THMMY.gr

Μερικα ακομα στοιχεια για το σοσιαλισμο που γνωρισαμε

Αλματα στην ανάπτυξη

Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού στις αρχές του αιώνα, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, όπως της εργασίας, της δωρεάν ιατρικής περίθαλψης και παιδείας, της παροχής φθηνών υπηρεσιών από το κράτος, της κατοικίας, της πρόσβασης στις πνευματικές και πολιτιστικές αξίες, έγιναν κτήμα των προλεταρίων και των άλλων λαϊκών στρωμάτων στη Σοβιετική Ενωση. Και όλα αυτά χάρις στις ενδογενείς δυνατότητες ανάπτυξης της σοσιαλιστικής οικονομίας.

Πριν την Οχτωβριανή Επανάσταση η Ρωσία κατείχε την πέμπτη θέση στον κόσμο στην παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων και την τέταρτη στην Ευρώπη. Λίγο πριν τον πόλεμο κατακτά τη δεύτερη θέση στον κόσμο και την πρώτη στην Ευρώπη. Αν και ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος κατέστρεψε το 30% του εθνικού πλούτου της ΕΣΣΔ, το 1950, το εθνικό εισόδημα έφτασε στα 164% του επιπέδου του 1940, η βιομηχανική παραγωγή στα 172% και η αγροτική στα 99%. Η ΕΣΣΔ, ακόμη και στην εικοσιτετράχρονη, πριν από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, πορεία της, πραγματοποίησε άλματα αιώνων στη βιομηχανική και οικονομική της ανάπτυξη. Αν στα 1913 το εθνικό εισόδημα της Ρωσίας ήταν 1 (μια μονάδα), στα 1940 έγινε 5,1 ενώ στα 1950 έγινε 8,2, στα 1965 έγινε 29 και στα 1975 έγινε 56.

Στα 1922, η βιομηχανία της ΕΣΣΔ παρήγαγε λιγότερο από το 2% του όγκου παραγωγής των ΗΠΑ. Στα 1975 παρήγαγε το 85% του όγκου των ΗΠΑ. Στα μέσα της 10ετίας του 1930 - 1940, η ΕΣΣΔ παρήγαγε λιγότερα βιομηχανικά προϊόντα από τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Αγγλία, παρμένες την κάθε μία χωριστά, αλλά στα 1975, η βιομηχανική της παραγωγή ήταν μεγαλύτερη από την παραγωγή και των τριών μαζί.

Οι μέσοι ετήσιοι ρυθμοί ανόδου σε ποσοστά, σε βασικούς δείκτες ανάπτυξης της οικονομίας είναι χαρακτηριστικοί για την περίοδο 1951 - 1975. Ετσι, το εθνικό εισόδημα της ΕΣΣΔ, αυξανόταν κατά 8,1%, ενώ των ΗΠΑ κατά 3,2%. Η βιομηχανική παραγωγή αυξανόταν στην ΕΣΣΔ κατά 9,6%, ενώ στις ΗΠΑ κατά 3,8%. Αντίστοιχα, η αγροτική παραγωγή στην ΕΣΣΔ αυξανόταν κατά 3,4%, ενώ στις ΗΠΑ είχε αύξηση κατά 1,7%. Ακόμη και στην περίοδο 1981-1985, κατά την οποία υπήρχαν εκτιμήσεις από την ίδια την ΕΣΣΔ για προβλήματα και καθυστερήσεις στην οικονομική ανάπτυξη, η μέση ετήσια αύξηση του εθνικού της εισοδήματος ήταν 3,1% ενώ στις ΗΠΑ ήταν 2,5%.

Και μόνο αυτοί οι δείχτες είναι ικανοί να αποδείξουν την ανωτερότητα των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής. Εξάλλου, η με άλματα οικονομική ανάπτυξη του σοσιαλισμού, επέτρεψε να λύσει οριστικά το πρόβλημα της ανεργίας και μιά σειρά λαϊκά, κοινωνικά προβλήματα,όπως της δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης για όλους, της δημόσιας δωρεάν υγείας για όλους, την παροχή δωρεάν κρατικών προνοιακών υπηρεσιών και ένα βιοτικό επίπεδο για την εργατική τάξη, τ'άλλα λαϊκά στρώματα ασύγκριτα ανώτερο απο τον καπιταλισμό. Η σοσιαλιστική οικονομία δε γνώριζε κρίσεις.

Μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού, η παραγωγή παρουσιάζει πτώση στη Ρωσία, ενώ ξεσπά οικονομική κρίση το 1998. H αιτία είναι πολύ συγκεκριμένη. Ο καπιταλισμός κοινωνικοποιεί την παραγωγή, αλλά ο παραγόμενος πλούτος ανήκει σε μια χούφτα καπιταλιστές, που παράγουν για να κερδίζουν και όχι για να ικανοποιούν τις ανάγκες της κοινωνίας και των ανθρώπων οι οποίοι παράγουν. Ο σοσιαλισμός παράγει, όχι με κίνητρο το κέρδος, αλλά για την ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας και των ανθρώπων που παράγουν, άρα καρπώνονται οι ίδιοι τον πλούτο τους. Η ανατροπή του και το πισωγύρισμα σε κατώτερο κοινωνικοοικονομικό σύστημα, στον καπιταλισμό, άνοιξε το δρόμο στην πολύπλευρη κρίση, όπως και κάθε καπιταλιστικό κράτος και που θα αποτελεί πλέον μόνιμο συστατικό τους. Οξύνονται οι αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί, καταστρέφοντας παραγωγικές δυνάμεις, συγκρατώντας την ανάπτυξη του όγκου παραγωγής, επιδεινώνοντας τη θέση των εργαζομένων και δημιουργούν τους παράγοντες εμφάνισης της κρίσης.

Οταν ο λαός ήταν αφέντης

Ο εργαζόμενος άνθρωπος στις σοσιαλιστικές χώρες δε δοκίμαζε τις γνωστές αγωνίες και τα προβλήματα που γνώρισαν και γνωρίζουν οι εργαζόμενοι των καπιταλιστικών χωρών, όπως η ανεργία, η ακρίβεια, η ανασφάλεια, η εργοδοτική καταπίεση, υποτίμηση και περιφρόνηση, η κοινωνική εγκληματικότητα. Ολα τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα η εργατική τάξη και τ' άλλα λαϊκά στρώματα σε σχέση με τους όρους της ζωής τους στον καπιταλισμό, ήταν άγνωστα στο σοσιαλισμό, αφού αποτελούσε πρώτιστο ζήτημα, θεμελιώδη νόμο της συγκεκριμένης κοινωνίας, που ήταν η κάλυψη των ολοένα αυξανόμενων αναγκών των ανθρώπων. Ας δούμε όμως τις κατακτήσεις των εργαζομένων στο σοσιαλισμό.

Εργάσιμος χρόνος

Οι "Αρχές της νομοθεσίας της ΕΣΣΔ και των Ενωσιακών Δημοκρατιών για την εργασία" προέβλεπαν ότι η διάρκεια του εργάσιμου χρόνου των εργατοϋπαλλήλων στις επιχειρήσεις, τα ιδρύματα και οργανώσεις, δεν μπορεί να ξεπερνά τις 41 ώρες τη βδομάδα. Για τους εργατοϋπαλλήλους ηλικίας 16-18 χρόνων είχε καθιερωθεί μειωμένη εργάσιμη βδομάδα 36 ωρών, για τους εργατοϋπαλλήλους 15-16 χρόνων εργάσιμη βδομάδα 24 ωρών και για όσους δούλευαν σε ανθυγιεινές εργασίες εργάσιμη βδομάδα μέχρι 36 ώρες. Μειωμένη διάρκεια του εργάσιμου χρόνου είχε καθιερωθεί επίσης για τους δασκάλους, τους γιατρούς και μερικές άλλες ειδικότητες. 'Η εξαήμερη όπου χρειαζόταν ή πενθήμερη εργάσιμη βδομάδα είχε 41 εργάσιμες ώρες. Για τη νυχτερινή εργασία (από τις 10 το βράδυ ως τις 6 το πρωί) η διάρκεια της δουλιάς ήταν μειωμένη κατά μια ώρα. Η καθιερωμένη μέση διάρκεια της εργάσιμης βδομάδας των ενήλικων εργατών στη βιομηχανία έφτασε τις 40,7 ώρες το 1976, από 47,8 ώρες το 1955 (58,5 ώρες το 1913) (στοιχεία ως το 1976).

Σε όλους τους εργαζόμενους εξασφαλίζονταν μέρες εβδομαδιαίας ανάπαυσης και ετήσιες άδειες με αποδοχές. Η εργάσιμη βδομάδα στη Σοβιετική Ενωση ήταν μια από τις μικρότερες στον κόσμο. Αλλαξε και το περιεχόμενο του ελεύθερου χρόνου. Για την αξιοποίηση του, η λαϊκή εξουσία είχε δημιουργήσει και τις ανάλογες προϋποθέσεις, όπως αναπαυτήρια, δίκτυο πολιτιστικών, ενημερωτικών και υγειονομικών ιδρυμάτων.

Το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση

Η κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων ήταν φροντίδα πρώτης προτεραιότητας του σοσιαλιστικού κράτους.

Προεπαναστατικά η κοινωνική ασφάλιση στη Ρωσία κάλυπτε μόνο 2 από τα 11 εκατομμύρια των ατόμων της μισθωτής εργασίας. Οι βασικές συνδρομές μάλιστα στο ταμείο των κοινωνικών ασφαλίσεων γίνονταν από τους ίδιους τους εργάτες (κατά τα 3/5).

Στην ΕΣΣΔ, πριν την ανατροπή του σοσιαλισμού, η κοινωνική ασφάλιση (που κάλυπτε όλους τους εργαζόμενους και τα μέλη των οικογενειών τους) ήταν κάτι το αυτονόητο. Κανένας από αυτούς δε συνεισέφερε από το μισθό του για τις κοινωνικές ασφαλίσεις ή για τη μελλοντική σύνταξη. Οι εισφορές προέρχονταν από τα κονδύλια των επιχειρήσεων, ιδρυμάτων και κολχόζ, οι δε κοινωνικές ασφαλίσεις χρηματοδοτούνταν βασικά από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Η συντάξιμη ηλικία στην ΕΣΣΔ ήταν η χαμηλότερη στον κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, το δικαίωμα συνταξιοδότησης είχε καθοριστεί ως εξής: για γηρατειά, για αναπηρία, σε περίπτωση απώλειας του προστάτη της οικογένειας. Το όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση λόγω γηρατειών ήταν ένα από τα χαμηλότερα στον κόσμο. Για τους άνδρες τα 60 χρόνια, για τις γυναίκες τα 55 χρόνια. Οι εργάτες και υπάλληλοι που απασχολούνταν σε υπόγειες εργασίες, στα χυτήρια ή σε παρόμοιες μ' αυτά εργασίες, καθώς και σ' άλλες δουλιές με βαριές συνθήκες, έπαιρναν σύνταξη όταν συμπλήρωναν τα 50 χρόνια ηλικίας οι άνδρες και τα 45 οι γυναίκες. Στις καπιταλιστικές χώρες συντάξεις γηρατειών παίρνουν σε ηλικία 60-67 χρόνων. Π.χ., για τους άνδρες και τις γυναίκες στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στις Κάτω Χώρες, στη Φινλανδία, δικαίωμα για σύνταξη έχουν τα άτομα που συμπλήρωσαν τα 65 χρόνια, στη Σουηδία και στη Νορβηγία τα 67 χρόνια. Στη Μεγάλη Βρετανία για τους άνδρες τα 65 και για τις γυναίκες τα 60 χρόνια, ενώ για να αποκτήσουν το δικαίωμα συνταξιοδότησης λόγω γηρατειών, οι εργαζόμενοι πληρώνουν σημαντικά ποσά με τη μορφή ασφαλιστικών εισφορών. Συμπληρωματικά ευεργετήματα, τόσο ως προς την ηλικία όσο και ως προς τα χρόνια υπηρεσίας, παρέχονταν κατά τη συνταξιοδότηση των γυναικών που γέννησαν από 5 παιδιά και πάνω και τα μεγάλωσαν ως τα 8 τους χρόνια.

Οι κατακτήσεις για τη γυναίκα και το παιδί

Η σοσιαλιστική εξουσία έθεσε τις βάσεις για την κατάργηση της καταπίεσης της γυναίκας, ξεπερνώντας τις τεράστιες δυσκολίες που αντικειμενικά υπήρχαν. Της εξασφάλισε ίσα δικαιώματα στον οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό τομέα, χωρίς να σημαίνει ότι έγινε δυνατό στο διάστημα αυτό να εξαλειφθεί κάθε μορφή ανισότιμων σχέσεων με το άλλο φύλο, που είχαν παγιωθεί σε μια μακρόχρονη πορεία.

Το σοβιετικό κράτος πάντοτε θεωρούσε σαν ένα από τα βασικά του καθήκοντα την προστασία της μητέρας και του παιδιού και την εξασφάλιση στη γυναίκα εκείνων των συνθηκών, που θα της επιτρέπουν να συνδυάζει την παραγωγική και κοινωνική δραστηριότητα, με τη μητρότητα και την ανατροφή των παιδιών της. Ειδική νομοθεσία προέβλεπε την εξασφάλιση της εργασίας των γυναικών, ιδιαίτερα στην περίοδο της εγκυμοσύνης. Σύμφωνα με τη σοβιετική εργατική νομοθεσία, οι έγκυες απαλλάσσονταν από τις υπερωρίες και τη νυχτερινή εργασία και όταν συνέτρεχε λόγος μετατίθονταν σε πιο ελαφριές δουλιές. Στη γυναίκα χορηγούνταν πληρωμένη άδεια εγκυμοσύνης και τοκετού για 112 ημέρες (56 ημέρες πριν και 56 μετά τον τοκετό). Σε περίπτωση που κάποια γεννούσε δύο ή και περισσότερα παιδιά, ή σε περίπτωση επιπλοκών στον τοκετό, η άδεια μετά τον τοκετό αυξανόταν έως 70 μέρες. Ο κρατικός προϋπολογισμός προέβλεπε κονδύλια, που το ύψος τους συνεχώς αυξανόταν, για την καταβολή επιδόματος στις μητέρες για τη θεραπεία των παιδιών. Το 1975, σε σύγκριση με το 1940, είχαν αυξηθεί κατά 14 φορές, ενώ τα έξοδα για τη φροντίδα των παιδιών στα βρεφοκομεία, στους παιδικούς σταθμούς, στις κατασκηνώσεις και σε άλλα ιδρύματα εξωσχολικής απασχόλησης είχαν αυξηθεί περισσότερο από 13 φορές.

Στην προεπαναστατική Ρωσία υπήρχαν 7.500 κλίνες για τις έγκυες και τις λεχώνες, ενώ το 1913 μόνο το 5% των παιδιών γεννιόταν σε νοσοκομείο. Η βοήθεια στις επιτόκους παρεχόταν κυρίως από τις επιστήμονες μαίες και τις πρακτικές μαμές. Στα χρόνια της σοβιετικής εξουσίας, οργανώθηκε δίκτυο ιατρείων για την παρακολούθηση των γυναικών στα μαιευτήρια και τα γυναικολογικά τμήματα των νοσοκομείων. Παρόμοιο δίκτυο λειτουργούσε στα χωριά και στα κολχόζ. Το πρόβλημα της εξασφάλισης νοσοκομειακής περίθαλψης κατά τον τοκετό για όλες τις γυναίκες είχε λυθεί ολοκληρωτικά.

Σχετικά με τη βοήθεια για την ανατροφή των παιδιών: Στην προεπαναστατική Ρωσία, ουσιαστικά, δεν υπήρχε τέτοια βοήθεια. Μόνο το 20% των εργαζόμενων γυναικών μπορούσαν να υπολογίζουν, για παράδειγμα, σε κάποιο επίδομα εγκυμοσύνης. Οσο για την έννοια "παιδικά προσχολικά ιδρύματα", ήταν σχεδόν άγνωστη. Το 1914, σε ολόκληρη την τεράστια ρωσική αυτοκρατορία υπήρχαν μόνον 150 παιδικοί σταθμοί.

Το 1987 πάνω από 16 εκατομμύρια Σοβιετικά παιδιά πήγαιναν σε 140 χιλιάδες παιδικούς σταθμούς. Το κράτος κάλυπτε τα 4/5 των εξόδων συντήρησής τους: Το ποσόν που πλήρωναν οι γονείς δεν κάλυπτε ούτε καν το κόστος διατροφής των παιδιών, ενώ ορισμένες οικογένειες - οι πολύτεκνες ή με χαμηλά εισοδήματα - απαλλάσσονταν από κάθε πληρωμή. Τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 3 χρόνων δικαιούνταν δωρεάν φάρμακα.

Στην προεπαναστατική Ρωσία, υπήρχαν 9 γυναικεία και παιδικά ιατρεία. Από τα 100 νεογέννητα παιδιά, τα 27 πέθαιναν προτού κλείσουν ένα χρόνο, ενώ τα μισά δεν έφθαναν ούτε τα 5 τους χρόνια. Το 1987, στην ΕΣΣΔ λειτουργούσε το κρατικό σύστημα προστασίας της μητέρας και του παιδιού, στο οποίο εντάσσονταν, ανάμεσα στ' άλλα, πάνω από 28 χιλιάδες γυναικεία ιατρεία και παιδικές πολυκλινικές.

Η οργάνωση της φροντίδας για τις έγκυες, η στενή παρακολούθησή τους με εξετάσεις και ιατρικές συμβουλές και η εξασφάλιση ειδικής ιατρικής βοήθειας κατά και μετά τον τοκετό, είχαν ως αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά η θνησιμότητα των μητέρων και των βρεφών. Χαρακτηριστικό γνώρισμα όλων των Ενωσιακών Δημοκρατιών ήταν η αύξηση του αριθμού των μαιευτήρων και των γυναικολόγων, των παιδικών πολυκλινικών, του αριθμού των κλινών για τις έγκυες, τις λεχώνες και για εκείνες που πάσχουν από γυναικολογικές παθήσεις, καθώς και των ιατρείων που παρακολουθούν τις γυναίκες.

Το Σοβιετικό Κράτος έδειχνε ιδιαίτερη φροντίδα για την υγεία και την ανατροφή των παιδιών. Την προστασία της υγείας των παιδιών αναλάμβαναν τα ιδρύματα για τη θεραπεία και την πρόληψη παιδικών ασθενειών, τα νοσοκομεία παίδων, πολυκλινικές, παιδικά τμήματα των γενικών νοσοκομείων, σανατόρια, βρεφικοί και παιδικοί σταθμοί, τμήματα σχολικής υγιεινής, υγειονομικοί σταθμοί κ.ά. Ο αριθμός των παιδιών σε μόνιμα παιδικά ιδρύματα αυξήθηκε, από 5.400 προεπαναστατικά, σε 11.523.000 το 1975, δηλαδή πάνω από 2.000 φορές. Βασικό ρόλο στην ιατρική περίθαλψη των παιδιών έπαιζαν οι παιδικές πολυκλινικές και τα εξωτερικά ιατρεία. Για πρώτη φορά στον κόσμο, καθιερώθηκε η γενική ιατρική παρακολούθηση των παιδιών από παιδιάτρους και μόνιμες νοσοκόμες.


Το πρώτιστο στον κόσμο κρατικό υγειονομικό σύστημα

Το δωρεάν για όλους σύστημα υγείας αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα του σοσιαλισμού. Γίνεται ακόμα πιο σημαντικό, αν πάρουμε υπόψη την κατάσταση που επικρατούσε στον τομέα προστασίας της υγείας στην προεπαναστατική Ρωσία. Τότε σε ολόκληρη τη χώρα υπήρχαν μόνον 20 χιλ. γιατροί. Στη Σοβιετική Ενωση, το 1987 υπήρχαν πάνω από 1,1 εκατομμύριο (ή το ένα τέταρτο όλων των γιατρών του κόσμου). Η μέση διάρκεια ζωής στην τσαρική Ρωσία ήταν 32 χρόνια. Μετά την επανάσταση, στα μέσα της δεκαετίας του '20, ανέβηκε μέχρι τα 44 χρόνια, και το 1987 έφτασε τα 69 χρόνια, δηλαδή στο επίπεδο των άλλων αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών. Ασφαλώς, και σ' αυτές τις χώρες, μεγάλωσε η διάρκεια ζωής τις δεκαετίες που πέρασαν, ήταν όμως διαφορετικός ο "δρόμος" που διανύθηκε από αυτές: Οι θάνατοι στην τσαρική Ρωσία ήταν διπλάσιοι από το τότε επίπεδο της Αγγλίας και των ΗΠΑ. Και αν από τότε (σημείο υπολογισμού το 1913, που προηγήθηκε της έναρξης του Α` Παγκόσμιου Πολέμου) το επίπεδο των θανάτων στις ΗΠΑ μειώθηκε κατά 1,5 φορά και στην Αγγλία 1,2 φορά, στην ΕΣΣΔ μειώθηκε 3 φορές. Αναφορικά με τους θανάτους στο χώρο των παιδιών, μειώθηκαν στην ΕΣΣΔ 10 φορές.

Ιδιαίτερα δύσκολη ήταν αρχικά η λύση του προβλήματος της υγείας στις πρώην περιφέρειες της τσαρικής Ρωσίας, όπου προεπαναστατικά δεν υπήρχε ουσιαστικά ιατρική περίθαλψη. Για παράδειγμα, ότι στο έδαφος του σημερινού Τατζικιστάν με ένα εκατομμύριο περίπου πληθυσμό, υπήρχαν 13 γιατροί (το 1987, 11,1 χιλιάδες) και στην Κιργισία 15 (το 1987, 12,3 χιλιάδες). Από το 1965 έως το 1985, τα έξοδα του κράτους για την προστασία της υγείας και τη φυσική αγωγή είχαν αυξηθεί στην ΕΣΣΔ κατά 2,5 φορές κατά άτομο. Στα σοβιετικά νοσοκομεία, τα φάρμακα δίνονταν δωρεάν, όπως και στα παιδιά που θηλάζουν και σε περιπτώσεις ορισμένων παθήσεων (όπως είναι ο διαβήτης, π.χ.). Η προστασία της δουλιάς, όπως και η προστασία του περιβάλλοντος, συγκαταλέγονταν στα προβλήματα, όπου τα οικονομικά ζητήματα περιπλέκονται στενά με τα ζητήματα της κοινωνικής πολιτικής. Μόνο το πρώτο μισό της δεκαετίας του '80, μειώθηκαν κατά 20% τα εργατικά ατυχήματα και οι επαγγελματικές ασθένειες. Αν οι συνδικαλιστικές επιτροπές των επιχειρήσεων είχαν δικαίωμα να προβάλουν "βέτο" στις αποφάσεις της διεύθυνσης για απολύσεις, η επιθεώρηση κάθε κλαδικού συνδικάτου δικαιούνταν να αναστείλει τη λειτουργία τμήματος ή ακόμα και εργοστασίου, όπου δεν τηρούνταν οι κανονισμοί της ασφάλειας και προστασίας της δουλιάς (Στοιχεία από την μπροσούρα για τα 70χρονα της σοβιετικής εξουσίας).

Στην προεπαναστατική Ρωσία δεν υπήρχε κρατική προστασία της υγείας. Η περίθαλψη γινόταν από ιδιωτικούς γιατρούς, οι οποίοι ήταν συγκεντρωμένοι στις μεγάλες πόλεις, ενώ η επαρχία ουσιαστικά ήταν αφημένη στην τύχη της.

Η προεπαναστατική Ρωσία κατείχε την πρώτη θέση στην εξάπλωση μεταδοτικών ασθενειών. Η πανούκλα, η χολέρα, η ευλογιά και άλλες επιδημίες αποδεκάτιζαν τον πληθυσμό και προκαλούσαν τεράστιες καταστροφές στην οικονομία. Το 1912, περίπου 13 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν προσβληθεί από επιδημικές ασθένειες. Μόλις 23 μεγάλες πόλεις σε όλη την αχανή έκταση της τσαρικής αυτοκρατορίας είχαν αποχετευτικό σύστημα, ενώ η πλειοψηφία του πληθυσμού έπινε ακατάλληλο νερό.

Πάνω από το ένα τρίτο των πόλεων δεν είχαν νοσοκομείο. Αλλά και από αυτά που υπήρχαν, μόνο το 21% είχαν πάνω από 20 κρεβάτια.

Πώς αντιμετώπισε το πρόβλημα η Επανάσταση; Ηδη, από το 1903, ο Λένιν προσδιορίζει τα καθήκοντα του κράτους για την προστασία της υγείας, τα οποία εντάσσονται στο 1ο πρόγραμμα του Ρωσικού Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος. Το 2ο πρόγραμμα του ΡΚΚ (μπολσεβίκοι), που ψηφίστηκε στο 8ο Συνέδριο το 1919, θέτει ως πρωταρχικά καθήκοντα την εξυγίανση των κατοικημένων χώρων, την προστασία του εδάφους, του νερού και του αέρα, την υγειονομική προστασία των εστιατορίων, τη δημιουργία υγειονομικής νομοθεσίας κτλ.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου πεντάχρονου πλάνου ('29 - '32), οι δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη αυξήθηκαν κατά 4 φορές σε σχέση με το 1913. Το 1940, ο αριθμός των γιατρών αυξήθηκε κατά 6 φορές, των μεσαίων υγειονομικών στελεχών πάνω από 10 φορές και των κρεβατιών στα νοσοκομεία κατά 3,8 φορές.

Παρά το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του Β` Παγκόσμιου Πολέμου στο υγειονομικό σύστημα της ΕΣΣΔ προκλήθηκαν ζημιές ύψους 6,6 δισεκατομμυρίων ρουβλιών και καταστράφηκαν 40.000 νοσοκομεία και άλλα υγειονομικά κέντρα, μόλις το 1947, οι βασικοί δείκτες υγειονομικής περίθαλψης έφτασαν τα προπολεμικά όρια.

Σοσιαλισμός και μόρφωση

"Τόσο άγρια χώρα, όπου να λεηλατούνται η εκπαίδευση, η μόρφωση και οι γνώσεις από τις λαϊκές μάζες, δεν έμεινε πια καμία στην Ευρώπη, εκτός από τη Ρωσία". Ετσι περιγράφει ο Λένιν το 1913 την κατάσταση της Παιδείας στην προεπαναστατική Ρωσία. Περιγραφή, που θα ταίριαζε δυστυχώς και σήμερα και για τη σημερινή Ρωσία, όπως και για όλη την Ευρώπη πλέον, μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στις ανατολικές χώρες.

Ο μαζικός αναλφαβητισμός ήταν η "κληρονομιά" που άφησε η προεπαναστατική Ρωσία στη Σοβιετική Ενωση. Τρεις στους τέσσερις δεν ήξεραν γραφή και ανάγνωση. Πολλές εθνότητες δεν είχαν δική τους γραφή, ενώ περίπου τα 4/5 των παιδιών και των εφήβων δεν μπορούσαν να φοιτήσουν ούτε στα δημοτικά σχολεία. Ολες οι βαθμίδες της εκπαίδευσης και ειδικά οι ανώτερες και οι ανώτατες ήταν σχεδόν αποκλειστικό προνόμιο των πλουσίων. Χαρακτηριστικά είναι τα ποσοστά των εγγράμματων στους Κιργίζιους (0,6%), στους Τουρκμένιους (0,7%), στους Ουζμπέκους (1,6%) και τους Καζάχους (2%).

Οι μπολσεβίκοι ήταν ήδη πρωτοπόροι στο μέτωπο για λαϊκή και δημοκρατική εκπαίδευση, ακόμη και πριν την Επανάσταση. Στο πρόγραμμα του ΣΔΡΚΡ, το 1903, περιλαμβάνονται θέσεις, όπως γενική, δωρεάν, υποχρεωτική Παιδεία και για τα δύο φύλα έως 16 ετών, κατάργηση των ταξικών σχολείων και των περιορισμών στην εκπαίδευση για λόγους εθνικότητας, διαχωρισμός του σχολείου από την εκκλησία και διδασκαλία στη μητρική γλώσσα.

Στο 8ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος, το 1919, τέθηκε η πολιτική βάση της πανεξόρμησης για τη λαϊκή Παιδεία: Δημιουργία νέας σοσιαλιστικής λαϊκής Παιδείας και μετατροπή του σχολείου, από όπλο ταξικής κυριαρχίας της αστικής τάξης, σε όπλο για τον κομμουνιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Στα τέλη του 1917 με αρχές του 1918, αυξήθηκε απότομα ο μηνιαίος μισθός των δασκάλων. Η σημασία που έδιναν οι κομμουνιστές και ιδιαίτερα ο Λένιν για την παιδεία του λαού αναδεικνύεται και από την επιστολή του Λένιν προς τον Στάλιν για τη μείωση του εξοπλιστικού προγράμματος του στόλου, προκειμένου να ενισχυθεί ο προϋπολογισμός του υπουργείου Παιδείας. Ολα αυτά, ενώ μαινόταν η ιμπεριαλιστική επίθεση κατά του νεοσύστατου σοβιετικού κράτους. Το διάταγμα του 1920 "Για την εξάλειψη της αγραμματοσύνης του πληθυσμού της ΣΟΣΔΡ" δίνει το σύνθημα. Ανοίγουν παντού σχολεία για ενήλικες και κέντρα εξάλειψη της αγραμματοσύνης. Εκδίδονται σε μεγάλα τιράζ και στις μητρικές γλώσσες αλφαβητάρια και εκπαιδευτικά βιβλία. Στον αγώνα με την αγραμματοσύνη συμμετείχαν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, δάσκαλοι, φοιτητές, υπάλληλοι, μορφωμένοι εργάτες και αγρότες. Εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες κάθονταν στα θρανία τα βράδια μετά τη δουλιά. Ηδη, το 1928, είχαν μάθει γράμματα 7 εκατομμύρια περίπου ενήλικες. Από το 1920 έως το 1940, έμαθαν γράμματα 60 εκατομμύρια ενήλικες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 1939, οι εγγράμματοι ηλικίας 9-49 ετών αποτελούσαν το 87,4%. Το 1959, η αγραμματοσύνη είχε νικηθεί ολοκληρωτικά.

Ολα τα σχολεία γενικής μόρφωσης άνοιξαν για όλο το λαό και απαγορεύτηκαν τα ιδιωτικά. Καθιερώθηκε η δωρεάν Παιδεία και η κοινή φοίτηση των δύο φύλων στα σχολεία, χωρίστηκε το σχολείο από την εκκλησία και η εκκλησία με τη σειρά της από το κράτος, απαγορεύτηκαν οι θρησκευτικές τελετές και η διδασκαλία οποιουδήποτε θρησκευτικού δόγματος στα σχολεία και καταργήθηκαν οι σωματικές τιμωρίες.

Επίσης, κατακτήθηκε το δικαίωμα των εθνοτήτων να σπουδάζουν στη μητρική τους γλώσσα, τέθηκαν οι βάσεις για τη δημιουργία του σοβιετικού συστήματος κοινωνικής προσχολικής διαπαιδαγώγησης, εκπονήθηκαν και εφαρμόστηκαν νέες αρχές εισαγωγής στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα, που πλέον άνοιξαν τις πόρτες τους στην εργατική τάξη και τους αγρότες. Μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία δίνουν μια "γεύση" για το τι συνέβη. Στο σχολικό έτος '40 - '41, ο αριθμός των μαθητών στην Τουρκμενία αυξήθηκε κατά 37 φορές σε σχέση με το σχολικό έτος 1914 - '15, στην Κιργιζία κατά 47 φορές, στο Ουζμπεκιστάν κατά 75 φορές και στο Τατζικιστάν κατά 854 φορές! Το '40 - '41 φοιτούσαν συνολικά 35,6 εκατομμύρια μαθητές, αντί των 9,7 εκατομμυρίων το 1915.

Ορισμένα ακόμη στοιχεία

Το 1984, στη Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ρωσίας (ΣΟΣΔΡ), δηλ. στη Σοβιετική Ρωσία, υπήρχαν 81,8 χιλιάδες δημόσια ιδρύματα προσχολικής αγωγής, στα οποία πήγαιναν 9,2 εκατομμύρια παιδιά. Το 1998, στην καπιταλιστική Ρωσία, υπάρχουν μόλις 56,6 χιλιάδες δημόσια ιδρύματα προσχολικής αγωγής (δηλ. 25,2 χιλιάδες λιγότερα, ή -30,8%), στα οποία πηγαίνουν 4,4 εκατομμύρια παιδιά (δηλ. 4,8 εκατομμύρια λιγότερα παιδιά, ή - 52%).

Το 1990, στη Σοβιετική Ρωσία υπήρχαν 67,6 χιλιάδες δημόσια σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσής της, στα οποία πήγαιναν 20.328.000 εκατομμύρια παιδιά. Υπήρχε κάλυψη 100% των παιδιών, σε 100% δημόσια σχολεία. Το 1998, στην καπιταλιστική Ρωσία υπάρχουν 67,9 χιλιάδες δημόσια και ιδιωτικά σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, στα οποία πηγαίνουν 21.479.000 παιδιά. Αρχισε, λοιπόν, η ιδιωτικοποίηση.

Το 1990, στη Σοβιετική Ρωσία υπήρχαν 514 ΑΕΙ, στα οποία φοιτούσαν 2.824.500 φοιτητές. Υπήρχε κάλυψη των φοιτητών σε 100% δημόσια ΑΕΙ. Το 1998, στην καπιταλιστική Ρωσία υπάρχουν 914 δημόσια και ιδιωτικά ΑΕΙ, στα οποία φοιτούν 3.597.900 φοιτητές. Η μεγάλη αυτή αύξηση των ΑΕΙ οφείλεται στη ραγδαία εμφάνιση και αύξηση κυρίως των ιδιωτικών ΑΕΙ. Ετσι, έχουμε 580 κρατικά και 334 ιδιωτικά ΑΕΙ. Αλλά και στα κρατικά ΑΕΙ άρχισαν να ζητούν δίδακτρα. Το 2000 το ποσοστό των φοιτητών που εισήχθησαν στα κρατικά πανεπιστήμια πληρώνοντας δίδακτρα έφτασε το 40% του συνόλου των φοιτητών εκείνης της χρονιάς.

Επιστήμη - Τεχνική

Το επιστημονικό και τεχνικό επίπεδο της οικονομίας της προεπαναστατικής Ρωσίας ήταν πολύ χαμηλό. Το 1913, ο αριθμός όλων των επιστημόνων (μαζί και οι καθηγητές των ΑΕΙ) ήταν μόνο 11,6 χιλιάδες άτομα. Ο μέσος ετήσιος αριθμός των διατριβών που υποστηρίζονταν για το τίτλο του δόκτορα στη Ρωσία μόλις που ξεπερνούσε τις 80 (στις ΗΠΑ γύρω στις 2,5 χιλιάδες).

Το 1987, στην ΕΣΣΔ υπήρχαν πάνω από 1,5 εκατ. επιστήμονες, ή το ένα τέταρτο του παγκόσμιου συνόλου τους. Σε μια σειρά σημαντικούς τομείς και κατευθύνσεις, η Σοβιετική Ενωση βρισκόταν στις πρώτες γραμμές: Η πυραυλική και πυρηνική τεχνική, οι τροχιακοί διαστημικοί σταθμοί, η κατευθυνόμενη θερμοπυρηνική σύνθεση, ο απευθείας μετασχηματισμός της ενέργειας (μαγνητο-υδροδυναμικές γεννήτριες), κρυογενής τεχνική, καταλύτες τεχνολογικών διαδικασιών, κατασκευή μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών, φραγμάτων, κλπ.

Η ΕΣΣΔ είχε τα πρωτεία σε ό,τι αφορά στον αριθμό των εφευρέσεων: Σ' αυτήν αναλογούσαν τα 20-25% των νέων τεχνικών λύσεων και επεξεργασιών που καταχωρούνται κάθε χρόνο σε ολόκληρο τον κόσμο. Εξήγαγε επίσης περισσότερες νέες τεχνολογίες και τεχνικές γνώσεις, από ό,τι εισήγαγε. Για παράδειγμα, το πεντάχρονο 1981-1985, η Σοβιετική Ενωση πούλησε στις ΗΠΑ τριπλάσιες πατέντες δικής της τεχνολογίας, από ό,τι αγόρασε από αυτές. Πέρα από αυτά, στην ΕΣΣΔ καταχωρήθηκαν 1.600 αμερικανικές πατέντες για νέα είδη και εφευρέσεις, ενώ στις ΗΠΑ καταχωρήθηκαν πάνω από 5.500 σοβιετικές πατέντες.

Σήμερα βεβαίως, τα προγράμματα επιστήμης, έρευνας, έχουν περάσει στα χέρια των πολυεθνικών και όχι στην υπηρεσία του λαού. Γι' αυτό και η πραγματικότητα έχει πλήρως αντιστραφεί. Μεγαλύτερη απόδειξη, η εγκατάλειψη των διαστημικών προγραμμάτων. Ετσι, οι λαοί της Ρωσίας έχασαν τα πρωτεία σε τομείς, στους οποίους υπό το σοσιαλιστικό καθεστώς διέπρεψαν ως πρωτοπόροι που είχαν ξεπεράσει τον καπιταλισμό.

1)Κοίτα μήπως τα πρωτεία οφείλονται και στο μέγεθος του πληθυσμού
2)Δηλαδή κατά έναν τελείως ανάλογο τρόπο επειδή η Αμερική κατέχει τα πρωτεία αν όχι σε όλους τους τομείς (από εκπαίδευση μέχρι διαστημική) πρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ο καπιταλισμός οδήγησε σε αυτά?
3)Μήπως τέλος αυτή η ανάπτυξη που επιτεύχθηκε στην ΕΣΣΔ οφείλεται και σε ενα χαρακτηριστικό άμεσα συνδεδεμένο με τον καπιταλισμό?Τον ανταγωνισμό.Γιατί την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου σίγουρα το ανταγωνιστικό κλίμα οδήγησε τις δύο υπερδυνάμεις σε μια άνευ ορίου κόντρα σε κάθε επίπεδο,που απαιτούσε διαρκή επαγρύπνηση και πρόοδο.

Η Αμερικη δεν νομιζω οτι κατεχει τα πρωτεια και σε παρα πολλα πραγματα. Ο τομεας στον οποιο σιγουρα κατεχει τα πρωτεια αυτη την στιγμη ειναι η διαστημικη, βιοτεχνολογια, τα χρεη και οι πολεμοι.

aliak: Το ότι το κείμενο είναι copy-paste είτε από ΚΚΕ είτε από Ριζοσπάστη είναι προφανές (έχει τόνους άρα δεν είναι δικό σου και γράφει το δουλειά -> δουλιά).

Παρόλα αυτά, ποιες είναι οι πηγές του γνωρίζουμε? (Ρωτάω χωρίς καμία διάθεση αμφισβήτησης, απλά για να ξέρω)

Δεν ξερω, και δεν το βρηκα στο Ριζο. Το κειμενο ειναι απο 'δω:
http://geocities.com/essd1917/sosial.htm

Σίγουρα πάντως κατέχει συντριπτικά ποσοστά πρωτείων σε πάρα πολλούς τομείς. Ακόμα και οι πόλεμοι δυστυχώς είναι απόρεια αυτών των πρωτείων.

Αφού όλα ήταν τόσο ρόδινα στην ΕΣΣΔ το καθεστώς γιατί κατέρρευσε και μάλιστα οι χώρες που είχαν τότε επηρεαστεί από το καθεστώς αυτό(όχι μόνο επί Στάλιν) ακούνε για αυτό και το βάζουνε στα πόδια.

Το ιδιο θα γινοταν αν επικρατουσε ο καπιταλισμος.

Τωρα γιατι επεσε; Ολα ειναι θεμα συγκυριων. Και επισης η ΕΣΣΔ ηταν πολυ πιο κοντα στους διαφορους πολεμους και καταστροφες που εγιναν στην διαρκεια των προηγουμενων δεκαετιων. Ειναι χαρακτηριστικο οτι θεωρησαν για την Αμερικη ως εθνος την 11 Σεπτεμβριου ως το μεγαλυτερο πληγμα εντος Αμερικανικου εδαφους.

Η ΕΣΣΔ από θέμα στρατιωτικής ισχύος δε νομίζω οτί επηρεάστηκε και πολύ από τους γειτονικούς πολέμους. Εδώ βγήκε από τον αιματηρότατο Β Παγκόσμιο Πόλεμο και μέσω της αντιπαράθεσης με την Αμερική κατάφερε να ορθοποδήσει πολύ γρήγορα.
Όπως λένε γενικά οι αυτοκρατορίες πέφτουνε λόγω εσωτερικών παραγόντων. Εσωτερικοί παράγοντες είναι δυσλειτουργίες των κρατικών μηχανισμών και λανθασμένες αποφάσεις των αρχηγών. Και προσωπικά πιστεύω ότι το ίδιο συνέβη εκεί. Και αν όντως υπήρξαν αυτές οι δυσλειτουργίες τότε η πιθανότητα της εμφάνισης ενός τόσο ρόδινου καθεστώτος στην ΕΣΣΔ είναι μικρή.

Εννοειται οτι υπηρχαν δυσλειτουργιες, πολλω δε μαλλον σε ενα ανελευθερο καθεστως. Αλλα το θεμα ειναι οτι δυσλειτουργιες υπαρχουν και στην αντιπερα οχθη.

Η ΕΣΣΔ δεν περασε αναιμακτα τους 2 πολεμους. Ιστορικα μαλιστα, απ οτι ξερω η επανασταστη ειχε ως αφορμη την πραγματικα αθλια κατασταση της Ρωσσιας την εποχη του Α ΠΠ ή λιγο πιο πριν. Δεν θυμαμαι τωρα.

Αυτό λέω.Ότι είχε το ανθρώπινο δυναμικό ώστε τόσο αιματηροί πόλεμοι να μην την οδηγήσουνε στην οπισθοδρόμηση.Γιατί πραγματικά το τίμημα της ΕΣΣΔ σε απώλειες ήταν τεράστιο!!!

Οι ανθρωποι δεν ειναι φυστικια. Ολα εχουν κοστος, ιδιως αν εχεις τοσους νεκρους.

Η ορμητική άνοδος του πολιτισμού στην ΕΣΣΔ
του Νίκου Καζατζάκη

1. Ο κόσμος τούτος, ο μεταπολεμικός, όπου ζούμε, είναι τόσο σάπιος, ανήθικος κι ανάξιος κ' ενός μέτριου ακόμα ανθρώπου, που κάθε προσπάθεια να γκρεμιστή φαίνεται κ' είναι ιερή.
Γι' αυτό σήμερα όλοι οι τίμιοι άνθρωποι, όσοι έθεσαν σκοπό της κοινωνικής ζωής τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και το φως, τούτο, το γκρέμισμα του σάπιου, ατιμασμένου, κρονόληρου κόσμου, θεωρούν ως πρώτο τους χρέος.

2. Το δεύτερο χρέος, το θετικό, κάθε τίμιου σήμερα ανθρώπου είναι: η προσπάθεια να δημιουργηθή ένας κόσμος καλύτερος, όπου να κυριαρχή αυτό που λέμε φως ή Θεός ή ανήφορος.
Την προσπάθεια τούτη, την ηρωϊκή, τη μαρτυρική, ανέλαβε και πραγματοποιεί - αυτή είναι η φοβερή ιστορική της αποστολή - η Σοβιετική Ρουσία. Αυτή είναι σήμερα ο δημιουργικός στρόβιλος, το περιδινούμενο πυραχτωμένο νεφέλωμα, που διαμορφώνεται και συμπυκνώνεται ολοένα, και δημιουργεί - αυτή είναι πια η μόνη ελπίδα των ανθρώπων - τον νέο καλύτερο κόσμο.
Κι όλοι περιδινούμαστε πυραχτωμένοι μαζί της.

3. Γι' αυτό κάθε άνθρωπος, που πλανάται στη σημερινή δυσωδία που αναδίνει η αποσύνθεση του αστικού κόσμου, θεωρεί την ψυχή του και τη σωτηρία του αλληλένδετη με τη Σοβιετική Ρουσία.
Γι' αυτό ό,τι δήποτε μάθουμε πως γίνεται εκεί πέρα, κάθε ρούσικη προκοπή, μια της επιστημονική εφεύρεση, μια καλή της εσοδεία, μια νίκη στρατιωτική, μας ενδιαφέρουν βαθύτατα και χαιρόμαστε, γιατί, συνειδητά ή ασυνείδητα, το ξέρουμε καλά, πως έτσι η οικοδομή του μελλούμενου κόσμου προχωράει κ' η παγκόσμια ελπίδα ανεβαίνει.

4. Πολλοί ξαφνιάζονται κι ακούν με δυσπιστία την αλματική πορεία της Ρουσίας. Πώς γίνουνται τα θάματα αυτά; Ποιό είναι το μυστικό της Ρουσίας; ρωτούν. Ρωτούν γιατί είναι άπιστοι, γιατί δεν την έζησαν ποτέ τους και δεν ξέρουν τί θαυματουργική γιγάντια δύναμη είναι η πίστη.
Οταν η πίστη κυριεύει έναν άνθρωπο ή ένα λαό, η ζωή, που είχε αρχίσει να νυστάζει και να πέφτει, τινάζεται, νοιώθει ξανά την παντοδυναμία της κι από τη στιγμή τούτη το θάμα είναι πια η καθημερινή υποταγή της Ανάγκης στη σφοδρή ανυπόμονη επιθυμία της ψυχής.
Ο άπιστος πεινάει όταν δεν έχει καλοφάει, ο άπιστος κρυώνει όταν δε φοράει χοντρά μάλλινα ρούχα το χειμώνα, ο άπιστος φεύγει έντρομος όταν ξαφνικά αντικρύσει παραταγμένο μπροστά του ισχυρότερον οχτρό, ο πιστός δεν πεινάει, δεν κρυώνει, δε φοβάται, είναι σίγουρος.
Κάποιος μέσα του, πέστε τον όπως θέτε, νικάει τις μικρές λογικές βεβαιότητες και φτάνει στην κορυφή της χτεσινής χίμαιρας που λεγεται τώρα πια σημερινή πραγματικότητα.
Αυτό είναι το μυστικό της Σοβιετικής Ρουσίας.

5. Ορμητικός, ακάθεκτος, θαυματουργός είναι ο ρυθμός της Ρουσίας. Ο Σταχάνωφ δεν είναι παρά η προσωποποίηση, σ' ένα μονάχα τομέα, της ανυπομονησίας που κυρίεψε το πνέμα ν' ανοικοδομήση. Νοιώθει το Πνέμα τούτο - ας το πούμε ιστορική Ανάγκη - πως ο σημερινός κόσμος γκρεμίζεται κι ο άνθρωπος δεν πρέπει, δεν μπορεί ν' απομείνη άστεγος. Μια πλατύτερη ηθική, μια δικαιότερη κατανομή των υλικών και πνεματικών αγαθών, μια ανώτερη Ελπίδα, είναι ανάγκη κατεπείγουσα να δημιουργηθούν, που να μπορούν να χωρέσουν την ψυχή του ανθρώπου που μεγάλωσε.
Γι αυτό με τόση βιάση και τόση ένταση όλοι οι υπεύθυνοι οδηγοί της Ρουσίας μάχουνται να φωτίσουν τις μάζες. Γιατί ξέρουν πως μονάχα από το φωτισμό του λαού εξαρτάται η σωτηρία. Σε κάθε εργοστάσιο, στρατώνα, νοσοκομείο, φυλακή, καράβι, σκολειό, χωριό, υπάρχει, ιερός άσβεστος πυρήνας, μια λέσχη, μια μορφωτική ίσμπα, μια Κόκκινη Γωνιά - με βιβλιοθήκη, εφημερίδες περιοδικά, συχνά με κινηματογράφο, ορχήστρα, πρόχειρη θεατρική σκηνή.
Εκεί μαζώνουνται, τις ώρες της ανάπαψης, οι σύντροφοι, διαβάζουν, ή ένας διαβάζει και εξηγεί ή κάνουν ομιλίες, συναυλίες, παίζουν θεατρικά έργα, που συχνά τα έχουν γράψει οι ίδιοι οι εργάτες κι' οι χωριάτες. 'Η μαθαίνουν τους αναλφάβητους γράμματα.
Πολιτικά, κοινωνικά, πνεματικά φροντιστήρια, όπου κάθε πολίτης άντρας ή γυναίκα, μορφώνεται και μαθαίνει ποιά είναι τα δικαιώματά του και τα χρέη.
Το φως, κ' οι τυφλοί ακόμα το νοιώθουν, είναι ακατανίκητη εκρηχτική δύναμη. Κι όταν εκραγή στο σπίτι φωτίζει, είτε το θέλεις είτε μη, και το σπίτι του γειτόνου.
Γι' αυτό αν με ρωτήσουν ποιό πράγμα στη Σοβιετική Ρουσία μου έκανε τη βαθύτερη εντύπωση και μου έδωκε τις μεγαλύτερες ελπίδες, αδίσταχτα θ' απαντήσω: η ιερή μανία των αρχηγών να φωτίσουν τη μάζα. Το φως! Το φως! Να ποιό είναι το μεγαλύτερο όπλο της Σοβιετικής Ρουσίας.
Είχε δίκιο ο πάστορας Καρλ Φογκλ που όταν γύρισε από το σοβιετικό του ταξίδι, συνώψισε με τα απλά τούτα συγκινημένα λόγια τα συμπεράσματά του: Ο,τι είδα κ' έζησα στη Σοβιετική Ρουσία μ' έκανε να ξαναβρώ πάλι την εμπιστοσύνη μου στους ανθρώπους, που την είχα χαμένη.

* Εισαγωγή του Ν. Καζαντζάκη στο Βιβλίο του Σ. Γκόπνερ
"Η ορμητική άνοδος του πολιτισμού στην ΕΣΣΔ", εκδ. Παπαζήσης, 1945.

Να κάνω μια αφελή ερώτηση??

Ποιους σημαντικούς λογοτέχνες ανέδειξε η Ρωσία στη Σοβιετική Εποχή ωστε να θεωρεί ο Καζαντζάκης οτι πραγματοποιήθηκε "ορμητική άνοδος του πολιτισμού"?? :???: Ακομα και οι διεθνως ανεγνωρισμένοι εκπρόσωποι του Σοσιαλιστικού Ρεαλισμού όπως ο Γκόρκι ήταν ήδη μεγάλοι πρίν την επικράτηση της επανάστασης στην Ρωσία. Ο Μπόρις Πάστερνακ (Δρ.Ζιβάγκο )  υποχρεώθηκε να αποκυρήξει τις κριτικές για καποιες πρακτικές στην ΕΣΣΔ ενώ ο Σολτσενίτσιν, που βραβευτηκε με Νομπελ, εξορίστηκε... Ιδιαίτερα μετα τον Στάλιν, καλλιτεχνική ανομβρία (με εξαίρεση τον Κινηματογράφο).



Α και ο Καζαντζάκης  ως άνθρωπος ενθουζιαζόταν σχετικά εύκολα...Στα ταξίδια του ώς ανταποκριτης της "Καθημερινής" εχει εκφράσει το θαυμασμό του για την προσωπικότητα του Φρανκο και για τις υπερμεγέθεις συγκεντρώσεις του Μουσσολίνι (χωρις να θέλω να τον μειώσω...αλλα υπεκυπτε στον ενθουσιασμό τν εντυπώσεων ο ανθρωπος...).

Δεν νομιζω να πιστευεις παντως οτι τα Νομπελ κανουν τους καλους συγγραφεις. Τουλαχιστον σε εκεινη την εποχη.

Ως ένδειξη της φήμης το εγραψα, για κανένα άλλο λόγο. Αλλα μην μένεις εκεί, αλλο πράμα θελω να καταδείξω, ελπίζω να το καταλαβαίνεις. ;)