχρόνως άλλες δραστηριότητες (π.χ. διάβασμα ή τηλεθέαση).Όχι αργά φαγητό πριν την κατάκλιση.

Η άσκηση είναι σημαντική για την απώλεια και διατήρηση του σωματικού βάρους.
Θα πρέπει να ασκείστε τουλάχιστον επί τριάντα λεπτά ημερησίως, με μέτρια ένταση.
Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να μην είναι οργανωμένη άσκηση, αλλά γρήγορο περπάτημα ημερησίως. Χρησιμοποιείτε τις σκάλες αντί του ανελκυστήρα και χρησιμοποιείτε το αυτοκίνητο όσο λιγότερο γίνεται.
Η άσκηση προστατεύει το άτομο, από νοσήματα καρδιάς, εγκεφαλικά επεισόδια, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, οστεοπόρωση, υπερχοληστερολαιμία, ορισμένα είδη καρκίνου, ψυχικές παθήσεις.

Κατά την διάρκεια της άσκησης ενδέχεται να υπάρξουν επιπλοκές, όπως στηθάγχη, αρρυθμίες, μυοσκελετικά προβλήματα, διαταραχές αναπνοής σε ευαίσθητα άτομα.
Αυτές προλαμβάνονται με την ιατρική εξέταση, που δεν πρέπει να αμελείται στο άτομο που ασκείται, την αποφυγή έντονης άσκησης και την καθιέρωση προθέρμανσης, αποθεραπείας και ασκήσεων stretching κατά την οργανωμένη άσκηση στα γυμναστήρια.

Η παχυσαρκία ορίζεται ως η υπερβολική αύξηση του σωματικού λίπους. Δείκτη του σωματικού λίπους αποτελεί ο δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ) που ισούται με το σωματικό βάρος σε χιλιόγραμμα (κιλά) διαιρούμενο με το ύψος σε μέτρα στο τετράγωνο (kg/m2). BMI μεταξύ 25-29kg/m2 υποδηλώνει άτομο υπέρβαρο και ΒΜΙ μεγαλύτερο ή ίσο με 30kg/m2 υποδηλώνει άτομο παχύσαρκο. Όμως, σε κλινικό επίπεδο, ο καλύτερος τρόπος να εκτιμήσει κανείς το σωματικό λίπος και κατ’ επέκταση την παχυσαρκία είναι η μέτρηση της περιφέρειας μέσης. Επομένως, κοιλιακή παχυσαρκία στον άνδρα ορίζεται ως περιφέρεια μέσης ίση ή μεγαλύτερη των 102cm ,ενώ στην γυναίκα ως περιφέρεια μέσης ίση ή μεγαλύτερη των 88cm.

Ως αιτία θεωρείται η διαφορά μεταξύ προσλαμβανομένης ενέργειας με τη μορφή τροφής και καταναλισκόμενης ενέργειας. Η περίσσεια ενέργειας αποθηκεύεται στα λιπώδη κύτταρα τα οποία αυξάνουν σε μέγεθος (υπερτροφία) και σε αριθμό (υπερπλασία). Κατά κάποιον τρόπο το λιπώδες κύτταρο συμπεριφέρεται ως είδος ενδοκρινικού κυττάρου και ο λιπώδης ιστός ως ενδοκρινής αδένας.Συνεπώς κάθε νόσος της οποίας η επίπτωση αυξάνει με την αύξηση του σωματικού βάρους μπορεί να ταξινομηθεί σε μία από τις εξής δύο κατηγορίες α)νόσοι που οφείλονται στην αυξημένη μάζα λίπους αυτή καθ’ εαυτή και β)νόσοι που οφείλονται τις μεταβολικές διαταραχές που προκύπτουν από την περίσσεια λίπους.


   1. Ψυχοκοινωνική συμπεριφορά. Το υπέρβαρο και κατ’ επέκταση παχύσαρκο άτομο συχνά αποδοκιμάζεται κοινωνικά και έρευνες διαπίστωσαν μεγαλύτερη ψυχολογική επιβάρυνση των παχύσαρκων γυναικών συγκριτικά με τους άνδρες.
   2. Σύνδρομο άπνοιας ύπνου. Διαταραχές στην λειτουργία των πνευμόνων αναφέρονται σε υπέρβαρα άτομα. Το αποτέλεσμα είναι η μείωση του υπολειπόμενου πνευμονικού όγκου λόγω της αυξημένης κοιλιακής πίεσης που ασκείται στο διάφραγμα. Χαρακτηριστικό των ατόμων αυτών είναι ότι «ροχαλίζουν» έντονα κατά την διάρκεια της νύχτας και παρουσιάζουν διαστήματα άπνοιας ελαχίστων δευτερολέπτων λόγω μειωμένου κορεσμού οξυγόνου. Μία πιθανή υπόθεση είναι πως η αυξημένη περιφέρεια του τραχήλου και η αυξημένη εναπόθεση λίπους στον φάρυγγα προκαλούν αποφρακτικά φαινόμενα.
   3. Νόσοι οστών, αρθρώσεων, μυών, συνδετικού ιστού και δέρματος. Η οστεοαρθρίτις έχει αυξημένη επίπτωση σε υπέρβαρα άτομα, επίσης ραγάδες μελάγχρωση του δέρματος ιδίως στην περιοχή του τραχήλου και στις εκτατικές επιφάνειες των αρθρώσεων. Η υπερτρίχωση στις γυναίκες μπορεί να αντανακλά διαταραχές του συστήματος αναπαραγωγής αυτών των ατόμων.


1)Σακχαρώδης διαβήτης, ινσουλινοαντίσταση και μεταβολικό σύνδρομο.
Η επίπτωση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 αυξάνει με το μέγεθος και τη διάρκεια της παχυσαρκίας. Ένα ΒΜΙ 35kg/m2 αυξάνει τον σχετικό κίνδυνο του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 κατά 40%.Επιπλέον ο κίνδυνος είναι αυξημένος σε υπέρβαρα υπερτασικά άτομα που λαμβάνουν αγωγή με διουρητικά ή β αναστολείς. Ένα άλλο αποτέλεσμα της παχυσαρκίας είναι η αυξημένη έκκριση ινσουλίνης και η αντίσταση στη δράση της. Η υπερινσουλιναιμία, με τη σειρά της, αυξάνει την ηπατική σύνθεση και έκκριση των χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεινών (VLDL), την σύνθεση του αναστολέα του ενεργοποιητή του πλασμινογόνου (ΡΑΙ),τη δράση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και την επαναρρόφηση του νατρίου. Η ινσουλινοαντίσταση αποτελεί τον κύριο παράγοντα του μεταβολικού συνδρόμου.

Λέγοντας μεταβολικό σύνδρομο εννοούμε την ύπαρξη 3 από τα παρακάτω 5 κριτήρια

    * Περιφέρεια μέσης στους άνδρες >102cm και στις γυναίκες >88cm,
    * HDL χοληστερόλη στους άνδρες <40mg/dl και στις γυναίκες <50mg/dl,
    * Τριγλυκερίδια > ή = 150mg/dl,
    * Γλυκόζη νηστείας >ή= 110mg/dl και
    * Aρτηριακή πίεση συστολική> ή =130mmHg και/ή διαστολική >ή= 85mmHg.
      Προϊόντα του λιπώδους ιστού, που συμμετέχουν στην ανάπτυξη του μεταβολικού συνδρόμου και για τα οποία γίνεται πολύς λόγος τελευταία, είναι η λεπτίνη ,η αδιπονεκτίνη και η ρεσιστίνη.

2)Νόσοι ήπατος (Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος (ΝΑFLD),μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα).Η ΝΑFLD αναφέρεται στην ύπαρξη ηπατομεγαλίας ,αυξημένων ηπατικών ενζύμων και παθολογικής ηπατικής ιστολογίας όπως στεάτωσης, στεατοηπατίτιδος, ίνωσης και κίρρωσης.

3)Νόσος των χοληφόρων οδών .Η χολολιθίαση αποτελεί την πρώτη σε συχνότητα ηπατοχοληφόρα παθολογία που συνδέεται με το αυξημένο σωματικό βάρος. Μία πιθανή εξήγηση της εμφάνισης χολολίθων («πέτρα στη χολή») είναι ο αυξημένος μεταβολισμός της χοληστερόλης που συνδέεται με το ολικό λίπος του σώματος. Επιπλέον πρέπει να σημειωθεί πως κατά τη διάρκεια απώλειας βάρους ο κίνδυνος εμφάνισης χολολίθων είναι αυξημένος, γι’ αυτό πρέπει να χρησιμοποιούνται δίαιτες με μέτρια περιεκτικότητα σε λίπος.

4)Αρτηριακή υπέρταση. Εμφανίζεται σε ποσοστό 45-50%των υπέρβαρων ατόμων. Συνήθως συνδέεται με διαταραγμένη δράση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Παχυσαρκία και υπέρταση συνδυάζονται με καρδιακή νόσο. Πρέπει επίσης να αναφέρουμε πως η παχυσαρκία επηρεάζει τη λειτουργία του νεφρού με αποτέλεσμα την εμφάνιση υπέρτασης.

5)Καρδιακή νόσος. Μελέτες έδειξαν ότι αυξανομένου του ΒΜΙ αυξάνεται και η πιθανότητα εμφάνισης καρδιακής νόσου. Πιθανόν και η δυσλιπιδαιμία που εμφανίζουν τα υπέρβαρα άτομα να διαδραματίζει κάποιον ρόλο. Το καρδιακό βάρος αυξάνει ,αυξανομένου του σωματικού βάρους, απαιτώντας μεγαλύτερο καρδιακό έργο, πράγμα που συχνά καταλήγει σε μυοκαρδιοπάθεια και καρδιακή ανεπάρκεια, χωρίς την ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη, υπέρτασης ή αθηροσκλήρωσης.

6)Καρκίνος. Ορισμένες μορφές καρκίνου έχουν μεγαλύτερη επίπτωση σε υπέρβαρα άτομα. Οι άνδρες αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο νεοπλάσματος του εντέρου ,του ορθού και του προστάτη. Στις γυναίκες τα νεοπλάσματα του συστήματος αναπαραγωγής και των χοληφόρων οδών είναι περισσότερο συχνά. Μία πιθανή εξήγηση για τον αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου είναι η αυξημένη παραγωγή οιστρογόνων από τα κύτταρα του λιπώδους ιστού ιδίως σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Επίσης υπάρχει σημαντική συσχέτιση του ολικού λίπους σώματος με τον καρκίνο του μαστού.

7)Ενδοκρινικές μεταβολές συνδυαζόμενες με την παχυσαρκία όπως αύξηση της λεπτίνης του αίματος, της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης, της ινσουλίνης, IGF-1,των ανδρογόνων, της προγεστερόνης, των κυτοκινών, της φλοιοεπινεφριδιοτρόπου ορμόνης και κορτιζόλης και της δράσης του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Παράλληλα παρατηρείται μειωμένη αυξητική ορμόνη, γκρελίνη και αδιπονεκτίνη. Οι παχύσαρκες γυναίκες παρουσιάζουν διαταραχές της έκκρισης της υποθαλαμικής GnRH και των υποφυσιακών LΗ και FSH που οδηγούν σε ανωορρηξία. Αυτό ,λοιπόν που αξίζει να σημειώσει κανείς, είναι η διαταραχή στην έκκριση των ορμονών.

Συμπερασματικά το τελικό αποτέλεσμα της αυξημένης μάζας λίπους είναι η αύξηση της νοσηρότητας και θνησιμότητας ανεξάρτητα από το ειδικό νόσημα που τη προκαλεί.

«Το στομάχι μου κι εγώ, ένας έρωτας ακόλαστος. Απαιτητικό, επιτακτικό, αχόρταγο. Με τυραννάει διαρκώς όλες τις ώρες της ημέρας και της νύχτας με μία περίεργη βουλιμία. Και τι απόλαυση, τι ηδονή ,τι ξέφρενη γλύκα όταν ενδίδω σε διατροφικές πανδαισίες. Αυτή η άνευ όρων παράδοση στις ανάγκες του ουρανίσκου είναι ζήτημα ….άκρως προσωπικό.»

  «Φαγητό= διασκέδαση, απόλαυση, συγκέντρωση της οικογένειας, επικοινωνία κουτσομπολιό, μάθημα ζωής-ένας μικρός ευτυχισμένος κόσμος. Στα ψυχρά φωτισμένα φαστφουντάδικα οι γεύσεις είναι τυποποιημένες. Η μαγειρική όμως δεν έπαψε ποτέ να είναι μία απλή αλλά καθόλου ασήμαντη τέχνη της καθημερινότητας. Σμιλεύστε λοιπόν τον κατάλληλο πηλό για να σκαλίσετε το γλυπτό του εαυτού σας.»
Πηγές: Τσούκα Μαγδαληνή, Ειδικευόμενη Ιατρός, Τμήμα Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού.

Η παχυσαρκία είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων όπως γενετικών, μεταβολικών, τρόπου και συνηθειών ζωής και περιβαλλοντικών συνθηκών. Από συγκριτικές μελέτες που έγιναν μεταξύ πληθυσμών κατά τις περιόδους 1976-1980 και 1999-2000 έχει παρατηρηθεί αύξηση του αριθμού των υπέρβαρων και των παχύσαρκων κατά 40% και 110% αντίστοιχα. Η μεταβολή αυτή σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα δεν μπορεί να αποδοθεί στην επίδραση βιολογικών παραγόντων. Η αυξημένη πρόσληψη ενέργειας, η μειωμένη κατανάλωση ενέργειας ή ο συνδυασμός αυτών οδηγεί σε αύξηση του σωματικού βάρους που είναι αποτέλεσμα του τρόπου ζωής του ανθρώπου της σύγχρονης κοινωνίας.

Οι διατροφικές συνήθειες έχουν αλλάξει και παρόλη την πληθώρα στην αγορά τροφίμων χαμηλών σε λιπαρά και θερμίδες, έχει διαπιστωθεί αυξημένη κατανάλωση φαγητών τύπου fast food με μεγάλη θερμιδική αξία και αναψυκτικών. Η ανάλυση δεδομένων, από διάφορους ερευνητές, όσον αφορά τη διαφορά στην θερμιδική πρόσληψη μεταξύ της περιόδου 1994-1996 σε σύγκριση με το 1965 δε φαίνεται να είναι μεγάλη, γεγονός που υποδεικνύει ότι η αύξηση της παχυσαρκίας ίσως να συσχετίζεται περισσότερο με τη μείωση κατανάλωσης ενέργειας.

Ινστιτούτα αδυνατίσματος, εξοπλισμός με οικιακά μηχανήματα γυμναστικής και γυμναστήρια σε κάθε γειτονιά δεν έχουν καταφέρει να φέρουν σε ισορροπία τον καθιστικό τρόπο ζωής. Δραστηριότητες όπως η παρακολούθηση τηλεόρασης και η ενασχόληση με ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν αυξηθεί και έχουν συσχετιστεί με αύξηση του σωματικού βάρους σε παιδιά και ενήλικες. Φαίνεται όμως ότι αυτό που έχει αλλάξει περισσότερο, είναι το επίπεδο της ενέργειας που καταναλώνεται κατά τη διάρκεια της εργασίας, της μετακίνησης και της ενασχόλησης με το σπίτι. Τα σύγχρονα μέσα μεταφοράς έχουν καταργήσει το περπάτημα ή την ποδηλασία σαν τρόπο μετακίνησης, οι διάφορες οικιακές μηχανές έχουν μειώσει σημαντικά την φυσική άσκηση κατά την τακτοποίηση του νοικοκυριού και στον εργασιακό χώρο η μηχανοποίηση έχει μετατρέψει σε καθιστικού τύπου τις περισσότερες δουλειές.

Καθώς η συνεχόμενη αύξηση του αριθμού των παχύσαρκων και η εντυπωσιακά αρνητική επίδραση της παχυσαρκίας στη δημόσια υγεία, έχει καταστήσει απαραίτητη τη μελέτη αυτού του πληθυσμού .Σαν καλύτερο και ευκολότερο μέτρο υπολογισμού του σωματικού λίπους και κατηγορηματοποίησης του πληθυσμού, χρησιμοποιείται ο δείκτης μάζας σώματος (BMI), που ορίζεται σαν ο λόγος του βάρους σε χιλιοστόγραμμα προς το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα. Υπέρβαρα θεωρούνται άτομα με BMI ≥25 Kg/m² και παχύσαρκα άτομα με ΒMI≥30Kg/m².Υψηλό BMI αυξάνει το κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου, σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, καρκίνου, και πρόωρου θανάτου.

Οι καρδιακές νόσοι αποτελούν την πιο συχνή αιτία θανάτου .Έχει υπολογιστεί ότι 20-30% της θνησιμότητας λόγω καρδιαγγειακής νόσου οφείλεται στην παχυσαρκία και άτομα υπέρβαρα ή παχύσαρκα έχουν 2 με 3 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Μεγάλη σχέση φαίνεται να υπάρχει μεταξύ BMI και παρουσίας υπέρτασης με όλες τις επιπλοκές που αυτή προκαλεί όπως καρδιαγγειακή νόσο, νεφρική επιβάρυνση, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.

Οι παχύσαρκοι παρουσιάζουν 10 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 σε σχέση με τους μη παχύσαρκους και τις επιπλοκές του: τύφλωση, νεφρική ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσο, εγκεφαλικό επεισόδιο, προσβολή των περιφερικών αγγείων και νευροπάθειας.

Πολλά είδη καρκίνων έχουν επίσης συσχετιστεί με το υπερβολικό βάρος όπως ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος του παχέως εντέρου, ο καρκίνος του νεφρού ,του οισοφάγου και ενδομητρίου και η παχυσαρκία έχει συσχετισθεί με μεγαλύτερη θνητότητα των καρκινοπαθών.

Η χολολιθίαση, μια αρκετά συχνή πάθηση, τις περισσότερες φορές ασυμπτωματική, μπορεί ωστόσο να προκαλεί πόνο ή να εξελιχθεί σε φλεγμονή της χοληδόχου κύστης ή να οδηγήσει σε χολοκυστεκτομή. Υπέρβαρες γυναίκες έχουν διπλάσιο και παχύσαρκες 2,5-3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο. ανάπτυξης χολολιθίασης. Η χολολιθίαση είναι πιο συχνή στις γυναίκες αλλά παρόμοιες τάσεις αυξημένου κινδύνου έχουν παρατηρηθεί και σε άνδρες με υψηλότερο BMI.

Η εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα παρατηρείται σε παχύσαρκα άτομα προκαλώντας έντονο πόνο και περιορισμό των κινήσεων. Προσβάλλονται κυρίως οι αρθρώσεις του γόνατος και του ισχίου.

Άλλες καταστάσεις που επιβαρύνουν παχύσαρκα άτομα είναι η δυσλιπιδαιμία, το σύνδρομο ύπνου-άπνοιας, άσθμα, καταρράκτης, καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, διαταραχές του κύκλου, επιπλοκές στην κύηση, κατάθλιψη, κοινωνική διάκριση. Δεν επιβαρύνει μόνο την υγεία αλλά αποτελεί και ένα τεράστιο οικονομικό βάρος, αφού έχει υπολογιστεί ότι κοστίζει στις ΗΠΑ 117 δισεκατομμύρια το χρόνο, που αφορούν τη διάγνωση, τη θεραπεία, τα φάρμακα, τις νοσηλείες.

Η πρόληψη και η θεραπεία της παχυσαρκίας είναι πολύ σημαντική για την υγεία. Αλλαγή των διατροφικών συνηθειών , συστηματική άσκηση ή οποιεσδήποτε άλλες παρεμβάσεις φαρμακευτικές ή χειρουργικές είναι απαραίτητες ώστε να αντιμετωπισθεί.

Πηγές: Νάντια Χριστοδούλου, Ειδικευόμενη Ιατρός, Τμήμα Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού

Παχυσαρκία προκαλείται από υπερβολική συσσώρευση λίπους. Θετικό ισοζύγιο ενέργειας έχει ως αποτέλεσµα αρχικά διόγκωση και µετά δηµιουργία νέων κυττάρων για την αποθήκευση της ενέργειας. Εποµένως , η αυξηµένη µάζα του λιπώδους ιστού είναι αποτέλεσµα υπερτροφίας (αυξηµένου µεγέθους) ή/και υπερπλασίας (αυξηµένος αριθµός) των κυττάρων. Στους παχύσαρκους ο λιπώδης ιστός αναλογεί σε ποσοστό μεγαλύτερο του 25% και 30% του σωµατικού βάρους στους άνδρες και στις γυναίκες αντίστοιχα, ποσοστό που µπορεί να φτάσει ή να υπερβεί το 50% του βάρους.

Συχνότητα
Η παχυσαρκία είναι ένα εκτεταµένο πρόβληµα µε αυξανόµενες διαστάσεις σε όλες τις κοινωνίες. Η συχνότητά της αυξάνεται µε την ηλικία και ποικίλλει από χώρα σε χώρα και από περιοχή σε περιοχή της ίδιας χώρας.
Υπολογίζεται ότι οι µισοί περίπου ενήλικες Ευρωπαίοι, ηλικίας 35-65 χρονών, είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Έτσι, στην Ευρώπη η παχυσαρκία εµφανίζεται σε ποσοστό 10-20% των ανδρών και 15-25% των γυναικών, µε τάση περαιτέρω αύξησης. Στις ΗΠΑ η συχνότητα της παχυσαρκίας αυξήθηκε σηµαντικά τα τελευταία 10 χρόνια, ώστε πρόσφατες µελέτες δείχνουν ότι ~45% του πληθυσµού είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Τελευταία, διαπιστώθηκε ότι η παχυσαρκία αποτελεί πρόβληµα και στην παιδική και εφηβική ηλικία. Σχετικά πρόσφατα (1995) στοιχεία από τις ΗΠΑ αναφέρουν ότι ποσοστό ως 20% των παιδιών είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα και ότι η πλειοψηφία παραµένει στην ίδια κατάσταση και στην ενήλικο ζωή.

Διάγνωση - Μετρήσεις
Τις περισσότερες φορές η διάγνωση της παχυσαρκίας γίνεται µε την επισκόπηση. Υπάρχουν δυσκολίες τόσο στον ορισµό του υπερβολικού ποσού λίπους όσο και στον προσδιορισµό του ποσού του λίπους. Άµεσες µετρήσεις του λίπους του σώµατος, γίνονται µε ειδικές µεθόδους σε εξειδικευµένα εργαστήρια για µελέτες και είναι δύσκολο να εφαρµοστούν στην καθηµερινή πράξη.
Υπάρχουν έµµεσοι τρόποι εκτίµησης της παχυσαρκίας µε ανθρωποµετρικούς δείκτες: Ο δείκτης µάζας σώµατος (body mass index, BMI), που εκφράζει το πηλίκο βάρος/ύψος2 (σε kg/m2), έχει καλή συσχέτιση µε το ποσοστό λίπους του σώµατος. Το 1995 η Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) πρότεινε τα όρια ΒΜΙ.

Συνήθως χρησιµοποιούνται τα ίδια φυσιολογικά όρια για άνδρες και γυναίκες και για ενηλίκους διαφορετικής ηλικίας, αφού διαπιστώθηκε ότι οι συσχετίσεις ΒΜΙ και θνησιµότητας - νοσηρότητας είναι παρεµφερείς. Ο ΒΜΙ πρέπει να χρησιµοποιείται µε προσοχή σε ειδικούς πληθυσµούς, όπως τα παιδιά, οι έγκυες γυναίκες και οι αθλητές (οι οποίοι έχουν πολύ αναπτυγµένο µυϊκό σύστηµα). Άλλοι έμμεσοι τρόποι είναι:

    *  Η µέτρηση του πάχους πτυχής δέρµατος σε χιλιοστά από περιοχές του τρικέφαλου, δικέφαλου, ωµοπλάτης και των λαγονίων. Από το άθροισµα των 4 περιοχών µπορεί να υπολογισθεί µε ειδικές εξισώσεις το συνολικό λίπος σε περιπτώσεις οµότιµης κατανοµής λίπους.
    * Αναλογία περιµέτρου µέσης – ισχίων ((Waist to Hip Ratio, WHR) που αφορά στην κατανοµή του λίπους Συσσώρευση λίπους στον τράχηλο, κορµό και κοιλιά (σπλαχνικό και υποδόριο) αποτελεί την κεντρική ή ανδροειδή κατανοµή. Στην περιφερική ή γυναικοειδή κατανοµή το λίπος αποθηκεύεται κυρίως στους γλουτούς και µηρούς. Η αναλογία περιµέτρου µέσης – ισχίων είναι το πηλίκο της περιµέτρου µέσης (µεταξύ κατωτέρας πλευράς & λαγονίου ακρολοφίας) προς την περίµετρο γλουτών–ισχίων(στο ύψος των τροχαντήρων) και σχετίζεται στενά µε την ενδοκοιλιακή µάζα λίπους.

Για να θεωρηθεί η παχυσαρκία ανδροειδής ο δείκτης WHR πρέπει να είναι Δ0.90 στους άνδρες και Δ0.80 στις γυναίκες. Το ποσό του σπλαχνικού λίπους υπολογίζεται µε ακρίβεια µε αξονική ή µαγνητική τοµογραφία. Έχει υποστηριχθεί ότι η µέτρηση της περιφέρειας γλουτών δεν προσθέτει επιπλέον πληροφορίες και εποµένως αρκεί η µέτρηση της µέσης, που έχει καλή συσχέτιση µε το ποσό του ενδοκοιλιακού λίπους.

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ
Για την εµφάνιση της παχυσαρκίας συµβάλλουν πολλοί παράγοντες (γενετικοί, ορµονικοί, περιβαλλοντικοί, δηµογραφικοί και κοινωνικό-οικονοµικοί), µερικοί από τους οποίους θα αναπτυχθούν παρακάτω.

    * Κληρονοµικότητα
      Την τελευταία δεκαετία επιβεβαιώθηκε ο ρόλος της κληρονοµικότητας στην εµφάνιση της παχυσαρκίας. Δεδοµένου ότι στον άνθρωπο πρόκειται για ετερογενή οντότητα υποστηρίζεται ότι πολλά γονίδια ενέχονται στην εµφάνισή της, σε αντίθεση µε τα τρωκτικά, όπου έχει διαπιστωθεί ένα «γονίδιο παχυσαρκίας».
    * Υποθάλαµος - Ορµόνες
      Από πολλά χρόνια είναι γνωστός ο ρόλος του ΚΝΣ, και κυρίως του υποθαλάµου, στη ρύθµιση του βάρους και του ισοζυγίου ενέργειας. Η ρύθµιση αυτή επιτελείται από ένα πυκνό και ολοκληρωµένο δίκτυο που ελαχιστοποιεί την επίδραση των µικρών διακυµάνσεων του ισοζυγίου ενέργειας στον λιπώδη ιστό, ελέγχει την όρεξη και τον κορεσµό. Υπάρχουν κυκλώµατα που προάγουν την αύξηση της πρόσληψης τροφής και του βάρους (αναβολικά) και άλλα που ελαττώνουν την πρόσληψη τροφής και συµβάλλουν στην απώλεια βάρους (καταβολικά). Οι ορµόνες ενέχονται στην οµοιοστασία της ενέργειας: π.χ. η κορτιζόλη επιδρά στο ΝΡΥ και ανταγωνίζεται τη δράση της ινσουλίνης και λεπτίνης στον υποθάλαµο. Όµως, οι ορµονικές διαταραχές είναι σχετικά σπάνια αίτια παχυσαρκίας. Τα πιο συχνά είναι ο υποθυρεοειδισµός και το ιατρογενές σύνδροµο Cushing. Σπανιότερα είναι η έλλειψη αυξητικής ορµόνης, το (ενδογενές) σύνδροµο Cushing, ο υπογοναδισµός, το ινσουλίνωµα και ο ψευδο-υποπαραθυρεοειδισµός.
      Η λεπτίνη είναι µια ορµόνη, που παράγεται στα λιποκύτταρα του υποδόριου και κοιλιακού λίπους. Στην κυκλοφορία είναι συνδεδεµένη µε πρωτεΐνες, περνά τον αιµατο-εγκεφαλικό φραγµό, συνδέεται µε τον υποδοχέα της στον υποθάλαµο, όπου ενεργοποιεί την κατανάλωση ενέργειας και αναστέλλει την πρόσληψη τροφής. Έχουν αναφερθεί µεταλλάξεις του γονιδίου της λεπτίνης και του υποδοχέα της που προκαλούν σοβαρή παχυσαρκία σε µέλη δυο οικογενειών, όµως οι καταστάσεις αυτές είναι σπάνιες. Στην πλειονότητα των παχύσαρκων δεν διαπιστώθηκαν τέτοιες ανωµαλίες. Εικάζεται ότι υπάρχει αντίσταση στη λεπτίνη λόγω αδυναµίας εισόδου στον εγκέφαλο ή σε µετά τον υποδοχέα βλάβες, που όµως δεν έχουν ακόµα εντοπισθεί.
    * Περιβάλλον
      Το περιβάλλον ασκεί σηµαντική επίδραση στην εµφάνιση της παχυσαρκίας όταν υπάρχει η γενετική προδιάθεση. Αυτό γίνεται εµφανές σε ορισµένους πληθυσµούς, όπου αλλαγή των διατροφικών συνηθειών και του τρόπου ζωής είχε ως αποτέλεσµα αύξηση του βάρους κατά 60% και εµφάνιση παχυσαρκίας. Οι Ινδιάνοι Pima που ζουν στις ΗΠΑ είναι κατά 25 κιλά παχύτεροι από άτοµα της ίδιας φυλής που ζουν στο Μεξικό. Ειδικότερα, σήµερα υπάρχει εύκολη πρόσβαση στην τροφή, µε κατανάλωση πολλών γευµατιδίων. Η τροφή περιέχει πολλές λιπαρές ουσίες (κυρίως κεκορεσµένα λίπη) µε πολλούς ευαπορρόφητους υδατάνθρακες και ελάχιστες φυτικές ίνες, που έχουν ευχάριστη γεύση, αυξάνοντας την πρόσληψη θερµίδων.
      Παράλληλα, η κατανάλωση ενέργειας έχει µειωθεί. Οι συνθήκες εργασίας έχουν αλλάξει και η εργασία είναι καθιστική και σπάνια χειρωνακτική. Υπάρχει περιορισµός δραστηριοτήτων στην καθηµερινή ζωή λόγω των τεχνολογικών επιτευγµάτων και διευκολύνσεων (µετακίνηση µε αυτοκίνητο - ανελκυστήρες, τηλεθέαση, ηλεκτρονικά παιχνίδια, ηλεκτρονικοί υπολογιστές), που περιορίζουν την κατανάλωση ενέργειας και προδιαθέτουν σε παχυσαρκία.
      Το βάρος αυξάνεται παράλληλα µε την ηλικία και στα δύο φύλα. Υπάρχει αυξηµένη επίπτωση στις γυναίκες, κυρίως µετά την ηλικία των 50 χρόνων µε την εµµηνόπαυση, στις χαµηλές εισοδηµατικές τάξεις και σε αστικές κοινωνίες σε σχέση µε τις αγροτικές. Η φυλή και η πολιτιστική υποδοµή παίζει επίσης σηµαντικό ρόλο, όπως γυναίκες της µαύρης φυλής είναι παχύτερες από εκείνες της λευκής φυλής αντίστοιχης ηλικίας. Τέλος, η ικανότητα ή µη του ατόµου να αντεπεξέρχεται στο stress του περιβάλλοντος είναι ένας ακόµα παράγων που επηρεάζει το βάρος.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η παχυσαρκία είναι γνωστή από τους αρχαίους χρόνους. «Το πάχος µικραίνει τη ζωή», εκλαϊκευµένη ρύση -πιστή µετάφραση- της Ιπποκρατικής «οι παχέες σφόδρα ταχυθάνατοι γίγνονται», επιβεβαιώθηκε την τελευταία 35ετία από πλείστες όσες επιδηµιολογικές και άλλες επιστηµονικές εργασίες. Υποστηρίζεται ότι η παχυσαρκία δεν είναι µια κατάσταση που οδηγεί σε νοσηρότητα, αλλά είναι νόσος, ίσως η κυριότερη που σχετίζεται µε διατροφή και τρόπο ζωής «δυτικού τύπου». Η συσχέτιση µεταξύ θνησιµότητας και του ΒΜΙ παρουσιάζει καµπύλη παραβολική και αυξάνεται σηµαντικά µε ΒΜΙ >30 kg/m2. Φαίνεται ότι άτοµα µε ΒΜΙ <19 kg/m2 έχουν αυξηµένο κίνδυνο θνησιµότητας, όµως αυτό δεν ισχύει αν από τους υπολογισµούς αφαιρεθούν τα άτοµα που καπνίζουν ή έχουν άλλη υποβόσκουσα νόσο.. Η θνησιµότητα κυρίως οφείλεται σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου (ΣΔ 2), καρδιαγγειακή νόσο και καρκίνο. Απώλεια βάρους Δ9 κιλών έχει ως αποτέλεσµα µείωση της θνησιµότητας κατά 25%. Αν ο παχύσαρκος έχει ήδη νόσηµα που αποδίδεται στην παχυσαρκία, η απώλεια βάρους ελαττώνει τη θνησιµότητα κατά 20% συνολικά. Ειδικότερα, το φαινόµενο αυτό είναι εντονότερο για τον καρκίνο (ελάττωση κατά 40-50%) και τον ΣΔ 2 (ελάττωση κατά 30-40%). Η παχυσαρκία προκαλεί και αυξηµένη νοσηρότητα. Οι περισσότεροι ασθενείς µε ΣΔ 2 είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Το ΒΜΙ είναι ισχυρός και ανεξάρτητος παράγων κινδύνου για ΣΔ 2, ώστε µε ΒΜΙ >35 kg/m2 ο κίνδυνος για εµφάνιση ΣΔ 2 είναι 93 φορές µεγαλύτερος από τον κίνδυνο που έχει άτοµο µε ΒΜΙ 22 kg/m2 και φαίνεται ότι είναι ανεξάρτητος του οικογενειακού ιστορικού ΣΔ 2.

Έχει παρατηρηθεί αύξηση της στεφανιαίας νόσου (ΣΝ) κατά 13% µε αύξηση του βάρους κατά 10% στους άνδρες. Η αρτηριακή πίεση αυξάνεται, κατά 6 χιλ. η συστολική και 4 χιλ. η διαστολική, µε αύξηση του βάρους κατά 10%. Παρατηρείται αύξηση χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων και LDL και µείωση της HDL. Παράλληλα, η παχυσαρκία προκαλεί υπερτροφία της αριστεράς κοιλίας µε αυξηµένη καρδιακή παροχή. Η αναπνευστική λειτουργία επηρεάζεται, µε αυξηµένο υπολειπόµενο όγκο και αυξηµένη πίεση στο διάφραγµα. Σε υπερβολική παχυσαρκία παρατηρείται σύνδροµο άπνοιας στον ύπνο. Από το γαστρεντερικό σύστηµα η χολολιθίαση είναι η συχνότερα εµφανιζόµενη επιπλοκή (συχνότητα 30% συγκριτικά µε 10% των φυσιολογικού βάρους ατόµων), λόγω αυξηµένης παραγωγής και µεταβολισµού της χοληστερόλης. Επίσης παρατηρείται αύξηση λίπους στο ήπαρ. Τέλος, στους παχύσαρκους εµφανίζεται ποικιλία ορµονικών διαταραχών µε κυριότερες αυτές των γονάδων, µε αποτέλεσµα υπογοναδισµό στους άνδρες και διαταραχές εµµήνου ρύσεως στις γυναίκες.
Όµως, πρέπει να σηµειωθεί ότι η παχυσαρκία δεν προκαλεί καρδιαγγειακή νόσο, εκτός αν συνοδεύεται από υπέρταση, δυσλιπιδαιµία ή παθολογική ανοχή γλυκόζης µε αντίσταση στην ινσουλίνη και υπερινσουλιναιµία, όπως συµβαίνει σε παχυσαρκία µε κεντρική κατανοµή του λίπους. Πρώτος ο Γάλλος γιατρός Jean Vague, το 1947, συσχέτισε την κεντρική κατανοµή του λίπους µε µεταβολικές διαταραχές, που σήµερα πλέον αποτελούν το µεταβολικό σύνδροµο ή σύνδροµο αντίστασης στην ινσουλίνη. Το σύνδροµο αυτό χαρακτηρίζεται από αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη, υπερινσουλιναιµία, δυσλιπιδαιµία (αύξηση VLDL-λιποπρωτεϊνών και τριγλυκεριδίων, ελάττωση HDL-λιποπρωτεϊνών), υπέρταση και παθολογική ανοχή στη γλυκόζη, που αποτελούν παράγοντες κινδύνου για αθηρωµάτωση και ΣΝ.
Στην παχυσαρκία και ιδιαίτερα στην παθολογική παχυσαρκία, η ποιότητα ζωής επηρεάζεται αρνητικά και περιορίζεται η φυσιολογική δραστηριότητα. Οι παχύσαρκοι είναι ευάλωτοι και υπερβολικά ευαίσθητοι σε ο,τιδήποτε αφορά στο βάρος και την τροφή. Η βουλιµία, η χαµηλή αυτοεκτίµηση και η άσχηµη εικόνα που έχουν για το σώµα τους είναι µερικά µόνο από τα ψυχο-κοινωνικά προβλήµατά τους.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η παχυσαρκία είναι χρόνια κατάσταση που απαιτεί µακροχρόνια αντιµετώπιση. Η απώλεια βάρους βελτιώνει τη φυσική κατάσταση και την κοινωνική ζωή των παχύσαρκων ατόµων. Η πλειονότητα των παχύσαρκων πρέπει να αντιµετωπίζεται µε ελαττωµένη πρόσληψη τροφής και αυξηµένη σωµατική δραστηριότητα, ώστε να δηµιουργηθεί αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας. Έχει παρατηρηθεί βελτίωση της νοσηρότητας ακόµα και µε ελάττωση του βάρους κατά 9%.
Η διαιτητική παρέµβαση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για τη θεραπεία της παχυσαρκίας. Απαιτείται αλλαγή στην επιλογή των τροφών µε έµφαση στην ελάττωση του προσλαµβανόµενου λίπους. Φαίνεται από διάφορες µελέτες ότι είναι προτιµότερο να χορηγηθεί ήπια υποθερµιδική δίαιτα (έλλειµµα 600 kcal την ηµέρα) µε περιεκτικότητα σε λίπος >= 30% προσαρµοσµένη στις ηµερήσιες ανάγκες του ατόµου. Δίαιτα µε πολύ χαµηλές θερµίδες (<1000 kcal/ηµ.) χορηγείται µόνο βραχυχρόνια µε παράλληλη χορήγηση ιχνοστοιχείων µε στενή παρακολούθηση του παχύσαρκου.
Η θεραπεία συµπεριφοράς είναι µέθοδος που συµβάλλει στην τροποποίηση των συνηθειών του φαγητού, του καθιστικού τρόπου ζωής ή άλλων συµπεριφορών που συµµετέχουν ή διατηρούν την παχυσαρκία. Αυξάνει την εγρήγορση του ατόµου για δίαιτα και σωµατική δραστηριότητα. Ενισχύει την υποστήριξη του παχύσαρκου από το οικογενειακό – φιλικό περιβάλλον. Εφαρµόζονται εξατοµικευµένα προγράµµατα ατοµικά ή σε οµάδα. Είναι απαραίτητη για την απώλεια του βάρους, αλλά κυρίως για τη διατήρησή του σε χαµηλά επίπεδα.
Η άσκηση από µόνη της έχει µικρή επίδραση στην απώλεια βάρους (2-3 κιλά κατά µέσον όρο). Αντίθετα, παράλληλα µε τη δίαιτα, βοηθά στην απώλεια λίπους από τις κοιλιακές αποθήκες και προφυλάσσει από την απώλεια του µυϊκού ιστού. Συστηµατική άσκηση έχει ως αποτέλεσµα ελάττωση της ΑΠ και βελτίωση λιπιδίων & λιποπρωτεϊνών. Επίσης, βοηθά στη διατήρηση χαµηλού βάρους, αν µάλιστα συνδυαστεί µακροχρόνια και µε αλλαγή των συνηθειών διατροφής.

Φάρµακα. Η παχυσαρκία είναι µοναδική νόσος για την οποία δεν έχουν καθιερωθεί στρατηγικές φαρµακευτικής θεραπείας. Πολλά φάρµακα έχουν χρησιµοποιηθεί για την αντιµετώπισή της αλλά δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση, δεδοµένου ότι όλα έχουν κάποιες παρενέργειες, ούτε να υπάρχει η ψευδαίσθηση σηµαντικής απώλειας βάρους µε µόνη τη λήψη οποιουδήποτε φαρµάκου. Ανάλογα µε το µηχανισµό δράσης τους κατατάσσονται σε 3 µεγάλες κατηγορίες:
Μείωση της προσλαµβανόµενης ενέργειας, είτε µε καταστολή της όρεξης ή µε αύξηση του αισθήµατος κορεσµού. Τα φάρµακα δρουν µέσω κατεχολαµινών (µπενζφεταµίνη, φεντερµίνη, µαζιντρόλη, φενυλπροπανολαµίνη) ή σεροτονίνης (φενφλουραµίνη, ντεξ-φενφλουραµίνη), αλλά δεν χρησιµοποιούνται σήµερα λόγω παρενεργειών. Στην κατηγορία αυτή υπάρχει ένα νέο φάρµακο, η σιµπουτραµίνη, που είναι ένας αναστολέας της επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορ-αδρεναλίνης από τους προσυναπτικούς νευρώνες. Έτσι, η σιµπουτραµίνη προκαλεί αίσθηµα κορεσµού αφενός και αύξηση της θερµογένεσης, µε δράση στην περιφέρεια αφετέρου.
Μείωση της απορρόφησης της τροφής από τον γαστρεντερικό σωλήνα. Η ορλιστάτη, αναστολέας της παγκρεατικής και εντερικής λιπάσης, µειώνει την απορρόφηση του λίπους της τροφής σε ποσοστά ως 30%.

Αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας µέσω αλλαγής του τόνου του συµπαθητικού και της θερµογένεσης. Οι αγωνιστές των β3-αδρενεργικών υποδοχέων ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία, αλλά έχουν χρησιµοποιηθεί µόνο σε πειραµατόζωα µε εντυπωσιακά αποτελέσµατα.
Από τα φάρµακα που έχουν αναφερθεί, σήµερα σε παχύσαρκους χορηγούνται η σιµπουτραµίνη και η ορλιστάτη µε καλά αποτελέσµατα συγκριτικά µε εικονικό φάρµακο.
Η σιµπουτραµίνη (reductil) χορηγήθηκε ως 2 χρόνια σε οµάδα παχύσαρκων και παρατηρήθηκε απώλεια ~9 κιλών µε διατήρηση του βάρους στο χαµηλότερο επίπεδο στη διάρκεια της µελέτης. Όπως ήταν αναµενόµενο, µε την απώλεια βάρους παρατηρήθηκε βελτίωση των µεταβολικών παραµέτρων. Οι παρενέργειες του φαρµάκου, κεφαλαλγία, αϋπνία, ξηρότητα στόµατος και δυσκοιλιότητα, αναφέρονται ήπιες στις µελέτες που έγιναν µέχρι σήµερα. Αξίζει να σηµειωθεί η µικρή αύξηση της αρτηριακής πιέσεως (ως 2.7 και 3.4 mmHg η συστολική και διαστολική αντίστοιχα), εποµένως πρέπει να µη χορηγείται σε ασθενείς µε αρρύθµιστη υπέρταση ή στεφανιαία νόσο.
Η ορλιστάτη (xenical) προκαλεί απώλεια βάρους ίδια ή µεγαλύτερη από αυτή που προκαλεί δίαιτα περιορισµένη σε λίπος. Χορήγηση του φαρµάκου ως 2 χρόνια είχε ως αποτέλεσµα ελάττωση ως 10% του αρχικού βάρους. Οι παρενέργειες αφορούν κυρίως στο πεπτικό και είναι µετεωρισµός, πιεστική ανάγκη αφόδευσης, µαλακά ή λιπαρά/ελαιώδη κόπρανα και αυξηµένος αριθµός αφοδεύσεων. Αν η θεραπεία είναι µακροχρόνια είναι σκόπιµη η χορήγηση λιπο-διαλυτών βιταµινών.

Η χειρουργική αντιµετώπιση εφαρµόζεται σε παθολογική παχυσαρκία (ΒΜΙ >=40.0 kg/m2) µε συνοδό νοσηρότητα, όπου απαιτείται γρήγορη απώλεια βάρους. Τα τελευταία χρόνια οι χειρουργικές τεχνικές έχουν βελτιωθεί σηµαντικά και συνίστανται σε περιορισµό της χωρητικότητας του στοµάχου µε άλλοτε άλλου βαθµού διαµερισµατοποίηση, γαστρική παράκαµψη µε γαστρο-νηστιδική αναστόµωση και χολο-παγκρεατική παράκαµψη.
Οι ανωτέρω θεραπευτικές παρεµβάσεις εφαρµόζονται σε παχύσαρκα άτοµα µε καλά ή µέτρια αποτελέσµατα, τα οποία δυστυχώς δεν είναι µακροχρόνια. Τα τελευταία χρόνια έχουν θεσπιστεί νέα κριτήρια για την εκτίµηση της επιτυχίας της θεραπείας στην παχυσαρκία:

Διατήρηση σταθερού βάρους διαχρονικά, ακόµα και αν δεν έχει επιτευχθεί φυσιολογικό βάρος.
Μικρή συχνότητα υποτροπής.
Μείωση της νοσηρότητας, που οφείλεται στην παχυσαρκία (π.χ. υπέρταση ή ΣΔ 2).
Μικρός αριθµός ατόµων που εγκαταλείπουν την προσπάθεια.
Το παχύσαρκο άτοµο θα πρέπει να έχει ενδιαφέρον να χάσει βάρος, να γνωρίζει ότι η συντήρηση του βάρους απαιτεί συνεχώς προσεκτικό ισοζύγιο ενέργειας και αλλαγή του τρόπου ζωής ώστε το αποτέλεσµα να έχει διάρκεια. Έτσι πριν και κατά τη διάρκεια κάθε προσπάθειας χρειάζεται και ψυχολογική υποστήριξη, µε τη γνώση ότι οι ψυχολογικοί παράγοντες µάλλον προδιαθέτουν ώστε σε άλλοτε άλλο χρονικό διάστηµα το βάρος να επιστρέφει στα προ της παρέµβασης επίπεδα µε όλες τις επιπτώσεις που η αύξηση αυτή συνεπάγεται. Ο θεράπων πρέπει να εκτιµήσει τον κίνδυνο που διατρέχει ο παχύσαρκος και να «καταστρώσει» ένα πλάνο θεραπείας µαζί του , το οποίο να είναι εφικτό. Απώλεια 5–10% του βάρους είναι ρεαλιστικός στόχος, ενώ το να αποκτήσει ο υπερβολικά παχύσαρκος ιδεώδες βάρος δεν είναι εφικτό (στην πλειονότητα των περιπτώσεων) µε αποτέλεσµα να εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια.


Πηγές: ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ 1. Bjorntorp P, 1997. Obesity. The Lancet, 350: 423-6. 2. Bouchard C & Perusse L, 1996. Current status of the human obesity gene map. Obes Res., 4: 81-90. 3. Bray GA et al, 1999. Sibutramine produces dose-related weight loss. Obes Res, 7: 189-98. 4. Caruba M et al, 1998. Advances in pharmacotherapy for obesity. Int J Obes, 22: suppl. 1, 13-6. 5. Davidson MH et al, 1999. Weight control and risk factor reduction in obese subjects treated for 2 years with orlistat. JAMA, 281: 235-42. 6. Jebb SA, 1997. Aetiology of obesity. Br Med. Bull, 53: 264-85. 7. Jung RT, 1997. Obesity as a disease. Br Med. Bull, 53: 307-21. 8. Kopelman PG, 1998. Emerging management strategies for obesity. Int J Obes, 22: suppl. 1, 7-11. 9. Kral JG, 1998. Surgical treatment of obesity. In Clinical Obesity. Kopelman PG & Stock MJ Eds, Blackwell Science Ltd., Oxford 1998, pp. 545-63. 10. Mantzoros CS, 1999. The role of leptin in human obesity and disease: a review of current evidence. Ann Intern Med, 130: 671-80. 11. Pi-Sunyer FX et al, 1999. Therapeutic controversy: Obesity – a modern-day epidemic. J Clin Endocrinol Metab, 84: 3-12. 12. Ravussin E et al, 1996. Energy expenditure and obesity. Diabetes Rev, 4: 403-22. 13. 2003. Obesity - what is to be done? Science, 299: 845-60. 14. Weigle DS, 2003. Pharmacological therapy of obesity: past, present and future. J Clin Endocrinol Metab, 88: 2462-9. 15. Weinsier RL et al, 1998. The etiology of obesity: relative contribution of metabolic factors, diet and physical activity. Am J Med., 105: 145-50. 16. WHO Expert Committee, 1995. Physical Status: the use and interpretation of anthropometry. WHO Technical Report Series no. 854, Geneva.

1)Τρία κύρια γεύματα καθημερινώς και λαχανικά στις περιπτώσεις που πεινάτε ενδιαμέσως.
lol δεν παίζει με τπτ, καθώς δεν είσαι σπίτι σου ολη μερα, οπότε οταν πεινάς ενδιάμεσα, τρως σαβούρα
   
2) Πρωινό γεύμα κάθε μέρα.
ξυπνάς στο παρα 5 και δεν προλαβαίνεις να φας πρωινό, προτιμώ 10 λεπτά περισσότερο ύπνο! αντε να φαω καμια σαβούρα απο το κυλικείο

3)Περιορισμός στην κατανάλωση άλατος και κρέατος.
απλά δεν γίνετε, τρώμε μόνο κρέας, αμα φαμε καταλαθος σαλάτα, την πλακώνουμε με αλάτι, ξύδι, λάδι, μαγιονέζα για να γλιστρά

4)Κατανάλωση άπαχων κρεάτων ψητών και όχι τηγανητών.
οσο πιο πολύ λίπος εχει τοσο πιο νόστιμο ειναι

5)Κατανάλωση νωπών φρούτων και λαχανικών.
νομίζω επαναλαμβάνεσαι  :D

6)Όχι αλκοόλ.
χαχαχαχα καλοοοο  :D :D :D :D

7)Όχι ζαχαρούχα αναψυκτικά.
coca cola rulez !!!

8)Όχι βούτυρο και αποφυγή τηγανητών.
έλεος 3η φορα το λεει  :D

9)Μαλακό, όχι σκληρό τυρί.
τυρι να 'ναι και οτι να 'ναι!

10) Μικρότερη ποσότητα φαγητού με χρήση μικρότερων πιάτων.
ποιος ειπε οτι χρησιμοποιούμε πιατα?  :D

11)Όχι φαγητό όρθιοι ή κάνοντας συγχρόνως άλλες δραστηριότητες (π.χ. διάβασμα ή τηλεθέαση).Όχι αργά φαγητό πριν την κατάκλιση.
φαγητό παντα μπροστά στην TV, ποιος παει να φάει στο τραπέζι, απλα δεν εχει νόημα!

Η παχυσαρκία γίνεται όλο και πιο συχνή στο προοδευτικά αυξανόμενο πληθυσμό της τρίτης ηλικίας. Σύμφωνα με μελέτες στις ΗΠΑ, η επίπτωση της παχυσαρκίας αυξάνει στις ηλικίες 60-69 και 70-79 και μόνο τα άτομα μετά τα 85 διατηρούν σχετικά σταθερό βάρος.

Η παχυσαρκία σε μεγάλη ηλικία πέρα από τα γνωστά προβλήματα υγείας των οποίων την εμφάνιση προκαλεί ή επιταχύνει, όπως τα καρδιοκυκλοφορικά νοσήματα, η υπέρταση και ο διαβήτης, αυξάνει και την επίπτωση του μεταβολικού συνδρόμου που χαρακτηρίζεται από αύξηση της περιμέτρου της μέσης, αύξηση του σακχάρου και των τριγλυκεριδίων του αίματος και υπέρταση. Υπολογίζεται ότι πάνω από το 50% των ενηλίκων πάνω από την ηλικία των 60 ετών εμφανίζουν μεταβολικό σύνδρομο που αυξάνει την πιθανότητα για εγκεφαλικά και έμφραγμα του μυοκαρδίου 3-4 φορές.

Ενώ όμως το σωματικό βάρος μπορεί να αυξηθεί ή και να μείνει στάσιμο στην ενήλικη ζωή, με την πάροδο του χρόνου η σύσταση του σώματος αλλάζει, με αποτέλεσμα ενώ αυξάνει το ποσοστό του λιπώδους ιστού η μυϊκή μάζα να μειώνεται, με αποτέλεσμα την εμφάνιση της σαρκοπενικής παχυσαρκίας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα και την ελάττωση της μυϊκής δύναμης με συνέπεια τον περιορισμό της κινητικότητας και την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής. Έτσι οι παχύσαρκοι ηλικιωμένοι είναι στην ουσία φυσικά πιο αδύνατοι από τους λεπτούς συνομήλικούς τους.

Πάνω από το 95% των ατόμων με σαρκοπενική παχυσαρκία εμφανίζουν κινητικά προβλήματα. Η παχυσαρκία σε μεγάλη ηλικία σχετίζεται με αύξηση του βαθμού εξάρτησης από συγγενικά πρόσωπα, ανάγκη για βοήθεια στο σπίτι ή εισαγωγή σε ιδρύματα. Ένα πιθανό πλεονέκτημα της παχυσαρκίας είναι ότι επιβραδύνει την απώλεια οστικής μάζας και λόγω της αύξησης του λίπους μειώνει το κίνδυνο οστικού κατάγματος κατά την πτώση.

Οι ηλικιωμένοι παχύσαρκοι, έχει αποδειχθεί ότι δέχονται και ακολουθούν πιο πιστά τις ιατρικές και διαιτολογικές οδηγίες για τη μείωση του βάρους τους. Φυσικά τα κίνητρα διαφέρουν από αυτά των νεώτερων παχύσαρκων που είναι κυρίως αισθητικά, ενώ οι ηλικιωμένοι επιθυμούν να χάσουν βάρος για να βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση και λειτουργία και δυνητικά την ποιότητα της ζωής τους.

Η αξιολόγηση της φυσικής κατάστασης των ηλικιωμένων μπορεί να γίνει με την εφαρμογή της δοκιμασίας της φυσικής απόδοσης (Physical performance test-PPT).

Απαιτεί περίπου 10 λεπτά και περιλαμβάνει μία σειρά από ενέργειες όπως η γραφή μίας πρότασης, η μίμηση πρόσληψης φαγητού, το σήκωμα ενός βιβλίου και ενός νομίσματος από το έδαφος, η περιστροφή γύρω από το σώμα, περπάτημα 20 μέτρων, ανέβασμα σκάλας και δυναμομετρία της χειρολαβής.

Η θεραπεία της παχυσαρκίας στην τρίτη ηλικία πρέπει να περιλαμβάνει διαιτολογικές συμβουλές, φυσική άσκηση, χορήγηση βιταμινών, όπως D και ασβεστίου καθώς και φάρμακα, αν ο γιατρός το θεωρήσει απαραίτητο.

Το ζητούμενο δεν είναι μόνο η μείωση του λίπους αλλά κυρίως η διατήρηση της μυϊκής μάζας και δύναμης που επιτυγχάνεται με την τακτική προγραμματισμένη άσκηση.

;D ;D

πραγματικα συμφωνω και στα υπολοιπα μαζι σου.
ΕΙΔΙΚΑ χωρις αλατι+κρεας δεν μπορω να διανοηθω την διατροφη μου :D