THMMY.gr

«Γερασμένες» οι χώρες της Ε.Ε.

Η Ευρώπη είναι μια ήπειρος που γερνάει. Ολα τα επίσημα στοιχεία καταγράφουν αυτή την τάση, ωστόσο υπάρχουν στη Γηραιά Ηπειρο και θύλακοι νεότητας. Η αιτία της ανανέωσης του πληθυσμού είναι πρωτίστως οι μετανάστες, οι οποίες δεν προσμετρούνται στα επίσημα στοιχεία. (Η Ελλάδα από τις πλέον «ηλικιωμένες χώρες» της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχει το δικό της νεανικό θύλακο, με τα 1,2 εκατομμύρια μετανάστες που υπολογίζεται ότι ζουν στη χώρα.) Στις πρώτες θέσεις με μεγάλο ποσοστό νεανικού πληθυσμού βρίσκονται η Ιρλανδία, η Κύπρος, η Πολωνία και η Σλοβακία. Στις τελευταίες θέσεις, η Ελλάδα, η Γερμανία, η Ιταλία. Με εξαίρεση την Κύπρο, οι υπόλοιπες «νεανικές» χώρες της Ε. Ε. είναι έντονα καθολικές που ανήκουν στο πρώην κομμουνιστικό μπλοκ. Η θρησκεία παίζει σαφώς καθοριστικό ρόλο στα υψηλά ποσοστά γεννήσεων, όπως επίσης και το γεγονός ότι στην πρώην κομμουνιστική Ευρώπη, οι πολίτες ενθαρρύνονταν να αποκτούν παιδιά καθώς υπήρχαν παιδικοί σταθμοί που αναλάμβαναν τη φύλαξή τους.

Γιατί δεν γεννούν

Οι «γερασμένες» χώρες της Ε. Ε. είναι πρωτίστως οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου, η Ελλάδα, Ιταλία, η Ισπανία, κράτη στα οποία παραδοσιακά λατρεύονταν οι πολυπληθείς οικογένειες. Την τελευταία 50ετία, ωστόσο, το προφίλ των χωρών αυτών άλλαξε, ενώ η σημαντική οικονομική πρόοδός τους εξηγεί έως ένα βαθμό τη μείωση του αριθμού των γεννήσεων. Οπως όμως επισημαίνει στην εφημερίδα International Herald tribune, ο οικονομολόγος Κλοντ Ζιονό, ο οποίος εποπτεύει την πορεία της Ισπανίας στον ΟΟΣΑ, «οι κύριοι λόγοι για τη μείωση των γεννήσεων συνήθως είναι η έλλειψη υποδομών (παιδικοί σταθμοί) και ο διπλασιασμός των τιμών των ενοικίων, όπως εχει παρατηρηθεί στην Ισπανία μετά το 1998». Σήμερα στη διαμόρφωση του δημογραφικού προφίλ μιας χώρας βαρύνουν οι κυβερνήσεις και οι πολιτικες που ακολουθούν: από το αν δίνουν κίνητρα στους πολίτες για να αποκτήσουν παιδιά μέχρι το αν αποδέχονται τους μετανάστες. Οι ευρωπαϊκές χώρες που φημίζονται για τις πολιτικές που ενθαρρύνουν τους πολίτες τους να γεννούν παιδιά είναι η Γαλλία και οι σκανδιναβικές χώρες. Τα εν λόγω κράτη προσφέρουν οικονομικά κίνητρα όπως γενναία επιδόματα και μεγάλες άδειες εγκυμοσύνης και λοχείας.


Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_1_26/01/2007_213618)

Εγώ έχω την εντύπωση πως όταν ανεβαίνει το επίπεδο ζωής τότε οι άνθρωποι επενδύουν περισσότερο στην ποιότητα παρά στην ποσότητα. Γεννάν ένα ή δύο παιδιά και τα μοσχοαναθρέφουν. Παλιά που υπήρχε τεράστια παιδική θνησιμότητα κάναν 5 παιδιά γιατί τα 2 θα πεθαίναν νέα.

Φυσικά συμβάλλουν και πολλοί άλλοι λόγοι αλλά τεσπα...

Το δημογραφικό πρόβλημα της Ρωσίας
Επιπτώσεις στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής από τη μείωση του πληθυσμού

Της Ριτσας Μασουρα

Σε μια χώρα με το κύρος και την ιστορία της Ρωσίας, το δημογραφικό πρόβλημα είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη διαχείριση της πολιτικής εξουσίας, αλλά και τον τρόπο άσκησης της εξωτερικής πολιτικής. Αυτή τη στιγμή, το δημογραφικό της Ρωσίας, η οποία επανακάμπτει εντυπωσιακά στη διεθνή σκακιέρα, μοιάζει με ωρολογιακή βόμβα έτοιμη να εκραγεί. Πολιτικοί επιστήμονες, ακόμη και ο πρόεδρος Πούτιν, φοβούνται ότι η Ρωσία θα συρρικνωθεί δραματικά και από τα 150 εκατ. που ήταν πέρσι θα αγγίξει ώς το 2050 τα εκατό εκατομμύρια, εξαιτίας της εξάπλωσης σοβαρών επιδημιών, όπως των καρδιαγγειακών παθήσεων και του έιτζ, εξαιτίας όμως και των πληθυσμιακών ανακατατάξεων που συνδέονται με την εισδοχή Κινέζων εργατών και μουσουλμάνων.

Το δημογραφικό πρόβλημα, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες του οποίου μπορεί να αποδειχθούν καθοριστικές για τη Ρωσία και για την περιφέρεια, ήταν ένα από τα θέματα συζήτησης στρογγυλής τραπέζης για την Παγκόσμια Ασφάλεια και τις Περιφερειακές Συγκρούσεις, που διοργανώθηκε στην Αθήνα από το Κέντρο Ρωσίας και Ευρασίας του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου.

Πού οφείλεται

Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Φίλης, ο οποίος παρούσιασε το θέμα υπό την ιδιότητα του προέδρου του Κέντρου, αναφέρθηκε στις τρεις σημαντικές διαστάσεις του προβλήματος. Η πρώτη σχετίζεται με τη φυσιολογική γήρανση του πληθυσμού και τη δραματική μείωση των γεννήσεων, αλλά και των αποδεκατισμό των Ρώσων από επιδημίες και ανίατες ασθένειες. Η δεύτερη διάσταση αφορά την εκτεταμένη μετανάστευση Κινέζων εργατών στη Σιβηρία και στη ρωσική Απω Ανατολή με στόχο την εξεύρεση εργασίας. Η παράμετρος αυτή ενέχει τον κίνδυνο μελλοντικής αφομοίωσης μέρους της ρωσικής επικράτειας. Υπάρχει και τρίτη διάσταση, την οποία πολιτικοί αναλυτές χαρακτηρίζουν σημαντική. Αφορά τη συνεχή αύξηση του ισλαμικού πληθυσμού και την αντίστοιχη μείωση του σλαβόφωνου στοιχείου.

Οπως σημείωνε παλιότερα το έγκυρο βρετανικό πολιτικό περιοδικό «Εκόνομιστ», ένας από τους λόγους μείωσης του πληθυσμού σχετίζεται με τον πλούτο. Ο δυτικός τρόπος ζωής και οι προσδοκίες που συνδέονται μαζί του μεταφέρθηκαν και στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένου του μικρού αριθμού των γεννήσεων. Ωστόσο, εκείνο που εντυπωσιάζει είναι η θνησιμότητα, η οποία είναι υπερδιπλάσια του δυτικοευρωπαϊκού μέσου όρου. Με προσδόκιμο ζωής τα 59 χρόνια για τους άνδρες, ο αριθμός μπορεί να συγκριθεί μόνον με εκείνον της υποσαχάριας Αφρικής.

Παράλληλα η Ρωσία κατέχει το ρεκόρ των καρδιαγγειακών παθήσεων σε διεθνές επίπεδο, αλλά και των αυτοκτονιών και των δολοφονιών. Από τον εντυπωσιακό αυτό κατάλογο δεν θα μπορούσε να απαλειφθεί το αλκοόλ. Το 2004, 36.000 Ρώσοι πέθαναν από υπερβολική χρήση αλκοόλ. Το δυσάρεστο αυτό περιβάλλον επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο από τη μάστιγα του έιτζ, η οποία λαμβάνει διαστάσεις επιδημίας, τόσο στα αστικά κέντρα όσο και στη ρωσική περιφέρεια, υπενθύμισε στο ακροατήριό του ο καθηγητής Κ. Φίλης, ο οποίος προσέθεσε ότι ένας από τους λόγους μείωσης του ρωσικού πληθυσμού οφείλεται στον εγκλωβισμό, μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, Ρώσων υπηκόων στις δημοκρατίες της Βαλτικής, στη Λευκορωσία, την Ουκρανία, αλλά και σε δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας, όπως το Καζακστάν.

Η μετανάστευση Κινέζων μεταναστών αποκτά ξεχωριστή σημασία στην ιεράρχηση των ρωσικών δημογραφικών προβλημάτων, καθώς καθορίζει σε σημαντικό βαθμό την εξωτερική πολιτική του Κρεμλίνου και δικαιολογεί πολλές αποφάσεις, τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και σε επίπεδο διεθνών οργανισμών. Πολλοί Ρώσοι επιστήμονες έχουν ασχοληθεί με το πρόβλημα, με την ελπίδα ανατροπής των δεδομένων. Χωρίς επιτυχία, όμως, γιατί το Κρεμλίνο δεν επιδεικνύει την ανάλογη πολιτική βούληση και φυσικά δεν επιθυμεί να διαταράξει τις σχέσεις του με το Πεκίνο, ιδιαίτερα σε μια εποχή παγκόσμιων ανακατατάξεων. Ενας δεύτερος ρόλος είναι ότι οι Κινέζοι μετανάστες καλύπτουν τα κενά που έχουν δημιουργηθεί στις ανατολικές περιοχές της Ρωσίας. Παράλληλα, η εργασία των Κινέζων με χαμηλά ημερομίσθια και χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις διευκολύνει τους εργοδότες.

Οι μουσουλμάνοι

Αλλά το σπουδαιότερο σημείο του δημογραφικού είναι η συνεχής αύξηση του μουσουλμανικού πληθυσμού, που συγκριτικά με το ρωσικό στοιχείο διακρίνεται για αυξημένη γεννητικότητα. Το 1989, ο μουσουλμανικός πληθυσμός αυξήθηκε κατά 40%. Αν δεν αλλάξουν οι ρυθμοί γεννητικότητας των δύο πληθυσμών (Ρώσων, Μουσουλμάνων) μέχρι το 2016, ανέφερε ο Ελληνας πανεπιστημιακός, οι μουσουλμάνοι θα συνιστούν πλειοψηφία στο τμήμα των νέων που κατατάσσονται υποχρεωτικά στον ρωσικό στρατό, ενώ μέχρι το 2020 οι μουσουλμάνοι θα υπερβαίνουν το 1/5 του συνολικού ρωσικού πληθυσμού. Οι συνέπειες για την εσωτερική σταθερότητα για τη συνοχή της ρωσικής κοινωνίας είναι αυτονόητες και δεν είναι τυχαία η επιμονή του προέδρου Πούτιν να βελτιώσει την εικόνα της Ρωσίας και να ενισχύσει τους δεσμούς της με τον μουσουλμανικό κόσμο. Ενας άλλος παράγοντας υπογεννητικότητας στη Ρωσία είναι το εμπόριο λευκής σαρκός. Ο καθηγητής επεσήμανε ότι οι γυναίκες που γίνονται αντικείμενο παράνομης διακίνησης είναι σε ηλικία που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν οικογένεια.


Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_140763_04/02/2007_214743)