THMMY.gr

Ο "Βασιλιάς" είναι νεκρός...

Επιμέλεια: Θανάσης Κρεκούκιας
Δημοσίευση: 19 Ιανουαρίου 2008 12:00
Πηγή: sport24 (http://www.sport24.gr/html/ent/563/ent.215563.asp)
 
Ο Ισλανδός – αμερικανικής καταγωγής – Μπόμπι Φίσερ, ίσως ο μεγαλύτερος σκακιστής όλων των εποχών, έφυγε την Πέμπτη σε ηλικία 64 ετών, όσα και τα τετράγωνα του αγαπημένου του παιχνιδιού. Το SPORT 24 κάνει μια μικρή αναδρομή στη ζωή και την καριέρα του ανθρώπου που πρωταγωνίστησε στην πιο ξακουστή παρτίδα σκακιού του 20ου αιώνα, αυτήν με αντίπαλο τον Σοβιετικό Μπόρις Σπάσκι.
Παίξτε άμεσα χωρίς download περισσότερα από 30 κλασσικά παιχνίδια.

1η Σεπτεμβρίου 1972, Ρέικιαβικ, Ισλανδία. Ο 29χρονος Αμερικανός έχει σηκωθεί από το τραπέζι και βαδίζει νευρικά πάνω κάτω κατά μήκος της μεγάλης αίθουσας που φιλοξενεί το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Σκακιού. Οι θεατές τον παρακολουθούν αποσβολωμένοι να κατεβάζει τις κατάρες της ζωής του, ενώ κάθε τρεις και λίγο στρέφεται προς τον αλυτάρχη του αγώνα ρωτώντας τον «Where is he?», χωρίς όμως να παίρνει απάντηση, αφού κανείς δεν γνωρίζει που βρίσκεται ο Μπόρις Σπάσκι.

Κάποια στιγμή ο επικεφαλής της αμερικανικής αποστολής κατευθύνεται περιχαρής προς τον 29χρονο και του ανακοινώνει πως ο Σπάσκι παραιτήθηκε τηλεφωνικώς από την παρτίδα. Την ίδια στιγμή το κοινό ξεσπάει σε ένα ενθουσιώδες χειροκρότημα και αποθεώνει τον καινούργιο παγκόσμιο πρωταθλητή. Όλοι δείχνουν ευτυχισμένοι με την εξέλιξη εκτός από έναν.

Τον ίδιο τον θριαμβευτή, ο οποίος σε έξαλλη πλέον κατάσταση φωνάζει προς όλες τις κατευθύνσεις απαιτώντας την παρουσία του ηττημένου στην αίθουσα. «Δεν δέχομαι τέτοιου είδους τσαλιμάκια από τον Μπόρις. Να έρθει εδώ τώρα αμέσως για να κλείσει την παρτίδα. Γιατί κρύβεται;» Μάταια οι διοργανωτές προσπαθούν να του εξηγήσουν πως δεν ευθύνεται ο Σπάσκι για την απουσία του αλλά η σοβιετική αποστολή, η οποία δεν υπάρχει περίπτωση να αφήσει τον ηττημένο της πρωταθλητή να γίνει «βορά» στα φλας και τα μικρόφωνα εκατοντάδων δημοσιογράφων από όλο τον κόσμο.

Ο «ψυχρός πόλεμος» καλά κρατεί και το σκάκι αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες σημαίες προπαγάνδας για το καθεστώς των Σοβιέτ. Η στιγμή της ήττας τους και μάλιστα από έναν Αμερικανό, δεν επιτρέπεται να απoθανατιστεί. Με τα πολλά ο Μπόμπι Φίσερ πείθεται, βάζει την υπογραφή του στο φύλλο αγώνα και γίνεται επίσημα ο 11ος παγκόσμιος πρωταθλητής σκακιού.

Κάπως έτσι τελείωσε το μέχρι και σήμερα γνωστό ως «ματς του αιώνα», μια σκακιστική αναμέτρηση με τεράστιες πολιτικές προεκτάσεις για την εποχή, μια συνάντηση που κράτησε αμείωτη την προσοχή ολόκληρης της υφηλίου μετατρέποντας το Ρέικιαβικ σε κέντρο της παγκόσμιας προσοχής και τον Φίσερ – άθελά του – σε απόλυτο όπλο της αμερικανικής προπαγάνδας στα χέρια του γνωστού και μη εξαιρετέου Χένρι Κίσινγκερ.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Έτσι κι αλλιώς ολόκληρη η πορεία του μεγάλου αμερικανού σκακιστή υπήρξε μια δαιδαλώδης διαδρομή ανάμεσα στα τετράγωνα της σκακιέρας και στην μοναδική του ευφυΐα, στοιχεία που καθόρισαν και την ίδια του τη ζωή.

Τα πρώτα βήματα

Ο Robert James «Bobby» Fischer γεννιέται στις 9 Μαρτίου του 1943 στο Σικάγο από γονείς μετανάστες. Το 1949 εγκαθίσταται στη Νέα Υόρκη μαζί με την μητέρα και την αδερφή του, αφού ο πατέρας του τους εγκαταλείπει. Εκείνη τη χρονιά η αδερφή του, προκειμένου να βρει την ησυχία της από τις σκανταλιές του, του χαρίζει μια μικρή σκακιέρα. Ο μικρός Μπόμπι μαθαίνει τις κινήσεις και μαγεύεται από τον καινούργιο του «φίλο».

Για ένα ολόκληρο χρόνο περνάει αμέτρητες ώρες παίζοντας μόνος του με φανταστικούς αντιπάλους. Γράφεται σε διάφορους συλλόγους σκακιού και καταπλήσσει τους πάντες με την αναλυτική του ικανότητα και το γρήγορο παίξιμό του.

Στην ηλικία των 13 ο Μπόμπι αποκτά τον πρώτο του δάσκαλο. Ο Τζόν Κόλινς, προπονητής πολλών μεγάλων σκακιστών της εποχής στην Αμερική, αναλαμβάνει να του μάθει τα μυστικά και τα κόλπα του παιχνιδιού. Οι δυο τους γίνονται αχώριστοι, κάτι σαν πατέρας και γιος. Ο Κόλινς γοητεύεται από τις ικανότητες του Μπόμπι και σχεδόν παθαίνει σοκ όταν μαθαίνει πως ο δείκτης ευφυΐας του μαθητή του είναι 180, δηλαδή μεγαλύτερος και από αυτόν του Αϊνστάιν.

Την ίδια χρονιά (1956) ο Φίσερ κατακτά το εθνικό πρωτάθλημα νέων των ΗΠΑ και γίνεται ο νεότερος σκακιστής που έχει καταφέρει κάτι τέτοιο. Αρχίζει να παίρνει μέρος σε τουρνουά και οι εμφανίσεις του αφήνουν άφωνους πολλούς ειδήμονες. Ένα χρόνο αργότερα προσκαλείται να πάρει μέρος στο αμερικανικό πρωτάθλημα ανδρών, όπου αντιμετωπίζει μερικούς από τους καλύτερους σκακιστές των ΗΠΑ.

Τα προγνωστικά τον δίνουν τελευταίο – οι ειδικοί μιλούν για την ευκαιρία που δίνεται στον νεαρό να αποκομίσει χρήσιμες εμπειρίες για το μέλλον – αλλά αυτός τα ανατρέπει σκορπώντας όλους τους αντιπάλους του και κατακτώντας τον τίτλο με χαρακτηριστική άνεση. Η νίκη του αυτή τού χαρίζει τον τίτλο του γκραν μετρ σε ηλικία μόλις 15 ετών, καθιστώντας τον παράλληλα τον νεότερο σκακιστή που έχει καταφέρει κάτι ανάλογο.

Επόμενος σταθμός για τον 15χρονο είναι ο προκριματικός αγώνας που θα αναδείξει τους 6 πιθανούς αντιπάλους του παγκόσμιου πρωταθλητή. Ελάχιστοι του δίνουν πιθανότητες να πλασαριστεί στην πρώτη εξάδα, αλλά αυτός παίρνει πανηγυρικά την πρόκριση προσθέτοντας άλλο ένα ρεκόρ στη συλλογή του. Είναι ο νεότερος σε ηλικία σκακιστής που προκρίνεται στο τουρνουά των υποψήφιων προς διεκδίκηση του παγκόσμιου τίτλου, τερματίζοντας στην τιμητική πέμπτη θέση. Η επιτυχία αυτή τον κάνει να πάρει την απόφαση στα 16 του χρόνια να αφήσει το σχολείο (συμμαθήτριά του και τσιμπημένη μαζί του η Μπάρμπαρα Στρέιζαντ) και να γίνει επαγγελματίας σκακιστής.

Οι απολαβές των σκακιστών εκείνη την εποχή είναι σχετικά ασήμαντες, αλλά ο Μπόμπι δηλώνει απερίφραστα: «Εγώ θέλω μόνο να παίζω, να παίζω και να παίζω». Είναι αργότερα που θα αλλάξει τελείως στάση απέναντι στο σκάκι.

Ο δρόμος προς την κορυφή

Το 1960 ο 17χρονος Φίσερ συναντά για πρώτη φορά τον νεαρό Σοβιετικό αστέρα Μπόρις Σπάσκι στο τουρνουά του Μαρ ντελ Πλάτα, στην Αργεντινή. Οι δυο τους κατατροπώνουν όλους τους αντιπάλους τους και παίζουν τον τίτλο μεταξύ τους. Η τελική νίκη του Σπάσκι σηματοδοτεί την αρχή μιας σχέσης φιλίας και αλληλοεκτίμησης ανάμεσα στους δυο σκακιστές.

Όλοι οι ειδικοί συμφωνούν πως ο Φίσερ θα είχε καταφέρει να διεκδικήσει τον παγκόσμιο τίτλο πολύ νωρίτερα από το 1972, αν δεν είχαν εκδηλωθεί οι φοβίες του και αν η ανασφάλειά του δεν τον εξωθούσε σε αμέτρητες και συχνά παράλογες απαιτήσεις προς τους διοργανωτές και τους χρηματοδότες.

Αρχίζει να αρνείται τη συμμετοχή του σε τουρνουά FIDE γιατί θεωρεί πως οι Σοβιετικοί αλλοιώνουν και επηρεάζουν με διάφορους τρόπους το παιχνίδι του, αλλά συγχρόνως αγοράζει κάθε σοβιετικό σύγγραμμα σχετικό με το σκάκι αφού παραδέχεται πως μόνο εκεί βρίσκεται η πραγματική ουσία του παιχνιδιού. Απαιτεί άψογες συνθήκες φωτισμού, απόλυτη ησυχία, απουσία φωτογράφων και τηλεοπτικών συνεργείων και πάνω απ’όλα μεγάλα χρηματικά έπαθλα.

Αν όλα αυτά δεν ικανοποιηθούν μέχρι κεραίας, ο Μπόμπι δεν κουνάει πιόνι. Το 1971, στο τουρνουά των διεκδικητών του παγκόσμιου τίτλου, ο Φίσερ ισοπεδώνει τους αντιπάλους του και για πρώτη φορά στην καριέρα του κερδίζει το δικαίωμα να διεκδικήσει το σκακιστικό «στέμμα». Στην απέναντι μεριά του τραπεζιού τον περιμένει ένας παλιός γνώριμος, o Μπόρις Σπάσκι. Η μεγάλη στιγμή για τον Αμερικανό έχει φτάσει. Στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για την αρχή του τέλους...

Η παρτίδα του αιώνα

Οι Σοβιετικοί κυριαρχούν στο παγκόσμιο σκάκι χωρίς διακοπή από το 1948. Η προπαγάνδα της ΕΣΣΔ χρησιμοποιεί το γεγονός σαν απόδειξη πως ο λαός της είναι διανοητικά ανώτερος από τους Δυτικούς. Η σοβιετική μονοκρατορία αποτελεί τίτλο τιμής του υπαρκτού σοσιαλισμού απέναντι στον καπιταλισμό. Ο «ψυχρός πόλεμος» βρίσκεται σε έξαρση και ο τελικός είναι η σύγκρουση της αμερικανικής ευφυΐας με το σοβιετικό μονοπώλιο. Για αυτό το λόγο, συγκεντρώνει πάνω του τα βλέμματα όλου του κόσμου.

Φυσικά ο Φίσερ προκαλεί όσα περισσότερα «προβλήματα» μπορεί. Το μεγάλο πρόβλημα είναι βεβαίως το χρηματικό έπαθλο. Ο Μπόμπι δεν συμφωνεί με τα 125.000 δολάρια που προσφέρουν οι σπόνσορες και απαιτεί ποσοστό από τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Απολύει τον μάνατζέρ του λίγες μέρες πριν την έναρξη του αγώνα και φτάνει με καθυστέρηση 10 ημερών στο Ρέικιαβικ, όταν πλέον οι διοργανωτές είναι έτοιμοι να τον ακυρώσουν σύμφωνα με τους κανονισμούς. Οι Σοβιετικοί αγανακτισμένοι με τη συμπεριφορά του Αμερικάνου είναι έτοιμοι να αποχωρήσουν, αλλά ο Σπάσκι τούς πάει κόντρα δηλώνοντας πως θα μείνει για να παίξει.

Στη συνέχεια ο Φίσερ αρνείται να παραστεί στην κλήρωση των χρωμάτων και είναι τελικά δυο επιστολές που βάζουν τα πράγματα στη θέση τους και πείθουν τους δυο αντιπάλους να πάρουν τις θέσεις τους στο τραπέζι του τελικού στις 11 Ιουλίου του 1972. Η μια έχει σαν παραλήπτη τον Φίσερ και προέρχεται προσωπικά από τον Χένρι Κίσινγκερ – ο οποίος βλέπει στο πρόσωπο τού συμπατριώτη του σκακιστή τη μεγάλη ευκαιρία για να ταπεινώσει αναίμακτα τους Σοβιετικούς – και η δεύτερη έχει σαν παραλήπτη τον Σπάσκι και την σοβιετική αποστολή και προέρχεται από τον Φίσερ, ο οποίος ζητά συγνώμη για την συμπεριφορά του.

Θα νικήσει ο καλύτερος σε σύνολο 24 παρτίδων. Ο Φίσερ χάνει το πρώτο παιχνίδι και ρίχνει το φταίξιμο στις κάμερες, οι οποίες ασυζητητί αλλάζουν θέση. Στη δεύτερη παρτίδα ο Φίσερ, μισή ώρα μετά την έναρξη, σηκώνεται ξαφνικά και αποκαλύπτει μια κρυμμένη κάμερα. Αμέσως μετά αποχωρεί σε έξαλλη κατάσταση από την αίθουσα, ακυρώνεται και πλέον βρίσκεται πίσω στο σκορ 2-0. Όμως στην πραγματικότητα έχει πετύχει τον σκοπό του. Ο τελικός θα συνεχιστεί χωρίς κάμερες.

Πολλοί αναλυτές θεωρούν πως με τον Σπάσκι να προηγείται 2-0 και τον Φίσερ απλά να αναλώνεται σε διαμαρτυρίες, ο τίτλος έχει κριθεί σε μεγάλο ποσοστό. Αρκετοί μάλιστα πιστεύουν πως ο Αμερικανός θα εγκαταλείψει την Ισλανδία φοβούμενος πιθανή πανωλεθρία. Τίποτα όμως από όλα αυτά δεν συμβαίνει. Ο Φίσερ προσέρχεται στην αίθουσα για το τρίτο παιχνίδι και για πρώτη φορά στην καριέρα του νικά τον μεγάλο αντίπαλό του. Είναι το σημείο που αλλάζουν όλα. Ο Σπάσκι νιώθει πλέον τρωτός απέναντι στον Αμερικανό και όλα είναι ανοιχτά για τη συνέχεια. Η μεγάλη αντεπίθεση έχει αρχίσει.

Ο Σπάσκι χειροκροτά τον Φίσερ

Με την ολοκλήρωση των 5 πρώτων παρτίδων το σκορ είναι ισόπαλο 2,5-2,5. Παίζεται η έκτη παρτίδα, ένα πραγματικό ρεσιτάλ του Φίσερ, ο οποίος αχρηστεύει όλη την προετοιμασία του αντιπάλου του για το άνοιγμα με μια κίνηση. Ο Σπάσκι παρασύρεται στην παγίδα που του στήνει με φοβερή δεξιοτεχνία ο Αμερικανός και χάνει το παιχνίδι, ευρισκόμενος για πρώτη φορά πίσω στο σκορ.

Είναι τόσο μεγάλος ο θαυμασμός του Σοβιετικού για το παίξιμο του Φίσερ, που ενώνεται με τους θεατές και χειροκροτά μαζί τους τον νικητή. Αργότερα θα δηλώσει στους δημοσιογράφους, πως η συγκεκριμένη παρτίδα ήταν η καλύτερη του τελικού.

Ο Φίσερ μεγαλώνει συνεχώς τη διαφορά και οι δυο αντίπαλοι φτάνουν στην 13η παρτίδα. Μετά από αρκετή ώρα δράσης το παιχνίδι διακόπτεται, ενώ οι αναλυτές της σοβιετικής αποστολής είναι πεπεισμένοι πως πρόκειται για σίγουρη ισοπαλία. Ο Φίσερ ξενυχτάει μέχρι τις 8 το επόμενο πρωί αναλύοντας τις πιθανές κινήσεις. Όταν κάθεται πάλι στο τραπέζι για τη συνέχεια, η ομάδα του Σοβιετικού ασχολείται με τη στρατηγική που θα ακολουθήσει ο Σπάσκι στην επόμενη παρτίδα, πεπεισμένοι πως αυτό που βλέπουν θα τελειώσει μέσα σε λίγα λεπτά με ισοπαλία.

Όμως ο Φίσερ καταφέρνει να περάσει την καμήλα μέσα από την κλειδαρότρυπα. Αιφνιδιάζει τους πάντες με μια απρόσμενη κίνηση. Με ένα συνδυασμό παγίδων που στήνει στη συνέχεια στον αντίπαλό του, κερδίζει την παρτίδα και ουσιαστικά δίνει το τελικό χτύπημα για την κατάκτηση του τίτλου. Ο Σπάσκι παραμένει καθηλωμένος στην καρέκλα του για τις επόμενες δυο ώρες, κοιτάζοντας αμίλητος την σκακιέρα και αδυνατώντας να πιστέψει αυτό που έχει γίνει.

Σε 21 παρτίδες

Είναι τόσο απόλυτη η επικράτηση του Φίσερ που οι Σοβιετικοί αρχίζουν να υποψιάζονται πιθανή δηλητηρίαση του παίκτη τους από την CIA. Κάνοντας πραγματική εισβολή μέσα στην αίθουσα, η ισλανδική αστυνομία μαζί με πράκτορες της KGB ερευνούν το παραμικρό.

Περνούν όλο τον χώρο με ακτίνες, εξετάζουν με ειδικά μηχανήματα την πιθανότητα ύπαρξης ακουστικών σημάτων σε πολύ υψηλές συχνότητες, ελέγχουν όλα τα προσωπικά αντικείμενα των παριστάμενων, ψάχνουν τα χαλιά, τα φώτα και στέλνουν με πτήση εξπρές σε εργαστήριο της Μόσχας τον χυμό πορτοκαλιού που προορίζεται για τον Σπάσκι. Από τον έλεγχο δεν γλιτώνουν ούτε δυο νεκρές μύγες που βρίσκουν οι αστυνομικοί μέσα στην αίθουσα. Αφού δεν ανακαλύπτουν τίποτα το ύποπτο, ο αγώνας συνεχίζεται.

Είναι όμως απλά θέμα χρόνου. Ο Σπάσκι έχει χάσει όλη του την αυτοσυγκέντρωση αλλά και την όρεξή του να παίξει σκάκι. Στην 21η παρτίδα και ενώ το σκορ βρίσκεται στο 11,5-8,5 ο Σοβιετικός κάνει παιδαριώδη λάθη στο άνοιγμα και ο Φίσερ δεν χάνει την ευκαιρία. Την ώρα της διακοπής το πλεονέκτημα του Αμερικανού είναι τεράστιο (δείτε ολόκληρη την τελευταία παρτίδα σε αναπαράσταση εδώ) .

Οι Σοβιετικοί δεν επιτρέπουν στον Σπάσκι να επιστρέψει στην αίθουσα και τον υποχρεώνουν να αποσυρθεί τηλεφωνικά.

Ο αγώνας έχει ολοκληρωθεί και τυπικά. Ο Μπόμπι Φίσερ με συνολικό σκορ 12,5-8,5 είναι ο καινούργιος, ο 11ος στη σειρά παγκόσμιος πρωταθλητής, ο πρώτος Αμερικανός σκακιστής που κατακτά αυτόν τον τίτλο. Μετά από 24 ολόκληρα χρόνια απόλυτης ηγεμονίας, οι Σοβιετικοί αναγκάζονται να υποκλιθούν στο μοναδικό ταλέντο του Φίσερ και οι Αμερικάνοι βρίσκουν την ευκαιρία να εξαπολύσουν μια μεγάλη επίθεση προπαγάνδας, εκμεταλλευόμενοι πολιτικά στο έπακρο τον θρίαμβο του συμπατριώτη τους. Ο ίδιος ο Φίσερ κερδίζει το έπαθλο των 160.000 δολαρίων ενώ τα συνολικά του κέρδη υπερβαίνουν το μισό εκατομμύριο.

Το όνομα του κάνει το γύρο του κόσμου και όλοι μιλούν για το ατομικό ταλέντο μιας μοναδικής ευφυΐας. Ο καλύτερος σκακιστής της ιστορίας – σύμφωνα με σχεδόν όλους τους ειδήμονες – τα κατάφερε απέναντι σε μια υπερδύναμη. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο Φίσερ προετοίμασε τον τελικό μόνος του, χωρίς την παραμικρή βοήθεια, σε αντίθεση με τον Σπάσκι, ο οποίος είχε στη διάθεσή του όλη την σκακιστική ΕΣΣΔ.

Η εξαφάνιση

Μετά την κατάκτηση του παγκόσμιου τίτλου, ο Φίσερ εξαφανίζεται από τον σκακιστικό χάρτη. Απέχει για τρία συνεχόμενα χρόνια από όλα τα τουρνουά και όταν το 1975 φτάνει η ώρα να αντιμετωπίσει τον Ανατόλι Κάρποφ για να διατηρήσει τον τίτλο του, θέτει 179 (!) όρους για να δεχτεί να παρουσιαστεί στον αγώνα. Το γεγονός αυτό εξοργίζει την FIDE που αρνείται να ικανοποιήσει όλες τις απαιτήσεις του.

Έτσι ο Φίσερ δεν δέχεται να προσέλθει στον τελικό, η διεθνής ομοσπονδία τον μηδενίζει και δίνει τον παγκόσμιο τίτλο στον Κάρποφ χωρίς αγώνα.

Από εκείνη τη στιγμή η ζωή του Φίσερ είναι συνώνυμο της εκκεντρικότητας και της περιπέτειας. Το 1981 συλλαμβάνεται – κατά λάθος; - ως ύποπτος ληστείας σε τράπεζα. Ο ίδιος γράφει την εμπειρία του σε ένα βιβλίο και το εκδίδει με τον τίτλο: «Με βασάνισαν στη φυλακή της Πασαντίνα». Οι σχέσεις του με τις ΗΠΑ δεν ήταν ποτέ καλές. Ο Φίσερ πίστευε πως τον εκμεταλλεύονταν για να ικανοποιήσουν πολιτικούς σκοπούς.

Η οργή του γίνεται ακόμα μεγαλύτερη όταν το 1987 η Γερουσία μπλοκάρει τον νόμο που τον αναγνωρίζει ως παγκόσμιο πρωταθλητή και του προσφέρει κάποια προνόμια. Παράλληλα αρνείται να παίξει επαγγελματικό σκάκι και απορρίπτει όλες τις προτάσεις που του γίνονται.

Φτύνοντας την απαγόρευση ή καλώς τον πελάτη

Είκοσι χρόνια μετά την κατάκτηση του παγκόσμιου τίτλου ο Φίσερ αποφασίζει να επανεμφανιστεί. Το κίνητρο είναι διπλό: από τη μια μεριά τα 4 εκατομμύρια δολάρια που προσφέρει στον νικητή ένας βαθύπλουτος Γιουγκοσλάβος τραπεζίτης. Και από την άλλη η ευκαιρία να πάει κόντρα στην κυβέρνησή του, η οποία απαγορεύει σε κάθε Αμερικανό πολίτη να πατήσει γιουγκοσλαβικό έδαφος – ενώ ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη ο πόλεμος και το εμπάργκο κατά της βαλκανικής χώρας – απειλώντας με πολύ σοβαρές κυρώσεις τους παραβάτες της εντολής.

Ο Φίσερ δέχεται να αντιμετωπίσει ξανά τον Σπάσκι στο Βελιγράδι σε μια άτυπη ρεβάνς του 1972. Δηλώνει στους δημοσιογράφους πως δέχεται απειλές από τις ΗΠΑ, φτύνει μπροστά στις κάμερες το χαρτί που του απαγορεύει να αγωνιστεί στην Γιουγκοσλαβία και συγχρόνως φιλοδωρεί τον φίλο του Μπόρις με μια ακόμη συντριβή: Το τελικό σκορ αυτή τη φορά είναι 17,5-12,5. Αυτό είναι και το τελευταίο επίσημο παιχνίδι του Φίσερ στο επαγγελματικό σκάκι, ο οποίος παίρνει τα 4 εκ. δολάρια και για μια ακόμα φορά γίνεται καπνός: εξαφανίζεται. Παράλληλα στις ΗΠΑ εκδίδεται ένταλμα σύλληψής του και η CIA με το FBI παίρνουν την εντολή να τον βρουν και να τον συλλάβουν.

Εναντίον της Αμερικής και των Εβραίων

Ο Φίσερ μετατρέπεται σε φάντασμα και περνάει μεγάλα χρονικά διαστήματα στη Γερμανία, στην Ουγγαρία, στο Χονγκ Κονγκ και στις Φιλιππίνες. Εκεί δίνει μια συνέντευξη την ημέρα της επίθεσης στους δίδυμους πύργους δικαιολογώντας ανοιχτά την πράξη της Αλ Κάιντα. Όταν ο δημοσιογράφος τον ενημερώνει για τα συμβάντα, ο Φίσερ απαντά: «Αυτά είναι υπέροχα νέα», ενώ στη συνέχεια παίρνει το μέρος των Αράβων λέγοντας: «Μήπως δεν είναι οι ΗΠΑ και το Ισραήλ που σφαγιάζουν για δεκαετίες ολόκληρες τους Παλαιστίνιους;»
Εκφράζει την απέχθειά του για τους Εβραίους σε κάθε ευκαιρία: «Αυτοί είναι οι υπαίτιοι για όλα τα κακά. Αυτό που θα σώσει την Αμερική είναι ένα στρατιωτικό πραξικόπημα ώστε να θανατωθούν χιλιάδες Αμερικανοεβραίοι ηγέτες».

Θεωρεί πως υπάρχει μια σιωνιστική συνωμοσία εναντίον του. Το 1984 δηλώνει στην Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια πως ποτέ του δεν υπήρξε Εβραίος (παρόλο που η μητέρα του ήταν εβραϊκής καταγωγής) και ζητά να βγει το όνομά του από αυτήν. Το αίτημά του πάντως γίνεται αμέσως δεκτό από τους υπεύθυνους της έκδοσης.

Το 2005 συλλαμβάνεται στο αεροδρόμιο του Τόκιο ενώ ετοιμάζεται να πετάξει στις Φιλιππίνες. Αιτία το ληγμένο αμερικανικό διαβατήριο που επιδεικνύει στον έλεγχο. Οι ΗΠΑ ζητούν την έκδοσή του αλλά οι Ιάπωνες αρνούνται να τον παραδώσουν. Ο Φίσερ ζητά πολιτικό άσυλο από την κυβέρνηση της Ισλανδίας, η οποία αποφασίζει να του το παραχωρήσει για ανθρωπιστικούς λόγους. Αναχωρώντας για το Ρέικιαβικ, χαρακτηρίζει εγκληματία τον Μπους.

Στην Ισλανδία τον επισκέπτεται μια ομάδα σκακιστών – ανάμεσά τους και ο Σπάσκι – προσπαθώντας να τον πείσουν να ξαναγυρίσει στους αγώνες. Μάταια όμως. Η τελευταία του εμφάνιση σχετική με το σκάκι γίνεται στις 10 Δεκεμβρίου του 2006, όταν τηλεφωνεί στην ισλανδική τηλεόραση δίνοντας τη λύση σε ένα περίπλοκο σκακιστικό πρόβλημα. Μέσα στο 2007 υποβάλλεται σε εξετάσεις και η διάγνωση μιλάει για προβλήματα παράνοιας. Στις 17 Ιανουαρίου αφήνει την τελευταία του πνοή στο Ρέικιαβικ σε ηλικία 64 ετών. Ο θάνατός του οφείλεται σε νεφρική ανεπάρκεια.

Φράσεις γεμάτες... σκάκι

- Το σκάκι είναι ζωή.

- Είναι πραγματικά ο ελεύθερος κόσμος ενάντια στους ψεύτες, κλέφτες και υποκριτές Ρώσους. (για το παιχνίδι με τον Σπάσκι)

- Δεν παίζω πια το παλιό σκάκι. Αλλά προφανώς αν το έπαιζα, θα ήμουν ο καλύτερος. (στους δημοσιογράφους κατά την άφιξή του το 2005 στην Ισλανδία)

- Το σκάκι είναι πόλεμος πάνω στη σκακιέρα. Ο στόχος είναι να διαλύσεις το μυαλό του αντίπαλου.

- Στο σκάκι υπάρχουν δυο τύποι παικτών: οι καλοί και οι σκληροί. Εγώ ανήκω στους σκληρούς.

- Μείνε απόλυτα συγκεντρωμένος στο παιχνίδι αν θέλεις να κερδίσεις. Κανείς δεν ενδιαφέρεται να ακούσει γιατί έχασες.

- Δεν μου αρέσει να είμαι αλαζόνας. Όμως θα ήταν ανόητο να μην πω την αλήθεια: εγώ. (στην ερώτηση ποιόν θεωρεί τον κορυφαίο σκακιστή του κόσμου)

- Τα ιδανικά μου είναι το σκάκι και το χρήμα. Θέλω να γίνω πάμπλουτος. Όλοι το θέλουν, αλλά κανείς δεν το λέει. Είναι αμαρτία;

- Οποιοσδήποτε καταλαβαίνει από σκάκι, ξέρει πως εκτός από τον τίτλο, σε όλα τα υπόλοιπα ο πρωταθλητής είμαι εγώ.

Είπαν για τον Μπόμπι Φίσερ:

Γκάρι Κασπάροφ:
- Ο Φίσερ είναι ο μεγαλύτερος σκακιστής όλων των εποχών.

- Το στιλ του Φίσερ χαρακτηρίζεται από το δολοφονικό ένστικτο πάνω στην σκακιέρα.

- Εγκατέλειψε στα 29 του, στην ουσία έπαιξε μόνο 10 χρόνια και όμως, κατάφερε να κατακτήσει περισσότερα από οποιονδήποτε.

Μπόρις Σπάσκι:
- Έπαιζε σαν κομπιούτερ. Σκεφτόταν και ανέλυε σαν κομπιούτερ.

- Ο Φίσερ αγαπάει το σκάκι με όλη του την καρδιά. Τα υπόλοιπα τα έχει αναλάβει το μυαλό του.

- Ο Φίσερ, λόγω του χαρακτήρα του, νιώθει πολύ μόνος. Αυτή είναι η τραγωδία του.

Ανατόλι Κάρποφ:

- Ο Φίσερ έκανε το σκάκι ανταγωνιστικό μέχρι υπερβολής, γιατί αγωνιζόταν μέχρι να μείνει ξεβράκωτος ο βασιλιάς του.

- Είχε μια μοναδική ικανότητα να εκμεταλλεύεται στο έπακρο το παραμικρό του πλεονέκτημα.

Δεν έχω τι να πω για το θάνατο του Μπόμπι... το άρθρο είναι καταπλητικό και καλύπτει σχεδόν τα πάντα από τη ζωή του...

Μιλάμε για μία από τις πιο εκκεντρικές και ιδιοφυείς προσωπικότητες του περασμένου αιώνα.
Οι πολιτικές προεκτάσεις του ματς του Ρεϋκιαβικ, αν αναλογιστεί κανείς το κλίμα της εποχής, είναι κομμάτι της ιστορίας του ψυχρού πολέμου.

Με ευκαιρία αυτό το γεγονός, θα ανεβάασω 2 βιβλία στην Αλεξάνδρεια. Το ένα είναι "Οι 60 αξέχαστες παρτίδες μου" του ιδίου και το άλλο είναι το βιβλίο του μεγάλου ματς από τον GM Gligoric.

Rest in Peace Bob...

Έγινε... τα βιβλία 3564 έως και 3568 στην Αλεξάνδρεια είναι αφιερωμένα στον Bobby... για όποιον θέλει να μάθει για τη ζωή και τις παρτίδες του... (ιδιαίτερα όμορφο το βιβλίο για το Ματς του Αιώνα, με αρκετό παρασκήνιο από το ματς και όλα τα σχετικά με τις παραξενιές του Fischer...)

Rest in peace :(
Διαβάζοντας το άρθρο, δεν μπορώ παρά να κάνω τη σκέψη: Αλήθεια πόσο μικρή είναι η διαφορά ανάμεσα στην ιδιοφυϊα και στην παράνοια;
Είναι τυχαίο που όλες σχεδόν οι ιδιοφυϊες είχαν σημαντικά πρόβληματα;

Υ.Γ. Το βιβλίο "Οι 60 αξέχαστες παρτίδες μου" είναι πραγματικά σπουδαίο.

Mήπως φταίει ο κόσμος που οι ιδιοφυίες δεν αντέχουν; Μήπως τον καταλαβαίνουν περισσότερο απ'όσο μπορούν να τον αλλάξουν;

Ευχαριστούμε για τα βιβλία alexkas

Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ έτσι....

 ^notworthy^

Το έχω σκεφτεί και εγώ αυτό, εν μέρει έχεις δίκιο. Αλλά παρόλα αυτά γιατί οι ιδιοφυΐες σε ένα τομέα δε μπορούν να αξιοποιήσουν την εξυπνάδα τους (ή με εναλλακτική διατύπωση να την εκμεταλλευτούν) ώστε να έχουν μια ευτυχισμένη ζωή;

Μήπως γιατί θα ήταν άδικο για τους υπόλοιπους ανθρώπους να είναι καλύτεροι σε όλα; Μήπως όλο αυτό είναι ένα trade-off ώστε για να έχουν τέτοια εξαιρετική ευφυϊα θα πρέπει να θυσιάσουν, άθελα τους φυσικά, ικανότητες αλλού;

(ανάθεμα αν τα διατύπωσα καλά τα τελευταία :-[, ελπίζω να καταλαβαίνετε τι θέλω να πω..)

Η φύση προνόησε θες να πεις για να επιβιώσει και ο λιγότερο ικανός;

Ίσως αυτό που λέτε να δείχνει το όριο της ανθρώπινης ιδιοφυΐας, ότι από ένα σημείο εξυπνάδας και μετά, η ζωή είναι επώδυνη.

Αλλά σκεφτείτε έναν τέτοιο άνθρωπο, χωρίς να μπορούν να τον ελέγχουν οι ηλίθιοι, όπως συνέβαινε στην ουσία... ίσως θα ήταν πιο εύκολο για αυτόν να μεγαλουργήσει.

Τον εμπόδισαν οι μετριότητες.

Καλό είναι η συζήτηση να πάει προς αυτό το σκέλος...

Σε μεγάλο βαθμό, από διάφορες περιπτώσεις που έχω κατά νου, τείνω να συμπίπτω και εγώ στην άποψη του Marauber. Αυτό σε μεγάλο βαθμό βασίζεται στο φιλοσοφικό αξίωμα ότι η φύση είναι δίκαιη και άρα όλοι είναι εξίσου προικισμένοι από αυτήν. Αν και αναντίρρητα αυτός ο ισχυρισμός μπορεί να κολλήσει σε πολλά αντι-παραδείγματα, μπορώ να πω ότι τον πιστεύω. Θεωρώ ότι ο καθένας στη ζωή του πρέπει να ψάξει αυτό στο οποίο είναι ιδιοφυΐα (όχι με την κλασική έννοια του όρου, αλλά ας πούμε να ψάξει αυτό στο οποίο είναι πιο προικισμένος σε σχέση με τα υπόλοιπα ή συγκριτικά καλός σε σχέση με τον μ.ο. των ανθρώπων).

Σε μεγάλο βαθμό, μια ιδιοφυΐα εκτός από μεγάλο ταλέντο σε κάτι, χρειάζεται και πολύ προσωπική στοχευμένη δουλειά για να μπορέσει να διακριθεί (και να αναγνωριστεί όντως ως ιδιοφυΐα). Κάτι τέτοιο πιστεύω θα έχει αναμφίβολα επιπτώσεις σε άλλους τομείς της ζωής του (συνιθέστερα στον προσωπικό ή στον κοινωνικό γενικότερα).

Η παράνοια είναι μια κατάσταση που δεν μπορώ να κατανοήσω πλήρως. Πιστεύω πάντως ότι η δύναμη της ανθρώπινης σκέψης είναι τέτοια που μπορεί να σε οδηγήσει σε κάτι το οποίο δεν το θέλεις.

H ιδέα της δίκαιης φύσης, με την έννοια ότι όλοι είναι εξίσου προικισμένοι από τη φύση, αντιβαίνει το νόμο της φυσικής επιλογής.

Ο άνθρωπος το σκέφτηκε νωρίς όπως φαίνεται σε μύθους τύπου Προμηθέα.

Αυτό που ;ίσως έχετε στο μυαλό σας, είναι κάποιος, που τα "δίνει όλα" σε ένα συγκεκριμένο τομέα της ζωής του, αριστεύει εκεί, και μένει πίσω στους υπόλοιπους ή πολύ πίσω σε μερικούς. Και έρχεται η ατάκα: Κανείς δεν τα έχει όλα.

Οι πραγματικές μεγαλοφυΐες, (δε μιλάω καν για ιδιοφυΐες) συνήθως δεν φαίνονται. Ξέρουν καλύτερα ;D

Η ευφυια καποιου δεν σημαινει απαραιτητα και επιτυχια ή ακομα και ευφυια σε ολους τους τομεις. Για παραδειγμα, ειχα ακουσει (δεν ξερω αν ειναι αληθεια), οτι ο Αινσταιν δεν μπορουσε να οδηγησει αυτοκινητο γιατι του φαινοταν υπεροβολικα πολυπλοκο(γενικα με τις μηχανες δεν τα πηγαινε καλα).

Εγώ δε νομίζω πως το σημαντικό σε σχέση με την πορεία ζωής του Bobby Fischer είναι η ιδιοφυία του.
Σαφώς και μιλάμε για ένα εξαιρετικό μυαλό τόσο αναλυτικά όσο και συνθετικά, αλλά το πιο σημαντικό στην ιστορία του είναι η εκμετάλλευση την οποία βίωσε την εποχή του ψυχρού πολέμου.

Αν τον δούμε σαν έναν αθλητή, μόνο σπάνιο δεν είναι να χρησιμοποιείται ο κόπος του ως όχημα προπαγάνδας, χωρίς τη συναίνεσή του.
Η ντόπα και η κατασκοπεία πήγαιναν σύννεφο εκατέρωθεν.

Το ότι αντέδρασε δεν έχει να κάνει με την ευφυία του. Και άλλοι αθλητές θέλησαν να ξεφύγουν από το λούκι της εκμετάλλευσης, ιδίως από το σοσιαλιστικό μπλοκ ή πχ ο Μοχαμεντ Αλι/Κάσιους Κλει από την άλλη πλευρά. Σίγουρα αυτοί δεν είχαν την "ιδιοφυΐα" του Φίσερ.

Τέλος, ας δούμε και την εποχή μας: πόσοι αθλητές δε σταματάνε (πολλές φορές με παραπλανητικές δικαιολογίες) τον αθλητισμό, επειδή δεν αντέχουν τη δημοσιότητα ή εξαναγκάζονται να σταματήσουν -τους τελειώνουν, κοινώς- οι χορηγοί τους;;

Συμφωνω και επαυξανω!

ο αγαπημενος μου σκακιστης....απο 8 χρονων διαβαζω βιβλια του...